کم کاری تیروئید خفیف باعث افزایش سطح تیروتروپین (هورمون ترشح شده از هیپوتالاموس که موجب ترشح هورمون محرکت تیروئید یا همان TSH می شود) و میزان کمی هورمونهای دیگر می شود. کم کاری تیروئید خفیف در بزرگسالان و کودکان رخ می دهد. این بیماری در صورت عدم درمان صحیح و به موقع، عواقب جبران ناپذیری را به دنبال دارد.
دلایل بروز
کم کاری تیروئید خفیف (یا پنهان) در کودک ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد:
- کمبود ید در بدن
- ناهنجاری در رشد و توسعه ی سیستم غدد درون ریز در مرحله جنینی
- عمل جراحی تیروئید
- برداشتن غده تیروئید
- داروهایی که تولید هورمونهای تیروئید را سرکوب می کنند
- پرتو درمانی تیروئید
- بیماری های التهابی تیروئید
در کودکان ممکن است کم کاری خفیف تیروئید منجر به تیروئیدیت خود ایمنی شود. این بیماری به این علت ایجاد می شود که بدن کودک آنتی بادی هایی تولید می کند که سلول های تیروئید را بیگانه می دانند و به طور فعال آنها را نابود می کنند.
برای نوزادان: کم کاری تیروئید در نوزادان چیست؟ علت، انواع و روش درمان
علائم
کم کاری تیروئید خفیف نوعی پنهانی از این بیماری است، بنابراین تشخیص آن می تواند مشکل باشد. علائم اولیه ی این بیماری ممکن است بلافاصله آشکار نشود و در مراحل بعدی پیشرفت بیماری دیده شوند. به طور معمول چنین کودکانی خستگی زیادی دارند و اغلب خلق و خوی خوبی ندارند.
برای تشخیص دقیق، به آزمایش نمونه های بیولوژیکی گرفته شده برای شناسایی میزان هورمون ها نیاز است. در بیشتر موارد، علائم کم کاری تیروئید خفیف در یک کودک می تواند به اشکال زیر بروز کند:
- وزن گیری ضعیف و رشد آهسته
- کاهش اشتها
- انحراف از استانداردهای رشد بدنی برای گروه سنی کودک
- انحراف از استانداردهای رشد ذهنی برای گروه سنی کودک
- گریه و بی قراری زیاد
- بزرگ شدن اندازه ی زبان بطوریکه دهان کودک در وضعیت نیمه باز قرار می گیرد
تشخیص کم کاری تیروئید خفیف مادرزادی تنها با علائم بیرونی غیرممکن است. این امر نیاز به آزمایش خون برای مطالعات آزمایشگاهی دارد.
حتما بخوانید: تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان: ۱۲ روش موثر طبق تحقیقات جدید
کم کاری خفیف تیروئید برای کودک تازه متولد شده با علائم زیر همراه است:
- امتناع از گرفتن پستان
- کاهش دمای بدن
- خشکی پوست
- متورم شدن پلک ها و صورت کودک
علایم کم کاری تیروئید خفیف در نوجوانان و بزرگسالان نیز به شرح زیر است:
- ریزش مو
- صدای خشن
- پوست محکم و خشک
- افزایش وزن سریع (که فرد را چاق می کند)
- تأخیر در پیشرفت و رشد اسکلت بدن
- تأخیر در بلوغ
- کند ذهنی
- تغییرات ناگهانی در خلق و خوی
- نگرش منفی دائمی
درمان فوری کم کاری تیروئید در کودکی، به عنوان راهی برای جلوگیری از عواقب جدی تر در نظر گرفته می شود.
حتما بخوانید: مکمل ویتامین d3 برای کودکان: روش مصرف، فواید و همه نکات مهم
تشخیص بیماری
علاوه بر گرفتن نمونه خون برای بررسی های آزمایشگاهی، فعالیت های زیر را هم می توان برای تشخیص کم کاری تیروئید خفیف انجام داد:
- سونوگرافی غده تیروئید: بیماری هایی مانند کم کاری (و یا پرکاری تیروئید) شکل و اندازه ی غده ی تیروئید را تغییر می دهند. سونوگرافی تیروئید به منظور مشخص کردن اندازه و شکل غده ی تیروئید انجام می شود.
- انجام سونوگرافی از حفره های شکمی برای مراحل بعدی بیماری.
- اشعه ایکس قفسه سینه: برای ارزیابی میزان رشد اسکلت در کودکان و همچنین تشخیص مایعات تجمع یافته که در مراحل آخر بیماری ظاهر می شود.
- الکتروکاردیوگرافی همچنین به ما این امکان را می دهد تا مرحله ی بیماری را تعیین کنیم.
- معاینه ی فیزیکی غده تیروئید نیز در اولین معاینه ی کودک انجام می شود.
درمان کم کاری تیروئید در کودکان
برای درمان کم کاری تیروئید کودکان، والدین باید به یک متخصص غدد مراجعه کنند تا مرحله و شدت بیماری بدرستی تشخیص داده شود. خود درمانی در این موارد کاملاً ممنوع است. اطمینان از تغذیه ی کامل و به موقع کودک نیز بسیار مهم است.
اگر این بیماری در نوزادان تشخیص داده شود، یک دوره ی درمانی حداکثر ۷-۱۴ روزه توسط پزشک تجویز می شود. فقط در این حالت بیماری به طور کامل قابل درمان است. در غیر این صورت (یعنی عدم درمان بیماری)، کودک در معرض خطر ابتلا به اختلالات روانی و اختلال در رشد مواجه می شود.
حتما بخوانید: انواع غذای سالم کودک کدامند؟ (غذاهای اصلی و میان وعده)
در بیشتر موارد، پزشک معالج داروی ال تیروکسین را تجویز می کند. دوز دارو به شدت بیماری بستگی دارد و تنها باید توسط پزشک تشخیص داده شود. مقدار داروهای مورد نیاز، به نتایج آزمایش خون و میزان هورمون های موجود در بدن بستگی دارد. برای درمان های اضافی، مصرف ویتامین های A و B12، داروهای اعصاب مرکزی (پیراستام، سربرولیزین و غیره)، ماساژ درمانی و غیره تجویز می شود.
غذاهای کودک به طور روزانه باید براساس سن، میزان پروتئین، کربوهیدرات و چربی ها و همچنین ویتامین ها و ریز مغذی های مورد نیاز داده شود.
پیروی از درمان تجویز شده توسط پزشک، رعایت تمام توصیه ها و موارد منع مصرف، شانس بهبودی و درمان کم کاری تیروئید خفیف را بشدت بالا می برد.
مجموعه اقدامات پیشگیرانه
با استفاده از موارد پیشگیرانه ی ساده ی زیر، می توان احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید خفیف در کودکان را کاهش داد:
- مادران باردار باید مقدار کافی ید را از طریق مواد غذایی دریافت کنند. اگر نتایج آزمایشات نشان داد که کمبود ید در بدن وجود دارد، پزشک مکمل های غذایی حاوی ید را تجویز می کند. مقدار این مکمل ها باید تنها توسط پزشک تشخیص داده شود.
- کودک باید خوب غذا بخورد. مصرف برخی غذاها از سن خاصی شروع می شود، رژیم غذایی کودک باید شامل غذاهای حاوی ید باشد. این غذاها می توانند غذاهای دریایی، جلبک دریایی یا نمک یددار باشد.
- هر بیماری ویروسی یا باکتریایی به ویژه به شکل مزمن، تأثیر منفی بر غده تیروئید دارد. مهم است که بیماری سریعا تشخیص داده شود و درمان مناسبی اتخاذ شود.
- کودک باید در شش ماهگی توسط پزشک معاینه شود. این یک اقدام پیشگیرانه محسوب می شود. اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان آسانتر می شود.
عوارض کم کاری تیروئید خفیف درمان نشده
عدم درمان غده تیروئید کودک در سنین پایین، ممکن است موجب اختلال در رشد جسمی و ذهنی او شود. در این زمان کودک علاقه ی خود را به یادگیری، بازی کردن و ارتباط برقرار کردن با همسالان از دست می دهد و ممکن است با افت تحصیلی و انزوا مواجه شود. بنابراین کم کاری تیروئید درمان نشده (حتی بصورت خفیف) می تواند عوارض جبران ناپذیری بر زندگی فرد داشته باشد.
حتما بخوانید: علائم کمبود آهن در کودکان ۳ تا ۷ ساله و نکات مهم
فقط تشخیص صحیح و به موقع و درمان این بیماری در مرحله اولیه باعث می شود تا کمبود هورمون ها در بدن از بین برود. این کلید اصلی داشتن یک زندگی پر تحرک برای کودک در آینده است.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
