علایم استرس کودکان در مدرسه، دلایل و کارهایی که والدین باید انجام دهند
سطح مشخصی از استرس طبیعی است. پاسخهای مثبت استرس ناشی از وقایعی مانند تغییر مدرسه و دیدار با دوستان جدید می تواند به دانش آموزان در یادگیری و رشد کمک کند. اما وقتی در معرض حوادث استرس زای مکرر و بدون مدیریت قرار بگیرید، استرس می تواند از نظر عاطفی و جسمی خطرناک شود. در این زمان استرس می تواند مشکلاتی برای سلامت فرد ایجاد کند.
بیشتر اوقات، استرس مربوط به پیش بینی و ترس از ناشناخته ها است. مثلا ممکن است کودک از این استرس داشته باشد که معلمم چگونه خواهد بود؟ من در کنار چه کسی خواهم نشست؟ آیا تکالیف امسال واقعاً سخت است؟ برای اکثر دانش آموزان، استرس در مدرسه کوتاه مدت است.
حتما بخوانید: اضطراب در کودکان دبستانی: علائم و بهترین راهکارهای موجود (تحقیقات جدید)
آنها قبل از رفتن به مدرسه یک یا دو روز نگران هستند اما وقتی مدرسه را شروع می کنند، به محض عادت کردن به روزمره ها و دوستی ها، نگرانی هایشان از بین می رود. برای سایر کودکان، استرس و اضطراب هفته ها ادامه دارد.
اما کارهایی وجود دارد که می توانید انجام دهید تا به فرزندتان کمک کنید تا کارها را راحتتر پیش ببرند. اگر کودک شما مشکل استرس دارد در این مطلب همراه ما باشید تا روش های برطرف کردن آن را یاد بگیرید.
چه عواملی باعث استرس می شود؟
استرس پاسخ جسمی و روحی بدن به خواسته های مطرح شده است. این نتیجه واکنش ما به حوادث بیرونی است، نه لزوماً خود این رویدادها.
موارد متنوع باعث ایجاد استرس در افراد مختلف می شود. برخی از مواردی که دانش آموزان معمولاً به عنوان علل استرس ذکر می کنند عبارتند از:
- امتحانات
- دوره ی پیش از امتحانات (فرجه ها)
- بازگشت به مدرسه
- فشار دروس
- مشکل در سازماندهی کارها
- مدیریت ضعیف زمان
- انجام ندادن درست تکالیف
- فقر و مسکن نامناسب
- ازدحام بیش از حد
- سر و صدا
- سازگاری با زندگی در یک محیط جدید یا حتی یک کشور
- بحث والدین یا دعواهای خانگی
علائم استرس مدرسه در کودکان
اغلب کودکان در بیان احساسات خود بخصوص استرس و شرایطی که باعث استرس در آنها می شود، مشکل دارند. بنابراین شما به عنوان والدین باید به دنبال نشانه های استرس در فرزندتان باشید. برخی علایم استرس در کودکان عبارتنداز :
- عدم توانایی در برقراری ارتباط چشمی با دیگران
- عدم تمایل به لمس شدن از سوی دیگران (مثلا در آغوش گرفته شدن از سوی والدین)
- نشان دادن رفتارهای غیر منعطف و غیرقابل انعطاف
- عدم تمایل به تغییر یا انتخاب. کودکان و نوجوانان مبتلا به استرس می خواهند کارها را به روش های خاصی انجام دهند
- عدم تمایل به برقراری ارتباط یا تعامل با دیگران
- عدم تمایل به بازی با کودکان دیگر. این کودکان ممکن است تصمیم بگیرند که فقط با یک کودک یا یک نفر بازی کنند
- نزدیکی یا چسبیدن بیش از حد به والدین بخصوص در جاهای شلوغ
- بی پروایی یا عدم تمرکز در کارها و یا بازی کردن
- بیقراری و ناراحتی
- انجام بازی های یا فعالیت های تکراری
کودکانی که تحت استرس هستند، تغییراتی در خلق و خو یا رفتار خواهند داشت. فرزند شما به احتمال زیاد تحریک پذیر خواهد بود، بیشتر گریه می کند، از فعالیت ها و بازی ها دوری می کند، عدم اطمینان را ابراز می کند یا در مورد خودشان صحبت منفی می کنند. ممکن است وی از سردرد و دل درد شکایت کند یا تغییراتی در الگوهای خواب و اشتها ایجاد کند.
کودکان استرسی در آماده شدن برای رفتن به مدرسه مشکل دارند و حتی ممکن است از رفتن خودداری کنند. وقتی فرد تحت استرس قرار می گیرد، هورمون های ترشح شده در مغز موجب تپش تندتر و محکم تر قلب می شود. اگر کودکتان استرس دارد، سعی کنید راه حلی برای آن پیدا کنید چون استرس عوارض منفی جسمی و روحی بر فرد می گذارد.
والدین برای کاهش استرس فرزندشان چه کارهایی می توانند انجام دهند؟
هنگامی که کودک از استرس رنج می برد، تمام خانواده تحت تأثیر قرار می گیرد. از آنجا که والدین دوست دارند که بتوانند مشکلات را برطرف کنند، ندانستن راههای مداخله می تواند ناامیدکننده باشد و حتی بر استرس در خانه بیفزاید. خوشبختانه والدین می توانند با رعایت نکات زیر در جهت کاهش علائم استرس در کودکان اقدام کنند.
۱-از گذاشتن برنامه های فشرده برای کودکان اجتناب کنید.
روانشناسان می گویند فشرده سازی زمان و گذاشتن برنامه های پی در پی در طول روز، می تواند کودک را آشفته و مضطرب کند. درس خواندن و مطالعه ی زیاد، شرکت در تیمهای ورزشی و فعالیتهای دیگر ممکن است در سن پس از بلوغ و زمان دانشگاه مفید باشد، اما بهتر است برای کودکان برنامه ریزی سبک تری انجام شود و فعالیت های روزانه متناسب با سن او تنظیم شوند.
۲- هرج و مرج را متوقف کنید.
کودک عجول و آشفته، هرگز کودک آرامی نیست. هرج و مرج و بی نظمی در صبح ها یا در طول روز، موجب آشفتگی فرزند می شود. بنابراین برای سازماندهی به کارها وقت کافی اختصاص دهید و اطمینان حاصل کنید که همه چیزهای مورد نیاز آنها آماده و مهیا است.
۳- با فرزندتان صحبت کنید.
اگر گمان می کنید کودک شما استرس دارد یا مورد آزار و اذیت قرار گرفته است، از او سوال کنید و سعی کنید ارتباط صحیحی برقرار نمایید. به خصوص برای بچه های بزرگتر که نمی خواهند به آنها گفته شود چه کاری انجام دهند، می توانید کمک کنید تا به تنهایی راه حل مشکلات خود را دریابند. با قرار دادن راه حل های مناسب پیش روی کودک، اجازه دهید خود راه مناسب برای برطرف کردن مشکل را انتخاب کند.
۴- آرامش را تمرین کنید.
تنفس عمیق، شل شدن عضلات و تفکر مثبت روشهای اثبات شده برای کاهش استرس است که برای بچه ها نیز مؤثر است. فرزندتان را به کلاس های ورزشی و یا یوگا ببرید تا به فعالیت بدنی مناسب و آرامش دست پیدا کنند. نوشتن مشکلات روی کاغذ و بحث در مورد آنها نیز کمک کننده است.
۵- از داشتن خواب کافی اطمینان حاصل کنید.
خواب باکیفیت علاوه بر بهبود سلامت جسمی و عاطفی، باعث کاهش استرس دانش آموزان می شود و به یادگیری و تقویت مهارت های حافظه آنها کمک می کند. هنگامی که بچه ها خواب کافی ندارند، در معرض خطر افسردگی، افکار خودکشی و آسیب به خود (خودزنی) قرار می گیرند.
اما میزان خواب کافی چقدر است؟ آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند کودکان ۶ تا ۱۲ ساله در هر شبانه روز حداقل ۹ تا ۱۲ ساعت بخوابند. این مقدار برای نوجوانان، ۱۰- ۸ ساعت است.
حتما بخوانید: علایم و راههای جدید درمان اضطراب های خفیف و شدید در کودکان کدامند؟
والدین می توانند با تشویق کودکان و نوجوانان برای خاموش کردن تلفن همراه، تبلت یا سایر وسایل الکترونیکی حداقل یک ساعت قبل از خواب، و همچنین آرام کردن فضای خانه و اتاق، به بهبود کیفیت خواب فرزندشان کمک کنند.
۶- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
دادن غذاهای سالم به فرزند از سن کم، به یک عادت در دوران بعدی زندگی تبدیل می شود. بعبارت دیگر کودکانی که رژیم غذایی سالم دارند، به احتمال زیاد در بزرگسالی هم به آن پایبند خواهند بود.
وعده های غذایی خانوادگی باید شامل انواع میوه و سبزیجات و غذاهای تهیه شده از غلات کامل و پروتئین طبق دستورالعمل های ایالات متحده باشد. والدین همچنین باید مصرف غذاهای فرآوری شده و غذاهای حاوی شکر را که ممکن است با مشکلات خواب و افسردگی در ارتباط باشد، محدود کنند.
۷- ورزش و فعالیت بدنی مناسب را فراموش نکنید.
CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها)، توصیه می کند که کودکان و نوجوانان برای حفظ سلامت قلب و پیشگیری از افسردگی و اضطراب، حداقل یک ساعت در طول روز فعالیت بدنی داشته باشند.
با کمال تعجب، از هر ۳ کودک فقط ۱ نفر ورزش می کند. والدین باید فرزندان خردسال را با خاموش کردن موبایل و تبلت و فرستادن آنها خارج از منزل، به ورزش تشویق کنند. نوجوانان ممکن است نیاز به فعالیت هایی مانند ورزش های سازمان یافته داشته باشند.
ورزش علاوه بر حفظ سلامت جسمی، به بهبود سلامت روانی و دور کردن استرس هم کمک می کند. این موجب می شود کودکان از طریق فعالیت های فیزیکی، فشارهای درونی خود را تخلیه کنند.
۸- ارتباط برقرار کنید.
در مورد رفتار فرزندتان در مدرسه، با پرسنل مدرسه و والدین دیگر صحبت کنید تا بتوانید بر نحوه عملکرد کودک در مدرسه آگاه شوید.
مطلب کاربردی: افسردگی در کودکان ابتدایی و عوارض آن را بشناسید (دیدگاه فوق تخصص)
۹- انتقاد نکنید.
حتی اگر مخالف عملکرد فرزندتان هستید، هرگز در این مورد با معلمان در مقابل فرزند خود صحبت منفی نکنید زیرا باعث ایجاد ترس می شود. همیشه مثبت باشید و به جای آن برای برگذاری یک جلسه ی خصوصی با والدین و معلمان برنامه ریزی کنید.
۱۰- استفاده از فن آوری را محدود کنید.
کودکان و نوجوانان بیش از هفت ساعت در روز را با استفاده از فناوری می گذرانند که ممکن است استرس آنها را افزایش دهد. بنابراین زمان دسترسی به تکنولوژی را در بچه خود محدود کنید و وقت بیشتری را برای حضور در خانواده و ورزش اختصاص دهید.
۱۱- از دیگران کمک بگیرید.
اگر استرس مدرسه بر توانایی عملکرد فرزند شما تأثیر می گذارد یا اگر استرس او در حال افزایش است یا والدین احساس می کنند نمی توانند به فرزندشان کمک کنند، زمان ملاقات با پزشک متخصص کودکان است. یک متخصص اطفال می تواند با خانواده و والدین مشورت کند و تصمیم بگیرد که آیا یک رونشناس می تواند به کودک کمک بیشتری کند یا نه.
با پیشرفت سال های تحصیلی، احتمال بیشتری برای تجربه ی اوقات سخت و پر استرس وجود دارد. از موارد گفته شده در بالا استفاده کنید تا یک محیط امن برای شما و فرزندانتان ایجاد شود و بتوانید بر استرس مدرسه غلبه کنید. به یاد داشته باشید که با فرزندان خود صبور باشید و ارتباط خود را حفظ کنید تا از خطرات جدی تر جلوگیری کنید.
حتما بخوانید: علائم استرس در کودکان و ۵ ترفند ساده برای درمان آن
هرگاه مشاهده کردید استرس وارد زندگی کودکتان شده است، به طوریکه کودک احساس سرخوردگی، پریشانی یا بیماری فیزیکی می کند باید به یک متخصص( پزشک اطفال، مشاور مدرسه و یا یک روان شناس) مراجعه کنید.
ویدیوی کوتاه برای درمان استرس کودکان
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
