هرچه کودک به یکسالگی نزدیک تر شود، احتمال بد غذایی (رد کردن و نخوردن غذا) در او افزایش می یابد.
این بد غذایی ممکن است به دلایلی مانند پرت شدن حواس کودک، جذاب نبودن ظاهر غذا و یا تنها سیر بودن کودک اتفاق بیفتد. بهرحال این شرایط می تواند برای والدین خسته کننده باشد. از آنجا که نوزادان نمی توانند آنچه را که می خواهند به زبان بیاورند (یا برای خودشان آشپزی کنند)، تنها کاری که می توانید انجام دهید ارائه گزینه های غذایی سالم و خلاقانه، در فواصل منظم است.
بد غذایی
بد غذایی یکی از رایج ترین مشکلات مرتبط با غذا است که والدین برای رفع آن تلاش می کنند. بد غذایی از الگوی خاصی پیروی نمی کند مثلا یک روز، غذای مورد علاقه کودک شما کره بادام زمینی و ژله است اما روز بعد او به هیچ یک از این غذاها لب نمی زند. اگر به این مسئله رسیدگی نکنید، رژیم غذایی محدود کودک می تواند به سوء تغذیه منجر شود.
طبیعی است که بچه ها در بعضی مواقع بد غذا باشند، یعنی از طعم، شکل، رنگ یا بافت غذاهای خاص خوششان نیاید.
همچنین طبیعی است که بچه ها یک روز چیزی را دوست داشته باشند اما روز دیگر از آن بیزار باشند، از خوردن غذاهای جدید خودداری کنند و هر روز به یک اندازه غذا نخورند.
اینها همه اتفاق می افتد زیرا ایراد گرفتن به غذا بخشی از رشد طبیعی کودک است. بعبارت دیگر راهی برای کشف محیط و ادعای استقلال آنها است. یکی دیگر از دلایل بدغذایی این است که بسته به میزان رشد و فعال بودن کودکان، اشتهای آنها بالا و پایین می رود و هر روز به یک اندازه نیست.
حتما بخوانید: نکاتی دقیق در تغذیه و رشد نوزاد در سال اول (دکتر غلامحسین فلاحی)
تلاش برای متقاعد کردن کودک برای خوردن یک وعده غذایی مغذی می تواند ناامید کننده باشد. اگر بد غذایی کودک همچنان ادامه پیدا کند، می تواند به مشکلاتی مانند کمبود مواد مغذی منجر شود. این باعث کشمکش بین مادر و فرزند می شود که می تواند به مشاجرات طولانی مدت مبدل شود. اگر فرزند شما هم بد غذاست و از این موضوع ناراحت هستید، در این مطلب با ما همراه باشید تا روشهای از بین بردن بدغذایی کودک را یاد بگیرید.
چرا برخی نوزادان و کودکان نوپا، بد غذا هستند؟
بد غذایی به وضوح پدیده ای است که والدین زیادی با آن سر و کار دارند. اما چرا؟
این ممکن است به دلایل توسعه و رشد کودک باشد: افزایش وزن کودک بعد از یک سالگی کند می شود، آنها به دنبال کشف محیط اطراف هستند و کمتر به نشستن و خوردن وعده های غذایی علاقه مند هستند، کودکان استقلال خود را نشان می دهند و شروع به یادگیری آنچه دوست دارند و دوست ندارند، می کنند.
مطلب مفید: ۳ تا از جدیدترین و بهترین راههای افزایش وزن و تپل شدن نوزاد شما
بعلاوه، بد غذایی تا حدی ژنتیکی است. بعضی از کودکان ایرادگیر تر از سایرین متولد می شوند. مطالعات نشان داده اند که بسیاری از علایق و سلایق می تواند ارثی باشد. ما به سختی غذاهای جدید را امتحان می کنیم، چون به آن بعنوان راهی برای اجتناب از خوردن غذاهای سمی می نگریم، این همان چیزی ست که از اجداد ما به ارث رسیده است. به همین ترتیب، ما غذاهای شیرین را نسبت به غذاهای تلخ ترجیح می دهیم زیرا غریزه به ما می گوید دومی ممکن است بد یا حتی کشنده باشد.
بسیاری از والدین نگران بد غذایی فرزندشان هستند چون می ترسند او به اندازه کافی غذا نخورد. Melissa Little متخصص تغذیه کودکان می گوید: “شما باید به خاطر داشته باشید که نسبت نوزادانی که کم وزن هستند در مقایسه با کسانی که اضافه وزن دارند، بسیار ناچیز است.”
شروع رفتارهای خوب غذایی در اوایل بچگی بسیار خوب است، اما دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است کودک شما از خوردن غذا امتناع ورزد. این دلایل می تواند دندان درآوردن کودک یا خستگی او باشد.
چگونه می توان به کودک بد غذا کمک کرد؟
چند ایده برای لذت بخش کردن غذا برای کودک وجود دارد. موارد زیر می تواند به رفع بد غذایی کودکان کمک کند:
۱- به اشتهای کودک خود احترام بگذارید
اگر کودک شما گرسنه نیست، او را به خوردن غذا یا میان وعده وادار نکنید. به همین ترتیب، به کودک خود رشوه ندهید که غذاهای خاصی بخورد یا بشقابش را تمیز کند. این تنها ممکن است یک مبارزه قدرت را بر سر غذا تقویت یا تشدید کند. علاوه بر این، کودک شما ممکن است در زمان صرف وعده های غذایی مضطرب و سرخورده شود یا نسبت به نشانه های گرسنگی و یا سیری خود حساسیت کمتری پیدا کند. پس به اشتهای فرزند خود احترام بگذارید و اجازه دهید بر حسب ظرفیتش غذا بخورد.
۲- یک برنامه ی غذایی منظم داشته باشید
هر روز تقریباً در یک زمان مشخص وعده های غذایی و میان وعده ها را سرو کنید. اگر کودک علاقه ای به خوردن غذای اصلی نشان نداد، دادن یک میان وعده فرصتی برای خوردن مواد مغذی فراهم می کند. شما می توانید از شیر یا آب میوه های ۱۰۰ درصد طبیعی بهمراه غذا استفاده کنید، اما بین وعده های غذایی و میان وعده ها، فقط آب به کودک بدهید. خوردن شیر، آبمیوه یا میان وعده های مکرر در طول روز ممکن است اشتهای کودک را برای وعده های غذایی کاهش دهد.
۳- برای خوردن غذاهای جدید صبور باشید
نوزادان غالباً غذاهای جدید را لمس یا بو می کنند و حتی ممکن است تکه های ریز غذا را در دهان خود بگذارند و دوباره آن را بیرون بیاورند. ممکن است کودک شما قبل از اولین امتحان، به تماس مکرر با یک غذای جدید نیاز داشته باشد.
کودک خود را با رنگ، شکل، عطر و بافت مواد غذایی تشویق کنید نه اینکه به دنبال مزه ی خوب بگردید. غذاهای جدید را به همراه غذاهای مورد علاقه کودک سرو کنید. تا زمانی که کودک با غذاهای جدید آشنا شود، با گزینه های غذایی سالم و مقوی او را تغذیه کنید.
۴- از یک نوع غذا برای همه ی اعضای خانواده استفاده کنید
تهیه یک وعده غذایی جداگانه برای کودک بعد از اینکه او غذای اصلی را رد کرد، ممکن است باعث افزایش بد غذایی و ایرادگیری به غذا شود. کودک خود را تشویق کنید که در زمان صرف غذا بهمراه خانواده سر میز بنشیند حتی اگر خود غذا نمی خورد.
۵- حواس پرتی را به حداقل برسانید
در طول صرف وعده های غذایی، تلویزیون و سایر وسایل الکترونیکی را خاموش کنید. این به کودک شما کمک می کند تا روی غذا خوردن تمرکز کند.
حتما بخوانید: دانلود ۳ تا از بهترین کتاب های رایگان آموزش تغذیه کودکان (pdf)
۶- در دیزاین غذای کودک نوآوری و خلاقیت بخرج دهید
نوزادان به طور طبیعی “نئوفوبی” هستند به این معنی که از امتحان کردن هر غذای جدیدی می ترسند و آن را نمی پذیرند. هنگامی که کودک شما غذای جدید را رد می کند، به خاطر داشته باشید که این ممکن است بخاطر عطر و طعم غذا نباشد. یک کودک ممکن است به زمان بیشتری برای پذیرش غذا نیاز داشته باشد. هنگام معرفی غذایی با طعم و بافت جدید، خلاقیت و نوآوری بخرج دهید.
از ماکارونی های آب پز شکل دار و برخی از زیتون ها برای ایجاد صورتک خندان استفاده کنید، یا انواع توت ها و سبزیجات آب پز را به شکل رنگین کمان درست کنید. برخلاف آنچه مادران ما همیشه به ما می گفتند، بعضی اوقات بازی کردن با غذا درست است. به ویژه هنگامی که به کودک کمک کند تا با رنگ های جدید و ترکیب مواد غذایی آشنا شود. پس غذای فرزندتان را با دیزاین جدیدی درست کنید و به او اجازه دهید تا کم کم و با بازی کردن آن را بخورد.
حتما بخوانید: کم خونی در کودکان زیر یک سال: علائم و بهترین درمانهای موجود
۷- زمان صرف غذا را به یاد ماندنی کنید
کودکان غالبا از بازی کردن با غذا یا سپری کردن اوقات خوب در زمان وعده های غذایی احساس خوشحالی می کنند. برای کمک به خاطره انگیز شدن وعده های غذایی، می توانید از موسیقی و شعرهای مورد علاقه فرزندتان استفاده کنید. اما در اینجا ضبط صوت، تلوزیون یا رادیو لازم نیست.
در اینجا قاشق میکروفون می شود، شما خواننده اصلی می شوید و کودک به عنوان پشتیبان خواننده عمل می کند. همانطور که شروع به خواندن می کنید، با قاشق یا میکروفون خود، غذا را در دهان فرزندتان بگذارید. بعبارت دیگر اجازه دهید تا او میکروفون را تست کند!
۸- صرف غذا با دوستان می تواند کمک کننده باشد
شاید بعضی کودکان از غذا خوردن با دیگران لذت ببرند. برای ایجاد تنوع و تشویق کودک به غذا خوردن می توانید گاهی اوقات دوستانتان را برای صرف نهار به خانه ی خود دعوت کنید. انواع غذاها و فینگر فودها، که برای دندان درآوردن هم عالی هستند امتحان کنید.
می توانید مخلوط میوه خود را بسازید یا اگر فرزندتان بزرگتر است، از او بخواهید در تهیه ی غذا به شما کمک کند. این می تواند به تشویق کودک به غذا خوردن کمک کند. صرف غذا با دوستان نه تنها سرگرم کننده است بلکه باعث می شود که کودک با دیدن غذا خوردن دیگران، به اینکار رغبت و علاقه ی بیشتری نشان دهد.
حتما بخوانید: مرکبات برای کودکان زیر یکسال: خوب یا بد؟ چند نکته مهم
۹- در غذا دادن به کودک از ترفند هواپیما استفاده کنید
همه ما ترفند هواپیما را می دانیم چون اکثر پدر مادرها از این روش برای غذا دادن به فرزندشان استفاده می کنند. اما از این طریق هم کودک ممکن است متقاعد نشود و دهان خود را محکم ببندد. در این صورت این روش را مجددا در زمان دیگری به کار گیرید.
۱۰- بسته به ترجیح کودک، غذای او را گرم یا سرد کنید
بعضی از کودکان خوردن غذای گرم را ترجیح می دهند و برخی دیگر آن را سرد می پسندند. علاوه بر این بیشتر کودکان به این موضوع خیلی اهمیت نمی دهند. غذای خیلی داغ و سوزاننده مسلما مورد علاقه ی هیچ کسی نیست. این می تواند حتی خوش اشتهاترین افراد را هم بی میل کند. بنابراین همیشه مواد غذایی را هم بزنید و آن را قبل از دادن به کودک بچشید. اگر کودک شما بد غذاست، دمای آن را با توجه به زائقه ی او تنظیم کنید.
اگر به نظر می رسد کودک شما نسبت به دمای غذا بی تفاوت است، آن را زیاد گرم نکنید. اگر کودک به خوردن غذای ولرم عادت کند خیلی بهتر است. این باعث می شود در زمانهایی که امکان گرم یا سرد کردن غذا وجود ندارد (مثلا در مسافرت یا گردش)، راحتتر باشید.
حتما بخوانید: تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان: ۱۲ روش موثر طبق تحقیقات جدید
در ضمن، به یاد داشته باشید که عادت های غذایی کودک شما یک شبه تغییر نخواهد کرد اما مصرف روزانه غذاهای سالم و خانگی می تواند در داشتن تغذیه سالم در طول عمر به او کمک کند.
در اینجا چند نکته دیگر وجود دارد که ممکن است غذا خوردن کودک را آسانتر کند:
- غذاهای مختلف را منجمد کنید. می توانید بعداً از این غذاها استفاده کنید و از اسراف و دور ریزی زیاد غذا جلوگیری کنید.
- یک هفته صبر کنید و دوباره غذای جدید را امتحان کنید. به این صورت می توانید به کودک فرصت دهید تا خود را با غذای جدید وقف دهد و همچنین در صورت بروز حساسیت، می دانید کدام ماده ی غذایی باعث ایجاد آن شده است.
- سعی کنید غذای جدید را با غذایی که کودک شما دوست دارد مثل شیر مادر مخلوط کنید.
نظر دکتر مرتضی عبدالهی متخصص کودکان
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
