هر مادری با دیدن کودک تازه متولد شده خود می خواهد تا بهترین و بیشترین مراقبت ها را در نگهداری و پرورش اصولی کودک انجام دهدد اما در این میان نباید تغذیه و سلامتی خودش را نادیده بگیرد و یا نسبت به آن کم اهمیت باشد. پس بهترین کار این است که کاملا آگاهانه و با رعایت همه جوانب علاوه بر رسیدگی به نوزاد به فکر تقویت خود باشند. چرا که مادر سالم می تواند کودک سالم نیز داشته باشد. به همین منظور در این مقاله تصمیم گرفتیم تا اطلاعات لازم درباره زن شیرده و اشتباهات رایج مادران در این دوره را به شما مادران عزیز ارائه دهیم.
مقدمه:
نگهداری از نوزاد مهارت خاص خودش را می طلبد. مادران باید قبل از تولد بچه، اطلاعات لازم و کافی را در مورد تربیت و نگهداری بهتر وی کسب کنند تا بدون هیچ مشکل و استرسی، بتوانند از نوزاد خود نگهداری نمایند و کودکی سالم و شاداب داشته باشند. مادرانی که برای اولین بار صاحب فرزند می شوند تولد فرزند،برای آنها با اضطراب بیشتری همراه است. در نتیجه این مادران در نوع تغذیه و رژیم عذایی و همچنین ورزش خود دقت نظر بیشتری دارند به طور مثال، سوالهایی که این دسته افراد در ذهن خود دارند شامل اینکه چه بخورم تا شیرم خوش طعم و مقوی باشد؟ برای جلوگیری از اضافه وزن و چاقی چکار کنم؟ چه ورزش هایی باید انجام دهم و به چه میزان؟ و …
باورهای غلط در دوران شیر دهی(ویدئو):
حتماً بخوانید: تاثیر استرس بر شیر مادر چیست؟ توضیح همراه با فیلم آموزشی
۱-نوزاد شیر نمی خورد پس سیر است!
اکثر مادران تصور می کنند که نوزاد در هفته های اول، در همه لحظات گرسنگی اش این نیاز را به آنها اعلام می کند. در روزهای اول برخی نوزادان اگر با تلاش والدین شان برای به موقع شیر خوردن در میانه شب بیدار نشوند، ممکن است نیازشان به تغذیه را اعلام نکنند و دچار افت قندخون شوند. اگر نوزاد چند روزه شما حدودا هر دو ساعت یک بار به اندازه نیازش شیر نمی خورد، می توانید کف دستش را ماساژ دهید تا واکنش مکیدن را در او تقویت کنید. ماساژ چانه هم می تواند چنین تاثیری را بر فرزند شما بگذارد و میلش به شیر خوردن را بیشتر کند.
۲-اشتباه مکیدن شیر مادر
مادران باید در هنگام شیردهی به طرز شیر خوردن نوزاد دقت کنند. شما باید تمرکز کرده و موارد خاصی را مشاهده کنید. دهان نوزاد باید به اندازه کافی باز باشد، به گونه‌ای که نوک سینه شما که شامل هاله تیره رنگ اطراف آن باشد در دهان او قرار گیرد. این امر کمک می‌کند فرزندتان حجم قابل قبولی از شیر را بمکد. مشکلات مکیدن شیر اغلب تا یک هفته ادامه دارند و به مرور زمان برطرف می‌شوند.
۳-رژیم لاغری باعث کم شدن شیر می شود!
تصور اشتباه دیگر این است که فکر می کنند اگر در دوران پس از زایمان رژیم غذایی را شروع کنند قادر به شیر دادن کافی به نوزادشان نبوده یا به‌عبارتی کودکشان وزن نخواهد گرفت. لذا با توصیه آشنایان و دوستان شروع به پرخوری کرده، بدین بهانه که نوزاد سالمی داشته باشند. در حالی‌که واقعیت این است، شما حتی اگر دچار افزایش وزن بی رویه در دوران بارداری نباشید، برای کافی بودن ترشح شیر نیاز به خوردن خیلی از مواد غذایی در دوران شیردهی نخواهید داشت. دلایل مهم چاقی در دوران شیردهی از علل مهم چاقی در دوران شیردهی یکی عدم تحرک و دیگری همین تصور غلط نیاز به انرژی فراوان برای تامین رشد نوزاد است.
توصیه‌های زیر برای بازگشت شما به وزن طبیعی در هنگام شیردهی مهم است: ۱- از چاقی و افزایش وزن بی‌‌رویه ناشی از بارداری خود نهراسید. هیچ هنگام، حتی پس از افزایش وزن زیاد که در دوران بارداری به‌دلیل روش ناصحیح تغذیه برای شما ایجاد شده است، برای جلوگیری از عوارض جانبی چاقی و بیماری‌های متابولیک دیر نخواهد بود.
۴-صرف نظر از شیر مادر
شاید شما هم دیده اید که اغلب استرس ناشی از بارداری و زایمان بر روان مادر تاثیر گذاشته و او را وادار می‌کنند از شیردهی صرف نظر کرده و به استفاده کردن از شیشه شیر روی آورند. معمولا مادران شاغل، به علت فشار کاری، بیشتر این وضعیت را تجربه می‌کنند. تحت هر شرایطی شما باید صبور بوده و با توجه به در نظر گرفتن مزیت‌های خوردن شیر مادر در سلامتی آینده فرزندتان، از شیر دادن به او دست نکشید.
۵-استرس و اضطراب را میشود از کودک پنهان کرد!
شما با شیر دادن به نوزادتان تنها آنچه می خورید را به او منتقل نمی کنید، بلکه احساسات تان را هم به او انتقال می دهید. شما از طریق شیر دادن می توانید فرزندتان را غرق در آرامش کنید یا اینکه او را مضطرب و آشفته کنید. پس اگر با یک شیر خوار طرف هستید، به توانایی تان در پنهان کردن احساسات خود اعتماد نکنید و راهی برای رسیدن به آرامش واقعی پیدا کنید.
۶-برداشت اشتباه
شما برای برطرف کردن نیازهای نوزادتان، باید باور داشته باشید که سینه‌هایتان در بهترین فرم ممکن قرار دارند و نوزادتان توسط تکنیک‌های شیردهی مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت خواهد کرد. این ذهنیت که سینه‌هایتان شیر کافی ندارند و یا فرزندتان به علت سیر نشدن گریه می‌کند اشتباه است. به یاد داشته باشید که گریه نوزادتان همیشه به معنی گرسنه بودن آنها نمی‌باشد و در واقع گریه کردن از راه‌های ارتباطی نوزاد با دنیای خارجی محسوب میشود.
۷-نوزادتان را بغل نکنید، بغلی می شود
نباید تصور کنید که در اغوش نگرفتن نوزاد کار درستی است! اگر می خواهید تربیت کودک تان را از همان هفته ها و ماه های اول شروع کنید و با درآغوش نکشیدنش او را لوس بار نیاورید، باید بگوییم در اشتباهید. نوزادان در ابتدای تولد به هیچ چیز به اندازه درآغوش گرفته شدن نیاز ندارند. بررسی های مختلف نشان داده که یک آغوش گرم حتی می تواند رشد آنها را بهتر و از بیمار شدن شان جلوگیری کند.
۸-شیری که در سینه مانده را دور بریزید؛ فاسد است!
در مواقعی که فرزندتان کم اشتها شده و شیر در سینه تانمی ماند به شما می گویند نبایدنوزاد را به خوردن شیر مانده وادار کنید چون مسموم است؟ چنین تصوری کاملاً اشتباه است. شیر در سینه مانده به هیچ عنوان مسموم و دور ریختنی نیست، بلکه تنها باعث به درد آمدن سینه شما می شود و خطر احتقان شیر و بدحال شدن خودتان را ایجاد می کند. پس به محض اینکه فرزندتان به شیر خوردن میل پیدا کرد، به او اجازه دهید این شیر حبس شده را بیرون بکشد و خطر حبس شدن شیر در سینه را از شما دور کند.
۹-داشتن یک وضعیت مشخص در شیر دادن
نوزادان هنگام شیر خوردن وضعیت ثابتی ندارند. شاید فرزند شما یک روز در چندین وضعیت مشخص راحت بوده و شیر بخورد، در حالی که فردای همان روز با قرار گرفتن در حالتی دیگر آرامش بگیرد. امتحان کردن حالت‌ها و وضعیت‌های مختلف برای شیردهی، در راحتی مادر نیز تاثیر گذاشته و برای او بهتر است. بیشتر نوزادان بعد از دو هفته به یک حالت خاص عادت می‌کنند.
۱۰-نادیده گرفتن تغذیه و استراحت خودتان
برای درست شیر دادن به نوزادتان خود شما نیز به تغذیه و استراحت نیاز دارید. مراقبت از نوزاد نیازمند کالری اضافه می‌باشد، بنابراین غذای شما باید بر این اساس تنظیم شود. ساعات خواب نوزاد به ندرت با برنامه خواب مادر همخوانی دارد. بنابراین بهتر است شما ساعات خواب خود را با ساعات خواب نوزادتان هماهنگ کنید. اگر نمی توانید برای ساعات طولانی بخوابید سعی کنید زود به زود و تنها برای دقایقی بخوابید. استراحت خوب، اعصاب شما را آرام کرده و انرژی کافی برای برطرف کردن نیازهای فرزندتان را به شما باز می‌گرداند.
۱۱-کمک نگرفتن از همسرتان
همسرتان نیز باید شما را در امر مراقبت کردن از فرزندتان یاری کند. شما هیچ وقت نباید مشکلات شیر دادن به فرزندتان را از همسر خود پنهان کنید. همسرتان می‌تواند شما را در انجام بهتر این عمل یاری کند. برای مثال می‌توانید از او درخواست کنید هنگام آماده کردن موقعیت شیردهی به نوزادتان او را در آغوش بگیرد. همکاری بین شما و همسرتان در این فعالیت‌ها باعث محکم شدن پیوند بین شما و همسرتان میشود.
۱۲-ندادن شیر مادر به کودک قبل از ۲ سالگی!
شما باید تا زمانی که می‌توانید شیردهی به نوزاد خود را ادامه دهید. بعد از ۲-۳ ماه از شیر گرفتن نوزاد کاردرستی نیست با این وجود بسیاری از مادران این اشتباه بزرگ را انجام می‌دهند. تغذیه از شیر مادر دارای مزیت‌های زیادی می‌باشد، از این رو برای داشتن فرزندی سالم‌تر تا زمانی که می‌توانید او را از شیر خود بهره‌مند کنید.
۱۳-ورزش باعث تلخ شدن شیر مادر میشود!
همانطور که می دانید زمانی‌که مشغول ورزش‌کردن می‌شوید، بدنتان شروع به ترشح اسید لاکتیک می‌کند. اسیدلاکتیک یک ترکیب بی‌رنگ است که تقریباً توسط تمامی بافت‌های بدن تولید میشود و برای فعالیت‌های بدن ضروری است. اسید لاکتیک ماده‌ای است که در شیر مادران نیز یافت میشود. بعضی از کودکان بعد از ورزش تمایل زیادی به نوشیدن شیر مادر نخواهند داشت؛ آیا این دو می‌تواند رابطه مستقیمی باهم داشته باشد؟ بله، اسید لاکتیک ترشح شده بعد از ورزش می‌تواند وارد شیر مادر شود و مزه شیر را تلخ یا ترش کند، اما این همه قضیه نیست، تنها درصورتی‌که مادر بیش‌ازحد و در ساعات طولانی ورزش کند، چنین اتفاقی روی خواهد داد و در صورتی‌که تمرینات ورزشیِ سبک انجام دهد، کودک متوجه هیچ تغییری در شیر نمی‌شود و با همان میل و لذت قبلی شیر می‌خورد. همچنین ورزش کردن باعث می شود مادر بعد از بارداری احساس شادی بیشتری داشته و احتمال ابتلای او به افسردگی بعد از زایمان یا همان (PPD) کمتر از دیگر مادران کم‌تحرک و ساکن خواهد بود.
همچنین بخوانید: آیا شیردادن کودک باعث لاغری مادر می شود یا برعکس؟
برای اینکه رژیم غذایی باعث کم شدن شیرمادر نشود چه باید کرد؟
باید در دریافت پروتئین، ریزمغذی ها، ویتامین ها و موادمعدنی تعادل برقرار باشد تا با توجه به شرایط فیزیولوژیک فرد، مواد موردنیاز بدنش تامین شود. همچنین مصرف سبزی و میوه را زیاد می کنیم. به این ترتیب هم شیر مادر زیاد می شود و هم وزنش کم خواهد شد.
چه مقدار کاهش وزن در دوران شیردهی مناسب است؟
غیر از هفته اول که رژیم شروع می شود و به علت از دست دادن آب بدن ۲ تا ۵ کیلوگرم وزن کم می شود، معمولاً در رژیم شیردهی، ماهی ۲ کیلوگرم یا هفته ای نیم کیلوگرم کاهش وزن متعارف است. با وجود این، باید به شرایط مادر و میزان دریافت کالری اش توجه شود. تعیین این موضوع در اختیار متخصص تغذیه است و به ارزیابی دقیق و دریافت کالری، نیازهای بدن و تولید شیر نیاز دارد.
خانم ها در دوران شیردهی ممکن است هر روز حدود ۳ لیوان و حتی در برخی افراد ۴ لیوان شیر تولید کنند بنابراین لازم است در مقایسه با افراد دیگر ۳ تا ۴ لیوان بیشتر آب بنوشند. البته هرچه بیشتر آب مصرف شود، تولید شیر افزایش پیدا می کند. در روزهای گرم به ازای هر ساعت فعالیت در محیط باز، معمولا حدود ۲ تا ۴ لیوان آب از راه تعریق از بدن دفع می شود. این مقدار در ورزشکاران و افرادی که کارهای یدی انجام می دهند، بیشتر است. خانم های شیرده باید به این موضوع توجه داشته باشند و با توجه به فعالیت های روزانه مانند ورزش، خرید و مدت زمانی که بیرون از خانه بوده اند، مقدار آب از دست رفته را جایگزین کنند.
به این نکته هم باید توجه داشت که وقتی فرد آب بدن را از طریق تعریق از دست می دهد، لازم است علاوه بر آب، املاح از دست رفته هم جایگزین شود بنابراین مصرف آب کافی نیست و توصیه می شود از آبمیوه، آب هندوانه، شربت به لیمو، آب لیمو و دوغ استفاده شود. هرچند احساس تشنگی می تواند نشانگر مقدار موردنیاز آب بدن باشد اما برای اینکه فرد احساس تشنگی کند، باید سدیم خون بالا برود. وقتی آب بدن از طریق تعریق دفع می شود، املاح بدن نیز از دست می رود.
توصیه های مهم برای داشتن شیردهی موفق:
- مصرف بیشتر غذاهایی مثل آش، شوربا، حلیم و …
- پرهیز از خوردن غذاهای تند و چرب
- وعده های غذایی کوتاه تر و بیشتر
تذکر! برخی میوه های فصل تابستان مانند گیلاس نفاخ هستند و این مواد وارد شیر می شود و باعث دل درد و نفخ شیرخوار خواهدشد. برای رفع این مشکل می توان پس از مصرف میوه، عرق نعناع خورد. البته عرق نعناع باید زمانی خورده شود که ترکیب هایی که تولید نفخ می کنند، هنوز وارد شیر نشده باشد.
حتما بخوانید: رژیم غذایی مناسب دوران شیردهی (۷ ماده ضروری)
چنانچه سؤالی در این خصوص دارید در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پاسخ دهیم.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
