رفلاکس اسید معده در دوران بارداری یکی از شایع ترین دردهای شکمی است و حدود ۷۰ درصد از زنان در بارداری آن را تجبه میکنند. این مسئله نگران کننده نیست و ناشی از بازگشت اسید معده به مری است. از آنجا که مری، لوله ای عضلانی است که دهان را به معده متصل می کند، هر گاه بنا به عللی دهانه تحتانی مری، درست کار نکند، مواد غذایی اسیدی داخل معده وارد مری شده و در نتیجه احساس سوزش سر دل یا ترش کردن در فرد به وجود می آید. با رشد جنین و افزایش وزن مادر فشار بر دهانه مری زیاد میشود و با فشار معده اسید معده وارد مری میشود و رفلاکس معده به وجود می آید. در ادامه به بررسی جامع این مشکل و شیوه های درمان آن خواهیم پرداخت.
علائم رفلاکس معده
علل رفلاکس معده بارداری
در فرآیند هضم، غذا از مری به سمت معده می‌رود، در این بین غذا از بخش ماهیچه‌ای در انتهای مری به نام اسنفکتر نیز می‌گذرد و سپس وارد معده میشود. در واقع اسفنکتر دریچه‌ی ورود غذا به معده است.
هنگام غذا خوردن این دریچه باز میشود و غذا می‌تواند وارد معده شود، پس از آن، اسفنکتر بسته میشود تا اسید معده به سمت مری برگشت نکند. زمانی که اسفنکتر کاملاً بسته نشود، مقداری اسید به سمت مری برمی‌گردد. این وضعیت در زمان بارداری بسیار زیاد میشود که دلیل آن رشد جنین و تغییر حالت معده است.
۱- تغییرات هورمون ها
استروژن و پروژسترون، دو هورمون زنانه هستند که در دوران حاملگی بیشتر ترشح می شوند و وجود آنها برای ادامه بارداری ضروری است. این دو هورمون باعث شل شدن عضلات رحم شده و اثرات جانبی مانند شل کردن عضله دریچه تحتانی مری و کند کردن هضم غذا را نیز به همراه دارند که هر دو این عوامل باعث برگشت مواد از معده می شود.
۲- داروهای بارداری
برخی از انواع دارو ها به دلیل افزایش میزان اسید معده باعث بروز علائمی مانند سوزش سر دل می شوند. از این قبیل داروها می توان به مسکن هایی مانند ایبوپروفن و یا آنتی بیوتیک ها همراه با آسپرین و حتی قرص آهن و اسید فولیک نیز اشاره کرد.
۳- ورزش
انجام ورزش قبل از بارداری باعث تقویت عضلات و کاهش احتمالی بروز ریفلاکس معده می شود در حالی که تمرینات ورزشی شدید که در آن سرپائین تر از بدن قرار می گیرد و یا دراز نشست و برداشتن وزنه که باعث افزایش فشار در داخل شکم می شود، می تواند باعث تشدید ریفلاکس معده شود.
۴- تهوع و استفراغ بارداری
تهوع و استفراغ که از عوارض شایع نیمه اول دوران بارداری است، باعث برگشت محتویات معده می شود که در این صورت ممکن است اسید معده، لایه های سطحی مخاط مری را از بین برده و باعث زخم شود. در بسیاری از زنان نیز اختلال در پاکسازی محتویات پس زده شده معده از مری نیز در ایجاد این آسیب نقش دارد.
۵- احساسات
اضطراب، استرس و ترس های ناشی باراداری و زایمان موجب افزایش تحرکات معده میشود و اصطلاحا معده عصبی میشود. معده دردهای عصبی احتمال رفلاکس را بالا میبرد.
عوارض رفلاکس معده در بارداری
درمان رفلاکس معده در بارداری
۱- مراقبت های خانگی
۱- سر تخت خود را بالا آورید، سر تخت خود را به اندازه ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر بالا بیاورید. با بالا آوردن قفسه سینه امکان بازگشت اسید معده به مری کمتر میشود.
۲- خوابیدن بر روی پهلوی چپ در هنگام شب علاوه بر زنان باردار در دیگر زنان و افرادی که به GERD مبتلا هستند نیز می تواند رفلاکس اسید را کاهش دهد. در این وضعیت امکان بازگشت اسید وجود ندارد.
۳- پس از صرف وعده های غذایی باید از انجام فعالیت هایی که نیاز به خم شدن دارند، خودداری کرد.
۴- پس از مصرف غذا دراز نکشید، پیاده روی کوتاه، انجامامور روزمره و حتی مطالعه کردن کمک میکند تا اسید به مری باز نگردد.
۵- زنان باردار نباید سیگار بکشند. سیگار کشیدن علاوه بر آسیب به جنین، اسفنکتر انتهایی مری را شل کرده و رفلاکس اسید معده را تشدید می کند.
۶- پوشیدن لباس های تنگ که بر روی معده فشار وارد می کنند، می تواند رفلاکس معده را تشدید کنند. بنابراین در این دوران لباس های راحت بپوشید.
۲- توصیه های غذایی
- مصرف ماست و نوشیدن یک لیوان شیر می تواند به تسکین علائم سوزش سر دل کمک کند.
- در صورتی که فرد عدم تحمل نسبت به لاکتوز دارد، می تواند از محصولات بدون لاکتوز استفاده کند.
- بجای خوردن وعده های کم با مقدار زیاد، وعده هایی زیاد با مقدار کم مصرف کرد.
- آخرین وعده غذایی در روز باید در اوایل غروب و حداقل ۳ ساعت قبل از خواب مصرف شود.
- زنان باردار و مبتلا به سوزش سر دل نباید فورا پس از مصرف غذا دراز بکشند.
- سرعت خود را در غذا خوردن کاهش دهید. سریع غذا خوردن می تواند منجر به سوزش سر دل شود.
- سعی کنید پس از آخرین وعده غذایی روز به مقدار زیاد آب ننوشید، زیرا هر چه معده در هنگام خواب خالی تر باشد، احتمال برگشت اسید معده کمتر خواهد بود.
- به جای سر کشیدن و نوشیدن یک باره مایعات آن ها را مزه مزه کرده و کم کم بنوشید.
- آدامس ترشح بزاق را تحریک کرده که آن نیز شامل بی کربنات می باشد. بزاق و بی کربنات بلعیده می شوند و بی کربنات، اسید بازگشته به مری را خنثی می کند. بنابراین زمانی که سوزش معده دارید آدامس بجویید.
- از خوردن غذاهای چرب، سرخ شده و تند پرهیز کنید.
- خوردن غذاهایی نظیر خامه، سس مایونز، آووکادو، چیپس سیب زمینی و پنیرهای خامه‌ای را حداقل برای مدتی فراموش کنید.
- از مصرف غذاهای تند و سرخ شده که دیرهضم بوده و باعث تحریک مری می‌شوند نیز صرف نظر کنید.
- از خوردن هر چیزی که حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات است اجتناب کنید.
بایدها و نبایدها در رژیم غذایی
| بایدها | نبایدها |
| زردآلو | کافئین |
| انجیر | مرکبات |
| خرما | گوجه فرنگی |
| زیتون سبز | غذاهای چرب |
| انگور | غذاهای تند و پر ادویه |
| موز | قند ها و غذاهای شیرین |
| گیلاس | نعنا |
| هلو | نوشابه های گازدار |
| سیب زمینی | الکل |
| لوبیا |
نتیجه
دردهای خفیف و احساس سوزش در ناحیه معده شایع و طبیعی است. اما اگر احساس کردید این دردها غیر طبیعی وطولانی است به پزشک خود مراجعه کند و از مصرف داروهای معده به صورت خودسرانه بپرهیزید. تغییر الگوهای رفتاری و غذایی در درمان این عارضه کمک زیادی میکند.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
