خیلی از پدر و مادرها دلشان می خواهد کودکشان وارد دنیای موسیقی شود حالا یا با کمک کار در منزل یا فرستادن آنها به بهترین آموزشگاه موسیقی و نهایتا هم در این زمینه مهارت پیدا کند. کلاسهای موسیقی نه تنها مهارت های ارزشمند زندگی را به بچه ها یاد می دهند، بلکه فرصتی برای رشد سالم و درست را هم برایشان به وجود می آورند. یادگیری موسیقی هم سرگرم کننده و لذتبخش است و هم استعدادهای نهفته کودکان را شکوفا می کند.
همه بچه ها می تواند آهنگسازی کنند و خیلی از آنها وقتی ایده خلق آهنگ خودشان را پیاده سازی می کنند یا ساز می زنند و آواز می خوانند پر از شور و هیجان می شوند. مهیا کردن فرصت کشف استعداد موسیقی برای کودکان در هر سن و سالی که باشند باعث می شود نسلی خلاق، با اعتماد به نفس و مشارکتی پرورش بدهیم که در تحصیل و شغل آینده اش نیز موفق عمل کند.
یادگیری مسائل مختلف از طریق موسیقی روشی فوق العاده موثر و خوب برای پرورش مهارتهای اجتماعی و شناختی لازم در کودکان است. ما در این مطلب شما را با فواید آموزش موسیقی به کودکان آشنا می کنیم.
یادگیری موسیقی چه مهارتهایی را در کودکان پرورش می دهد؟
گوش دادن به موسیقی، یادگیری آن و نواختن ساز باعث فعال شدن بسیاری از نقاط به هم پیوسته در مغز می شود. لوب فرونتال (frontal lobe) یا همان لوب پیشانی و هیپوکامپ (hippocampus) بخشهایی از مغز هستند که ورودیهای شنوایی را دریافت می کنند. قشر شنوایی مغز باعث می شود شما بتوانید صداها را بشنوید. آمیگدال (amygdala) یا بادامه مغز به فرد کمک می کند تا از نظر احساسی واکنش نشان بدهد و لوب گیجگاهی هم وظیفه پردازش زبان و کمک به درک اشعار و حفظ آهنگها را به عهده دارد.
مغز ما درست مثل پلاستیک است؛ یعنی ظرفیت این را دارد که در طول زمان تغییر کند. همه افراد، به خصوص بچه های کوچک و افراد کم سن و سالتر در مسیر زندگیشان با محرکها، دانش و تجربیات جدیدی روبرو می شوند و همین باعث تغییر مغزشان می شود.
بلد باشید: ۹ روش کاهش لجبازی کودکان (کاملا موثر)
یادگیری موسیقی از برخی جنبه ها مستقیما باعث پرورش مهارتهای مهمی می شود که به دلیل انعطاف پذیری مغز اتفاق می افتد. از طرف دیگر، جنبه های دیگر فراگیری موسیقی نیز با تغییر مثبت روی نحوه تفکر کودکان، مهارتهای بیشتری را در آنها پرورش می دهد.
فواید یادگیری موسیقی در دوران کودکی
1- موفقیت تحصیلی
آموزش موسیقی به کودکان مهارت تفکر خلاق را در آنها پرورش می دهد؛ مهارتی که یادگیری را برای بچه ها آسانتر می کند و آنها می توانند در جنبه های زندگیشان از این مهارت استفاده کنند. یادگیری موسیقی جرقه ای برای شروع تفکر نوآورانه و خلاقانه است. به این ترتیب کودکان می توانند به مسائل مختلف از زاویه ای خاص و منحصر به فرد نگاه کنند و موقع حل مشکلات و مسائل چالش برانگیز، راه حلهای خلاقانه ای ارائه کنند.
خیلی از دروس مدرسه و موضوعات تحصیلی مثل مسائل ریاضی، فرضیات علمی یا تجزیه و تحلیل شخصیتهای کتابها به مهارت حل مبتکرانه مسائل نیاز دارند و فراگیری موسیقی این مهارت را در بچه ها تقویت می کند.
علاوه بر این، بچه هایی که از سنین پایین به یادگیری موسیقی مشغول می شوند این را هم یاد می گیرند که سختکوشی و تلاش در نهایت نتیجه خوب و مثبتی به ارمغان می آورد. بنابراین تشویق می شوند تا سخت تلاش کنند و در زمینه های دیگر زندگیشان هم عملکرد بهتری داشته باشند.
2- تقویت مهارت های گفتاری و زبانی
موسیقی هم مثل زبانهای گفتاری صداهایی برای صحبت کردن، گوش دادن و رمزگشایی دارد که بچه ها آنها را یاد می گیرند. یادگیری موسیقی، سمت چپ مغز که در پردازش زبان نقش دارد را تمرین می دهد. محیطهای مملو از موسیقی به بچه ها کمک می کند مهارتهای شنیداری و کلامی لازم برای درک و برقراری ارتباط به وسیله زبان گفتاری را تمرین کنند.
علاوه بر این، آموزش موسیقی مهارتهای واج شناختی که توانایی فرد برای تشخیص، مقایسه و استفاده از هجاها در کلمات است را هم تقویت می کند. با اینکه موسیقی به طور مستقیم و صریح مهارتهای زبانی را آموزش نمی دهد، اما روی توانایی کودکان برای پردازش جنبه های زبانی مثل هجاها و قافیه ها تاثیر مثبتی می گذارد.
آواز خواندن و انجام تمرینهای شنیداری به بچه ها کمک می کند تا با اجزای مختلف اصوات تشکیل دهنده کلمات آشنا شوند. ریتم ها و آهنگ های زبان گفتاری خیلی شبیه موسیقی هستند؛ برای همین بچه ها با یادگیری موسیقی از سنین پایین آواها را یاد می گیرند و منتقل می کنند.
3- رشد فعالیتهای عصبی
مغز انسان از طریق یک سری ارتباطات پیچیده بین سلول های عصبی که به آنها نورون گفته می شود افکار ما را ایجاد می کند. برای ایجاد و تقویت این ارتباطات، مغز ما به ورودی حسی نیاز دارد. وقتی افراد و به خصوص بچه های کوچکی که مغزشان نسبت به بقیه برای تغییر بازتر است چیز جدیدی یاد می گیرند، مغز دچار تغییر فیزیکی می شود و تکانه های الکتریکی مغز به دنبال این تغییر ارتباطات خاصی را ایجاد می کند که باعث می شوند شخص در آینده به راحتی بتواند محرکها را تشخیص و به آنها پاسخ بدهد.
بلد باشید: 10 تکنیک مثبت برای تنبیه کودکان+تاثیر آنها
بچه هایی که تحت تعلیم موسیقی قرار می گیرند یا اطرافشان پر از موسیقی است، در مقایسه با کودکانی که موسیقی در زندگیشان زیاد جریان ندارد فعالیت عصبی بیشتری دارند. وقتی کودکان موسیقی می نوازند یا به آن گوش می دهند از مغزشان به طور همزمان بیشتر استفاده می کنند، چون مدام در حال انجام یک کار پیچیده و مشکل هستند. یادگیری موسیقی باعث قوی شدن توانایی های فکری بچه ها می شود و مغز آنها را از لحاظ فیزیکی برای بهتر شدن تغییر می دهد.
4- کنترل بازداری (Inhibition Control)
به توانایی فرد برای کنترل پاسخ های رفتاری اش کنترل بازداری گفته می شود. از آنجایی که برای آموزش موسیقی به کودکان خردسال روی ریتم تاکید می شود، مهارت کنترل بازداری آنها افزایش پیدا می کند. یادگیری موسیقی به بچه ها کمک می کند تا تمرکز کنند و مهارت تمرکزشان را افزایش بدهند. همین مساله باعث می شود بتوانند کارها را به بهترین شکل انجام بدهند و رفتارهای تکانشی خودشان را کمتر کنند.
5- مهارت های فضایی – زمانی (Spatial-Temporal Skills)
یادگیری و فهم موسیقی به بچه ها کمک می کند تا مهارتهای حل مسئله چند مرحله ای که شامل تجسم عناصر یک موقعیت در کنار همدیگر است را در خودشان تقویت کنند. ما برای نواختن موسیقی از همان قسمتی از مغز استفاده می کنیم که برای حل مسائل ریاضی بکار گرفته می شود. مهارتهای فضایی-زمانی که بچه ها در طول یادگیری موسیقی در خودشان پرورش می دهند برای موفق شدنشان در زمینه های دیگر زندگی مثل کار با کامپیوتر، خلق آثار هنری و کار در مشاغلی مثل معماری و نویسندگی هم مفیدند.
دانلود کنید برای کودک: ۳ بهترین کتاب های آموزش موسیقی به کودک
6- فراخوانی حافظه (Memory Recall)
بخش عمده فرایند یادگیری به حافظه مربوط می شود. یادگیری جدی موسیقی مثل نواختن ساز یا آواز خواندن باعث تقویت حافظه افراد و به خصوص افزایش تواناییشان در به خاطر سپردن چیزهایی که خوانده یا شنیده اند می شود. در حقیقت اطلاعاتی که در قالب آهنگ به بچه ها آموزش داده می شود به آنها کمک می کند تا چیزهای جدید را بهتر حفظ کنند، چون می توانند موضوعات تازه و جدید را به آهنگهای آشنا پیوند بدهند.
بچه ها حتی موقع خواندن نتهای موسیقی هم به طور مکرر مهارتهایشان تمرین می کنند، چون یاد می گیرند که هر نت چه صدایی تولید می کند و باید چطور نتها را درست بخوانند تا به صدای دلخواهشان برسند. علاوه بر این، نوازنده ها نسبت به بقیه بهتر و بیشتر می توانند از مهارت بازیابی یا همان فراخوانی حافظه خودشان برای حل مشکلات جدید با استفاده از دانش قبلی و ارائه راه حلهای نو و تازه استفاده کنند.
7- شناسایی الگو (Pattern Recognition)
انسانها توانایی خاصی در الگوسازی با استفاده از ورودیهای حسی برای پیش بینی کردن و معنا بخشیدن به اتفاقات بعدی دارند. شناسایی و تشخیص الگو برای عملکردهای اجتماعی مهم و اساسی مثل استفاده از زبان و تشخیص چهره های آشنا و همینطور کارهای سخت و پیچیده تری مثل حل مسائل ریاضی اهمیت زیادی دارد.
بچه ها با درگیر شدن در روند آموزش موسیقی یاد می گیرند که الگوها را تشخیص و به آنها پاسخ بدهند و خود همین مساله باعث می شود تا با تمرین آهنگ ها و تکرارشان، فراگیری گامهای موسیقی و حتی ساخت آهنگهای جدید را هم یاد بگیرند.
حتما به کودک یاد بدهید: آموزش نت موسیقی به کودکان (اولین گام شروع یادگیری)
8- هماهنگی (Coordination)
موسیقی تاثیر عمیقی روی نحوه یادگیری افراد دارد. مغز ما دو نیمه دارد که توسط رشته ضخیمی به نام جسم پینه ای (corpus callosum) که از رشته های عصبی تشکیل شده به همدیگر پیوند داده می شوند. تمرین دادن جسم پینه ای برای تقویت انواع فعالیتهای فیزیکی و شناختی مثل هماهنگی و توانایی پردازش اطلاعات پیچیده بسیار مهم است.
خیلی از دروس موسیقی به کارهای فیزیکی مثل حرکت دست یا حرکات پا نیاز دارند که باعث تقویت ارتباط بین دو نیمه مغز می شود و هماهنگی اجزای بدن را در کودکان افزایش می دهد.
9- همه پذیری (Inclusivity)
آموزش موسیقی محدود به افراد خاص نمی شود و فراگیر و همه پذیر است. یادگیری موسیقی به خصوص برای کودکان مبتلا به اختلالات رشدی مثل اختلال اوتیسم، سندروم داون و مشکلات مربوط به یادگیری مثل ADHD (اختلال بیش فعالی- کم توجهی) و نارساخوانی موثر و مفید است. برخی از دوره های موسیقی به طور ویژه برای کودکانی طراحی شده اند که با مشکلات اجتماعی و یادگیری دست و پنجه نرم می کنند. چنین آموزشهایی به این کودکان کمک می کند تا هماهنگی، شناسایی و بازتولید صداها را در خودشان تقویت کنند و فرایند یادگیریشان را بهبود ببخشند.
سایر تاثیرات مثبت آموزش موسیقی به کودکان خردسال
یادگیری موسیقی باعث می شود تا بچه ها در عین حال که تفکر خلاقانه و مهارتهای سرگرم کننده را در خودشان پرورش می دهند، درباره دنیای پیرامون خودشان هم اطلاعات بیشتری کسب کنند. آموزش موسیقی نه تنها برای پرورش مهارت های شناختی مهم است، بلکه در شکل گیری محیط های اجتماعی و عادات شخصی سالم هم نقش مهمی ایفا می کند.
از دست ندهید: کودکان خود را به آموزشگاه و کلاس موسیقی نفرستید
برخی از مهمترین فواید اجتماعی و عاطفی یادگیری موسیقی برای کودکان خردسال شامل موارد زیر می شوند:
1- انضباط
فرقی نمی کند کودکتان بخواهد ساز زدن یاد بگیرد یا دوره های آواز را بگذراند؛ در هر صورت یادگیری موسیقی به صبر و انضباط زیادی نیاز دارد. بچه ها در کلاسهای موسیقی یاد می گیرند که قرار نیست برای انجام هر کاری در اولین تلاششان موفق شوند، بلکه این تمرین و تکرار است که باعث به ثمر رسیدن تلاششان می شود.
علاوه بر این، یادگیری موسیقی به بچه ها یاد می دهد که خودشان برنامه تمرین بسازند و زمان تمرین فقط روی یک کار متمرکز شوند. از این گذشته، یادگیری نحوه خواندن نتهای موسیقی خودش یک چالش با ارزش است که به تلاش و صبر نیاز دارد و باعث می شود بچه ها بتوانند بین نتهای نوشته شده، سازهایشان و صداهایی که می نوازند هماهنگی و نظم برقرار کنند.
2- اعتماد به نفس
یادگیری موسیقی و شرکت در مسابقات استعدادیابی، برگزاری کنسرت و روی صحنه رفتن به کودکان امکان می دهد تا استعدادها و مهارتهایشان را به دیگران نشان بدهند. دیدن نتیجه سختکوشیها و تلاشها به بچه ها اعتماد به نفس می دهد. فرصت های ارائه و اجرای هنر حتی می تواند به کودکان کمک کند تا با یاد گرفتن نحوه تبدیل اضطراب به انرژی مثبت و خلاق، بر ترس از اجرا روی صحنه هم غلبه کنند.
حتی اگر هیچ اجرای صحنه ای هم وجود نداشته باشد بچه ها میتوانند هنرشان را به معلمان و همکلاسیهایشان نشان بدهند و با این کار اعتماد بنفس بیشتری پیدا کنند. کودکانی که به طور مداوم روی کنترل استرس و اضطراب خودشان کار می کنند و با شجاعت استعدادهایشان را به نمایش می گذارند، در سایر زمینه های زندگیشان هم با اعتماد بنفس بیشتری عمل می کنند.
3- دوستی و کار تیمی
یکی از راههای عالی برای پیدا کردن دوست جدید این است که بچه ها علایق مشترکشان را با هم در میان بگذارند. اوایل دوران کودکی زمانیست که بچه ها برای اولین بار به مدرسه می روند و معاشرت با دیگران و دوست پیدا کردن را یاد می گیرند. شرکت در کلاسهای موسیقی و قرار گرفتن در کنار همسن و سالانی که آنها هم به موسیقی علاقمندند راه بسیار خوبی برای ایجاد دوستیهای جدید است.
بلد باشید: بهترین ساز برای شروع یادگیری موسیقی کودکان
علاوه بر این بچه ها در روند یادگیری موسیقی، کار تیمی و گروهی را هم می آموزند. خیلی از کارهای مربوط به موسیقی مثل اجرای گروه کر یا ارکستر و همینطور نوازندگی گروهی به اجرای خوب تیمی بستگی دارند. کودکان در جریان این آموزشها ارزش کار گروهی را یاد می گیرند چون از نزدیک متوجه می شوند که کار گروهی و ایفای مناسب نقش در گروه بهترین نتیجه را به ارمغان می آورد.
4- کاهش استرس
یادگیری موسیقی به بچه ها کمک می کند تا در سایر محیطهای آموزشی هم احساس راحتی کنند. کلاسهای درس آرامبخش تمرکز کودک را افزایش می دهند و به او کمک می کنند تا بهتر یاد بگیرد. معلمها می توانند وقتی بچه ها در حال انجام کارهای انفرادی کلاسی هستند یک موسیقی ملایم و آرامبخش پخش کنند تا استرس و اضطراب آنها کم شود.
ساخت آهنگ به کارهای لمسی نیاز دارد و برای آواز خوانی هم به انجام تمرینات تنفسی نیاز است. هر دوی این کارها آرامبخشند و استرس کودک را کم می کنند. پخش موسیقی یا رقصیدن با آهنگ هم ابزار مفید و مثبتی برای بیان احساسات در اختیار بچه ها می گذارد که به آنها کمک می کند روشهای سازنده و خوبی برای کنترل استرس و اضطراب پیدا کنند.
5- رشد عاطفی
نواختن موسیقی ذاتا یک کار احساسی است. آمیگدال همان بخشی از مغز است که احساسات ما را پردازش می کند. نت ها و ترکیبات مختلفشان احساسات مختلفی در افراد ایجاد می کنند و برای همین موسیقی میتواند داستانهای مختلف و احساسات متفاوتی را خلق کند. بچه هایی که یاد می گیرند موسیقی بنوازند و بخوانند خودشان داستانهای مختلف را از طریق صدا یا سازشان تعریف می کنند و بیشتر از بقیه افراد می توانند احساساتشان را از راه صدا و لحن انتقال بدهند.
علاوه بر این، یادگیری موسیقی از همان دوران کودکی به بچه ها ارزش گنجانده شدن و پذیرش اجتماعی را القا می کند. شرکت در کلاسهای موسیقی عزت نفس، خودآگاهی، همکاری، احساس تعلق و مهارتهای ارتباطی کودکان را افزایش می دهد و قلدری کردن و زورگویی را در آنها کم می کند.
6- مشاغل هنری
بچه هایی که از کودکی با موسیقی آشنا می شوند این اشتیاق و علاقه را در بزرگسالی هم ادامه می دهند و احتمال اینکه در یک شغل هنری مشغول فعالیت شوند. شروع یادگیری موسیقی از کودکی به بچه ها کمک می کند تا وقتی بزرگ شدند این مهارتها را گسترده تر کنند. به این ترتیب می توانند در مشاغلی شروع به کار کنند که هم درآمد خوبی دارند و هم در راستای علایق و سلایق آنها هستند. مهارتهایی که بچه ها حین یادگیری موسیقی در خودشان پرورش می دهند مثل تفکر خلاق، حل مسئله، همکاری و مدیریت زمان مهارتهایی هستند که در هر شغل و حرفه ای بسیار مهم و مورد نیاز هستند.
یک مطلب کامل تر: 11 فایده اصلی یادگیری موسیقی برای کودکان و 7 ترفند
