تب در کودکان بسیار شایع و در عین حال نگران کننده است. تب بالا و طولانی می تواند برای سلامتی کودک خطرناک باشد بنابراین در این شرایط توصیه می شود که به متخصص اطفال مراجعه کنید. در این مطلب با علایم تب در کودکان و همچنین علل تب، راه های اندازه گیری دمای بدن کودک و روش های خانگی پایین آوردن تب آشنا می شوید.
تب در کودکان چیست؟
دمای بدن یک فرد معمولی و سالم حدود 37 درجه سانتیگراد است. تب زمانی رخ می دهد که دمای بدن کودک بالاتر از این مقدار باشد. دمای طبیعی بدن در شرایط مختلف تغییر می کند اما بطور کلی دمای بالای 38 درجه سانتیگراد تب محسوب می شود. تب در کودکان خردسال معمولا نشاندهنده ی عفونت است. در این زمان سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت ها، دمای بدن را بالا میبرد و تب ایجاد می شود.
گاهی اوقات تب ممکن است بصورت ناگهانی اتفاق بیفتد و تشخیص علت آن آسان نباشد.
راه های اندازه گیری تب در کودکان
بسته به سن کودک، دماسنجی را انتخاب کنید که استفاده از آن آسان باشد. راه های مختلفی برای اندازه گیری دمای بدن کودکان وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
- اندازه گیری دما از طریق دهان: برای اینکار نوک دماسنج را زیر زبان کودک قرار دهید و از او بخواهید که دماسنج را با لب های خود نگه دارد. دماسنج های دیجیتال در کمتر از یک دقیقه دما را اندازه می گیرند اما دماسنج های شیشه ای، به سه دقیقه زمان نیاز دارند.
- اندازه گیری دما از طریق مقعد: از این روش برای اندازه گیری تب کودکان زیر 3 سال استفاده می شود و اگرچه دقت بالایی دارد اما تهاجمی است و استفاده از آن آسان نیست. برای اینکار کمی وازلین به انتهای دماسنج بمالید و نوک آن را به آرامی وارد مقعد کودک کنید.
- اندازه گیری دما از طریق زیر بغل: استفاده از این روش بسیار آسان است و تنها کافی ست نوک دماسنح را بمدن 4 تا 5 دقیقه زیر بغل کودک قرار دهید. از این روش برای اندازه گیری دمای بدن کودکان زیر 4 هفته نیز استفاده می شود.
- اندازه گیری دما از طریق گوش: دقت این روش از روش های دیگر کمتر است اما بطور کلی آسان است. برای اندازه گیری دقیق تر، گوش کودک را قبل از وارد کردن دماسنج، به سمت عقب و بالا بکشید. از این روش برای اندازه گیری دمای بدن کودکان 4 هفته و بالاتر استفاده می شود.
علل شایع تب در کودکان
شایع ترین علل تب در کودکان عفونت های ویروسی است اما می تواند علل دیگری هم داشته باشد. در این قسمت به شایعترین علل تب در کودکان (بهمراه علائم معمول) اشاره شده است:
عفونت های ویروسی
1- عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی): گلو درد، گرفتگی بینی، سرفه
2- آنفولانزا: سردرد، لرز، دردهای عضلانی، خستگی عمومی، سرفه، گلودرد
3- گاستروانتریت (آنفولانزای معده): استفراغ، اسهال، معده درد، کم آبی بدن
4- بیماری های دست، پا و دهان: بثورات تاول مانند در کف دست، کف پا، باسن، زبان و دهان
5- تب دنگی: سردرد، درد عضلات و مفاصل، بثورات پوستی
6- آبله مرغان: بثورات تاول مانند روی بدن
عفونت های باکتریایی
این موارد به اندازه ی عفونت های ویروسی شایع نیستند اما می توانند موجب ایجاد تب شوند. پنومونی (سینه پهلو یا ذات الریه)، عفونت های مجاری ادراری (که با علایمی مانند بوی بد ادرار و کاهش تولید ادرار همراه است) و عفونت های کلیه از جمله عفونت های باکتریایی هستند که موجب ایجاد تب می شوند.
واکسیناسیون
گاهی اوقات کودکان بعد از واکسیناسیون دچار تب می شوند. همانطور که می دانید، واکسن ها برای تحریک سیستم ایمنی بدن جهت ایجاد ایمنی در برابر باکتری ها یا ویروس های خاص طراحی می شوند. تب های ناشی از واکسیناسیون معمولاً طولانی نیستند.
بیماری های التهابی
برخی بیماری های التهابی مانند بیماری کاوازاکی (که با علایمی مانند تب طولانی مدت، قرمزی چشم، بثورات بدن، ورم لب ها، زبان، پا، دست ها، غدد لنفاوی در گردن همراه است) و برخی از انواع آرتروز به عنوان مثال آرتریت یا آرتیت ایدیوپاتیک نوجوانان نیز ممکن است باعث بروز تب شوند.
توجه داشته باشید که دندان درآوردن نوزادان معمولاً باعث بروز تب های بالا نمی شود.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
تب در کودکان می تواند علل مختلفی داشته باشد. بالا رفتن دمای بدن نگران کننده است به خصوص اگر کودک بسیار کوچک است یا اگر بمدت چند روز تب او پایین نیامده است. دمای بالاتر به معنای شدیدتر بودن بیماری نیست. تب از علائم بیماری های دیگر است و نشان می دهد که بدن در حال مبارزه با آن بیماری است.
قبل از اینکه فرزندتان را نزد پزشک ببرید، به تمام علایم او توجه کنید. اگر حال ظاهری فرزندتان خوب است و هوشیاری کامل دارد و می تواند با وجود تب، خوب غذا بخورد، اجازه دهید استراحت کند و با استفاده از روش های ارایه شده در قسمت بعد، دمای بدن او را به زیر 38 درجه سانتی گراد نگه دارید. اما اگر فرزندتان خیلی کوچک است، فکر می کنید وضعیت او در حال بدتر شدن است و یا به هر دلیلی نگران هستید، به پزشک مراجعه نمایید.
موز برای تب کودکان: بهترین دستور تهیه برای درمان سرماخوردگی و تب
در موارد زیر سریعا به اورژانس مراجعه کنید:
- اگر دمای بدن کودک بیش از 41 درجه سانتی گراد است (و برای کودکان زیر 3 ماه، 38 درجه سانتی گراد است)
- اگر کودک به سختی از خواب بیدار می شود. تب بطور معمول باعث افزایش خواب آلودگی کودکان می شود اما بیدار کردن کودک از خواب نباید به سختی انجام شود.
- اگر کودک گیج به نظر می رسد یا هذیان می گوید.
- اگر کودک مدام گریه می کند و نمی توانید او را آرام کنید.
- اگر در تنفس مشکل دارد.
- اگر بسیار بی حال است.
- اگر کودک رنگ پریده بنظر می رسد.
- اگر کبودی هایی روی بدن کودک دیده می شود.
- اگر کودک تشنج می کند.
- اگر فرزندتان مایعات کمی می نوشد و میزان ادرار او به میزان قابل توجهی کمتر از حد معمول است.
تشنج ناشی از تب (Febrile Seizure) چیست؟
کودکان بین 6 ماه تا 6 سال، ممکن است دچار تشنج ناشی از تب شوند به خصوص اگر تب به طور مداوم بالا باشد. تقریباً یک سوم کودکانی که تشنج ناشی از تب داشته اند، ممکن است در آینده نیز آن را مجددا تجربه کنند. خوشبختانه این گونه تشنج ها موجب بروز آسیب های مغزی یا صرع نمی شوند. علائم رایج تشنج ناشی از تب شامل موارد زیر است:
- تکان دادن یا لرزش اندام ها
- از دست دادن هوشیاری
- کف کردن دهان
- بالا آمدن چشم ها (بصورتیکه تنها سفیدی چشم ها قابل مشاهده است)
- گاز گرفتن زبان
درمان تب: اگر فرزندم تب دارد، چه کار کنم؟
با استفاده از راه های زیر می توانید دمای بدن کودک را پایین بیاورید:
1- از اسفنج آغشته به آب ولرم استفاده کنید. اینکار را بیش از 30 دقیقه انجام ندهید و هرگز از یخ یا آب خیلی سرد استفاده نکنید.
2- به فرزند خود لباس نازک بپوشانید و اتاق را خنک کنید. بدن کودک را با پتوهای ضخیم نپوشانید چون اینکار مانع عرق کردن و از دست دادن گرما می شود.
3- به فرزندتان کمک کنید تا بیشتر استراحت کند و مایعات زیاد بنوشد. اینکار از کم آبی بدن جلوگیری می کند.
4- در صورتی که تب کودک بالاتر از 38.5 درجه سانتیگراد باقی ماند، به پزشک مراجعه کنید و از داروهای تب بر مانند پاراستامول (استامینوفن) و ایبوپروفن در دوز مناسب استفاده کنید. فراموش نکنید که قبل از دادن داروها به کودک، اطمینان حاصل کنید که فرزندتان به آنها آلرژی ندارد. توجه داشته باشید که پاراستامول و ایبوپروفن علت تب را درمان نمی کنند و تنها موجب کاهش دمای بدن می شوند.
توجه: اطلاعات ارائه شده در این مطلب تنها جنبه ی آموزشی دارد و نباید جایگزین مشاوره ی پزشکی شود. قبل از شروع هرگونه درمان یا استفاده از هر نوع دارو، ابتدا با پزشک مشورت نمایید.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
