کمبود آهن شایع ترین شکل کم خونی است. این بیماری به دلیل نداشتن آهن کافی در رژیم غذایی ایجاد می شود. آهن در بخشی از گلبول های قرمز به نام هموگلوبین است که اکسیژن را در بدن حمل می کند. آهن یک ماده معدنی اساسی است که برای رشد مغز و سیستم عصبی بسیار مهم است. بدون آهن کافی، کودکان می توانند به کم خونی فقر آهن مبتلا شوند. آنمی یک بیماری شایع است که بر سطح انرژی و سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد و با مشکلات رفتاری در ارتباط است.
بعبارت دیگر اگر آهن کافی در رژیم غذایی وجود نداشته باشد، بدن نمی تواند هموگلوبین کافی تولید کند، به این معنی که گلبول های قرمز کمتری وجود دارد. این حالت آنمی نامیده می شود.
حتما بخوانید: عوارض کم خونی در کودکان: علت ها و بهترین روشهای درمان خانگی
در صورت عدم درمان، کمبود آهن حتی می تواند باعث تاخیر در رشد مهارت های حرکتی و کلامی کودک شود. از آنجا که کمبود آهن درمان نشده می تواند برای سلامتی کودک شما خطرناک باشد، شناخت علائم در هنگام بروز بسیار مهم است. پس در این مطلب با ما همراه باشید تا علام کمبود آهن در کودکان و روشهای برطرف کردن آن را بدانید.
علائم کمبود آهن در کودکان چیست؟
کودک مبتلا به کمبود آهن، ممکن است علائم مختلفی را نشان دهد که بسته به علت ایجاد کننده ی آن، این علایم می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال کودک مبتلا به کمبود آهن بسیار خسته خواهد بود، نمی خواهد بازی کند و چشم، رنگ و دهان او رنگ پریده خواهد بود. کودکی که آهن بیش از حد و زیاد دارد (اضافه بار آهن) نیز می تواند خسته باشد اما علائم دیگری مانند بزرگ شدن طحال یا درد مفاصل نیز وجود خواهد داشت.
این لیست همه ی علائم یا نشانه هایی کمبود آهن در کودکان را شامل نمی شود. والدین هرگز نباید بدون مشورت با پزشک، از قرص آهن یا هر نوع داروی دیگری استفاده کنند. اگر به عدم تعادل آهن مشکوک هستید، اولین قدم انجام آزمایشاتی است که نشان دهند آهن خون بسیار زیاد یا خیلی پایین است.
در اینجا علائم کم خونی و فقر آهن ذکر شده است:
۱- خستگی مداوم
اگر کودک شما به اندازه کافی بخوابد اما هنوز هم به طور غیر طبیعی خسته به نظر برسد، احتمالا دچار کمبود آهن شده است. همه اینها به نقش آهن در کمک به انتقال اکسیژن از طریق خون مرتبط است. به این ترتیب کمبود آهن از عملکرد خوب و موثر کودک جلوگیری می کند.
۲- رنگ پریدگی پوست
هموگلوبین به رنگ قرمز است و این رنگ بر پوست و چهره ی فرد اثر می گذارد. بنابراین مقادیر کم آن باعث می شود پوست کودک روشن تر شود. تشخیص رنگ پریدگی، ممکن است در کودکانی که پوست روشن تری دارند، راحت تر باشد. اما صرف نظر از تن پوست، اگر زیر چشم ها روشن تر از حد نرمال باشد، ممکن است نشانه کمبود آهن باشد.
۳- تنگی نفس
در کودکان مبتلا به کمبود آهن، تامین اکسیژن مورد نیاز بدن در هنگام فعالیت بدنی دشوارتر خواهد بود. به همین دلیل یکی از مهمترین علائم کمبود آهن کاهش توانایی کودک در انجام بازی های پرتحرک است.
۴- خوردن چیزهای عجیب و غریب (پیکا)
اگر دیدید که کودک شما در حال خوردن مواد غیر غذایی مانند خاک رس، خاک، گچ یا کاغذ است، این می تواند نشانه کمبود آهن باشد. این حالت به پیکا یا هرزه خواری معروف است. این مواد می توانند برای کودک شما مضر باشند، زیرا ممکن است به خوردن سموم و مواد مضر منجر شود. پیکا معمولا نشاندهنده ی کمبود برخی مواد معدنی مثل روی و آهن در کودکان است.
۵- میزان رشد ضعیف
مقادیر کم هموگلوبین باعث می شود سلول ها اکسیژن کمتری برای رشد دریافت کنند. بنابراین یک کودک نوپا مبتلا به کم خونی، در مقایسه با سایر بچه های سالم هم سن خود، قد و وزن کمتری دارد. این به کاهش میزان رشد در کودکان منجر می شود.
۶- حافظه ضعیف
آهن برای عملکرد صحیح حافظه به انتقال دهنده های عصبی کمک می کند. کودکانی که دچار کمبود آهن هستند احتمالا عملکرد تحصیلی ضعیف تری خواهند داشت زیرا در بخاطر سپردن چیزها با مشکل مواجه می شوند.
۷- خشکی و آسیب دیدگی پوست و مو
هنگامی که پوست و مو از اکسیژن محروم هستند، ممکن است خشک و ضعیف شوند. ریزش مقداری از موها هنگام شستشو و برس کشیدن روزمره کاملاً طبیعی است اما اگر ریزش موی کودک خیلی بیشتر از حد طبیعی بنظر برسد، ممکن است به دلیل کمبود آهن باشد. علاوه بر آن کمبود آهن موجب خشک شدن پوست هم می شود.
۸- ناخن های شکننده یا قاشقی
این علامت نادرتری از کمبود آهن در کودکان است. این وضعیت اغلب با ناخن های شکننده آغاز می شود که به راحتی می شکنند و ترک می خورند. در مراحل بعدی کمبود آهن، ناخن های قاشقی شکل موجب فرورفتگی و مقعر شدن ناخن ها می شود و به آنها ظاهری گرد، مانند یک قاشق می دهد. ناخن های شکننده یا قاشقی شکل می توانند نشانه ای از کم خونی فقر آهن شدید باشند.
تشخیص برخی از این علائم ممکن است دشوار باشد، به خصوص در کودکان کوچکتر که هنوز شروع به صحبت نکرده اند. با این حال، حتی نشانه های خفیف این علائم می تواند نشانگر کمبود آهن باشد. اگر کودک درمان نشود، شدت علائم به مرور افزایش می یابد.
حتما بخوانید: درمان کم خونی شدید در زنان: علائم و بهترین روشهای درمان
اولین قدم برای درمان کمبود آهن در کودکان، این است که فوراً به پزشک متخصص اطفال اطلاع دهید. متخصص اطفال قادر خواهد بود تست های پزشکی مناسب را انجام دهد تا مشخص شود که آیا کمبود آهن وجود دارد و چه اقداماتی باید برای درمان آن انجام شود. روش درمانی به شدت کم خونی بستگی دارد. پزشک متخصص اطفال به احتمال زیاد یک مکمل آهن خوراکی یا مولتی ویتامین تجویز می کند. مصرف مکمل ها بدون تجویز پزشک توصیه نمی شود. آهن زیاد می تواند برای کودکان خطرناک باشد به همین دلیل توصیه می شود مکمل های آهن را دور از دید و دسترس اطفال نگهداری کنید.
چندین گام مفید وجود دارد که والدین می توانند برای جلوگیری از ابتلا به کمبود آهن فرزندشان استفاده کنند. اول اینکه مادران می توانند تا یک سالگی فرزندان خود را شیر دهند تا اطمینان حاصل کنند که تغذیه مناسب در اسرع وقت به کودک داده می شود. اگرچه شیرخشک غنی شده با آهن هم جایگزین خوبی است، اما به اندازه شیر مادر مؤثر نیست، زیرا آهن موجود در شیر مادر راحتتر از آهن موجود در شیرخشک جذب می شود.
احتمالا یکی از ساده ترین و بهترین راه هایی که والدین می توانند از کمبود آهن جلوگیری کنند، این است که غذاهای غنی از آهن را در رژیم غذایی کودک قرار دهند. گاهی اوقات و در موارد خفیف، کم خونی تنها با اصلاح رژیم غذایی قابل درمان است. نکته ی حائز اهمیت این است که بچه ها به ویژه نوزادان و کودکان نوپا که با سرعت بالایی در حال رشد هستند، به غذاهای سرشار از آهن احتیاج دارند.
حتما بخوانید: علائم کم خونی در کودکان زیر دو سال: درمان خانگی و زمان مراجعه به پزشک
کودکان خردسال باید از غلات غنی شده با آهن تغذیه شوند و کودکان بزرگتر باید از منابع غذایی حاوی آهن مانند زرده تخم مرغ، ماهی، سبزیجات برگ سبز تیره، مرغ و لوبیا استفاده کنند. رژیم غذایی کودک همچنین باید سرشار از ویتامین C باشد (که در توت فرنگی، کلم بروکلی و گوجه فرنگی یافت می شود) زیرا به بدن کمک می کند تا به درستی آهن موجود در رژیم غذایی را جذب کند.
غذاهای سرشار از آهن زیادی وجود دارد اما بعضی از آنها ازجمله صدف و جگر، دقیقاً مناسب کودک نیستند. برای معرفی غذاهای سرشار از آهن مناسب کودک، ابتدا با پزشک مشورت کنید.
بهترین درمانها
- درمان کم خونی در کودکان با تغذیه: بهترین غذاها و مکملها
- برای کم خونی کودکان چه چیزی مفید است؟ بهترین درمانهای خانگی
- بهترین منابع آهن برای کودکان و همه نکات مهم
- علل،علائم و درمان کم خونی در کودکان
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
