تغذیه مطلوب برای رشد کودکان از بدو تولد تا بزرگ شدن آنها ضروری است. همه ی ما می دانیم که شیرمادر بهترین و سالم ترین غذا برای نوزادان است، اما ممکن است برخی شرایط پزشکی یا سبک زندگی مادران، آنها را به سمت انتخاب گزینه های بعدی سوق دهد.
نکات مهم در این سن
اکنون توصیه می شود بین ۴ تا ۶ ماهگی، در کنار شیرمادر مصرف غذاهای جامد و نیمه جامد را شروع کنید. با این حال، مراقب غذاهای نشاسته ای کودکان که در قفسه ی فروشگاه ها یافت می شود باشید.
در حقیقت، برخی معتقدند غذاهای نشاسته ای صرفاً بدترین وعده های غذایی برای تغذیه نوزادان هستند! نشاسته جز مواد قندی است و مصرف بیش از اندازه ی آن می تواند در آینده برای کودکان مشکل ساز شود.
حتما بخوانید: نکاتی دقیق در تغذیه و رشد نوزاد در سال اول (دکتر غلامحسین فلاحی)
مهم ترین نکته این است که از همان کودکی برنامه غذایی فرزندتان را به درستی تنظیم کنید و آن ها را با عادات غذایی سالم آشنا کنید. در این مطلب نکاتی درمورد نشاسته و مضرات آن برای کودکان آورده شده است.
نشاسته چیست؟
نشاسته نوعی کربوهیدرات پیچیده است. این کربوهیدرات از بسیاری از مولکول های گلوکز در هم پیچیده در زنجیره های طولانی و شاخه های به هم پیوسته ساخته شده است.
بعبارت دیگر مولکول‌های نشاسته از تعداد زیادی اتم‌های کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده‌اند. اغلب گیاهان، ازجمله برنج، سیب زمینی و گندم انرژی ذخیره ی خود را از نشاسته به دست می آورند.
ما می توانیم نشاسته را در غلات، سبزیجات ریشه ای، کدو، لوبیا و بعضی از میوه ها مانند موز بیابیم. نشاسته یک انبار مهم برای گیاه است و همچنین باعث می شود جرء غذاهای اصلی و خوشمزه در اکثر فرهنگ های سراسر جهان باشد.
هضم نشاسته در نوزادان
نوزادان قبل از تولد، رشد و نمو خود را تقریباً به طور کامل توسط گلوکز مادر بدست می آورند، که از طریق جفت جذب می شود. پس از تولد، غذای آنها ناگهان به یک رژیم غذایی منحصر به فرد، یعنی شیر مادر که پر از چربی و لاکتوز است، تغییر میابد.
اما این هم هنوز یک قند نسبتاً ساده است. با شروع غذاهای جامد، نوزادان مجبورند با رژیم بسیار پیچیده تر و متنوع تری سازگار شوند. در سراسر جهان، نشاسته منبع اصلی انرژی در رژیم های غذایی کودکان و بزرگسالان است.
اما وقتی نوزادان برای اولین بار با غذاهای نشاسته ای آشنا می شوند (غالباً به صورت غلات و فرنی) در واقع ماده ی مغذی جدیدی به دستگاه گوارش آنها وارد می شود. آنها باید نشاسته را به گلوکز تبدیل کنند، اما آیا بدن آنها واقعا مجهز به این کار هست؟
مطلب مهم: علت حساسیت نوزاد به شیر مادر و جدیدترین راه حل آن چیست؟
آمیلاز یک آنزیم شکننده نشاسته است. بدن ما برای هضم نشاسته به آمیلاز نیاز دارد. آمیلاز ساختاری پروتئینی دارند و در بزاق، روده ی باریک و آنزیم های لوزالمعده یافت می شود.
چند واقعیت در مورد میزان و زمان تولید آمیلاز در بدن کودک:
- در ۱ ماهگی، لوزالمعده کودک از قبل شروع به ساخت آمیلاز کرده و سطح این آنزیم در ۶ تا ۱۲ ماهگی، به سطح آن در بدن بزرگسالان می رسد
- در ۳ ماهگی، آمیلاز بزاق نوزاد، تقریباً به اندازه آمیلاز بزاق شما خواهد بود
- شیر مادر حاوی آمیلاز است، که به داخل روده کوچک وارد می شود
مضرات نشاسته برای کودکان چیست؟
هنگامی که یک نوزاد به دنیا می آید، سیستم گوارش او هنوز در حال توسعه است. نوزادان نباید حداقل تا یک سالگی، مصرف شیر گاو را شروع کنند زیرا هضم آن بسیار دشوار است. هضم شیر مادر و شیرخشک برای کودکان آسانتر است. دستگاه گوارش ظریف کودک قادر به هضم غذاهای نشاسته ای مانند غلات، حبوبات، میوه و سبزیجات نیست.
با بزرگتر شدن کودک، لوزالمعده آنها قادر به تولید آمیلاز بیشتری برای تجزیه نشاسته موجود در روده ی کوچک است. به این دلیل است که تا حدود شش ماهگی، مصرف غذاهای جامد برای کودکان توصیه نمی شود. اگر خیلی زود مصرف نشاسته را برای فرزندتان شروع کنید یا در آن زیاده روی کنید، ممکن است تعادل روده آنها بهم بخورد و به اسهال تبدیل شود.
علم ثابت کرده که بدن نوزادان تقریباً تا ۶ ماهگی آمیلاز لوزالمعده بسیار کمی دارد و تا این زمان هیچ پتیالینی در بدن آنها ساخته نشده است.
بدون وجود این آنزیمهای هضم کننده، پس از تغذیه کودک با نشاسته، ۳ واکنش در بدن آنها ایجاد می شود:
- نشاسته غیر قابل هضم در دستگاه روده و گوارش، باعث ناراحتی در دستگاه گوارش و احتمالاً اختلالات گوارشی می شود.
- ضخیم شدن مخاط نوزاد، که به طور بالقوه باعث مشکلات گوش، بینی یا گلو می شود.
- قند خون کودک افزایش می یابد.
شاید این یکی از علل بالا رفتن میزان دردهای مداوم، آبریزش بینی، عفونتهای مکرر گوش، لوزه ها، برونشیت، آسم و حتی دیابت و چاقی باشد که اکنون در کشورهای توسعه یافته شاهد آن هستیم.
حتما بخوانید: ۳ تا از جدیدترین و بهترین راههای افزایش وزن و تپل شدن نوزاد شما
درست از همان لحظه‌ای که شما یک ماده غذایی حاوی مواد نشاسته ای را داخل دهانتان قرار می‌دهید، با ترشح بزاق فرآیند تبدیل نشاسته به ماده قندی آغاز می شود و با تجزیه نشاسته و تبدیل آن به قند، بدن می تواند از انرژی آزاد شده آن استفاده کند و انرژی مورد نیازش را تأمین کند. نباید این نکته را فراموش کنید که نشاسته خواصی هم دارد. برای مثال نشاسته ی گندم نرم کننده ی گلو و تسکین دهنده ی سرفه است.
اما بدن کودکان به اندازه ای توسعه نیافته است که بتواند بعضی غذاها را هضم کند. میزان آنزیم های هضم کننده ی نشاسته در بدن نوزاد کافی نیست به همین دلیل توصیه میشود از غذاهای طبیعی حاوی نشاسته بعنوان غذای کمکی استفاده کنید. اگر هم مایل به استفاده از نشاسته های آماده در فروشگاههای مواد غذایی هستید، سعی کنید به مقدار کم و متعادل استفاده نمایید.
حتما بخوانید: ۵ تا از بهترین و مقوی ترین غذاها برای نوزادان ۱ تا ۶ ماهه به تفکیک
اما سوال اینجاست که چرا کودکان کشورهای درحال توسعه یا کودکان آسیایی، با آب برنج تغذیه می شوند و هیچ مشکلی برای آنها پیش نمی آید؟
جواب این سوال ساده است! مادران این کودکان از صدها سال پیش، ابتدا غذای فرزندشان را خود می جویدند و سپس آن را در دهان کودک می گذاشتند. این باعث می شد که غذا با آنزیم پیتالین موجود در بزاق مادر آغشته شود و بنابراین کودکان با مشکل هضم مواجه نشوند.
از طرف دیگر میزان آسم، دیابت، چاقی و عفونت گوش در کشورهای توسعه یافته در حال افزایش است. این ممکن است با نحوه ی تغذیه ی این کودکان مرتبط باشد.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
ممنون ولی واضح ننوشتی از کی و چجوری میشه به بچه ها نشاسته داد.واسه نوزاد چند ماهه نشاسته ضرر داره
سلام بچه من یک سال و نیمه است و الان به خاطر مشکلات تنفسی تراک داره که دکترش گفته باید وزنش برسه به ۱۰ کیلو ، الان ۷/۵ وزنشه گفتن نشاسته گل خوبه که من اشتباهی نشاسته ذرت می ریختم که باعث شل شدن مدفوع میشد لطفا راهنمایی کنید که واسه وزنگیریش چکار کنم چون با غذا وزن نمیگیره؟
میگن سویق خیلی عالیه