انزوا و گوشه گیری یکی از مشکلاتی است که نوجوانان با آنها روبرو هستند و با بی توجهی و عدم درمان ممکن است در سنین بالاتر صرمات جبران ناپذیری به آنها وارد شود. نوجوانی مرحله ای از زندگی است و دارای ویژگی هایی از جمله افزایش هیجان و عواطف، ترس، محبت، خشم، تغییرات جسمی، استقلال و زود رنجی است و اطرافیان، به ویژه والدین نقش موثری در کنترل این رفتار در نوجوانان دارند.
گرایش به انزواطلبی در دوران نوجوانی
یکی از مهم ترین ویژگی های دوره نوجوانی گرایش به انزواطلبی است، گرچه نوجوان بیشتر وقت خود را در کنار همسالان و گروه دوستان می گذراند، اما تمایل به گوشه گیری و غرق شدن در افکار و آرزوها در او وجود دارد.
کم رویی و انزواطلبی از رفتارهای شایعی است که فرد را به شدت آزار می دهد و اگر درمان نشود، موجب بروز مشکلات دیگری مانند نبود اعتماد به نفس، افسردگی، اضطراب و زود رنجی می شود، همچنین نداشتن احساس توانمندی، پایین بودن عزت نفس و ناتوانی در بروز احساسات، بیان افکار و نظریات باعث جدایی فرد از فعالیت های گروهی می شود.
عوامل متعددی از جمله غم و اندوه شدید و مداوم، فقر و تنگدستی، ضعف و نقص جسمانی، احساس حقارت شدید، عقب ماندگی درسی، پذیرفته نشدن در خانه و مدرسه، احساس ترس و ناامنی، نابسامانی های خانوادگی، جدایی والدین، بی پاسخ ماندن پرسش های کنجکاوانه، بی حوصلگی در برقراری ارتباط سالم با نوجوان، نبود الگوی اجتماعی مطلوب در خانه، محرومیت از محبت مادر، حضور نداشتن پدر در خانواده، اعتیاد والدین، اختلال در غدد فوق کلیوی، بیماری های طولانی مدت نوجوان، انتقال فرد به مدرسه و مکان جدید، تبعیض، انتقادها و بهانه گیری های مستمر و بی مورد برخی والدین و معلمان در بروز گوشه گیری نقش مهمی دارند.
خب ابتدا فایلی را گوش دهید از رفتارهای نادرستی که گوشه گیری برخی نوجوانان را به همراه می آورد.( در این بخش دکتر دکتر احمدی روانشناس پاسخ خواهند داد)
در ادامه با ۵ دلیل اصلی گوشه گیری نوجوانان توسط بهترین کودک آشنا شوید…
۱- ترس از حضور در جمع، از تشخیص تا درمان
آیا می‌دانید یکی از رایج‌ترین اضطراب‌ها به‌خصوص درنوجوانان، ترس از حاضر شدن در جمع یا صحبت کردن در مقابل گروهی از مردم است؟ بسیاری از نوجوانان در این موقعیت حالت‌هایی از اضطراب چون دستان عرق کرده، ضربان قلب تند، تنگی نفس و… را تجربه می‌کنند و برخی دیگر، احساس حالت تهوع شدید دارند که به آنها حتی اجازه شروع به صحبت کردن را نمی‌دهد. البته بیشتر اوقات نوجوانان هنگام مواجه با چنین موقعیت‌هایی از پس آن بر‌می‌آیند.
کمی اضطراب و هیجان که هنگام شروع یک سخنرانی یا قبل از ظاهر شدن روی صحنه تئاتر به انسان دست می‌دهد، کاملا طبیعی است و حتی به عملکرد بهتر فرد در آن لحظه کمک میکند اما گاهی اوقات برخی ازنوجوانان قادر به تحمل اضطراب شدیدی که در موقعیت‌های اجتماعی به‌خصوصی گریبانگیرشان می‌شود، نیستند. برای چنین افرادی پاسخ دادن به یک سوِال درکلاس، سخنرانی کردن یا حتی صحبت کردن در جمع دوستان استرس و اضطراب بسیاری به همراه دارد که واقعا عذاب‌آور است. از این موقعیت پراضطراب به‌عنوان ترس از اجتماع یاد می‌شود.
مطلب مهم:آشنایی با ۱۰ اشتباه والدین در تربیت کودکان (همراه با فیلم آموزشی)
۲- اجتماع، عامل وحشت
ترس شدید از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی اجتماع‌گریزی نامیده می‌شود. این وحشت گاهی اوقات چنان شدید است که افراد ترجیح می‌دهند از حضور در موقعیت‌های اجتماعی اجتناب کنند. تغییرات فیزیکی و احساسی که درسال‌های نوجوانی فرد اتفاق می‌افتد، می‌تواند منجر به کم شدن اعتماد به نفس و متزلزل شدن عزت نفس او شود. آن دسته از نوجوانان که اعتماد به نفس کمتری دارند، نسبت به قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی خاص حساس‌تر خواهند بود.
برخی نوجوانان به‌خصوص آنها که کمی خجالتی هستند از مرکز توجه بودن گریزان هستند و برای آنها کارهایی چون بودن در جمع افرادی که نمی‌شناسند یا صحبت کردن در گروه، بسیار پراسترس و اضطراب است. اجتماع‌گریزی چیزی فراتر از خجالت‌زدگی معمولی است. این حالت، خجالت‌زدگی بسیار شدیدی است که با اضطراب همراه است و انسان را از انجام کارهای مورد علاقه‌اش یا حضور در جمع باز می‌دارد.
۳- از والدین می‌آموزیم؟
شرایط خاصی در زندگی یک نوجوان می‌تواند باعث به‌وجود آمدن اجتماع‌گریزی شود. آنهایی که والدین یا خویشاوندان نزدیکشان اضطراب داشته باشند، به احتمال قوی‌تری دچار این مشکل خواهند شد. برخی افراد اصولا با شخصیت محتاط به دنیا می‌آیند و ذاتا مستعد خجالتی و حساس بودن هنگام قرار گرفتن در موقعیت‌های جدید خواهند بود که می‌تواند به اجتماع‌گریزی منجر شود. دیگران ممکن است این حالت را براساس تجربیات خودشان، مثلا مشاهده رفتار والدینشان کسب کنند.
نداشتن اعتماد به نفس کافی و قابلیت‌های غلبه بر استرس‌های معمولی می‌تواند به اجتماع‌گریز بودن فرد منجر شود. افرادی که زمینه نگران شدن بیش از حد و کمال‌گرا بودن را دارند یا آنهایی که به اصطلاح از کاه، کوه می‌سازند و به اشتباهات کوچک خیلی اهمیت می‌دهند، ممکن است به این حالت دچار شوند.
۴- آسوده نفس بکش
غلبه براجتماع‌گریزی، شامل درک افکار و باورهایی که باعث به‌وجود آمدن اضطراب می‌شود، آموختن و تمرین کردن قابلیت‌های اجتماعی برای افزایش اعتماد به نفس و به‌کارگیری این توانایی‌ها در موقعیت‌های حقیقی است.
از راه‌های موِثر در غلبه بر این حالت روش‌های آرام‌بخش شامل تمرین نفس کشیدن و انبساط عضلات است که از استرس و اضطراب در موقعیت‌های حساس می‌کاهد. تصور کردن موقعیت‌های خاصی که در نوجوان ایجاد وحشت میکند و فرض برقرار گرفتن او در این موقعیت‌ها نیز موِثر است. مثلا با تمرین کردن سخنرانی یا آماده شدن برای پاسخ به سوِالات، راحت‌تر می‌توان با این ترس در موقعیت حقیقی روبه‌رو شد. به نوجوان باید آموخت که نسبت به موقعیت‌هایی که به نظرش وحشت‌آور می‌آیند، با دید مثبت نگاه کرده و افکار نگران‌کننده را از سر بیرون کند. ورزش یکی دیگر از راه‌های کنترل این مشکل است.
ورزش کردن چون اثر کاهش‌دهنده استرس و اضطراب دارد و به انسان احساس آرامش و خوشحالی می‌دهد، می‌تواند مفید واقع شود. استفاده از آرام‌بخش‌های طبیعی گیاهی چون عرق نعناع و همچنین سایر گیاهانی که اثر آرام‌بخش دارند نیز می‌توانند بر کنترل استرس موِثر باشند. در مواردی مشورت با متخصص و مشاور لازم است تا مشکل نوجوان کاملا ریشه‌یابی شده و با صحبت کردن و آموزش برخی قابلیت‌های اجتماعی به آنها راحت‌تر بتواند بر این ترس فائق آیند.
۵- افکار نگران‌کننده
افکار نگران‌کننده معمولا با کلمه <نکند؟> شروع می‌شوند. مثلا <نکند هیچ کس به حرف من گوش ندهد؟< >نکند در امتحان قبول نشوم؟< > نکند به این سوال اشتباه جواب بدهم؟ این عبارت‌ها و افکار نگران‌کننده مرتب بدتر و بدتر می‌شوند تا اینکه نوجوان منتظر بدترین نتیجه ممکن می‌شود. وقنی نوجوان از درس پرسیدن معلم هراس دارد، مرتب با خود فکر میکند: <نکند به این سوِال جواب درستی ندهم؟ <نکند اشتباه بکنم؟< >اگر همه به من خندیدند، چه؟> حتی ممکن است فکر کند <من از عهده‌اش بر‌نمی‌آیم. خیلی سخت و ترسناک است. من همه‌چیز را خراب میکنم و آبرویم خواهد رفت.>
معمولا این افکار نگران‌کننده اضطراب را بیشتر و بیشتر می‌کنند و وحشت و اضطراب، نوجوان را از پا در می‌آورد. به نوجوانی که از پاسخ دادن به سوِال در کلاس وحشت دارد، می‌توانیم اطمینان دهیم که اگر پاسخ درست را می‌داند، دلیلی براضطراب او وجود ندارد. حتی می‌توانیم به او بیاموزیم به جای افکار نگران‌کننده با موقعیت‌های پراسترس مشابه با آرامش روبه‌رو شود. گاهی اوقات با تشخیص روانپزشک داروهایی تجویز می‌شود که به غلبه کردن بر این حالت کمک میکند.
البته دارو مشکل را ریشه‌کن نمی‌کند و فقط می‌تواند اضطراب را کاهش دهد. بنابراین بهتر است نوجوانان با کمک والدین یا یک مشاور روش‌هایی را که قبلا ذکر شد، به کار گیرند تا بتوانند بر مشکل اجتماع‌گریزی و اضطراب شدید ناشی از آن فائق آیند.
کاربردی: دانلود و معرفی ۱۰تا از برترین کتاب های کودکان و نوجوانان
رفع معضل گوشه گیری با روان درمانی و مشاوره فردی و گروهی
بدین وسیله نوجوان می خواهد به چراهای درونی و کنجکاوی های ذهنش پاسخ دهد، در نتیجه باید عوامل زمینه ساز گوشه گیری نظیر تحقیر و احساس گناه در نوجوان از بین برود که در این زمینه، روان درمانی و مشاوره فردی و گروهی می تواند در رفع گوشه گیری موثر باشد.
ناتوانی در برقراری رابطه با دوستان و معلمان، فرار از فعالیت های اجتماعی و به تعویق انداختن کارها، بی‌حوصلگی و احساس خستگی و نگرانی از آینده، کمک نخواستن از دیگران هنگام نیاز، سازش با وضع موجود و اعتراض نکردن به آن حتی در صورت احساس ناراحتی و نگرانی، ابراز وجود نکردن، تسلیم نشدن در برابر خواسته های دیگران، اجتناب از رقابت، درون گرایی و در خود فرو رفتن، زود گریستن، غیبت از مدرسه، نداشتن تمرکز حواس، اختلال در خواب و خوراک، نادیده و نشنیده گرفتن پرسش های اطرافیان، مطرح نکردن اشکالات درسی در کلاس و عقب ماندگی درسی در بین دانش آموزان گوشه گیر از نشانه های گوشه گیری و منزوی بودن فرد است.
گردش های علمی، تشویق به سخن گفتن در حضور والدین، دوستان و بستگان و همچنین جرأت دادن به نوجوان بدین معنی که بتواند در برابر جمع سخن بگوید و در فعالیت های هنری و در نمایشنامه ها مشارکت کند، از جمله کارهایی است که مهارت های اجتماعی نوجوان را افزایش می دهد.
انیمیشنی کوتاه از عاقبت گوشه گیری نوجوانان
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
با سلام و عرض ادب
بنده جوانی ۲۱ ساله ام که چهار سال پشت کنکور هستم شاید خنده تان بگیرد که من خنگم درس را نمیفهمم و این چیزا یا حتی فکر کنید که درس نمیخونم ولی مشکل اصلا این نیست و میدانم که که مسیری که پیش گرفته ام همانی خواهم شد که در سرم هست
مشکل اصلی من اینه که امسال بسیار ادم عصبی و زودرنجی شده ام سریع از کوره در میرم با مادرم از همه بیشتر بحث و جدل میکنم که منو درک نمیکنه چون من ادمیم که دوست دارم با یکی که منو درک کنه دوستم داشته باشه و بغلم کنه حرفی بزنم به قول خودمونی مثل دوست دختر ولی چون درسم واسم مهم تره تمااام احساستمو سرکوب کردم تو این چند وقته و چون بیشتر وقت ها خونه هستم و چون مادرم هم خونه داره دوس دارم باهام حرف بزنه بگیم بخندیم ولی اصلا این طور نیست اصلا حرفی نمیزنه اونم جوری که من چیزی بگم که سرشو از گوشیس بیاره بیرون یک‌کلمه یه چی بگه و تموم میشه بگید که من با این حسم که دوست دارم با یکی حرف بزنم و چون دوستی به اون صورت ندارم باید چه کار کنم ؟
و این که چند وقتیه میل جنسی ام به شدت رفته بالا و چون دختری رو دوست دارم که مجازی باهاش آشنا شدیم همش بهش فکر میکنم و انگاری که با تمام دخترای جهان فرق داره برام میشه بگید با این دو مورد که میل جنسیم و این دختر چه کار کنم ؟
ممنونم
با سلام. پسر من 16 ساله است. این روزها شدیدا گوشه گیر و منزوی شده. به خونه هیچ یک از فامیل ها نمیاید و می گوید که من در خونه ماندن را دوست دارم. موقع ماندن در اتاقش کلا چراغ ها را خاموش میکند و فقط غرق در گوشی و فضای مجازی می شود. اگه کمی هم من و مادرش اصرار بر کاری کنیم با واکنش منفی فرزندمون مواجه می شویم. دیگه نمیدونیم چچوری باهاش ارتباط پیدا کنیم؟ ممنون میشم که ما رو راهنمایی بفرمایید. با تشکر
با سلام پسرم۲۰ساله هست بخاطر از دست دادن دوستش دچار شوک شده و از اتاقش بیرون نمیاد و با هیچکس حرف نمیزد چکار کنم خیلی نگرانم لطفا کمکم کنید