یکی از زیباترین لحظه های والدین، نگاه کردن به فرزندشان در زمان خواب است. خواب کودک اهمیت زیادی دارد زیرا می تواند بر انرژی طبیعی کودک، چهره خندان و خلق و خوی شاد او در طول روز تاثیر بگذارد. خواب بخش مهمی از رشد و پیشرفت بدن و ذهن کودک است. وقتی کودک به خوبی نمی خوابد، ممکن است با مشکلات رفتاری و رشدی مواجه شود. مشکلات خواب کودک می تواند زندگی رویایی کل یک خانواده را به یک رویای بد تبدیل کند.
حرکت کودکان در خواب شامل حرکات مکرر بدن هنگام خواب آلودگی یا در زمان خواب است. شنیدن صداهای بلند یا صدای دیگر در زمان خواب، گاهی اوقات منجر به حرکات ناگهانی می شود که در نوزادان و کودکان بسیار شایع است.
حتما بخوانید: ۳ علت از خواب پریدن کودک با گریه کردن در خواب بهمراه راهکار درمان
بیشتر کودکانی که این حرکات را نشان می دهند، نیازی به کمک پزشکی ندارند زیرا این بخشی از روند خواب آنها است.
شما به عنوان والدین، وظیفه دارید که به فرزندتان کمک کنید عادات خواب سالمی داشته باشند بطوریکه این برنامه ی خواب تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.
آیا حرکات زیاد کودک در زمان خواب طبیعی است؟
حرکت نوزادان و کودکان در زمان خواب کاملاً طبیعی است. در حقیقت نوزادان دارای خواب بسیار فعال هستند. شما ممکن است کودک را در حال ناله کردن، اخم کردن و لبخند زدن ببینید. اما اگر فکر می کنید حرکت کودک بیش از حد است، تمایل به حرکت زیاد بازوها و پاها دارد و یا اگر حرکت ریتمیک دارد، احتمالا نشانه ای از یک مسئله پزشکی است.
حتما بخوانید: ۱۰ تا از بهترین قصه های کودکانه برای خواب که باید برای کودکانتان بخوانید!
اختلالات حرکتی مربوط به خواب
گاهی اوقات ممکن است حرکت خواب در کودک به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
- میوکلونوس خواب یا پرش عضلانی نوزاد: این شامل حرکات سریع و غیرارادی عضلات است و معمولاً تا سن ۶ ماهگی برطرف می شود. در این اختلال، نوزادان حین خواب حرکات تند و تیزی انجام می دهند که شامل تکان دادن کل بدن، تنه یا اندام می شود. هیچ درمانی برای این مورد لازم نیست.
- اختلال حرکتی ریتمیک: این نوعی اختلال است که معمولاً تا ۵ سالگی برطرف می شود و شامل حرکات مکرر و ریتمیک پاها و بازوها است. در صورت بروز حرکات شدید و آسیب زا، استفاده از داروی بنزودیازپین مانند کلونازپام، در کنترل موارد شدید موفق بوده است.
- اختلال دوره ای حرکت اندام: این یک عارضه نادر است که در حین خواب مختصراً از اندامها به وجود می آید. این دوره ها اغلب در فواصل زمانی ۲۰-۴۰ ثانیه ای رخ می دهند.
- سندرم پای بی قرار: این یک اختلال است که اندام تحتانی را درگیر می کند. این سندروم زمانی تشخیص داده می شود که کودک از یک فشار مداوم برای حرکت دادن پاها شکایت می کند، به خصوص هنگام نشستن یا دراز کشیدن. این فشار با حرکت تسکین می یابد و در عصر یا شب بدتر می شود. کودکان کمتر از ۱۲ سال ممکن است این وضعیت را با علائمی مانند “خزیدن عنکبوت” یا “خارش پا” توصیف کنند. روشهای درمانی و رفتاری در کاهش علائم این بیماری موفق بوده اند.
اختلال حرکتی ریتمیک (RMD)
اختلال حرکتی ریتمیک مرتبط به خواب (rhythmic movement disorder) شامل حرکات مکرر بدن است. این حرکات هنگام خواب آلودگی یا در خواب دیده می شوند. این وضعیت به طور معمول در کودکان مشاهده می شود. حرکات اندام معمولا در اندام های تحتانی (مثلا پا) است که شامل تکان خوردن انگشت بزرگ، مچ پا، زانو و ران است. در برخی از بیماران حرکات اندام می تواند در اندام فوقانی نیز دیده شود. حرکات تکراری با فاصله نسبتا منظم از ۵ تا ۹۰ ثانیه اتفاق می افتد.
حتما بخوانید: ۴ علت اصلی ناله کردن و ترسیدن کودک در خواب و روش درمان خانگی آن
سه نوع RMD وجود دارد:
۱- جنباندن بدن: کودک ممکن است تمام بدن خود را تکان دهد. این وضعیت همچنین ممکن است در هنگام نشستن رخ دهد.
۲- کوبیدن سر: این اغلب زمانی اتفاق می افتد که کودک دراز کشیده باشد. در این زمان کودک سعی می کند سر یا کل بدنش را بلند کند و سپس با زور سر خود را به بالش می کوبد. این عمل بارها و بارها تکرار می شود. این حرکت همچنین ممکن است هنگامی که کودک نشسته است، رخ دهد. در حالت نشسته ممکن است کودک سر خود را به دیوار یا جای دیگر بکوبد. گاهی اوقات ممکن است جنباندن بدن و ضربات سر نیز ترکیب شوند و کودک دست و پایش را تکان دهد و همزمان سرش را به دیوار یا بالش بکوبد.
۳- غلتاندن سر: سر به جلو و عقب چرخانده می شود. کودک به طور معمول روی پشت خود دراز می کشد.
موارد معمولی در نوزادان و کودکان نوپا خطر زیادی به دنبال ندارد. هنگامی که کودک به اطراف ضربه می زند، حرکات شدید می تواند باعث ایجاد صداهای بلند شود. ممکن است حرکات شدید هم موجب ایجاد صدای بلند شوند.
سر و صداها می توانند اعضای دیگر خانواده را به شدت ناراحت کند. طبیعی است که والدین نگران باشند. هیچ موردی از صدمات جدی ناشی از RMD یافت نشده است. برای والدین مهم است که در مورد رفتارهای کودک با سایر پرستاران، اعضای خانواده یا مراقب کودک صحبت کند و آنها را از این وضعیت مطلع سازد.
حتما بخوانید: علت بی خوابی کودکان ۱-۴ ساله و روش درمان خانگی بسیار ساده آن!
روشهای ساده درمانی
برای به حداقل رساندن آسیب های ناشی از حرکت در خواب، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- در مرحله اول، حفظ برنامه منظم خواب و رعایت دستورالعمل های خواب بهتر برای کودکان بسیار مهم است. این مراحل باعث تضمین کیفیت خواب و جلوگیری از عوامل تشدید کننده مانند بی خوابی می شود.
- فرزند خود را امتحان کنید تا بتوانید تشخیص دهید که کی آماده خواب است. پس از مشخص شدن این کار، می توانید ساعات معینی برای رفتن به رختخواب درنظر بگیرید. به اینصورت کودک می تواند کارهای خود را مطابق برنامه تنظیم کند.
- اطمینان حاصل کنید که فرزند شما در پایان روز هم از نظر ذهنی و هم از نظر جسمی خسته شده است. کودکان روزانه به ۳۰ تا ۶۰ دقیقه فعالیت فیزیکی (بسته به سن) نیاز دارند. علاوه بر تقویت عادت های خوب خواب، چنین برنامه ای به حفظ وزن بهینه هم کمک می کند.
- فضای آرامش بخشی برای خواب فرزندتان ایجاد کنید. چراغ ها را کم نور نگه دارید، نویز و وسایل الکترونیکی را در زمان خواب محدود کنید. نوجوانان هنگام رفتن به رختخواب باید کامپیوتر، تلویزیون و تلفن های همراه را خاموش کنند. دمای اتاق خواب باید بین ۱۵٫۵ تا ۱۹٫۴ درجه سانتیگراد باشد.
- هنگامی که حرکات خواب شدیدتر یا خشن تر باشد و منجر به صدمه به خود شود، ممکن است احتیاط های ایمنی خاصی لازم باشد. شاید لازم باشد تشک را روی زمین پهن کنید بطوریکه وسیله ها و دیوار از محیط خواب کودک فاصله داشته باشد. کودکانی که عادت به کوبیدن شدید سر دارند، بهتر است از یک محافظ سر در زمان خواب استفاده کنند.
- در بعضی موارد برای به حداقل رساندن حرکات، برخی داروهای آرام بخش ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان نمونه می توان از داروی کلونازپام که اغلب برای درمان اضطراب به کار می رود، استفاده کرد.
حتما بخوانید: ۴ علت وول خوردن (غلطیدن) کودکان در خواب و راه درمان سریع آن
اگرچه اختلال حرکتی ریتمیک در بیشتر موارد ممکن است ناراحت کننده باشد، اما نسبتاً بی خطر است. کودکان معمولاً از این کار آزار نمی بینند. از آنجا که این شرایط به مرور بهبود میابد، ممکن است نیازی به درمان طولانی مدت نباشد. حتی اگر به مدت بیشتری ادامه پیدا کند هم ممکن است مشکل بخصوصی ایجاد نشود بخصوص اگر حرکات خفیف باشند.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
سلام آقای دکتر
من یه دختر ۶ ساله دارم که بسیار پر جنب و جوش است. حتی موقع درس خواندن یه جا نمیتونه بشینه
مثلا یه جا بشینه و کتابش رو انجام بده
موقعی هم که خواب است تا صبح حرکت داره رو تخت که میوفته کنار خودم هم همش دست وپاش تو سر و صورتم
می خواستم بدونم یعنی دختر من مشکلی داره؟ نیاز هست کاری انجام بدیم؟ با سپاس،?
سلام وقت بخیر
من دخترم ۶سال داره واز وقتی ک چهار دست وپا میرفت متوجه جمع کردن پاهاش وتکون دادنشون موقع خواب شدم وهنوز هم ادامه داره وقتی میخوادبخوابه پاهاش راب هم میپیچه وتکون میده تا خوابش ببره
۲دفعه بردم دکتر میگن چیزی نیست خودش ترکش میکنه،اما وقتی این کار راانجام میده خودش اذیت میشه وکلی عرق میکنه واین ک اعصاب من خیلی ب هم میریزه،چیکارکنم آقای دکتر؟دلیلش چیه؟
سلام وقتتون بخیر
من پسرم ۱۰سالشه و تو خواب حرکات منظمی داره ینی سر دوسه دقیقه دست و کتفش تکون میده وفقط هم توی خواب اینجوریه بعضی شبام نداره میخواستم بدونم نیازی هس ببرمش دکتر!!؟
اثر مخربی که کلونازپام رو مغز انسان میذاره و برای همیشه عوارض این دارو با فرد همراه هست قابل قیاس با هیچ داروی دیگه نیست ،هیچ جای دنیا مثل ایران تجویز نمیشه.
سلام آقای دکتر وقت بخیر من یه پسر 11ساله دارم که درخواب بیش از حد تکان میخورد خواستم بدونم ممکن بیماری یا اختلالی چیزی باشه