برای موفق شدن در زندگی، داشتن مهارت تفکر انتقادی ضروری و مهم است. خوشبختانه روشهایی برای پرورش این مهارت مهم در کودکان وجود دارد. ممکن است بپرسید که اصلا تفکر انتقادی (Critical thinking) چیست؟ این توانایی به معنای استقبال از ایده ها، استدلالها و اطلاعات جدید است. بچه هایی که تفکر انتقادی قدرتمندی دارند، منطقی هستند و دنبال راههای جدید و جایگزین برای حل مشکلات می گردند.
ما در این مطلب بهترین بازیها و تمرینها برای پرورش مهارت تفکر انتقادی در کودکان را جمع آوری کرده ایم تا با استفاده از آنها بتوانید فرزند دلبندتان را به یک متفکر انتقادی تبدیل کنید!
چطور تفکر انتقادی را در کودکانمان پرورش بدهیم؟
1- کودکتان را به فکر کردن تشویق کنید
ذهن بچه ها پر از سوالات جورواجور است و احتمالا کودک شما هم مدام سوال می پرسد. خب، برای تشویق کودک به تفکر باید از او بخواهید سعی کند خودش به این سوالات جواب بدهد و در این فرایند، به کودکتان کمک کنید به جای ارائه پاسخ مستقیم، با استفاده از تفکر منطقی به جواب سوال برسد.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
این امکان وجود دارد که تفکر انتقادی را حتی در بچه های پیش دبستانی هم پرورش بدهید. یکی از عناصر کلیدی تفکر مرتبه بالا، انتخاب منطقی و توجیه تصمیمات خود کودکان است. مثلا می توانید به کودک پیش دبستانی خودتان کمک کنید تا با استفاده از کاربرگهای تفکر انتقادی مخصوص بچه های پیش دبستانی، چیزهای مختلف را تجزیه و تحلیل کند و در نهایت خودش تصمیم منطقی بگیرد.
2- بازیهای چیدنی انجام بدهید
مهارت تفکر انتقادی شامل توانایی استدلال برای حل مسائل در زندگی واقعی می شود. یکی از بهترین راهها برای حمایت و پرورش این توانایی انجام بازیهای چیدنی است. این بازیها به بچه ها کمک می کند تا تفاوت بین گروههای مختلف را ببینند و درک آنها از اشیا را هم بالا می برد.
فقط کافیست از کودکتان بخواهید تا یک سری وسیله را بر اساس رنگ، شکل یا اندازه بچیند و مرتب کند.
3- با هم بازیهای فکری کنید
بازیهای فکری همیشه یکی از بهترین راهها برای تحریک فعالیت مغز هستند. حل هر نوع بازی فکری به همراه کودکان به فرزند شما این امکان را می دهد که از شما یاد بگیرد و همزمان مهارتهای حل مساله خودش را هم به چالش بکشد.
بازیهای فکری نه فقط برای بچه ها مفید است، بلکه یکی از بهترین و سرگرم کننده ترین بازی های تفکر انتقادی برای بزرگسالان هم به حساب می آید.
4- برای کودکتان معما طرح کنید
یکی دیگر از روشهای عالی برای پرورش تفکر انتقادی در کودکان این است که برایشان معما طرح کنید. معما نه تنها سرگرم کننده است، بلکه باعث می شود بچه ها به فکر بروند و راههای مختلف برای حل آن را در ذهنشان ارزیابی کنند. طرح یک معما در عین حال که لحظات سرگرم کننده و جالبی برای شما رقم می زند می تواند مهارت های استدلال، حل مسئله، و بسیاری دیگر از مهارتهای مربوط به تفکر انتقادی را در بچه ها پرورش بدهد.
11 روش تشویق کودک به کتاب+ 20 بهترین کتاب ها برای کودکان
5- از مشکلات و مسائل واقعی زندگی بازی بسازید
از آنجایی که مهارت تفکر انتقادی برای زندگی روزمره ما بسیار ضروری و حیاتی است، پس چه بهتر که آن را در قالب فعالیتهای آموزشی واقعی به کودکمان آموزش بدهیم. شما می توانید مسائلی مثل بازیافت یا کمبود آب را به عنوان یک سوال با جوابهای باز مطرح کنید و از کودکتان بخواهید هر راه حلی که برای حل چنین مشکلاتی به ذهنش می رسد را بگوید. (منبع)
این نوع بازیها با افزایش تفکر خلاق بچه ها نه تنها مهارت حل مساله آنها را تقویت می کند، بلکه به کودکان کمک می کند تا محیط پیرامونشان را هم به خوبی بشناسند و درباره جهان واقعی اطلاعات کسب کنند.
معرفی بازی های فکری (آنلاین و اپلیکیشن)
موثرترین راه برای افزایش مهارتهای فکری در کودکان این است که آنها را درگیر بازیهای آموزشی کنیم. ما اینجا چند نمونه از بهترین بازیهای فکری را به شما معرفی می کنیم:
1-بازی فکری چیدن اعداد
2- بازی پازل Tangram
3- بازی ریاضی فکری Math Critical Thinking
- دانلود برای اندروید
- انجام آنلاین بازی
4- بازی اعداد
- دانلود برای اندروید
- انجام آنلاین بازی
5- بازی آبنبات ها Online Critical Thinking
- دانلود برای اندروید
- انجام آنلاین بازی
6- بازی انتخاب تصویر
- دانلود برای اندروید
- انجام آنلاین بازی
7- بازی یافتن ارتباط
- دانلود برای اندروید
- انجام آنلاین بازی
8-بازی وزن
- دانلود برای اندروید
- انجام آنلاین بازی
9-ریاضی سرگرم کننده Funexpected Math
Funexpected Math بازی تعاملی زیبا و جذابی برای بچه های 3 تا 7 ساله است که مجموعه در حال رشدی از بازیهای ریاضی دارد و به کودک شما کمک می کند تا مهارتهای تفکر و یادگیری خودش را ارتقا بدهد.
این اپلیکیشن، ریاضی را به شکلی سرگرم کننده و جالب به بچه ها یاد می دهد و از طریق انواع بازیهای جذاب هوش فضایی کودک شما را بهبود می بخشد و خلاقیت و استقلال او را بیشتر می کند.
اپلیکیشن Funexpected Math برای اندروید، آیفون و آیپد در دسترس است.
10-بازی شناختی تقویت مغز CogniFit – Brain Training
CogniFit – Brain Training یک برنامه آموزشی مخصوص موبایل و مرورگر است که از بازی های کوتاه و ساده برای آموزش عملکردهای شناختی مختلف مثل ادراک، حافظه، هماهنگی دست و چشم و غیره استفاده می کند. بازیهای گنجانده شده در این نرم افزار هم سرگرم کننده هستند و هم به تقویت مهارتهای فکری بچه ها کمک می کنند.
این برنامه برای اندروید، آیفون و آیپد در دسترس است و نسخه وب هم دارد.
معماهای جالب برای تقویت تفکر انتقادی کودکان
می توانید از این معماهای مفید و سرگرم کننده در خانه یا مدرسه استفاده کنید تا مهارتهای تفکر انتقادی بچه ها را پرورش بدهید. این سوالات جایگزین خیلی خوبی برای بازیهای ریاضی بچه های مهدکودکی هم هستند.
1- بیب بیب! به این عکس نگاه کن و به من بگو ببینم بنظرت کدوم اسکوتر زودتر به پمپ بنزین میرسه؟
جواب: اگه مسیر رو خوب دنبال کنی می بینی که اسکوتر شماره 2 زودتر از همه به پمپ بنزین میرسه!
2- میتونی حدس بزنی کدومشون چپ دسته؟ خوب فکر کن!
جواب: جواب میشه شماره 5! چرا؟ چون سینی نوشیدنی رو روی دست چپش گذاشته و معمولا راست دستها این کارو نمیکنن!
3- به نظرت جواب این سوال چی میشه؟
جواب: جواب معما میشه: موج!
4- کدوم سایه مال تصویر سمت چپه؟
جواب: سایه شماره 4.
5- آماده ای برای سوال بعدی؟ بزن که بریم!
جواب: تونستی درست حدس بزنی؟ خب معلومه دیگه! دوتا سیب داری!
سوالات رایج درباره پرورش تفکر انتقادی در کودکان
1- چطور مهارت تفکر انتقادی در کودکان را تقویت کنیم؟
موثرترین روش برای پرورش و تقویت تفکر انتقادی انجام بازیهای آموزشی با کودکان است. فرقی نمی کند پدر و مادر باشید یا معلم، در هر صورت می توانید با انجام فعالیتهایی به بچه ها کمک کنید تا تفکر انتقادی را در خودشان پرورش بدهند.
اگر دنبال بازیهای مناسب برای افزایش تفکر انتقادی در فرزند دلبندتان هستید می توانید معماهای ریاضی، بازیهای فکری و مرتب سازی، پازل و بسیاری از روشهای دیگر را امتحان کنید.
2- مهارت تفکر انتقادی چیست؟
مهارتهای تفکر انتقادی ترکیبی از توانایی های مختلف از جمله تجزیه و تحلیل، ارزیابی، تبیین، حل مسئله و تصمیم گیری است. این 5 مورد مهم ترین مهارت های تفکر انتقادی هستند.
3- تفکر انتقادی در چه سنی رشد می کند؟
مهارتهای تفکر انتقادی از حدود 2 سالگی شروع به رشد می کنند. کودکان در دو سالگی می توانند رتباط برقرار کند، اشیاء اطراف خود را تشخیص بدهند و تفاوتهای بین آنها را بفهمند.
4- آیا تفکر انتقادی با افزایش سن بیشتر می شود؟
با اینکه مهارتهای تفکر انتقادی به سن و تحصیلات افراد مرتبط می شود، اما در هر سنی می توان این مهارتها را با تمرین افزایش داد.
5- آیا تفکر انتقادی در مدارس به بچه ها آموزش داده می شود؟
آموزش تفکر انتقادی بخشی از اکثر دوره های آموزشی در مدارس است. با این حال باز هم باید تفکر انتقادی در مدرسه به خصوص از طرف معلمان تشویق شود تا باعث رشد و ارتقای این مهارت ها در کودکان شوند. با انجام فعالیت های مناسب در مدرسه می توان این تفکر را به دانش آموزان یاد داد.
6- چه فعالیت هایی باعث بهبود تفکر انتقادی می شود؟
انجام بازیهایی مثل پازل و حل معما از جمله مهمترین فعالیتها برای بهبود تفکر انتقادی هستند.
7- کدام بازی فکری از همه بهتر است؟
اینکه بخواهیم فقط یک بازی خاص و مشخص را به عنوان بهترین بازی برای افزایش مهارتهای فکری انتخاب کنیم کار اشتباهی است. به جای این کار بهتر است کودکتان را درگیر مجموعه ای از بازیهای متنوع و جالب فکری کنید.
8- آیا سودوکو برای افزایش مهارت تفکر انتقادی مفید است؟
بله. سودوکو (Sudoku) بازی جذاب و مناسبی است که تفکر انتقادی را هم در کودکان و هم در بزرگسالان تقویت می کند. علاوه بر این، سودوکو سایر مهارت های شناختی مثل توجه و تمرکز را هم تحریک می کند؛ بنابراین همیشه انتخاب خوبی به حساب می آید. (منبع)
