یکی از عمیق ترین نیاز های فرزندان ما این است که احساس کنند شنیده می شوند . والدین با گوش دادن باحوصله و ابراز هم دلی می توانند به رفع این نیاز کمک کنند.
تحقیقات نشان داده است که اگر شخصی ابراز همدلی کند، حتی اگر این احساس ظاهری و از ته دل نباشد، باعث می شود بتواند بیشتر ارتباط برقرار کند و نسبت به دیگران مهربان تر باشد. به عبارت دیگر، تمرین همزاد پنداری با فرزندان تان می تواند به آن ها کمک کند تا در بزرگسالی هوش عاطفی بالاتری داشته باشند.
شاید انجام این کار سخت به نظر برسد؛ اما قطعا که شدنی است. اگر بچه ها کاری را خوب انجام ندهند، والدین معمولا احساس می کنند که باید نارضایتی شان را نشان دهند زیرا در غیر این صورت بچه فکر می‌کند که آن ها با این رفتار مشکلی ندارند.
حتما بخوانید: اضطراب در کودکان دبستانی: علائم و بهترین راهکارهای موجود
از طرفی وقتی بچه ها ناراحت هستند، ناراحتی شان حالتی که نام ” اصلاح ناخودآگاه ” را در والدین به وجود می آورد یا باعث می شود که سعی کنند هر مشکل کودک را با استفاده از منطق حل کنند. اما منطق احساسات را فروکش نمی نشاند بلکه همدلی و تایید این کار را انجام می دهد.
در ادامه این مقاله به برخی از مؤثرترین راه ها برای آموزش همدلی به کودکان که حاصل یک تجربه 60 ساله در زمینه کار با والدین و فرزندان شان است، خواهیم پرداخت.
1-آرام بمانید و به احساسات آن ها به عنوان فرصتی برای برقراری ارتباط فکر کنید
به آن صمیمیتی فکر کنید که موقع در میان گذاشتن رویداد های استرس زا با کودک ایجاد می شود. این طور نباشد که وقتی فرزندتان ناراحت و عصبانی است، شما هم از کوره در بروید و به جای درک کردن، نصیحتش کنید.
اما وقتی آرام باشید و احساسات تان را کنترل کنید، همدردی با او برای تان راحت تر است. اگر بتوانید وقتی کودک دارد خشمش را خالی کرده و گریه و زاری می کند، آرام بمانید، می توانید بار احساسی آن ها را کاهش دهید. این کار به هر دوی شما امکان می دهد تا منطقی و درست فکر کنید و شفاف سازی کنید.
هیچ ارتباط معنا داری زمانی اتفاق نمی افتد که یکی از طرفین تندخو باشد. هیجان آن ها را کنترل و سعی کنید که ناراحت نشوید.
2- درک و پذیرش به جای قضاوت
وقتی بچه ها ناراحت هستند، معمولا یک حسی به والدین می گوید که از این فرصت برای نصیحت استفاده کنند. اما این کار را نکنید.
روانشناسانی مثل راس گرین، که مدت ها در این زمینه تحقیق کرده اند، معتقدند کودکان تا زمانی که در توان شان باشد، خوب عمل می کنند . بری کافمن روان درمانگر هم همین نکته را بیان می کند و می گوید: ” افراد همیشه بهترین کاری که از پسش بر می آیند را انجام می دهند . ”
همچنین بخوانید : معرفی ۴ روش کاملا علمی برای پرورش خلاقیت در کودکان
این نکته را در نظر بگیرید که حتی اگر فرزندتان ناراحت و درمانده است، این ناراحتی نشان می دهد که او در حال حاضر صد در صد انرژی اش را گذاشته و اشکالی ندارد اگر موفق نشود. لازم نیست هر اشتباهی یک فرصت برای درس زندگی دادن باشد. شما می توانید از این موقعیت برای بررسی این که چه چیزی می تواند علت این اتفاق بوده باشد، استفاده کنید.
3- احساسات شان را تایید و به خودشان منعکس کنید
با دقت گوش دادن به بچه ها کمک می کند تا احساس کنند که شنیده می شوند. متخصصان زیادی معتقدند که بچه ها بعد از این که بهتر شنیده شوند، بهتر گوش می دهند.
هنگامی که آن ها احساس کنند والدین شان آنها را درک می کنند و مهم تر از همه، تایید شده اند، باعث می شود والدین شان را به عنوان یک تکیه گاه امن ببینند که می توانند در مواقع استرس و اضطراب، به جای فرار به آن ها پناه ببرند.
حتما بخوانید: معرفی تصویری انواع اختلالات در کودکان دختر و پسر زیر ۹ سال +درمان
به نظر اران میگن، روانشناس و کارشناس ارتباطات بهتر است بعد از شنیدن حرف های کودک جمله تان را با عبارتی مثل ” آنچه من فهمیدم . . . ” شروع کنید.
چند نمونه از این جملات که می تواند کمک تان کند، به این صورت است:
“آن چه من از صحبت هایت فهمیدم این است که حس می کنی دوستت به تو خیانت کرده است .”
“آیا درست متوجه شدم که او می خواسته تو را خجالت زده کند؟”
” به نظر می آید که از عملکردت خیلی راضی نیستی. ”
” فکر می کنم منظورت این است که در آن لحظه واقعا ترسیدی. ”
” بگذار ببینم درست متوجه شدم یا خیر ؛ تو می گویی بچه های دیگر هم این کار را می کردند، ولی تو حس می کنی که معلم تان فقط تو را تنبیه کرده است، و این هرگز عادلانه نیست . ”
یک نکته مفید که موقع پرسیدن سوال از کودک به دردتان می خورد این است که به جای اینکه از او بپرسید چرا و از چیزی ناراحت است، بپرسید: ” این مسئله چه قدر ناراحتت کرده است؟ ” برای بسیاری از بچه ها، این عبارت خیلی چالش برانگیز نیست و باعث نمی شود که حس کنند متهم شده اند.
استفاده از ادبیاتی که نشان بدهد تاییدشان می کنید هم مفید است. این به بچه ها نشان می دهد که مسئله را الکی بزرگ نکرده اند و بدون قید و شرط پذیرفته می شوند و مورد محبت قرار می گیرند.
چند نمونه از جملاتی که در چنین شرایطی بهتر است به کار ببرید :
” اگر کسی که از من بزرگ تر باشد، تهدیدم کند، من هم می ترسم. ”
” به نظر دردناک می آید. ”
” حتما برایت سخت بوده است. ”
” می توانم بفهمم که چرا می گویی روز سختی را پشت سر گذاشته ای. ”
” فکر می‌کنم بیشتر افراد از این موضوع ناراحت می شوند. ”
4- کنکاش کنید و سؤال بپرسید
وقتی که مرحله گوش دادن و تأیید به پایان رسید، کودک احساس می کند شنیده و پذیرفته شده است. از آن جایی که دیگر نیازی به دفاع یا توجیه خودش ندارند، به احتمال زیاد به نقشی که در آن مشکل داشته اعتراف می کند و می تواند به جای جبهه گرفتن، منطقی تر مسئله را مطرح کند.
می توانید در لاک پرس و جو بروید و سؤالاتی بپرسید تا اتفاقی که به نظر کودک برایش افتاده را بهتر درک کنید و میزان استقباش برای شنیدن پند و یا ارائه راهکار هایی برای حل مشکلات را بسنجید .
روش استفاده از هوش هیجانی خودمان برای پرورش هوش هیجانی فرزندمان
همه ی والدین از پیچیدگی های بزرگ کردن کودکان اطلاع دارند و می دانند که این کار ساده ای نیست. از طریق آگاهی عاطفی و همدلی، موارد صحیحی برای گفتن و انجام دادن با فرزندتان در هر لحظه پیدا خواهید کرد. موقعیت هایی وجود دارد که شما به عنوان والدین می توانید به تقویت احساسات و هوش هیجانی فرزندتان کمک کنید. بعبارت دیگر با استفاده از هوش هیجانی خود می توانید به این موقعیت ها پاسخ دهید.
در زیر چگونگی استفاده از هوش هیجانی بالا و تقویت آن در کودکان آورده شده است:
۱-ترس از تاریکی را مدیریت کنید. اگر کودک شما از تاریکی می ترسد، سعی کنید ترس او را مدیریت کنید. فراموش نکنید که ترس کودک در سنین بخصوصی طبیعی است و احتمالا خود شما هم در دوران کودکی این مشکل را داشته اید. ممکن است شما مایل نباشید که فرزندتان شب ها در کنارتان بخوابد. برای اینکه او را وادار کنید در تخت خود بخوابد می توانید از هوش هیجانی خود بهره ببرید و به حل این مسئله بپردازید.
می توانید راهکارهای مختلفی مانند استفاده از شبخواب، تغییر اتاق و جابجایی تخت کودک در محلی از اتاق که نور طبیعی بیشتری دارد بهره ببرید. همچنین در مورد برنامه ای که باعث کاهش زمان سپری شده در رختخواب شما در شب می شود فکر کنید. بنابراین برای تقویت هوش هیجانی باید سعی کنید به کودک کمک کنید احساسات خود را درک و آنها را از روش های مختلف مدیریت کند.
۲-اجازه دهید فرزندتان تجربه کسب کند. وقتی کودک شما مانند کودکان دیگر شروع به بازی ها و گاها خراب کاری می کند، پاسخ هوش هیجانی پایین این است که به آنها بگویید که کار آنها اشتباه است و عواقب بدی در پی دارد. مهم نیست که از چه کلماتی استفاده کنید چون توصیه های مکرر باعث می شود فرزندتان صدای شما را نشنود.
روش هوش هیجانی بالا این است که به آنها اجازه دهید اشتباهات خود را انجام دهند و از آنها درس بگیرند. همچنین درصورتیکه فرزند شما شروع به سر و صدا یا آزار دیگران می کند، از او بپرسید که اگر فرد دیگری با او چنین کاری کند، چه احساسی خواهد داشت؟ این باعث ایجاد حس همدردی و درک احساسات افراد دیگر می شود.
برای نوجوانان: روش تربیت فرزندانی با هوش هیجانی بالا
۳- در مقابل بد اخلاقی های فرزندتان کوتاه نیایید. لازم است والدین بدانند که نباید نیازهای کودک بداخلاق را برآورده کنند. بعبارت دیگر وقتی کودک برای رسیدن به نیازهای خود شروع به سروصدا و داد زدن می کند، او را نادیده بگیرید. این نشان دهنده ی هوش هیجانی بالا است چون کودک یاد میگیرد با بدرفتاری و بداخلاقی نمی تواند کنترل رفتار شما را بدست گیرد. کودکانی که با بداخلاقی و بد رفتاری به خواسته های خود می رسند، عادات ناسالمی پیدا می کنند که به روابط آینده ی آنها صدمه می زند.
۴- به فرزندتان یاد دهید که از طمع کردن دوری کنند. بعضی اوقات بچه ها هر چیزی را که می بینند، از جمله چیزهایی که لازم ندارند و استفاده نمی کنند را می خواهند. به آنها بگویید که حرص و طمع بسیار بد و شرم آور است و باید از این رفتار احساس شرمندگی کنند. به این ترتیب کودک باید سعی کند بتدریج این احساس را مدیریت کند. پاسخ هوش هیجانی بالا ناشی از کشف نیازهای منحصر به فرد هر شخص است.
۵- حس همدلی و نوع دوستی فرزندتان را تقویت کنید. کودکان اغلب به افرادی که دچار نقص عضو یا مشکل خاصی هستند با کنجکاوی نگاه می کنند. بسیاری از ما معمولا از کودک می خواهیم که از خیره شدن به آنها اجتناب کنند چون ممکن است موجب ناراحتی این افراد گردد. بجای اینکه حواس کودک را پرت کنید یا او را بخاطر رفتارش سرزنش کنید، به او بگویید “دیدن ناراحتی دیگران من را هم آزار می دهد اما بنظر تو خوابیدن در خیابان یا زندگی کردن روی ویلچر چه احساسی دارد؟” پس از برانگیخته شدن حس همدلی و نوع دوستی کودک، از او بپرسید که برای کمک به این افراد چه کارهایی می توانیم انجام دهیم یا راههایی برای آن پیشنهاد دهید. به این ترتیب کودکان یاد می گیرند که با دیگران همدلی کنند و احساسات آنها را درک کنند. این به تقویت هوش هیجانی کودک کمک می کند.
۶- به ابراز احساسات فرزندتان گوش بدهید. هنگامی که کودک از احساسات خودش برای شما می گوید با دقت به حرفهای او گوش دهید سپس همه آنچه را با شما در میان گذاشته است مجددا برایش بازگو کنید. مثلا اگر فکر می کنید که بخاطر اینکه شما زمان زیادی را به مراقبت از نوزاد جدید خود اختصاص می دهید، کودک شما احساس می کند ترک و رها شده است همین مطلب را با او در میان گذاشته و بپرسید که چه حسی دارد؟ در صورتی که پاسخ او مثبت بود می توانید حرف او را تایید کنید و به فرزندتان بگویید که کودکان کوچکتر و نوزادان، به مراقبت زیادی نیاز دارند.
آنگاه مثالهایی از زندگی خودتان را برای او بگویید تا به او نشان دهید که حرفهای او را می فهمید. به او بگویید که زمانی که خواهر یا برادر کوچکتری در خانه داشتید، چه احساسی داشتید و بگویید که مادر یا پدرتان چگونه به شما کمک می کردند تا احساس بهتری بدست آورید. این کار موجب می شود کودک شما بفهمد که همه افراد اینگونه احساسات را تجربه می کنند و نهایتا از این مرحله عبور می کنند.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
