رفتارهایی مانند عصبانیت، جیغ کشیدن یا ناراحتی در کودکان معمول است. اما وقتی این رفتارها بصورت مکرر تکرار یا عادی می شوند، شکل لجبازی به خود می گیرند. در این زمان کنترل کردن کودک و نحوه ی رفتار با او، برای والدین دشوار می شود.
اگر فرزند لجبازی دارید و از رفتارهای او به ستوه آمده اید، این مطلب را از دست ندهید. در این مطلب ما به شما کمک می کنیم که لجبازی کودکان را از لحاظ روانشناسی درک کنید. علاوه بر این با علل لجبازی کودکان و راههای ترک این عادت آشنا می شوید. این نکات به شما کمک می کند کودک لجباز خود را درک کنید و بخوبی او را کنترل نمایید.
چرا بعضی از بچه ها لجبازی می کنند؟
بسیاری از والدین از لجبازی فرزندشان ناراحت می شوند و بسیاری از آنها تمام تلاش خود را می کنند که این عادت را در کودک ترک دهند. اما گاهی اوقات لجبازی کودک روز به روز بیشتر می شود. دلیل اصلی لجبازی کودک می تواند مواردی مانند مشکلات جسمی، گرسنگی یا جلب توجه باشد.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
لجبازی کودک می تواند به دلایلی مانند محیط نامناسب خانواده، نازپروری، سرزنش کودک، فشارهای غیرمعمول والدین و غیره باشد. همه این دلایل بر ذهن کودکان تأثیر می گذارد و به همین دلیل است که آنها لجبازی می کنند.
از طرف دیگر برخی از کودکان رشد ذهنی سریعی دارند و احساس می کنند که می توانند هر کاری را که بخواهند انجام دهند. به همین دلیل، آنها روی هر چیز کوچک و بزرگی پافشاری می کنند. همچنین لجبازی کردن در پسرها، بیشتر از دخترها است.
علل لجبازی کردن کودکان چیست؟
در این قسمت دلایل روانی، اجتماعی و بیولوژیکی لجبازی کودکان به تفصیل توضیح داده شده است. ابتدا اجازه دهید در مورد دلایل ذهنی صحبت کنیم.
۱- علل روانی:
- اختلال نافرمانی-چالش گری یا ODD: این اختلال که به آن “نافرمانی مقابله جویانه” هم گقته می شود، نوعی اختلال روانی است که طرز تفکر، عملکرد و رفتار کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد. کودکان مبتلا به این اختلال، بر چیزهای کوچک اصرار می ورزند و به سخنان بزرگترها گوش نمی دهند. این اختلال ممکن است بعدها به اختلال شخصیت تبدیل شود.
- کودک آزاری: بعضی اوقات کودکان حوادث ناخوشایندی را پشت سر می گذارند که حتی والدین هم از آنها بی اطلاع هستند. چنین حوادثی تأثیر قابل توجهی در رفتار کودکان دارد. کودکان به دلایلی مانند کودک آزاری، از جامعه بیزار می شوند، از صحبت کردن با مردم پرهیز می کنند، تحریک پذیر می شوند و از والدین سرپیچی می کنند و همین امر دلیلی برای لجبازی آنها است.
- سندرم داون: کودکان مبتلا به سندروم داون معمولا لجباز هستند. در واقع سندرم داون یک بیماری ژنتیکی است که به دلایل اختلالات کروموزومی بوجود می آید.
- اختلال کم توجهی-بیش فعالی: یا اختلال نقص توجه و بی فعالیADHD) )، نوعی اختلال رفتاری ست که در آن کودک قادر به تمرکز روی یک چیز نیست و با عصبانیت و لجبازی رفتار می کند.
۲- علل اجتماعی
حال بیایید جنبه های اجتماعی لجبازی کودکان را بررسی کنیم.
- استرس: استرسی که بچه ها از مدرسه، دوستان و یا در خانه می گیرند نیز باعث لجبازی آنها می شود. استرس باعث بروز رفتارهایی در کودک می شود که کنترل آن دشوار است. کودکانی که تحت استرس قرار می گیرند ممکن است رفتارهایی مانند نخوردن غذا، اصرار در مدرسه نرفتن و گوشه گیری را از خود بروز دهند.
- رفتار والدین: رفتار نامناسب و لجبازی کردن با کودک، باعث لجبازی او می شود. ارتباط والدین با فرزندان، ذهن آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. بی توجهی و گوش نکردن به حرف های کودک هم می تواند باعث لجباز شدن او شود.
- انتظارات زیاد: گاهی اوقات کودکان به دلیل انتظار زیاد والدین، لجبازی می کنند. در واقع والدین به دلیل انتظارات زیادی که از فرزندشان دارند، فشار زیادی به آنها وارد می کنند. توقعاتی مانند شاگرد اول شدن و برنده شدن در مسابقه، می تواند کودک را لجباز و تحریک پذیر کند.
- بی توجهی: اگر به کودکان بی توجهی کنید، از آنها بخوبی مراقبت نکنید و یا غافل شوید، شاهد رفتارهایی مانند لجبازی در آنها خوهید بود.
۳- علل بیولوژیکی
گاهی اوقات پشت لجبازی کودکان، دلایل بیولوژیکی نهفته است که اغلب نادیده گرفته می شوند. این علل بیولوژیکی به شرح زیر است.
- سیگار کشیدن در دوران بارداری: دلیل اصلی لجبازی برخی کودکان، سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری است.
- مصرف الکل: نتایج یک مطالعه نشان داد، مادرانی که الکل زیادی می نوشند می توانند فرزندان خود را تحت تأثیر قرار دهند و همین امر زمینه ای برای لجبازی کودکان فراهم می کند.
- علل ژنتیکی: دانشمندان تخمین می زنند که ۲۰ تا ۶۰ درصد رفتار کودکان ماهیت ژنتیکی دارد. به همین دلیل می توان گفت که لجبازی از خصوصیات ژنتیکی برخی کودکان است.
خب همانطور که می بینید، کودکان همیشه مقصر نیستند. گاهی اوقات لجبازی کودکان به دلیل بی کفایتی والدین یا عوامل پنهانی اتفاق می افتد که ما از آن بی اطلاعیم. کمی فکر کنید و ببنید که دلیل لجبازی کودک جزء کدامیک از موارد فوق است. پس از اطلاع از دلیل لجبازی کودک، بهتر است علایم لجبازی را هم بدانید. شاید کودک شما لجباز نیست و فقط به دلیل سخت کوشی روی یک موضوع خاص پافشاری می کند!
ویدیوی زیر رو تماشا کنید:
علائم کودک لجباز
اگر فرزند شما چیزی درخواست می کند یا می خواهد کاری انجام دهد، به معنای لجبازی او نیست. تفاوت های اندکی میان کودکان لجباز و سخت کوش وجود دارد که باید از آنها آگاه باشید.
کودکان لجباز برای رسیدن به خواسته های خود، دست به کارهای مختلفی می زنند. پافشاری کودک برای رسیدن به خواسته ها به حدی زیاد است که از خجالت زدگی والدین در مقابل دیگران ابایی ندارد. کودکان باهوش نیز اغلب لجباز هستند و برای به کرسی نشاندن حرف خود، بسیار راسخ هستند. علایم لجبازی کودک عبارتنداز:
- هیچ چیز غیرممکنی برای کودکان لجباز وجود ندارد. آنها می خواهند هر کار غیرممکنی را انجام دهند و برای رسیدن به آن اصرار می کنند.
- کودکان لجباز خواسته های مکرری دارند و دایما با والدین خود بحث می کنند. صحبت کردن با این کودکان بی فایده بوده و مانند آب در هاون کوبیدن است!
- این کودکان شرایطی را ایجاد می کنند که باعث ناراحتی همه می شود.
- کودکان لجباز عصبانی می شوند و برای رسیدن به خواسته های خود، به اعمال مختلفی متوسل می شوند.
- آنها تحریک پذیر هستند.
- کودکان لجباز از قوانین و دستورالعمل ها پیروی نمی کنند.
- بخاطر مسایل کوچک و پیش پاافتاده، آشوب به پا می کنند.
- کارهای احمقانه انجام می دهند و خود را در معرض خطر قرار می دهند.
- برای اصلاح کردن دیگران و اشتباهات آنها، پافشاری می کنند.
- در هر مسئله ای حرف خود را مطرح می کنند و سعی می کنند که در بحث برنده شوند.
- از دیگران سوء استفاده می کنند.
- به هیچکس اعتماد نمی کنند.
- نسبت به مسایل نگرش انتقادی دارند.
درک لجبازی کودکان از لحاظ روانشناسی
بچه ها قبل از لجبازی کردن، در ذهن خود فکر می کنند که اگر من در این مورد با والدینم صحبت کنم، آنها چه پاسخی خواهند داد. کودکان لجباز با در نظر گرفتن کارهایی که در گذشته انجام داده اند و عواقبی که برای آنها به دنبال داشته است، کارهای جدیدی انجام می دهند.
- کودکان بیشتر در مقابل مادر خود لجبازی می کنند. آنها در مکان های جدید یا در مقابل افراد یا میهمانان جدید، بیشتر لجبازی می کنند.
- کودکان می دانند که شما در مقابل میهمانان، نمی توانید آنها را سرزنش کنید و یا درخواست شان را رد کنید.
- اگر در مقابل لجبازی های فرزندتان، پرخاشگرانه یا با عصبانیت رفتار کنید، کودک برای آزار دادن شما کار خود را تکرار خواهد کرد.
- برای تشویق کودک به ترک لجبازی، باید از کارها و رفتارهای خوب او تعریف کنید.
- در مقابل میهمانان و دیگران با کودک رفتار خوبی داشته باشید. به این ترتیب به او می فهمانید که اگر کار خوبی انجام دهد، از او قدردانی می شود. اینکار باعث می شود که کودک کم کم لجبازی را کنار بگذارد.
البته باید بدانید که لجبازی کردن تا حدودی در بین کودکان معمول است. این مشکل با گذشت زمان به طور طبیعی برطرف می شود. اما اگر کودک شما مدت طولانی لجبازی می کند، یا لجبازی او روز به روز بیشتر می شود، باید بیشتر به آن توجه کنید.
اما راه های کنترل و شیوه ی برخورد با کودک لجباز چیست؟ اگر فرزند لجبازی دارید و نمی دانید که چطور با او رفتار کنید، از ترفندهای ارایه شده در این قسمت استفاده نمایید.
۱۰ راه موثر برای درمان لجبازی کودکان
موثرترین راه ها برای جلوگیری از لجبازی کودکان عبارتنداز:
۱- در مقابل لجبازی های کودک کوتاه نیایید
اولین گام برای کنترل لجبازی کودکان این است که به آنها بفهمانید، قرار نیست به تمام خواسته های خود برسند. به فرزندتان بیاموزید که بسیاری از رفتارهای او برای شما قابل قبول نیست. برای مثال وقتی در بازار هستید و کودک برای خرید چیزی پافشاری می کند و از طرفی شما پول کافی برای خرید آن وسیله را ندارید، تنها کاری که باید انجام دهید این است که به خواسته ی او توجه نکنید. وقتی کودک بفهمد که شما در مقابل تمام خواسته های او سر تعظیم فرود نمی آورید، چاره ای جز کوتاه آمدن ندارد!
۲- حد و حدود کودک را به او یادآوری کنید
دومین قدم برای کنترل کردن کودک لجباز این است که مطمئن شوید فرزندتان از محدودیت هایی که برای او تعیین کرده اید اطلاع دارد. همیشه محدودیت های تعیین شده را عملی کنید و به هیچ وجه کوتاه نیایید. برای مثال به فرزندتان بگویید که اگر به حرف شما گوش نکند یا لجبازی کند، حق تماشای تلویزیون را ندارد.
عمل کردن به محدودیت ها، قاطعیت شما را به کودک نشان می دهد و به این ترتیب کمتر لجبازی می کند.
۳- دلیل رفتارهای خود را به کودک توضیح دهید
انتظار نداشته باشید که فرزندتان بدون هیچ توضیحی دلیل رفتارهای شما را بداند. باید به کودک توضیح دهید که دلیل محدودیت گذاری ها چیست و به او بگویید که هر رفتار بد او چه عواقبی بهمراه دارد. به فرزندتان بگویید که در هر موقعیت باید چگونه رفتار کند.
همچنین به کودک یاد دهید که تنها درصورتی به خواسته ی خود می رسد، که آن را مودبانه و محترمانه از شما درخواست کند. به این ترتیب فرزندتان یاد می گیرد که جیغ و فریاد کشیدن، تنها موجب بدتر شدن اوضاع می شود. علاوه بر این فراموش نکنید که با فرزندتان صادق و صریح باشید. مکالمه ی صادقانه موجب می شود که کودک از راه مثبتی، دلیل رفتار شما را درک کند.
۴- به فرزندتان “نه” بگویید
شما بعنوان یک والد، باید “نه” گفتن به کودک را یاد بگیرید. دلیل لجبازی بیشتر کودکان این است که والدین به خواسته های آنها نه نمی گویند. اگر فکر می کنید که فرزندتان با لجبازی می تواند به تمام خواسته های خود برسد، وقت آن است که در رفتارتان تغییراتی ایجاد کنید. به فرزندتان نه بگویید و در اینکار بسیار قاطع باشید. به این ترتیب کودک یاد می گیرد که قرار نیست با لجبازی کردن، تمام خواسته های خود را عملی کند.
۵- قبل از اصلاح کودک، ابتدا خودتان لجبازی را کنار بگذارید
مطمئنا می دانید که شما بعنوان والدین، بهترین و مهمترین الگوی فرزندتان هستید. پس اگر می خواهید فرزند حرف گوش کنی داشته باشید، اول از همه اصلاح را از خودتان شروع کنید و لجبازی را کنار بگذارید. شما باید به کودک لجبازتان، ارزش صبر و بردباری در زندگی را بیاموزید. بهترین راه برای آموزش این هنر ارزشمند زندگی به کودک، این است که آن را در رفتار و کردار خود به نمایش بگذارید.
۶- رفتار صحیح را به کودک بیاموزید
کودکان بطور ذاتی همه چیز را نمی دانند و باید در زمینه های مختلف آموزش ببنند. والدین نقش مهمی در تربیت فرزندشان برعهده دارند. به فرزندتان یاد دهید که شیوه ی صحیح رفتار در هر موقعیت چیست. همانطور که در بالا هم اشاره شد، والدین بهترین الگوی فرزندانشان هستند. کوتاه آمدن و صبوری با دیگران را به کودک یاد دهید.
۷- هیچگاه سر کودک داد نزنید
سعی کنید صدای خود را بلند نکنید. صبر، کلید کنترل لجبازی کودکان است. داد زدن سر کودک، تنها موجب بدتر شدن اوضاع و لجبازی بیشتر می شود. با استفاده از سکوت و آرامش، در نهایت شاهد خستگی کودک از لجبازی کردن خواهید بود!
۷- از راهکارهای مختلفی برای پرت کردن حواس کودک استفاده کنید
می توانید در زمان لجبازی کردن کودک، او را به کارهای دیگری مشغول کنید تا حواسش پرت شود. این راهکار باعث منحرف کردن ذهن کودک از موضوع اصلی می شود و موجب می شود چیزی که برای انجام آن پافشاری می کرده است، فراموش کند.
۹- کودک را تشویق کنید
در زمان هایی که کودک از قوانین پیروی می کند و به حرف های شما گوش می کند، او را تشویق کنید. علاوه بر تشویق کلامی، می توانید از راههای دیگری مثل کادو دادن هم استفاده کنید. تشویق کردن روحیه ی کودکان را بهبود می بخشد و به این ترتیب آنها پس از مدتی، شروع به پذیرفتن خواسته هایتان می کنند.
۱۰- از راه های مثبتی، انرژی فرزندتان را تخلیه کنید
آخرین کاری که باید انجام دهید این است که مطمئن شوید انرژی کودک لجباز، از راههای خوب و درستی تخلیه می شود. گاهی اوقات لجبازی ها و بداخلاقی های کودکان، از بی حوصلگی آنها ناشی می شود. اگر انرژی کودک تخلیه شود، درک بهتری از محیط اطراف خود خواهد داشت و خلق و خوی بهتری پیدا می کند.
نتیجه گیری
اگر فرزند لجبازی دارید، بهتر است در ابتدا علت رفتار کودک را درک کنید. مهمترین دلیل لجبازی کودکان، تلاش برای جلب توجه دیگران است. در دنیای پرمشغله ی امروزی، والدین وقت زیادی برای فرزندان خود ندارند و همین امر موجب بی توجهی آنها نسبت به کودکان می شود. کودکانی که تشنه ی توجه والدین خود هستند، سعی می کنند از راههای مختلفی توجه آنها را به خود جلب کنند. بنابراین بهتر است کمی منطقی باشید و فرزندتان را درک کنید. علاوه بر جلب توجه، عواملی دیگری نیز زمینه ساز لجبازی کودکان هستند که در این مطلب به همه ی آنها اشاره شده است.
صحبت کردن با کودک لجباز، بسیار موثر است. با فرزندتان رابطه ی صمیمی و مستحکمی برقرار کنید و بجای داد و فریاد کردن، از تکنیک های ارایه شده در این مطلب برای حل مشکل استفاده کنید. به این ترتیب اجازه ندهید که این خصلت، حال و آینده ی فرزندتان را تحت تاثیر قرار دهد.
چهجوری میشه با دکتر وقت مشاوره گرفت؟