دندان در کودک متولد نشده شروع به رشد می کند. تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری، برای رشد دندان ها اهمیت زیادی دارد. در رژیم غذایی مادر باید مقادیر کافی کلسیم، فسفر، ویتامین C و ویتامین D وجود داشته باشد.
آناتومی و مراحل رشد دهان و دندان
برخی داروهای خاص (مانند تتراسایکلین) نباید در دوران بارداری مصرف شود. اینها می توانند باعث تغییر رنگ دندانهای در حال رشد جنین شوند. ۴ مرحله اصلی رشد دندان وجود دارد:
- مرحله اول در حدود هفته ششم بارداری (حاملگی) آغاز می شود. در این شرایط، ماده اصلی دندان تشکیل می شود.
- در مرحله دوم، بافت سختی که دندانها را احاطه کرده است، در حدود ماه سوم تا چهارم حاملگی تشکیل می شود.
- بعد از به دنیا آمدن کودک، مرحله بعدی هنگامی اتفاق می افتد که دندان از لثه خارج شود (بیرون بزند).
- سرانجام، کودک دندانهای اولیه یا دندان های شیری را از دست می دهد.
اجزای دندان
هر دندان دارای ۴ قسمت اصلی است، از جمله:
- مینا. لایه بیرونی دندان و سخت ترین ماده در بدن است.
- عاج. لایه داخلی و قسمت اصلی دندان و بزرگترین بافت دندان است.
- پالپ. بافت نرم داخل دندان است که دارای اعصاب، خون و توانایی تولید عاج است.
- ریشه. قسمتی از دندان که آن را در فک محکم می کند.
مراحل دندان در آوردن کودک
این مراحل در هر کودک متفاوت است. اما دندانهای اولیه کودک در سنین ۶ تا ۱۲ ماهگی شروع به بیرون زدن می کنند. بیشتر دندانهای اولیه تا ۳۳ ماهگی از بین می روند. معمولا دندان درآوردن دخترها زودتر از پسرها انجام می گیرد. در زیر دستورالعمل های کلی برای دندان درآوردن کودک وجود دارد:
- اولین دندانی که بیرون می زند، معمولاً یک دندان پیشین میانی روی فک پایین است. سپس دندان بعدی، باز هم در فک پایین و در کنار اولین دندان بیرون می آید. پس دو دندان میانی در فک پایین، نخستین دندان هایی هستند که در می آیند.
- در مرحله بعد، معمولاً دو دندان پیشین بالایی رشد می کنند. این معمولا در سن ۸ تا ۱۲ ماهگی رخ می دهد.
- در این مرحله دندان های کناری بالا رشد می کنند که در کنار دندان های جلو در می آیند.
- سپس دندان های کناری پایین که در سمت چپ و راست دندان های پیشین پایین قرار دارند، رشد می کنند.
- بعد از دندان های پیشین دندان های آسیای بالایی(بین ماه های ۱۳ تا ۱۹) رشد می کنند. این دندان در عقب فک رشد می کنند.
- بعد از دندان های آسیایی بالایی، دندان های آسیایی پایین رشد می کنند که در عقب فک پایین می باشند.
- سپس دندان های نیش بالایی و پس از آن دندان های نیش پایینی رشد می کنند.
- در مرحله ی نهایی دندان آسیای ثانویه در فک پایین و سپس دندان های آسیای ثانویه در فک بالا رشد می کنند. در اینجا تمام دندان های کودک رشد کرده و کامل شده اند. (حدودا در سن ۳ سالگی)
در مجموع ۲۰ دندان اولیه وجود دارد. معمولاً پس از شروع رشد دندان ها، در هر ماه حدود ۱ دندان، بیرون می زند. به طور معمول بین تمام دندانهای کودک فاصله وجود دارد. این باعث می شود تا دندان های دائمی بزرگتر فضای کافی برای رشد داشته باشند.
حتما بخوانید: اطلاعاتی که راجب دندان درآوردن نوزاد و تب ناشی از آن حتما باید بدانید!
با ترتیب زیر می توانید رشد دندان های کودکتان را در نظر بگیرید:
- دندانهای اول: دندانهای پیشین فک پایین (دو دندان پایینی)، در حدود ۶-۱۰ ماه
- دندانهای دوم: دندانهای پیشین فک بالا (دو دندان فوقانی)، در حدود ۸ تا ۱۳ ماه
- دندانهای سوم: دندانهای کناری بالا (کنار دندانهای پیشین)، در حدود ۹-۱۳ ماه
- دندانهای چهارم: دندانهای کناری پایین (کنار دندانهای پیشین)، در حدود ۱۰-۱۶ ماه
- مجموعه اول مولرها(دندان های آسیای بالا و پایین): هر دو دندان آسیای فوقانی و تحتانی ، در حدود ۱۳-۱۹ ماه
- دندانهای نیش بالایی و پایینی: در حدود ۲۳-۱۶ ماه
- مجموعه دوم میلرهای بالا و پایین(دندان های آسیای ثانویه در فک پایین و بالا): در حدود ۲۳-۳۳ ماه
تا این زمان کودک دلبند شما، مجموعه ی کامل دندان هایش را خواهد داشت.
توالی درآمدن دندان ها می تواند از یک کودک به کودک دیگر کاملا متفاوت باشد. بنابراین اگر دندان های فرزندتان از الگوی بالا پیروی نمی کند خیلی نگران نباشید. اگر احساس می کنید که دندان در آوردن فرزندتان با مشکل مواجه شده است(حدود یک سال دیرتر انجام می شود)، با دندانپزشک مشورت کنید. او می تواند اطمینان حاصل کند که رشد دندان ها مشکل خاصی ندارند.
علائم دندان در آوردن کودک
علائم برای هر کودک یکسان نیست، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- لثه های متورم و حساس
- بیقراری و گریه
- تب بسیار خفیف بدن(کمتر از ۳۸ درجه ی سانتیگراد)
- خارش لثه یا تمایل به جویدن چیزهای سخت
- بی حوصلگی
- تغییر در الگوهای خوردن یا خوابیدن
- راش(دانه های پوستی)
- رفلکس سرفه
- گاز گرفتن
- تحریک پذیری
- امتناع از خوردن غذا
- کشیدن گوش و مالیدن لب ها
دندان در آوردن ممکن است دردناک باشد، اما معمولاً کودکان را بیمار نمی کند. اگر کودک شما اسهال، استفراغ، تب بالا یا سرفه شدید دارد با پزشک خود تماس بگیرید. اینها نشانه های طبیعی دندان در آوردن نیستند.
چرا ممکن است علائم دندان درآوردن با علائم سرماخوردگی اشتباه گرفته شود؟
تحقیقات نشان داده اند که دندان درآوردن از حدود شش ماهگی شروع می شود. در همین زمان، مصونیت های نوزادی که از طریق جفت مادر، دریافت شده است کم می شود. بعبارت دیگر از حدود سن ۶ ماهگی، نوزادان در برابر عفونت های جزئی آسیب پذیر می شوند. از آنجا که این دو تغییر همزمان اتفاق می افتند، علائم دندان درآوردن می تواند با یک بیماری جزئی یا سرماخوردگی و برعکس اشتباه گرفته شود.
به همین دلیل است که تنها ۷۰-۸۰ درصد والدین علائم دندان درآوردن کودک خود را گزارش می کنند. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد باقیمانده، این علائم را با بیماریهای جزئی یا سرماخوردگی مرتبط میدانند.
حتما بخوانید: بهترین روش درمان دندان درد کودکان در منزل (کاملا موثر)
راههای آرام کردن کودکان در زمان دندان درآوردن
آرام کردن هر کودک به روش متفاوتی انجام می گیرد. شما باید راههای مختلفی را امتحان کنید تا به بهترین روش پی ببرید. از جمله روش های آرام کردن کودک عبارتنداز:
- گاهی اوقات سرد کردن دهان کودک می تواند به تسکین درد کمک کند. یک پستانک، قاشق، اسباب بازی، حلقه ی دندانگیر یا موارد دیگر را در یخچال بگذارید تا سرد شوند و به کودک بدهید. برخی از متخصصان می گویند که سرد کردن زیاد دندانگیر ممکن است به دهان کودک آسیب برساند. حتماً اسباب بازی ها، دندان گیرها و وسایل دیگر را بعد از استفاده کودک تمیز کنید.
- نوزادان – به ویژه آنهایی که در حال دندان درآوردن هستند – دوست دارند چیزی را بجوند. خوب است اجازه ی اینکار را به فرزندتان بدهید. فقط مطمئن شوید که چیزهایی که وارد دهانش می کند بسیار تمیز و ایمن باشند.
- همچنین می توانید لثه های کودک را با مالیدن انگشت تمیز خود به آرامی ماساژ دهید. اگر هنوز دندان ها بیرون نزده اند، می توانید به کودک اجازه دهید انگشت خود را وارد دهانش کند.
- اگر به کودکتان شیر می دهید، سعی کنید قبل از هر تغذیه انگشت خود را در آب خنک فرو کنید و لثه های او را ماساژ دهید. این ممکن است او را از گاز گرفتن نوک پستان در هنگام شیر خوردن باز دارد.
حتما بخوانید: دندان نیش (آسیب) کودکان: زمان رشد، علل آسیب و همه نکات مهم
دندانهای اولیه چه موقع ریخته می شوند؟
دندانهای اصلی از حدود ۵ تا ۷ سالگی شروع به ریختن خواهند کرد. بنابراین مطمئن شوید که از سن کودکی عادت های بهداشتی دهان و دندان را به فرزندتان آموزش دهید و بدانید که کودک بیشتر از اعمال شما تقلید می کند تا از گفتارتان. پس بهتر است خود الگوی فرزندتان باشید.
اگر فرزندان دیگری دارید، بگذارید مسواک زدن یک فعالیت خانوادگی باشد که همه در آن شرکت می کنند. به این ترتیب فرزندانتان به مسواک زدن تشویق می شوند.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
