تقریباً ۴ درصد از کودکان و نوجوانان ایالات متحده کم وزن هستند. کمبود وزن به معنی لاغر بودن نیست. برخی از کودکان با داشتن یک رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی، بطور طبیعی لاغر هستند و کم وزن خواهند ماند. با این وجود، کمبود وزن واقعی ممکن است نشانه مشکلات رژیم غذایی، سلامتی یا عاطفی باشد.
اگر فرزند شما هیچ نگرانی اساسی در زمینه پزشکی و سلامتی نداشته باشد، بهترین راه افزایش وزن، تشویق کردن آنها به حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی است. کالری های دریافتی از غذاهای پر چرب و پر قند، ممکن است کمی موجب افزایش وزن کودک شوند، اما آنها مواد مغذی مورد نیاز بدن را برای ساختن استخوانهای قوی و داشتن بدن سالم تأمین نمی کنند.
رژیم غذایی متعادل چیست؟
رژیم غذایی متعادل برای کودکان و نوجوانان، به معنای استفاده از انواع غذاها است. برای داشتن این رژیم، از برنامه ی زیر پیروی کنید:
- استفاده از انواع میوه و سبزیجات حداقل پنج وعده در روز.
- مصرف وعده های غذایی ساخته شده از سیب زمینی، نان، برنج، ماکارونی یا سایر کربوهیدرات های نشاسته ای.
- استفاده از لبنیات یا گزینه های جانشین آن (مانند شیر و ماست سویا). محصولات کم چرب و حاوی قند پایین را انتخاب کنید.
- خوردن لوبیا و نخود، ماهی، تخم مرغ، گوشت و سایر پروتئین ها در طول هفته. در هفته، دو بار ماهی بخورید. یکی از آنها باید روغنی باشد، مانند ماهی قزل آلا یا ماهی خال مخالی.
- استفاده از روغن های اشباع به مقدار کم و به همراه غذا.
- نوشیدن مایعات فراوان. روزانه ۶-۸ فنجان / لیوان توصیه می شود.
کودکان خردسال، به ویژه کودکان زیر دو سال، به انرژی غلیظ شده از چربی نیاز دارند. برخی از ویتامین ها نیز وجود دارند که فقط در چربی ها یافت می شوند. به همین دلیل مصرف غذاهای پر انرژی مانند شیر کامل، ماست، پنیر و ماهی روغنی برای کودکان زیر ۲ سال، از اهمیت بالایی برخوردار است.
حتما بخوانید: درمان چاقی و لاغری در کودکان با توجه به طبع گرم و سرد
پس از ۲ سالگی، می توانید به تدریج لبنیات کم چربی را معرفی کنید و مصرف چربی را در سایر مواد غذایی کاهش دهید. این به تغذیه ی بهتر کودک و رشد سالم او کمک می کند. پس از ۵ ساله شدن کودک، آنها باید مانند رژیم غذایی توصیه شده برای بزرگسالان، از رژیم غذایی کم چربی و سالم استفاده کنند.
چه زمانی می توان گفت که کودک کم وزن است؟
چندین نشانه وجود دارد که والدین باید به آن توجه کنند:
- هر کودک وزن مطلوب خود را دارد، اما اگر صدک وزن کودک کمتر از حد نرمال باشد، یا بتدریج کم شود، باید به پزشک یا مشاور تغذیه مراجعه کنید.
- در خانه به سایز لباس های فرزندتان توجه کنید. اگر پس از چندین ماه، تغییری در سایز لباس کودک دیده نشد، باید با پزشک متخصص اطفال ملاقات کنید.
- هنگام حمام، یا در استخر یا زمانی که کودک لخت است، توجه کنید که آیا می توانید دنده های فرزندتان را ببینید یا خیر. دنده هایی که بیرون زده اند به وضوح قابل رویت هستند و علامت کمبود وزن کودک است.
علاوه بر وزن، باید به رشد قدی کودک هم توجه شود. کودکی که با توجه به قد، وزن خوبی دارد، متعادل است. بنابراین برای تشخیص کم وزنی باید شاخص توده ی بدنی، مد نظر قرار گیرد.
حتما بخوانید: ۳ تا از جدیدترین و بهترین راههای افزایش وزن و تپل شدن نوزاد شما
نحوه نظارت پزشکان و متخصصان رژیم غذایی بر کودکان از تولد تا ۲ سالگی، اندازه گیری وزن به طول یا BMI می باشد. عدد بدست آمده در نمودار رشد وارد می شود تا نسبت به سن و جنس کودک سنجیده شود. در نهایت این شاخص بصورت صدک BMI بیان می شود که BMI کودک را در مقایسه با کودکان هم سن و همجنس خود نشان می دهد.
رژیم غذایی ایمن و نکاتی در مورد افزایش وزن برای کودکان کم وزن
- اگر کودک شما دچار کمبود وزن است، اطمینان حاصل کنید که بیشتر وعده های غذایی و میان وعده های مصرفی، سرشار از مواد مغذی هستند.
- منابع خوب پروتئین برای افزایش وزن شامل تخم مرغ، کره بادام زمینی و سایر کره های آجیل، سوپ لوبیا، هوموس و شیر کم چرب یا پر چرب، ماست و پنیر است.
- نان گندم، ماکارونی، سیب زمینی پوره شده، آب پز شده یا پخته شده در فر، انواع سیب زمینی های شیرین؛ ذرت؛ و غلات گرم منابع بسیار خوب کربوهیدرات هستند.
- برای دریافت کالری و مواد مغذی اضافی غلات داغ را بهمراه شیر یا شیر سویا به جای آب مصرف کنید.
- آجیل، دانه و آووکادو منابع چربی سالم هستند که به فرزند شما در افزایش وزن کمک می کند.
- سعی کنید آجیل و دانه را به غلات، سالاد، ماکارونی و سبزیجات اضافه کنید.
- برش های آووکادو را به ساندویچ ها، همبرگرها و سالادها یا به عنوان طعم دهنده به تخم مرغ های خرد شده اضافه کنید.
- سبزیجات، گوشت، مرغ و ماهی را در روغن زیتون یا کانولا سرخ کنید یا تفت دهید.
مطمئن شوید که میان وعده های مصرفی کودک، کالری اضافی و طعم عالی دارند. این غذاهای مغذی و با کالری بالاتر را در نظر بگیرید:
- سس گواکامول را با استفاده از آووکادو، پیاز و گوجه فرنگی تازه درست کنید، یا آووکادو را درون یک اسموتی میوه مخلوط کنید.
- برای صبحانه و یا میان وعده صبحانه اسموتی درست کنید. اسموتی راهی آسان برای بدست آوردن مواد مغذی به همراه کالری است. با میوه های مورد علاقه، ماست پرچرب، کره، گردو و دیگر دانه ها، یک میان وعده ی مقوی و مغذی بسازید.
- از آجیل، دانه ها، میوه های خشک شده و شکلات های تلخ، بعنوان میان وعده استفاده کنید.
- هوموس و سایر شیرهای لوبیا نه تنها میان وعده های خوبی هستند، بلکه علاوه بر کالری، پروتئین و چربی زیادی هم فراهم می کنند.
- در کنار تهیه ی این غذاها، سعی کنید غذا خوردن را به یک تجربه ی لذت بخش برای فرزندتان تبدیل کنید. فرزندان خود را در خرید، تهیه و آماده سازی غذا درگیر کنید تا علاقه آنها به غذا و غذا خوردن تشویق شود. پزشکان ممکن است یک نوشیدنی مکمل با کالری بالا را برای مصرف کنندگان غذایی که از افزودن غذاهای جدید به رژیم غذایی خود امتناع می کنند، توصیه کنند.
حتما بخوانید: ۸ غذا و مکمل پرکالری برای کودکان کم وزن که آنها را سریع تپل میکند!
مواردی که باید در رژیم غذایی کودک بر آنها نظارت شود
- نوشیدنی ها و غذاهای قندی – دادن نوشیدنی ها و غذاهای حاوی قند زیاد به کودکان، توصیه نمی شود. هرچه قند به میزان بیشتر و در مدت زمان طولانی تر، با دندان های کودک تماس پیدا کند، آسیب بیشتری به آنها وارد می شود. اگر فرزند شما غذاهای قندی یا نوشیدنی می خواهد، بهتر است در وعده های غذایی به آنها بدهید تا آسیب های دندان های او را به حداقل برسانید.
- چربی های اشباع – اینها چربی های ناسالم هستند، مانند آنهایی که در همبرگر، سوسیس، کیک، بیسکویت و پنیر موجود است. سعی کنید اغلب این موارد را مصرف نکنید.
- غلات کامل – غلات کامل، مانند ماکارونی سبوس دار، نان و برنج قهوه ای، سرشار از فیبر هستند و ممکن است کودک شما را قبل از مصرف کالری و مواد مغذی مورد نیاز، سیر کنند. بعد از دو سالگی، می توانید به تدریج غذاهای سبوس دار بیشتری را به رژیم غذایی کودک معرفی کنید.
راهکارهایی برای اضافه وزن کودک به روشی سالم
- با معرفی غذاهای رنگارنگ، قاشق و چنگال و ظروف بامزه، موسیقی و غیره، وعده های غذایی را جالب و دلپذیر کنید. گاهی اوقات می توانید کودک خود را برای صرف یک وعده غذایی عالی در فضای باز به پارک ببرید.
- با عجله به کودک غذا ندهید. صبر داشته باشید و در صورت نیاز از سایر اعضای خانواده بخواهید که با آرامش اینکار را انجام دهند. این امر نه تنها به تقویت روابط سالم بین خانواده و کودک کمک می کند بلکه برخی از استرس های شما را نیز برطرف می کند تا بتوانید کارهای دیگری نیز انجام دهید.
- بعضی اوقات، بچه ها از خوردن برخی غذاها امتناع می ورزند. عصبانی نشوید و کودک را مجبور به خوردن غذا نکنید. صبر بسیار مهم است. لازم است غذا را در روز دیگر یا به طریقی دیگر معرفی کنید.
- آلرژی هایی که ممکن است کودک به آن مبتلا شود را پیگیری کنید. کودک ممکن است به آجیل، گلوتن و ماهی حساسیت داشته باشد یا عدم تحمل لاکتوز در او دیده شود. در صورت دیده شدن علایم آلرژی در کودک، به دنبال کمک فوری پزشکی باشید و سعی نکنید آن را از طریق خود درمانی برطرف کنید.
- وعده های غذایی را طوری تنظیم کنید که چرخه بدن کودک مطابق آن تنظیم شود. او را بین وعده های غذایی تغذیه نکنید.
- اگر کودک شما گرسنه است اما هنوز زمان غذا خوردن نیست، او را با میان وعده های سالم مثل کشمش یا میوه ها سیر کنید.
- از پرخوری و همچنین خوردن بیش از حد کودک، جلوگیری کنید.
- فرزند خود را به خوبی هیدراته نگه دارید. در زمان تشنگی کودک ممکن است فکر کند گرسنه است. در صورت شکایت از گرسنگی در زمانهای غیرعادی یا در بین وعده های غذایی، یک لیوان آب به او بدهید.
- به کودک خود غذاهای خانگی بدهید. در هنگام مسافرت، به جای غذاهای بیرون یا غیر بهداشتی، به گزینه های سالم مانند میوه ها فکر کنید.
- با بزرگ شدن فرزندتان، به او اجازه دهید غذای مورد علاقه اش را انتخاب کند و بگذارید در آشپزی به شما کمک کند. اگر کودک در انتخاب و تهیه ی غذا نقش داشته باشد، بیشتر به خوردن آن علاقه نشان می دهد.
- غذاهای بی ارزش و هله هوله، با وجود همه اثرات منفی شان، برای بچه ها بسیار جذاب است. از طرف دیگر، خوردن غذای سالم برای بچه ها، طرفدار زیادی ندارد! این تغییر به شما بستگی دارد. هنگامی که کودک خود را به خرید می برید، به سمت محصولات سالم بروید و از مزایا و فواید آنها بگویید. این موجب سرگرم شدن کودک و تمایل او به خوردن غذاهای سالم می شود.
- غذاهای جدید را در فواصل هفتگی به همراه غذاهای مورد علاقه کودک، به او معرفی کنید. وقتی کودک چیز جدیدی را امتحان کرد، از او قدردانی کنید.
حتما بخوانید: ۸ غذای پرکالری برای کودکان کم وزن که آنها را سریع تپل می کند!
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر نگران هستید که فرزند شما دچار کمبود وزن است، با پزشک کودک خود مشورت کنید. اگر کودک شما به اندازه کافی کالری دریافت می کند اما وزن گیری خوبی ندارد، با پزشک مشورت کنید تا همه ی شرایط را در نظر بگیرد.
ویدیوی کوتاه روش درمان لاغری کودک در طب اسلامی
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
