علت لجبازی در کودکان 5 ساله و 6 ساله+ بهترین روش برخورد

خیلی از پدر و مادرها از این شاکی اند که فرزند 5 یا 6 ساله اش خوشش نمی آید در مهمانیها و جمع های خانوادگی شرکت کند یا کاری که به او گفته می شود را انجام بدهد. او فقط دلش می خواهد ساز مخالف بزند، در خانه بماند و به حرف کسی گوش نکند. پدر و مادر هم ناچار می شوند به ساز او برقصند و از رفتن به جایی که قرار بود بروند منصرف شوند. حالا سوال اینجاست که با بچه ای که لجبازی می کند چه باید کرد؟

خب، واقعیت این است که حل چنین مشکلی زمان می برد؛ ولی به هر حال الان زمان بسیار خوبیست که به فرزند 5 یا 6 ساله خودتان بفهمانید که انتظارات خاصی از او دارید و قرار نیست به خاطر لجبازی و مقاومت او بیخیال این انتظارات شوید. یکی از اصول مهم کنترل خشم این است که نباید اجازه بدهیم عصبانیت دیگران باعث سوء استفاده آنها از ما شود. این نکته هم درباره کودکان صدق می کند و هم بزرگسالان.

حتما بلد باشید: این ۱۸ مهارت ضروری را به کودکان تان آموزش دهید

اصل مهم دیگر این است که پافشاری و اصرار روی اینکه فرزندمان باید رفتار خوبی داشته باشد بیشتر از همه وقتی نیاز است که او از همیشه کمتر این انتظار را برآورده می کند؛ پس عقب نشینی نکنید. اجازه ندهید کودک 5 و 6 ساله تان این بخش از زندگی شما را کنترل کند. اگر فکر می کنید الان فرزندتان رفتار ناامید کننده ای دارد باید این را بدانید که در صورت عدم اصلاح این رفتارها، در آینده و با بزرگ شدنش چنان رفتار ظالمانه ای از خودش نشان می دهد که در مقایسه با رفتارهای فعلی ابعاد خیلی بدتر و بزرگتری دارد.

با لجبازی کودکان چطور باید برخورد کرد؟

دفعه بعد که خواستید جایی بروید و کودکتان لجبازی کرد و دلش نخواست بیاید، با صدایی آرام (بدون تهدید، بدون داد و فریاد و حتی با صدای بلند) به کودکتان بگویید که او هم همراه شما می آید. احتمالا اوایل این روند باید مدتی صبر و مدام حرفتان را تکرار کنید. فقط یادتان باشد حتی اگر به قیمت دیر رسیدن خانواده به مهمانی شود یا هر عاقبت دیگری داشته باشد شما نباید از موضعتان کوتاه بیایید. سر حرفتان بمانید و مدام تکرار کنید که او هم با شما خواهد آمد.

به احتمال زیاد کودکتان عصبانی می شود و شما نباید واکنشی به این عصبانیت نشان بدهید. بعد از تمام شدن عصبانیتش او با شما می آید؛ انگار نه انگار که اصلا اتفاقی افتاده است! اگر اینطور نبود، تا هر زمان که طول کشید به او بگویید چه انتظاری دارید. ممکن است این کار یک ساعت یا حتی بیشتر طول بکشید اما ناامید نشوید و به اصرار کردن ادامه بدهید.

اگر کودکتان با شما بیرون بود و بدرفتاری و لجبازی می کرد، ، یک بار – و فقط یک بار – به او بگویید: “نباید این کارو کنی”. اگر به حرفتان گوش نداد، او را به صورت فیزیکی از محل دور کنید؛ مثلا کودک را به داخل ماشین ببرید. در صورت لزوم، خوراکی، فیلم، نوشیدنی و هر چه لازم داشت را هم کنارش بگذارید. وقتی کودک آرام گرفت و دست از رفتارش برداشت، بدون اینکه حرفی بزنید یا اظهار نظری کنید دوباره او را به جمع برگردانید. این کار را هر وقت لازم بود انجام بدهید.

این روند سخت به نظر می رسد و در شروع واقعا هم سخت است. برای موفق شدن در اصلاح رفتار لجبازانه کودکتان به همکاری همه اعضای خانواده نیاز دارید. اما نکته خوب اینجاست که با انجام این کارها در مواقع ضروری، کودک برای اصلاح رفتارش به شما و واکنشهایتان تکیه می کند. به این ترتیب دیر یا زود متوجه می شوید که فرزندتان دست از لجبازی برداشته و از بودن در جمع لذت می برد، خودتان هم همینطور. وقتی کودکتان رفتارهای خوب و مورد انتظاری از خودش نشان بدهد زندگی برای شما هم شیرین تر می شود.

بلد باشید: ۳ علت شیطنت کودکان و ۱۰ روش کنترل آنها

روانشناسی کودکان لجباز

برای اینکه برخورد صحیحی با بچه های لجباز داشته باشید اول از همه باید بفهمید چرا کودکتان لجباز است و چه چیزی باعث این لجبازی می شود. یادتان باشد که قاطع و مصمم بودن کودک با لجباز بودنش فرق دارد. قاطعیت به معنی «ثبات هدف» است، اما لجبازی یعنی «امتناع از تغییر فکر، رفتار یا عمل تحت هر فشار خارجی».

لجبازی هم می تواند رفتاری ژنتیکی باشد و هم با مشاهده دیگران و به صورت اکتسابی یاد گرفته شود. اما خوشبختانه می توان لجبازی را به سمت رفتاری خوب و مثبت هدایت کرد.

با بچه های لجباز چطور رفتار کنیم؟

لجبازی در هر سنی از نوزادی گرفته تا خردسالی و نوجوانی می تواند بروز کند و تا بزرگسالی هم ادامه داشته باشد. خیلی مهم است که شما به عنوان پدر و مادر کودک راهی پیدا کنید تا بدون تحمل فشار و استرس بتوانید با لجبازی کودکتان مقابله کنید.

در ادامه به چند تکنیک موثر برای رفتار با کودک لجباز اشاره می کنیم:

1- بحث نکنید

بچه های لجباز همیشه آماده مواجهه با بحث و مشاجره هستند، پس نباید این فرصت را به آنها بدهید. در عوض به حرفهای فرزندتان گوش بدهید و به جای مشاجره و دعوا با او گفتگو کنید. وقتی نشان بدهید که آماده گوش دادن به صحبتهای او هستید باعث می شوید که او هم به حرفهایی که شما برای گفتن دارید گوش بدهد.

2- با او ارتباط برقرار کنید

کودکتان را به انجام کاری که دلش نمی خواهد مجبور نکنید. با این کار او فقط سرکش تر و لجبازتر می شود و دقیقا کاری را می کند که نباید! پس اگر مثلا می خواهید فرزندتان دست از تماشای تلویزیون بردارد و سراغ تکالیفش برود، خودتان کمی پیش او بنشینید و با او تلویزیون ببینید. این کار باعث ایجاد رفاقت و صمیمیت بین شما و کودکتان می شود. بعد از مدت کوتاهی از او بپرسید که دلش می خواهد وقتی شما در حال کتاب خواندن هستید او هم تکالیفش را انجام بدهد یا مثلا دوست دارد وقتی کنار هم نشسته اید کاری به جز تماشای تلویزیون بکنید؟

حتما بخوانید: علت لجبازی کودکان، درک از نظر روانشناسی

3- چند گزینه برای انتخاب مطرح کنید

گفتن اینکه کودک لجباز حتما باید چه کاری انجام بدهد فقط باعث شعله ورتر شدن لجبازیهای او می شود. به جای این کار توصیه می کنیم چند گزینه مختلف پیش رویش بگذارید تا از میان آنها یکی را انتخاب کند. این کار باعث می شود او احساس کند روی زندگی اش کنترل دارد و می تواند خودش به طور مستقل تصمیم بگیرد که چه کاری انجام بدهد.

برای جلوگیری از سردرگم شدن کودک سعی کنید فقط دو سه گزینه مطرح کنید و آنها را زیاد نکنید؛ مثلا اگر قرار است کودکتان اتاقش را تمیز کند به جای اینکه بگویید «از کجا میخوای شروع کنی؟» بپرسید دلش می خواهد مرتب کردن اتاق را از تخت شروع کند یا کمد؟

4- خودتان را جای او بگذارید

سعی کنید از دید کودکتان به قضایا نگاه کنید بفهمید چرا چنین رفتاری دارد. اگر به او قول داده بودید که به پارک بروید ولی به خاطر بد بودن آب و هوا آن را لغو می کنید باید به کودکتان توضیح بدهید که چرا نمی توانید به قولتان عمل کنید. اگر چیزی نگویید کودکتان به شما به چشم یک آدم بدقول نگاه می کند، اما با توضیح اینکه چرا امروز نمی توانید بیرون بروید و با تعیین یک روز دیگر برای به پارک رفتن می توانید وضعیت را درست کنید.

5- آرامش را در خانه حفظ کنید

خانه شما باید مکانی باشد که کودکتان همیشه در آن احساس آرامش، راحتی، شادی و امنیت می کند. سعی کنید همیشه با همسرتان با احترام و مهربانی رفتار کنید، چون بچه ها با مشاهده شما مسائل مختلف را یاد می گیرند. کودکان چیزی که می بینند را تقلید می کنند، پس نهایت سعیتان را بکنید تا آرامش داشته باشید و از هر نوع بحث و جدل یا دعوا و توهین جلوی چشم کودکتان خودداری کنید.

6- مهارتهای مذاکره را در خودتان تقویت کنید

وقتی کودک لجباز چیزی می خواهد نمی تواند “نه” شنیدن را راحت بپذیرد. پس سعی کنید به جای یک “نه” صریح یا وضع قانون و مقررات، با او مذاکره کنید. به عنوان مثال اگر کودکتان اصرار دارد قبل از خواب به جای یک داستان دو داستان برایش بخوانید، با او توافق کنید که یک داستان را برای امشب و قصه بعدی را برای فردا شب انتخاب کند.

بلد باشید: دلیل جیغ زدن کودک و ۱۲ کاری که والدین حتما باید انجام دهند

7- رفتار و گفتار مثبتی داشته باشید

الگوی کودکتان باشید و همیشه مثبت فکر و رفتار کنید. اگر از کلمات «نه»، «نمی‌توانم» یا «نمی‌خواهم» زیاد استفاده کنید، فرزندتان هم همین کار را می کند. به لجبازی کودکتان به جای منفی بافی، با دید مثبت نگاه کنید. سعی کنید این لجبازی را با پرسیدن سوالاتی که جوابشان «بله» یا «نه» است به یک بازی تبدیل کنید. سوالاتتان را جوری طرح کنید که جواب اکثرشان «بله» باشد. این کار باعث می شود که کودک حس کند حرفهایش شنیده می شوند و احساس مهم بودن پیدا می کند.

8- روالهای مشخصی داشته باشید

پایبندی به برنامه های روزمره و همینطور هفتگی باعث بهبود رفتار کودکتان می شود و عملکرد او در مدرسه را هم بهتر می کند. زمان خواب کودک شما باید ساعت مشخصی داشته باشد و به اندازه ای باشد که کودک بتواند به قدر کافی استراحت کند. کم خوابی و خستگی باعث بروز مشکلات رفتاری در کودکان 3 تا 12 ساله می شود.

9- قوانین و عواقبشان را وضع کنید

کودک لجباز برای رشد و پیشرفت به قوانین و مقررات نیاز دارد. پس باید در یک جلسه خانوادگی مرزها و حد و حدودها و انتظارات خودتان از او را کاملا روشن و واضح بیان کنید. از کودکتان بخواهید در مورد پیامد کارهایش و همینطور دیدگاهی که درباره رفتارش دارد نظرش را بگوید.

بلد باشید: ۹ تا از راه های کاهش لجبازی کودکان (کاملا موثر)

مهم است که شما استحکام و ثبات داشته باشید، ولی این معنی اش سختگیری نیست. حتما باید در مواقع لازم مثل وقتی که در تعطیلات هستید یا وقتی کودکتان رفتار بسیار خوبی از خودش نشان می دهد، انعطاف پذیری به خرج بدهید. با این کار به او می فهمانید که پیروی از قوانین پاداش و جایزه به همراه دارد و این مقررات برای تحت فشار قرار دادن او وضع نشده اند.