کودکان استثنایی چه کسانی هستند؟ چه باید کرد؟

کم توانی ذهنی یا عقب ماندگی ذهنی (Intellectual Disability) به هوش پایین تر از حد متوسط اطلاق می شود. کودکانی که به این وضعیت مبتلا هستند، ضریب هوشی کمتر از حد میانگین دارند و مهارت های کافی برای زندگی روزمره را ندارند.

رشد یا یادگیری کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی نسبت به همسالان خود آهسته تر انجام می گیرد.

کودکانی که با این مشکل مواجه هستند، در انجام کارهای شخصی یا مراقبت از خود دچارمشکل می شوند بنابراین به حمایت دیگران نیاز دارند. کم توانی ذهنی می تواند خفیف تا شدید باشد. هر چه بهره ی هوشی کودک کمتر باشد، کم توانی ذهنی او شدیدتر است و برای یادگیری به تکرار بیشتری نیاز دارد. علاوه بر این درک مسائل پیچیده برای او دشوارتر است.

علائم نوزاد عقب مانده: علائم، علت و بهترین روشهای مدیریت

کم توانی ذهنی قابل درمان نیست اما اگر در سنین پایین تشخیص داده شود، می توان به کودک کمک کرد تا از تمام پتانسیل خود استفاده کند و در آینده زندگی بهتری داشته باشد. بنابراین درصورتیکه فکر می کنید فرزندتان مشکلی دارد، سریعا او را برای ارزیابی نزد یک متخصص اطفال، آسیب شناس گفتار یا روانپزشک ببرید.

منظور از کم توانی ذهنی در کودکان چیست؟

کم توانی ذهنی شرایطی است که باعث می شود کودک نسبت به دیگر کودکان همسن خود، رشد و یادگیری کندتری داشته باشد. یادگیری مهارت هایی مانند صحبت کردن، راه رفتن یا انجام کارهای روزمره در این کودکان دیرتر از کودکان همسن خود انجام می گیرد.

بطور کلی کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی در دو زمینه عملکرد فکری و رفتارهای سازگارانه، مشکل دارند. منظور از عملکرد فکری، توانایی کودک در یادگیری، تصمیم گیری، استدلال و حل مشکلات است. رفتارهای سازگارانه نیز مهارت هایی مانند برقراری ارتباط با دیگران و تعامل است که برای زندگی روزمره لازم می باشند.

علائم و نشانه های کم توانی ذهنی کودکان چیست؟

همانطور که در بالا هم اشاره شد، کم توانی ذهنی می تواند خفیف، متوسط ​​یا شدید باشد. طبق اعلام موسسه ملی بهداشت علائم و نشانه های این وضعیت عبارتند از:

• نشستن، چهار دست و پا راه رفتن یا راه رفتن این کودکان دیرتر از دیگر کودکان همسن خود انجام می گیرد.
• این کودکان دیرتر از بچه های همسن خود شروع به حرف زدن می کنند یا در صحبت کردن مشکل دارند.
• در به خاطر سپردن اطلاعات مشکل دارند.
• در درک قوانین و رفتارهای اجتماعی مشکل دارند.
• در درک عواقب کارها و اقدامات به مشکل بر می خورند.
• قادر به حل مشکلات نیستند.

کم توانی ذهنی کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟

اولین گامی که باید برای کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی برداشته شود، تشخیص زودهنگام است. معمولا از ابزارهای زیر برای تشخیص این وضعیت استفاده می شود:

• آزمایش ژنتیک: یک آزمایش خون ساده که مشخص می کند آیا کم توانی ذهنی ناشی از یک مشکل یا ویژگی ژنتیکی است یا خیر.
• الکتروانسفالوگرام (EEG): در این آزمایش الکترودها بر روی پوست سر قرار می گیرند تا مشخص شود که آیا کم توانی ذهنی ناشی از وجود مشکل در فعالیت الکتریکی مغز است یا خیر.
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): این یک آزمایش تصویربرداری است که به پزشکان کمک می کند تفاوت های موجود در مغز را که باعث کم توانی ذهنی شده اند، تشخیص دهد.
• آزمون های روان سنجی: این آزمون ها شامل فعالیت ها، ارزیابی ها و مشاهداتی ست که برای درک بهتر مهارت ها، دانش و ویژگی های شخصیتی کودکان انجام می گیرد.

چه عواملی باعث ایجاد کم توانی ذهنی در کودکان می شود؟

دانشمندان دقیقاً نمی دانند که علت دقیق کم توانی ذهنی کودکان چیست. بطور کلی مطالعات حاکی از آن است که عوامل زیادی در این زمینه دخیل هستند از جمله:

• ژنتیک
• عوامل محیطی (مانند قرار گرفتن در معرض رنگ سرب)
• ناهنجاری های جنینی ناشی از الکل (در مواقعی اتفاق می افتد که جنین در رحم مادر، در معرض مواد مخدر یا الکل قرار گرفته باشد)
• قرار گرفتن مادر در معرض ضربه های شدید در دوران بارداری (مانند تصادف)

کم توانی ذهنی کودکان چگونه درمان می شود؟

متأسفانه هیچ درمانی برای کم توانی ذهنی وجود ندارد. با استفاده از روش های مختلف می توان به این کودکان کمک کرد تا کیفیت زندگی خود را بالا ببرند و از تمام پتانسیل هایشان استفاده کنند. متخصصان زیر می توانند به کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی کمک کنند:

• متخصص مغز و اعصاب اطفال: این متخصصان تجربه و اطلاعات کاملی در مورد نحوه عملکرد مغز کودک دارند و می توانند راهکارهایی ارایه دهند که به آنها در مدیریت ناتوانی ذهنی کمک کند.
• متخصصان آموزشی: کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی ممکن است سرعت یادگیری آهسته تری از کودکان هم سن خود داشته باشند و به این ترتیب به ثبت نام در کلاس های آموزش ویژه نیاز داشته باشند. متخصصان آموزشی می توانند به شناسایی چالش های یادگیری کودکان کمک کنند و با مدارس همکاری کنند تا مطمئن شوند که آنها از حمایت مورد نیاز خود برخوردار می شوند.
• آسیب شناسان گفتار و زبان: برخی از کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی در صحبت کردن مشکل دارند. آسیب شناسان گفتار و زبان، هر بار یک هجا را با این کودکان کار می کنند تا به آنها کمک کنند افکار و احساسات خود را بیان کنند.
• روانپزشکان: کودکانی که به کم توانی ذهنی مبتلا هستند، معمولا به اختلالات روانی (مانند افسردگی یا اضطراب) مبتلا می شوند. روانپزشک می تواند از طریق گفتگو درمانی یا تجویز دارو، به مدیریت این شرایط و بهبود سلامت روانی فرزند شما کمک کند.

رژیم غذایی برای افزایش هوش کودک (۷ ماده غذایی موثر)

پاسخ به سوالات متداول

آیا کم توانی ذهنی یک مشکل دائمی است؟

بله کم توانی ذهنی یک بیماری مادام العمر است اما تشخیص و حمایت زودهنگام از کودک می تواند به او کمک کند تا از پتانسیل کامل خود استفاده کند. متخصصان اطفال، متخصصان مغز و اعصاب، متخصصان آموزشی، آسیب شناسان گفتار و روانپزشکان با هم همکاری می کنند تا یک برنامه درمانی کامل برای رفع نیازهای منحصر به فرد این کودکان تنظیم کنند.

چگونه می توان به کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی کمک کرد تا زندگی بهتری داشته باشند؟

دریافت مراقبت های تخصصی در اسرع وقت، راهی کلیدی برای کمک به کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی است. استفاده از روش های ارایه شده در این مطلب می تواند به بهبود کیفیت زندگی این کودکان کمک کند.