جدایی و طلاق والدین برای کودکان می تواند دوره ی غم انگیز، استرس زا و گیج کننده ای باشد. اما روش هایی وجود دارد که به کودکان کمک می کند تا بتوانند با تحولات این دوران مقابله کنند.
کمک به کودکان طلاق
جدایی یا طلاق برای همه افراد بسیار استرس زا و ناراحت کننده است، اما کودکان اغلب احساس می کنند که کل دنیای آنها وارونه شده است. در هر سنی می توان شاهد پایان پیوند والدین و تجزیه خانواده بود. کودکان ممکن است احساس شوک، عدم اطمینان یا عصبانیت کنند. حتی ممکن است برخی از آنها احساس گناه کنند و خود را به دلیل مشکلات موجود در خانه سرزنش کنند. طلاق هرگز یک فرآیند یکپارچه نیست و به ناچار چنین دوره ای بدون اندوه و سختی اتفاق نمی افتد. اما می توانید با رعایت نکاتی که در این مطلب بیان شده است، ناراحتی و اندوه فرزندان خود را کاهش دهید.
صبر، اطمینان و آرامش شما می تواند تنش را به حداقل برساند زیرا فرزندانتان یاد می گیرند با شرایط ناآشنا و سخت کنار بیایند. به فرزندان خود یادآوری کنید که می توانند برای ثبات، آرامش و مراقبت روی شما حساب کنند.
حتما بخوانید: روانشناسی بچه های طلاق: همه نکات مهم که باید بدانید!
با حفظ رابطه کاری با همسر سابق تان می توانید به فرزندانتان کمک کنید تا از استرس و اضطراب ناشی از تماشای درگیری والدین جلوگیری کنند. با پشتیبانی والدین، کودکان نه تنها می توانند با موفقیت در این زمان تنش زا به جلو حرکت کنند، بلکه با احساس دوست داشتن، اعتماد به نفس و قدرت و حتی با پیوند نزدیکتر به والدین، از آن بیرون می آیند.
آنچه کودک هنگام طلاق از مادر و پدرش می خواهد
- من به هردوی شما نیاز دارم تا در زندگی من حضور داشته باشید. لطفا با تلفن، ایمیل، پیام و بصورت حضوری با من در ارتباط باشید. وقتی شما من را نادیده می گیرید، احساس می کنم مهم نیستم و واقعاً مرا دوست ندارید.
- لطفاً دعوا را تمام کنید و سخت تلاش کنید تا در کنار یکدیگر باشید. سعی کنید درمورد موضوعات مربوط به من توافق کنید. وقتی بخاطر من می جنگید، فکر می کنم کار اشتباهی انجام دادم و احساس گناه می کنم.
- من می خواهم هر دوی شما را دوست داشته باشم و از زمانی که با هر یک از شما می گذرانم لذت ببرم. لطفا از من و زمانی که با هریک از شما می گذرانم حمایت کنید. اگر شما حسادت می کنید یا ناراحت می شوید، احساس می کنم باید طرف یک نفر باشم و یکی از والدین را بیشتر از دیگری دوست داشته باشم.
- لطفاً مستقیماً با یکدیگر ارتباط برقرار کنید تا نیازی به ارسال پیام بین شما نباشد.
- وقتی در مورد والد دیگر صحبت می کنید، لطفاً فقط چیزهای خوب بگویید یا اصلاً چیزی نگویید. وقتی چیزهای ناعادلانه درباره والدین دیگرم می گویید، احساس می کنم انتظار دارید که من سمت شما را بگیرم.
- لطفاً به یاد داشته باشید که من هر دوی شما را در زندگی می خواهم. من برای بزرگ شدن و موفقیت روی هر دوی شما حساب می کنم. من میخواهم شما چیزهای مهم را به من بیاموزید و وقتی مشکل دارم به من کمک کنید.
چگونه در مورد طلاق با بچه ها صحبت کنیم؟
وقتی صحبت از حرف زدن با فرزندانتان در مورد طلاق می شود، بسیاری از والدین سردرگم می شوند. گفتگو را برای خود و فرزندانتان کمی ساده تر کنید و حرف های خود را قبل از شروع مکالمه آماده کنید. اگر می توانید سؤالات سخت را پیش بینی کنید، با اضطراب خود مقابله کنید و آنچه را که به کودکان می گویید با دقت برنامه ریزی کنید. به این ترتیب مکالمه شما راحتتر خواهد بود.
۱-در مورد طلاق چه بگوییم و چگونه آن را بیان کنیم؟
سعی کنید احساس همدلی داشته باشید و به مهمترین نکات پیش رو بپردازید. برای صحبت با فرزندان خود از این نکات صادقانه (اما کودکانه) کمک بگیرید.
- حقیقت را بگویید. بچه های شما حق دارند بدانند که چرا طلاق می گیرید اما دلایل طولانی ممکن است آنها را گیج کند. یک چیز ساده و صادقانه انتخاب کنید، مثلا “ما دیگر نمی توانیم کنار هم باشیم.” شاید لازم باشد به فرزندان خود یادآوری کنید که درست است گاهی اوقات والدین و بچه ها کنار هم نیستند، اما همیشه و در همه حال عاشق هم خواهند ماند.
- به فرزندتان بگویید که او را دوست دارید. هرچند که جمله ی “دوستت دارم” به نظر ساده می رسد ولی به فرزندتان اطلاع می دهد که عشق شما به او تغییر نکرده است و یک پیام قدرتمند محسوب می شود. به کودک بگویید که هنوز هم مراقبش خواهید بود و در همه حال رابطه ی خود را حفظ خواهید کرد.
- فرزندتان را از تغییرات پیش رو مطلع کنید. با تأیید بر اینکه برخی موارد بعد از طلاق متفاوت و برخی ثابت خواهند بود، سؤالات فرزند راجع به تغییرات زندگی را پاسخ دهید. به او بگویید که در کنار شما می تواند با هر تغییری کنار بیاید.
- از سرزنش همسرتان خودداری کنید. صادق بودن با فرزندان بسیار حیاتی است، اما این صداقت نباید با انتقاد از همسر همراه باشد. این امر به ویژه زمانی مهم است که اتفاقات آسیب زایی مانند خیانت رخ داده باشد.
- در مورد نحوه ی اطلاع به کودک با همسرتان متحد شوید. تا آنجا که می توانید سعی کنید در مورد توضیح درباره جدایی یا طلاق خود پیشاپیش موافقت کنید و آن را ادامه دهید.
- مکالمات خود را برنامه ریزی کنید. در مورد صحبت با فرزند خود برنامه ریزی کنید و او را قبل از هرگونه تغییر در شرایط زندگی، آماده کنید. در صورت امکان در حضور همسرتان با کودک صحبت کنید.
- خویشتن داری کنید. هنگامی که همسرتان در مورد دلایل جدایی توضیح می دهد، احترام او را نگه دارید و از بحث و درگیری با او اجتناب کنید.
حتما بخوانید: علائم ،دلایل ،پیشگیری و درمان موثر افسردگی کودکان
۲-در مورد طلاق تا چه اندازه باید به فرزندم اطلاعات دهم؟
به خصوص در آغاز جدایی یا طلاق، باید انتخاب کنید که چقدر به فرزندتان توضیح دهید. با دقت فکر کنید چون برخی اطلاعات بر روی آنها تأثیر خواهد گذاشت.
- آگاه باشید. به طور کلی کودکان کوچکتر نیاز به جزئیات کمتری دارند و با یک توضیح ساده بهتر عمل می کنند، در حالی که ممکن است بچه های بزرگتر به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشند.
- اطلاعات کاربردی را به اشتراک بگذارید. در مورد تغییرات در تنظیمات زندگی، مدرسه یا فعالیت های خود به بچه ها بگویید، اما در گفتن جزئیات اغراق نکنید.
- اطلاعات حقیقی به فرزندتان بدهید. مهم نیست که چقدر یا چگونه تصمیم دارید در مورد جدایی تان به بچه ها بگویید، تنها به یاد داشته باشید که اطلاعات باید بیش از هر چیز حقیقی باشند.
راهکارهای زیر به کودکان کمک می کنند راحتتر با موضوع طلاق کنار بیایند:
۳-به فرزند خود کمک کنید تا اندوه طلاق را کم کند
طلاق برای بچه ها می تواند یک ضربه ی شدید باشد. جدایی به معنای از دست دادن پدر یا مادر، از دست رفتن بنیان خانواده یا به سادگی از بین رفتن زندگی آنها است. با کمک به فرزندان در بیان احساسات می توانید به آنها کمک کنید تا ناراحتی خود را تسکین دهند و با شرایط جدید سازگار شوند.
- به حرف های فرزندتان گوش کنید. کودک خود را تشویق کنید تا احساسات خود را به اشتراک بگذارد و واقعاً به او گوش دهید. آنها ممکن است در مورد چیزهایی که شاید انتظار ندارید احساس ناراحتی، از دست دادن یا ناامیدی کنند.
- به کودک کمک کنید تا احساسات خود را ابراز کند. طبیعی است که کودکان در ابراز احساسات خود مشکل داشته باشند. با توجه به روحیه و ترغیب فرزندان به صحبت کردن، می توانید به آنها کمک کنید.
- بگذارید کودکان صادق باشند. ممکن است کودکان از ترس صدمه زدن به شما، احساسات واقعی خود را به اشتراک نگذارند. به آنها بگویید که هرچه بگویند اشکالی ندارد. ممکن است آنها شما را به خاطر طلاق مقصر بدانند اما اگر نتوانند احساسات صادقانه خود را به اشتراک بگذارند، شرایط سختی پیش رو خواهند داشت.
- صحبت در مورد طلاق را به یک روال مداوم تبدیل کنید. با افزایش سن و بالغ شدن کودکان، آنها اغلب سؤالات، احساسات یا نگرانی های جدیدی درباره آنچه اتفاق افتاده است، دارند. بنابراین ممکن است لازم باشد بارها و بارها در این مورد صحبت کنید.
- احساسات آنها را تصدیق کنید. شاید نتوانید مشکلات کودکتان را برطرف کنید یا غم و اندوه آنها را به خوشحالی تغییر دهید، اما برای شما مهم است که به جای بی توجهی، احساس آنها را تصدیق کنید. همچنین با نشان دادن درک احساسات، می توانید حس اعتماد را القا کنید.
حتما بخوانید: علایم افسردگی شدید در زنان و همه نکات مهم که باید بدانید!
۴-بگذارید بچه ها بدانند که مقصر نیستند
بسیاری از بچه ها اعتقاد دارند که در طلاق والدینشان نقش دارندو همین امر موجب احساس گناه و ناراحتی در آنها می شود. برای کمک به بچه های خود از این موارد استفاده کنید:
- رک و روراست باشید. به فرزندتان بگویید که چرا تصمیم به طلاق گرفتید. گاهی اوقات شنیدن دلیل واقعی تصمیم شما می تواند کمک بزرگی باشد.
- صبور باشید. به نظر می رسد بچه ها یک روز با موضوع طلاق کنار می آیند و روز دیگر احساس عدم اطمینان می کنند. سردرگمی یا سوء تفاهم فرزندتان را با صبر و حوصله درمان کنید.
- به فرزندتان اطمینان دهید. هرچقدر که لازم است به فرزندان خود یادآوری کنید که هر دوی شما همچنان به آنها عشق ورزید و مسئول این اوضاع نیستید.
۵- فرزندتان را با اطمینان و عشق حمایت کنید
کودکان به حمایت و عشق والدین شان محتاج هستند. کلمات، عملکردها و پایداری، همه ابزارهای مهم برای اطمینان خاطر فرزندان به عشق تغییرناپذیر شما هستند.
- به کودک اطمینان خاطر دهید که هر دوی شما در کنارش خواهید بود. به بچه های خود بگویید که حتی اگر شرایط و محیط خانواده تغییر کند، باز هم می توانند با هر دو والد خود رابطه سالم و دوست داشتنی برقرار کنند.
- اشکالی ندارد به بچه ها بگویید که همه چیز همیشه آسان نخواهد بود، به این ترتیب برای آینده آمادگی بیشتری خواهند داشت. دانستن این امر خوب است و می تواند انگیزه ای برای بچه ها فراهم کند تا با موقعیت جدید کنار بیایند.
- به فرزندتان نزدیک شوید. نزدیکی جسمی (به شکل آغوش، دست انداختن روی شانه یا نزدیکی ساده) راهی قدرتمند برای اطمینان خاطر فرزند از عشق شما است.
- صادق باشید. وقتی بچه ها نگرانی یا اضطراب را تجربه می کنند، صادقانه پاسخ دهید. اگر جواب را نمی دانید، به آرامی بگویید که در حال حاضر مطمئن نیستید اما متوجه خواهید شد و این اشکالی ندارد.
حتما بخوانید: علائم استرس در کودکان و ۵ ترفند ساده برای درمان آن
۶- ثبات را در زمان طلاق تأمین کنید
در حالی که برای بچه ها خوب است که انعطاف پذیری را یاد بگیرند اما تنظیم یکباره با بسیاری از شرایط جدید می تواند بسیار دشوار باشد. با فراهم آوردن هرچه بیشتر ثبات در زندگی روزمره، به فرزندان خود کمک کنید تا تغییر کنند.
به یاد داشته باشید که ایجاد ثبات و استمرار بدان معنی نیست که شما نیاز به برنامه های سفت و سخت دارید یا روال مادر و پدر دقیقاً باید یکسان باشد. اما ایجاد روالهای منظم در هر خانواده و ارتباط مداوم با فرزندانتان باعث می شود آنها احساس آرامش و ثبات بیشتری در زندگی پیدا کنند.
۷- آسایش روزمره را فراهم کنید
بچه ها وقتی می دانند از آینده چه انتظاری دارند احساس امنیت و آرامش بیشتری می کنند. دانستن این نکته که حتی با تغییر خانه نیز وقت شام و نهار و حمام رفتن به همان صورت قبل خواهد بود، می تواند ذهن کودک را راحت کند.
حفظ روال همچنین به معنای ادامه رعایت قوانین، پاداش ها و نظم و انضباط با فرزندان است.
۸- مراقب خودتان باشید
اولین دستورالعمل ایمنی در مواقع اضطراری هواپیما، قرار دادن ماسک اکسیژن خود قبل از ماسک اکسیژن کودک است. هنگامی که صحبت از کمک به فرزندان طلاق می شود، پیام مهم این است: از خود مراقبت کنید تا بتوانید مراقب فرزندان خود نیز باشید.
حتما بخوانید: با نوجوان افسرده چگونه رفتار و صحبت کنیم؟
۹- مقابله با طلاق و جدایی
متلاشی شدن یک رابطه می تواند احساسات دردناک و اضطراب آوری را برانگیزد. ممکن است علاوه بر ناراحتی از دست دادن رابطه خود، احساس سردرگمی، جدایی و ترس نسبت به آینده کنید. با آموختن چگونگی کنار آمدن با درد جدایی یا طلاق به روشهای سالم، بهتر می توانید آرام باشید و به فرزندانتان نیز کمک کنید تا احساس راحتی بیشتری کنند.
- اغلب ورزش کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید. ورزش استرس و ناامیدی را که معمولاً با طلاق همراه است، تسکین می بخشد. رژیم غذایی سالم نیز باعث می شود احساس بهتری در داخل و خارج از خانه داشته باشید بنابراین از غذاهای آماده و فرآوری شده دوری کنید.
- دوستان تان را ملاقات کنید. ممکن است وسوسه شوید و از دیدن دوستان و خانواده که به ناچار در مورد طلاق سؤال خواهند کرد، دوری کنید اما واقعیت این است که حمایت چهره به چهره برای تسکین استرس جدایی و عبور از این شرایط سخت ضروری است. اگر نمی خواهید در مورد طلاق خود صحبت کنید، از دوستانتان بخواهید تا این بحث را پیش نکشند. آنها مسلما این را درک خواهند کرد.
- خاطرات خود را بنویسید. نوشتن احساسات، افکار و خلق و خوی می تواند به شما در آزاد کردن تنش، غم و عصبانیت کمک کند. با گذشت زمان می توانید به گذشته نگاه کنید که چگونه به اینجا رسیده اید.
۱۰- به دنبال پشتیبانی و مشاوره باشید
طلاق فرایندی پیچیده و پر استرس است و بدون حمایت دیگران می تواند ویران کننده باشد.
- با دیگران صحبت کنید. با دوستان یا یک مشاور در مورد هرگونه احساسات دشوار مانند تلخی، عصبانیت، ناامیدی و… به صورت حضوری صحبت کنید. با تخلیه ی این احساسات دیگر آن را به فرزندانتان منتقل نخواهید کرد. فراموش نکنید که هرگز برای ایجاد دوستی جدید دیر نیست.
- هرگز احساسات منفی خود را در مقابل فرزندتان ابراز نکنید. هیچگاه صحبت و درد و دل های خود را به فرزندتان نگویید و مانند یک مشاور به او نگاه نکنید.
- به خندیدن ادامه دهید. سعی کنید تا حد امکان شوخ طبع باشید و تا جاییکه می توانید به خنده و شوخی ادامه دهید. این می تواند استرس را تسکین دهد و همه را از غم و عصبانیت راحت کند.
- به یک درمانگر مراجعه کنید. اگر احساس عصبانیت، ترس، اندوه، شرم یا گناه شدید می کنید، یک متخصص پیدا کنید تا به شما کمک کند آن را حل کنید.
حتما بخوانید: علایم و راههای جدید درمان اضطراب های خفیف و شدید در کودکان کدامند؟
۱۱- با همسر خود همکاری لازم را داشته باشید
درگیری بین والدین می تواند برای کودکان بسیار مضر باشد. بسیار مهم است که از قرار دادن فرزندان خود در وسط دعوا خودداری کنید و یا آنها را مجبور نکنید که بین شما یکی را انتخاب کنند. نکات زیر می تواند به حل این موضوع کمک کند:
- کودک را به جای دیگری ببرید. هرگز در مقابل فرزندان خود بحث نکنید، خواه به صورت حضوری و یا از طریق تلفن. از همسر سابق خود بخواهید جای دیگری صحبت کند، یا مکالمه را به کلی کنار بگذارید.
- درایت لازم را داشته باشید. از صحبت با فرزندان خود در مورد جزئیات رفتار همسرتان خودداری کنید. این قدیمی ترین قانون کاربردی است: اگر چیز خوبی برای گفتن ندارید، پس چیزی نگویید!
- خوب باشید. در تعامل با همسر سابق خود مودب باشید. این نه تنها یک الگوی خوب برای بچه های شما خواهد بود بلکه می تواند همسر سابق تان را هم به پاسخ بهتر ترغیب کند.
- خوش بین باشید. انتخاب کنید تا روی نقاط قوت اعضای خانواده تان تمرکز کنید. کودکان را نیز به انجام همین کار ترغیب کنید.
- رابطه تان را ارتقا بخشید. برای ایجاد رابطه دوستانه با همسر سابق خود تلاش کنید. دوست داشتن شما می تواند به کودکان اطمینان خاطر دهد و مهارت های حل مسئله را نیز به آنها بیاموزد.
۱۲- درگیری های گذشته را با همسر سابق تان حل کنید
اگر هر از چندگاهی با همسر سابق تان در مورد جزئیات فرزندپروری درگیر جنگ شدید، سعی کنید عقب بکشید و هدف بزرگتری را که در دست دارید به خاطر بسپارید.
- به خود یادآوری کنید: چه چیزی برای فرزندانتان در دراز مدت ضروری است؟ روابط خوب والدین در طول زندگی و اجتناب از درگیری.
- برای آرام ماندن به آینده فکر کنید. اگر می توانید اهداف بلند مدت خود را بخاطر بسپارید، ممکن است بتوانید از اختلافات روزانه خودداری کنید.
- بهزیستی همه را در نظر بگیرید. خوشبختی فرزندان، خودتان و حتی همسر سابق شما، باید بزرگترین هدف زندگی جدید شما پس از طلاق باشد.
کمک های حرفه ای به بچه های طلاق
برخی از کودکان با مشکلات نسبتاً کمی به سمت طلاق می روند، در حالی که برخی دیگر اوقات بسیار سختی را پشت سر می گذارند. طبیعی است که بچه ها طیف وسیعی از احساسات دشوار را تجربه کنند، اما زمان، عشق و اطمینان باید به آنها کمک کند تا بهبود پیدا کنند. اگر بچه های شما بیش از حد تحت فشار باشند، ممکن است نیاز به کمک حرفه ای داشته باشید.
واکنشهای عادی کودک به طلاق یا جدایی
اگرچه تحمل احساسات قوی برای بچه ها می تواند سخت باشد، اما واکنش های زیر به دنبال طلاق برای کودکان طبیعی است.
- خشم. بچه ها ممکن است عصبانیت، خشم و نارضایتی خود را بخاطر از بین رفتن آرامش زندگی شان ابراز کنند.
- اضطراب. این طبیعی است که کودکان هنگام مواجهه با تغییرات بزرگ در زندگی خود احساس اضطراب کنند. طلاق والدین موجب ایجاد اضطراب در اکثر کودکان می شود.
- افسردگی خفیف. غم و اندوه از وضعیت جدید خانواده امری عادی است و این ناراحتی که همراه با احساس ناامیدی و درماندگی است، احتمالاً به نوعی افسردگی خفیف تبدیل خواهد شد.
مدتی طول خواهد کشید تا فرزندان شما با مشکلات جدایی یا طلاق والدین کنار بیایند، اما باید با گذشت زمان شاهد پیشرفت تدریجی باشید.
واکنش های غیر عادی کودکان به طلاق
اگر بعد از گذشت چند ماه از طلاق، اوضاع روحی کودک بدتر شد، ممکن است نشانه این باشد که فرزند شما از افسردگی، اضطراب و عصبانیت رنج می برد و این ممکن است به برخی حمایت های اضافی نیاز داشته باشد. علائم هشدار دهنده افسردگی یا اضطراب مربوط به بچه های طلاق را مد نظر داشته باشید. برخی از این علایم عبارتنداز:
- مشکلات خواب
- تمرکز ضعیف
- مشکل در مدرسه و افت تحصیلی
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
- خود زنی، آسیب به خود یا اختلال در خوردن غذا
- طغیان های مکرر عصبانیت یا خشم
- ترک عزیزان و گوشه گیری
- عدم علاقه به فعالیت هایی که روزی به آن علاقه داشته است
این علائم هشدار دهنده مربوط به طلاق را با پزشک، مشاور یا معلمان کودک خود در میان بگذارید یا برای راهنمایی در مورد مشکلات خاص، با یک متخصص کودک مشورت کنید.
ویدیوی آموزشی
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
