بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی رشدی در بین کودکان است. میزان ابتلا به کم توجهی در مدارس حدود ۳ تا ۵ درصد است و پسران بیشتر از دختران به این بیماری مبتلا میشوند. این اختلال با نشانه های کم توجهی، تحرک زیاد و عدم تمرکز همراه است و معمولا در سنین مدرسه خود را نشان میدهد. در این مقاله ه بررس علل ونشانه های این بیماری پرداختیم و شیوه های مدیریت این بیماری در کودک را به شما خواهیم گفت.
اختلال بیش فعالی یا ADHD
اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی(ADHD) یک وضعیت پزشکی است که در آن کودکان در تمرکز دچار مشکل میشوند، نمی‌توانند زیاد بنشینند و قبل از فکر کردن عمل می کنند. بسیاری از کودکان با برخی از این چیزها دچار مشکل شده‌اند؛ اما در کودکان با ADHD، این رفتار افراطی است و تأثیر زیادی بر زندگی روزمره آن‌ها دارد. با ADHD، بخش‌های مختلف مغز به روش معمولی با هم ارتباط برقرار نمی کنند. به همین دلیل، کودکان ممکن است در تفکر، یادگیری، ابراز احساسات خود و کنترل رفتار، بخوبی دیگر کودکان هم سن و سال خود عمل نکنند و دچار مشکل شوند.
عوامل موثر بر ایجاد بیش فعالی
انواع بیش فعالی
| ADHD ترکیبی | کودکان دارای این نوع اختلال تمایل دارند تمرکز خود را در معرض دشواری قرار دهند، نادان یا بی قرار هستند و همیشه در حال حرکت هستند. اغلب بدون تفکر عمل می کنند. |
| بی توجهی ADHD | کودکان دارای این نوع اختلال تمایل دارند در تمرکز، یادآوری دستورالعمل ها، توجه و اتمام کارها دچار مشکل شوند، اما حرکات اضافه ندارند. |
| نوع تکانشی ADHD | کودکان با این نوع اختلال همیشه در حال حرکت هستند، به زحمت سرعتشان کم می شود و اغلب بدون تفکر عمل می کنند. |
علائم بیش فعالی
حتما بخوانید: ۱۱ علت اصلی انرژی زیاد کودک و روشهای ساده مدیریت آن در منزل
تشخیص بیش فعالی
اختلال بیش فعالی با مشخصه های عدم تمرکز و تحرک زیاد معمولاً در سنین نوزادی قابل تشخیص قطعی نبوده و طبق نتایج تحقیقات نوزادان نارس بیشتر از نوزادان سالم مبتلا به این اختلال می شوند.
معمولا تشخیص قطعی بیش فعالی در سنین ۵ یا ۶ سالگی که همزمان با ورود کودک به محیط آموزشی مانند مهد کودک یا دبستان که نیازمند تمرکز و نشستن طولانی در یک مکان است، اتفاق می افتد.
در ادامه فرایند تشخیص بیش فعالی شرح داده شده است:
- مصاحبه با شما و سایر مراقبین اصلی فرزند
- مصاحبه با فرزندتان
- چک لیست های رفتاری که شما و یا پرستار و معلمان فرزندتان پر می کنید
- گفتگو با معلم یا پرستار فرزندتان
- بررسی رشد، یادگیری، آموزش و یا IQ
- بررسی زبان، گفتار و حرکات و جنبش ها
- بررسی های بهداشت عمومی و سلامت کلی
- آزمایشات بینایی و شنوایی
روش های درمانی بیش فعالی
۱- دارو درمانی
این داروها بخاطر توانایی در تعادل مواد شیمیایی در مغز که مانع کودک از حفظ توجه و کنترل ضربان و ایمپالس ها می شوند، استفاده می گردد. آن ها به تحریک یا تمرکز مغز کمک می کنند و ممکن است برای کاهش ویژگی های اصلی ADHD استفاده شوند. داروهایی که معمولاً برای درمان ADHD استفاده می شود عبارتند از:
- متیل فنیدات (ریتالین و متیلین)
- دگزامفتامین (Dexedrine,Dextrostat)
- مخلوطی از نمک های آمفتامین (آدرال)
- اتوموکستین (Strattera) یک SNRI غیر تحریک کننده (بازدارنده انتخابی بازجذب نوراپی نفرین) با مزایای علائم خلقی و روحی مرتبط است.
- لیز دگزامفتامین (Vyvanse)
۲- اصلاح رژیم غذایی
- مصرف شکر، نوشابه، شیرینی‌جات، غذاهای چرب و غذاهای آماده و فرآوری‌شده مانند سوسیس و کالباس را در کودکان بیش فعال محدود کنید.
- خوراکی‌هایی مانند هلو، گوجه‌فرنگی و خیار حاوی ماده‌ای به‌نام سالیسیلات هستند و باید از رژیم غذایی این کودکان حذف و با مواد دیگر جایگزین شوند.
- رنگ غذایی نارنجی که به‌صورت ماده افزودنی در غذاهای بسته‌بندی مانند آدامس، شکلات، سس، برخی دسرها، کنسروها و رنگ‌های غیرطبیعی زعفران وجود دارد، موجب بروز علائم بیش فعالی میشود و باید از رژیم غذایی حذف شوند.
- نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه‌ها، نوشابه‌های گازدار و چای پررنگ علائم این بیماری را تشدید می‌کنند، به کودک خود این نوشیدنی ها را ندهید.
حتما بخوانید: ۱۴ روش عالی رفتار با کودکان پر انرژی و شلوغ
۳- رفتار درمانی
۱- سعی کنید همیشه با فرزندتان ارتباط کلامی و عاطفی مناسبی داشته باشید و حتی اگر می‌توانید این رابطه را در زمانی که به اختلال او پی می‌برید قوی‌تر کنید.
۲- کودکانه و ساده با او صحبت کنید و به هدف‌ها و علایق او از طریق صحبت‌هایش پی ببرید.
۳- انجام کارها و وظایف کوچک و آسانی را به او محول کنید به طوری که به راحتی قادر به انجام کارها باشند. قوانین ساده‌ای برای انجام کار تعریف کنید و به صورت خلاصه شده و آسان آن را برای او توضیح دهید.
۴- برای انجام تکالیف مدرسه کودک برنامه‌ریزی کنید و از او بخواهید که در زمان مشخص شده‌ای تکالیف مدرسه‌اش را انجام دهد.
۵- به کودک خود بگویید که کدام صفات او را می پسندید. دست کم چند بار در روز کودک خود را تحسین کنید.
۶- روزانه پانزده تا بیست دقیقه از وقت خود را به کودک اختصاص دهید تا روابط والد – فرزند نزدیکتری ایجاد شود و زمینه برای تخلیه هیجانات نیز صورت گیرد.
۷- محیط خانه را بازسازی کنید. فعالیت ها و شلوغی ها و تماس های تلفنی غیرضروری را کاهش دهید و تلویزیون را خاموش کنید.
۸- یک ساختار زمانی ثابت را برای غذا خوردن، انجام تکالیف، تلویزیون نگاه کردن، بیدار شدن و به رختخواب رفتن تنظیم کنید.
نتیجه
از جمله پیامدهای عدم درمان به موقع بیش فعالی کودکان می‌توان به طرد شدن توسط همسالان، بروز رفتارهای ضد اجتماعی، گرایش به مصرف مواد مخدر، افسردگی، اضطراب، اختلالات یادگیری و شدید شدن علائم ADHD در نوجوانی اشاره داشت. بنابراین در صورت مشاهده هر گونه علائم از بیش فعالی در کودک خود، آن را جدی بگیریدو به یک روان پزشک مراجعه کنید.
حتما بخوانید: درمان اختلال یادگیری کودکان با ۱۲ روش علمی جدید
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
از مکمل های غذایی هم میشه برای بهبود اختلال بیش فعالی کمک گرفت مثلا مکمل سیترامگ ب۶ که مواد معدنی مورد نیاز رو تامین میکنه همراه با ویتامین بسیار مهم ب۶