بازی های موثر برای کودکان اوتیسم (آرامبخش، آموزشی، حسی و اجتماعی)
از آنجا که تقریباً از هر ۵۹ دانش آموز، یک نفر مبتلا به اوتیسم است، یادگیری نحوه ی کمک به دانش آموزان مبتلا به این اختلال در کلاس درس بسیار مهم است. آموزش مهارت های ارتباطی و استراتژی های یادگیری به دانش آموزان مبتلا به اوتیسم باعث می شود که این کودکان در درس و تحصیل، موفقیت بیشتری کسب کنند. هرچه بیشتر در مورد اختلال اوتیسم بدانید، می توانید این دانش آموزان را برای موفقیت مادام العمر بیشتر آماده کنید.
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال جدی در زمینه ی رشد است که باعث ایجاد حساسیت به دیدن برخی چیزها، شنیدن صداها و سایر اطلاعات حسی می شود. علائم اوتیسم معمولاً در سه دسته قرار می گیرد:
- مشکل در برقراری ارتباطات
- نقص در مهارت های اجتماعی
- انجام رفتارهای تکراری (که در بین جامعه اوتیسم به عنوان “stimming” شناخته شده است)
در اینجا ۱۵ فعالیت سرگرم کننده برای کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم وجود دارد که می توانید برای بهبود فرایند یادگیری و ارتباط بهتر در کلاس درس از آنها استفاده کنید. این بازی ها برای آمادگی کودک برای یادگیری و حفظ ارتباط بسیار مفید است، چه شما آنها را به صورت یک نفره و چه به عنوان فعالیتهای گروهی بازی کنید.
حتما بخوانید: ۶ اپلیکیشن جهانی برای کمک به کودکان اوتیسم
فعالیت هایی جهت تقویت مهارت های اجتماعی دانش آموزان مبتلا به اوتیسم
مشخصه مشترک دانش آموزان مبتلا به اوتیسم، مشکل در برقراری ارتباط یا رابطه با همکلاسی هایشان است. از این فعالیت های تقویت کننده ی مهارت های اجتماعی برای آموزش بچه های مبتلا به اوتیسم استفاده کنید تا نشانه های اجتماعی را تشخیص دهند، همدلی را تمرین کنند و سایر مهارت های مهم زندگی را بیاموزند.
۱-بازی یادگیری اسم ها
این فعالیت گروهی سرگرم کننده، مهارت اساسی “معرفی خود و یادگیری نام دیگران” را به دانش آموزان مبتلا به اوتیسم آموزش می دهد. برای انجام این بازی، دانش آموزان را در یک حلقه جمع کنید تا همه بتوانند یکدیگر را ببینند. با اشاره به خودتان و گفتن نام خود شروع کنید (“من آقا یا خانم _____ هستم.”). سپس از کودکی که در سمت راست شما نشسته است بخواهید که نام خود را دقیقاً مانند حالتی که شما بیان کردید، بگوید و سپس هنگام اشاره به شما نامتان را تکرار کند.
به هر کودک کمک کنید که براساس نوبت، نامش را بگوید و سپس به کودک دیگری که در کلاس است اشاره کند و نام او را تکرار کند. به این ترتیب کودکان اوتیسم یاد می گیرند خود را به دیگران معرفی کنند و نام های افراد دیگر را هم یاد بگیرند، این موجب تقویت ارتباطات در آنها نیز می شود.
بهتر است این بازی در ابتدای سال تحصیلی انجام شود. به این ترتیب کودکان قادر خواهند بود تا نام همکلاسی های خود را یاد بگیرند و دوستان جدیدی در کلاس پیدا کنند.
۲- بازی احساسات (از طریق قرار گرفتن کودک جای شخصیت های اصلی داستان ها)
می توانید یک کتاب داستان در کلاس بخوانید و سپس از دانش آموزان بپرسید که اگر جای شخصیت اول داستان بودند، چه احساسی داشتند. به عنوان مثال اگر در حال خواندن یک کتاب تصویری درباره سیندرلا هستید، از دانش آموزان بپرسید اگر دو ناخواهری بدجنس داشتند، چه احساسی داشتند و چکار می کردند. یا اگر پیتر پن را به عنوان یک داستان در کلاس می خوانید، می توانید از آنها بپرسید که اگر مانند پیتر پن می توانستند پرواز کنند، چه احساسی داشتند.
این می تواند به دانش آموزان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا همدلی را یاد بگیرند و همچنین موجب می شود که آنها موقعیت های زندگی شان را از منظر دیگری ببینند. همچنین با تشویق کودکان برای قرار گرفتن جای شخص دیگری، به آنها یاد دهد که چگونه نشانه های عاطفی را تشخیص دهند.
۳- به اشتراک گذاری علایق
به اشتراک گذاری علایق یک بازی مفید محسوب می شود و همچنین می تواند یک فعالیت عالی برای برنامه های آموزشی اجتماعی-عاطفی (SEL) برای بچه های مبتلا به اوتیسم باشد. هر هفته، یک دانش آموز باید چیزی در کلاس بیاورد که دوست دارد آن را با هم کلاسی هایش به اشتراک بگذارد.
این کار نه تنها به دانش آموزان مبتلا به اوتیسم یاد می دهد که چگونه می توانند در مورد علایق خود با دیگران بحث کنند، بلکه نحوه گوش دادن فعال را نیز آموزش می دهد. اگر علایق دو یا چند دانش آموز شبیه هم باشد، موجب ایجاد دوستی و ارتباط بهتر بین آنها می شود.
فعالیت های حسی برای کودکان مبتلا به اوتیسم
از آنجا که کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب در مورد حس های خود بسیار هوشیار هستند، انجام بازی های حسی می تواند به مربیان کمک کند تا دانش آموزان را در کلاس درس متمرکز کنند. این فعالیت های تحریک حسی، می تواند باعث شود بچه های مبتلا به اوتیسم چیزهای بیشتری یاد بگیرند و رابطه ی بهتری برقرار کنند.
۴- بازی مرتب سازی میان وعده ها
این فعالیت لمسی برای کودکان مبتلا به اوتیسم می تواند یک روش جالب برای درگیر کردن دانش آموزان در طول کلاس ریاضی باشد. به همه افراد کلاس خود میان وعده هایی بدهید که مرتب سازی آن آسان است، مانند بیسکویت یا کراکرهای کوچک. از میان وعده هایی با رنگ های جذاب استفاده کنید، یا می توانید از غذاهایی نیز استفاده کنید که در شکل ها، بافت ها و یا اندازه های مختلف هستند.
ابتدا از دانش آموزان بخواهید مواد غذایی را بر اساس رنگ، شکل یا ویژگی دیگر مرتب کنند. سپس از میان وعده ها برای آموزش مهارت های اساسی ریاضی مانند شمارش، جمع یا تفریق استفاده کنید. هنگامی که بچه ها مفهوم مورد نظرتان را درک کردند، به آنها پاداش دهید که میان وعده بخورند.
۵- تمبرهای رنگی سبزیجات
این فعالیت هنری برای کودکان مبتلا به اوتیسم باعث می شود تا دانش آموزان در تکالیف خود متمرکز شوند. قبل از شروع کلاس، سبزیجاتی مانند سیب زمینی، خیار یا فلفل را برش دهید. چند برش سبزیجات را به همراه یک فنجان رنگ در اختیار هر کودک قرار دهید. به دانش آموزان خود بگویید که قسمت زیرین برش سبزیجات را به رنگ آغشته کرده و سپس آن را روی کاغذ بکشند.
دانش آموزان می توانند از این تمبرهای دست ساز خود لذت ببرند. به این ترتیب آنها اسم سبزیجات مختلف و رنگ ها را یاد می گیرند. کودکان می توانند شکل های سبزیجات را در اندازه های کامل روی کاغذ بکشند (شکل سبزیجات را روی کاغذ چاپ کنند) یا از آنها بعنوان رنگ انگشتی استفاده کنند.
حتما بخوانید: خواب کودک اوتیسم: مشکلات و بهترین درمانهای موثر (تحقیقات جدید)
۶- خمیر بازی اسلایم (Slime)
خمیر بازی یک بازی محبوب برای اکثر کودکان محسوب می شود. این بازی موجب تقویت حواس دانش آموزان اوتیسم در کلاس درس می شود. دستور العمل های ساده ی بسیاری به صورت آنلاین وجود دارد که می توانید انواع مورد علاقه تان را پیدا کنید و دانش آموزان خود را با آن سرگرم کنید. می توانید از خمیر بازی اسلایم به عنوان یک فعالیت هنری لمسی استفاده کنید یا از آن بعنوان یک فعالیت علمی بهره ببرید.
فعالیت های آرام بخش برای جلوگیری از بهم ریختگی دانش آموزان اوتیسم در کلاس
گاهی اوقات دانش آموزان مبتلا به اوتیسم احساس بهم ریختگی می کنند. این یک واکنش شدید که ممکن است باعث شود کنترل احساسات کودک از دست برود. به این وضعیت ” autism meltdown” گفته می شود و با حالتی که دانش آموزان معمولی در کلاس درس دارند متفاوت است. بهترین استراتژی برای پیشگیری از بهم ریختگی کودکان اوتیسم، کمک گرفتن از یک متخصص یا روانشناس است اما فعالیت های آرام بخش زیر هم می توانند به کمبود شرایط استرس زا کمک کند.
۷- تکنیک های Grounding را امتحان کنید
تکنیک های Grounding به ما کمک می کنند تا در موقعیت های استرس زا تمرکز کنیم. در اینجا چندین فعالیت آرامش بخش در رابطه با این تکنیک برای بچه های مبتلا به اوتیسم وجود دارد که می توانید در زمان بهم ریختگی از آنها استفاده کنید:
- از یک تا ده بشمارید یا حروف الفبا را تا جایی که می توانید بخوانید
- به موسیقی آرامش بخش گوش دهید و به سازهای مختلف توجه کنید
- پنج شیء مختلف را که می توانید در اطراف اتاق ببینید، اسم ببرید
- تمرینات کششی یا ساده یوگا را امتحان کنید و به نحوه احساس بدن خود توجه کنید
- چیزی مانند یک تکه خاک رس یا یک عروسک خیلی نرم را لمس کنید
برای دانش آموزان بزرگتر مبتلا به اوتیسم، شما می توانید مراقبه ذهن آگاهی (توجه فعال در لحظه) را امتحان کنید. این نوع مراقبه می تواند اثر مشابهی ایجاد کند و به دانش آموزان کمک کند تا آرامش خود را حفظ کنند.
۸- منطقه ی آرامش را در کلاس مشخص کنید
هنگامی که دانش آموز مبتلا به اوتیسم بهم ریخته است (چون این حالت ممکن است کمی طول بکشد)، باید فضا و مکانی به او بدهید تا در آنجا آرامش پیدا کند و استراحت کند. گوشه ای از کلاس را به عنوان “منطقه ی آرامش دانش آموزان” تعیین کنید و در آنجا اسباب بازی های حسی، کتاب عکس دار، صندلی های راحت و فعالیت های آرامش بخشی که دانش آموزان مبتلا به اوتیسم می توانند به تنهایی از آنها استفاده کنند، قرار دهید.
بگذارید هر دانش آموز کلاس بداند که در زمان احساس اضطراب یا استرس، می توانند چند دقیقه در منطقه ی آرامش قرار بگیرند تا آرام شود. به این ترتیب، شما مجبور نیستید دانش آموز مبتلا به اوتیسم را در زمان استرس از کلاس خارج کنید اما باز هم به او بگویید که این فقط یک گزینه ی اختیاری است. بعبارت دیگر به دانش آموز توضیح دهید که در این زمان می تواند از کلاس بیرون برود تا زمانیکه آرام شود یا به کتابخانه برود و کتابی مطالعه کند.
۹- اسباب بازی های ضداسترس را در یک کشو یا کمد بگذارید
اسباب بازی های لمسی می توانند برای بازگشت حس آرامش به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کنند. اگر در کلاس خود کودک مبتلا به اوتیسم دارید، یک کشو را با اسباب بازی هایی پر کنید که می توانند به خنثی کردن احساسات بیش از حد کمک کنند. این اسباب بازی ها ضد استرس هستند (مانند توپ های نرم ضداسترس). وقتی به نظر می رسد که دانش آموز شما استرس دارد یا در تمرکز کردن مشکل دارد، یک یا دو اسباب بازی حسی به آنها بدهید تا در بازگشت آرامش به شما کمک کنند.
در اینجا چند ایده برای اسباب بازی های ضداسترس آورده شده است که می توانید آنها را در یک کشو یا کمد قرار دهید:
- خمیر بازی
- اسباب بازیهای حسی
- توپ های ضد استرس
- بالش رایحه درمانی
- پتوی وزنی
استراتژی های مؤثر آموزشی برای کودکان مبتلا به اوتیسم
در بعضی موارد ویژگیهای یادگیری دانش آموزان مبتلا به اوتیسم ممکن است با بقیه ی دانش آموزان شما متفاوت باشد. اما خوشبختانه راهکارها و روشهای صحیح تدریس می تواند کودکان مبتلا به اوتیسم را در مسیر صحیح نگه دارد تا سال تحصیلی را با موفقیت پشت سر بگذارند. این نکات، مکانهای آموزشی و بازی ها را برای دانش آموزان مبتلا به اوتیسم امتحان کنید تا به آنها در یادگیری مفاهیمی که درک شان دشوار است، کمک کنید.
۱۰- علاقمندی های ویژه ی کودکان اوتیسم را به کلاس درس بیاورید
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در مورد موضوعات یا فعالیتهای خاصی علاقه ی شدیدی نشان می دهند. از آنچه کودکان اوتیسم به آن علاقه مند هستند بهره ببرید و برای آموزش دانش آموزان از آن استفاده کنید تا موجب تمرکز بهتر آنها در کلاس درس شود. به عنوان مثال اگر کودک مبتلا به اوتیسم عاشق فضا و کهکشان ها است، می توانید شمارش سیارات منظومه شمسی را بعنوان یک تکلیف ریاضی درنظر بگیرید.
۱۱- از روش یادگیری چند حسی استفاده کنید
اگر تکلیف مدرسه یا کلاس درس، فقط یکی از حس های دانش آموزان اوتیسم را درگیر کند، قادر به تمرکز نخواهند بود بنابراین بهتر است از یادگیری چند حسی بهره ببرید. Dr. Temple Grandin یک دانشمند مشهور مبتلا به اوتیسم است. او می گوید “من فکر می کردم بزرگسالان به زبانی متفاوت صحبت می کنند. من به تصاویر نگاه میکردم و فکر می کردم کلمات برای من مثل زبان دوم است. ”
به همین دلیل درسهایی که چندین حس مانند دیداری، شنوایی و لمس را درگیر می کنند، باعث می شود یادگیری دانش آموزان مبتلا به اوتیسم در کلاس بهتر شود. به عنوان مثال، شما می توانید به کودکان مبتلا به اوتیسم یاد دهید که چگونه با حروف آهن ربایی، الفبا یا کلمات را بخوانند یا یک ترانه ی ملی بخوانند تا در مورد تاریخ کشورشان چیزهای مختلفی بیاموزند.
حتما بخوانید: اوتیسم درکودکان چیست و چگونه به راحتی آن را درمان کنیم؟
۱۲- چالش هدف SMART را امتحان کنید
اگر دانش آموز مبتلا به اوتیسم در مدرسه لحظات سختی را پشت سر می گذارد، با آنها بنشینید و یک هدف SMART برای کار در طی یک ماه یا ترم بعدی انتخاب کنید. اهداف SMART روشی مؤثر برای کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم است تا به پتانسیل خود برسند. هر کدام از حروف کلمه ی SMART معنی مشخصی دارند:
- S نشاندهنده کلمه ی Specific به معنای مشخص است
- M نشاندهنده کلمه ی Measurable به معنای قابل اندازه گیری است
- A نشاندهنده کلمه ی Achievable به معنای دردسترس است
- R نشاندهنده کلمه ی Relevant به معنای مناسب و مرتبط است
- و T نشاندهنده کلمه ی Time-bound به معنای زمان دار است
به عنوان مثال فرض کنید دانش آموز مبتلا به اوتیسم در یادگیری نحوه شناخت احساسات مشکل دارد. شما می توانید برای او هدفی مقرر کنید که هر روز به مدت پنج دقیقه فلش کارتهای حاوی احساسات را تمرین کند بطوریکه دانش آموز بتواند تا پایان ماه هر کارت را تشخیص دهد. تا زمانی که هدف SMART از همه لحاظ رعایت شود، می تواند به دانش آموز شما کمک کند تا روی راه های پیشرفت متمرکز شود.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
