کودکان معمولا همه افرادی را که میبینند دوست خود میدانند و بدون هیچ هراسی با آنها مواجه میشوند.بهترین کودک راهکارهایی به شما آموزش میدهد که با آنها میتوانید به کودکان و نوجوانان یاد دهید که چگونه با افراد غریبه رفتار نمایند.
چه کسی غریبه است
هر شخصی که خانواده به خوبی با او آشنایی نداشته باشد غریبه محسوب می‌شود. بچه‌ها معمولا گمان می‌کنند «غریبه های بد» شبیه آدم بد های کارتون ، چهرهایی ترسناکی دارند. این گمان نه تنها درست نمی‌باشد، بلکه برای کودکان خطرناک نیز هست. غریبه های خوش سیما به همان اندازه می‌توانند ناجور باشند که غریبه هایی با ظاهری نه چندان دوست داشتنی. برای کودکان توضیح بدهید که هیچ کس نمی‌تواند تنها با نگاه کردن به چهره و ظاهر یک غریبه، خطرناک یا بی خطر بودن او را تشخیص بدهد، پس آنها باید حواسشان به هرنوع غریبه‌ای باشد.
با وجود همه‌ی این‌ها مواظب این مسأله باشید که با حرف‌هایتان کودکانتان را به همه‌ی آدم های اطراف بدبین و فراری ننمایید ؛ به خاطر داشته باشید که کودکان در وضعیت‌های بحرانی چه گم شده باشند، چه توسط دیگر بچه‌ها مورد آزار واقع شده باشند یا غریبه‌ای در تعقیبشان باشد در بیشتر موارد، بهترین راه نجاتشان این است که از شخصی غریبه درخواست کمک نمایند. پس عاقلانه‌ترین راه آموزش در این زمینه این است که برخورد کودکان با افراد غریبه چگونه باشد و کدام غریبه‌ها قابل اعتماد هستند.
چه افرادی غریبه های امن محسوب میشوند
غریبه های امن مردمی هستند که کودکان درصورت‌نیاز می‌توانند از آنها کمک بخواهند. افسر پلیس و مأمور آتش نشانی دو نمونه‌ی بسیار شناخته شده از این افراد می‌باشند. معلم ، مدیر مدرسه و کتابخوانه دار نیز از جمله بزرگسالان قابل اعتمادی هستند که در دسترس بچه‌ها می‌باشند و هنگامی که سرکار باشند، بچه‌ها به راحتی می‌توانند آنها را از دیگران تشخیص بدهند. البته تاکید کنید که برای درخواست کمک بهتر است حتی الامکان به محل‌های شلوغ بروند.جهت شناساندن غریبه‌های امن به بچه‌ها، میتوانید آنها را هنگام گردش در شهر به بچه‌ها نشان بدهید، و همینطور هم مکان‌های مناسبی که درصورت لزوم می‌توانند با آنجا پناه ببرند، مانند: مغازه‌های محلی، رستوران‌ها و خانه‌ی دوستان خانوادگی.
مهم و ضروری : ۵ روش آموزش مهارت جلوگیری از سوء استفاده جنسی از کودک تان
چگونه نکات ایمنی و رفتار با غریبه ها را به کودک آموزش دهیم؟
در واقع این ترس و اضطراب از افراد غریبه در طی دوره خاصی از سال های رشد، پدیده ای موجه و به هنجار تلقی می شود. اما گاهی این اضطراب بسیار گسترده است و موانع متعددی را سد راه رشد طبیعی کودک قرار می دهد و برای کودک و خانواده اش نگرانی هائی را به همراه خواهد داشت.
در آن سوی قضیه گاهی کودکانی را می بینیم که به عکس دسته قبل، بسیار معاشرتی هستند و در برخوردهایشان با افراد ناآشنا، بسیار راحت عمل می کنند.
اما نکته قابل توجه این است که والدین این دسته کودکان نیز چندان خرسند نییستند؛ چرا که اظهار می نمایند همواره نگران این برخورد صمیمی کودکشان با همه ـ آشنا و غریبه ـ هستند چون همواره بیم آن را دارند که این برخورد صمیمی که اغلب توأم با اعتماد کودک به بزرگسال ناآشناست، خطراتی را برایش به دنبال داشته باشد.
از سوی دیگر، چطور می توانیم حدود خطراتی را که اعتماد و صحبت به غریبه ها برای کودک به وجود می آورد برایش توصیف کنیم و در عین حال، نگرانی و وحشت را در او ایجاد نکنیم؟ این تعارضی است که معمولاً برای خانواده ها وجود دارد؛
چگونه ضمن این که فرزندمان را از خطرات پیرامونش آگاه می گنیم، حس امنیت و آرامش را در وی از بین نبریم و اصولاً صحبت کردن از خطرات و نکات ایمنی آیا موجب هراس و رویاهائی وحشتناک نخواهد بود؟
۱۰ مهارت مهم زندگی که باید قبل از ۱۰ سالگی به کودک تان بیاموزید!
اگر بخواهیم پاسخی کلی به این سئوال بدهیم، باید گفت که این نگرانی ها واقعاً به جاست. صحبت کردن راجع به خطراتی که کودک را تهدید می کند نه برای کودک خوشایند است و نه برای والدین او. طبعاً دلهره هائی را هم برای کودک به همراه خواهد داشت.
اما باید نهایت دقت و تلاشمان را صورت دهیم تا در ضمن اینکه چنین هشدارهائی را برای کودک مطرح می کنیم، همزمان حس ایمنی را هم در وی تقویت نمائیم. به علاوه، شکل مطرح کردن هشدارها هم در احساسات بعدی کودک تعیین کننده است.
معمولاً باید سعی کنیم در شرایطی که کودک و خودمان آرامش داریم و هیچ مصداقی از خطر وجود ندارد، آن هم متناسب با شرایطی سنی و رشدی کودک، موقعیت های خطرناک را در قالب داستان و سناریوهائی توصیف کنیم و با مثال قهرمان های کودکی که در داستان هایمان تعیین کرده ایم، از کودک بپرسیم که اگر کودکی در آن شرایط قرار گرفت، چه کار باید بکند و چه کارهائی نباید انجام دهد.
و در عین حال راهکارها را به او بیاموزیم، ضمن این که کودک را از منابع حمایت کننده و ایمنی بخشی هم که در اطراف موقعیت خطرناک وجود دارند مطلع می نمائیم.
این مطلب را نیز بخوانید: علائم ،دلایل ،پیشگیری و درمان موثر افسردگی کودکان
راهبردهای ایمنی بخشی که متناسب با سن کودک هستند:
صحبت کردن درباره نکات ایمنی، علی الخصوص ارتباط با غریبه ها بایستی از نخستین سال های کودکی آغاز شود. منتهی نحوه بیان و مطرح شدن اطلاعاتی که به کودک می دهیم باید دائماً متناسب با سطح رشد کودک تغییر یابد و باصطلاح به روز شود.
اما نکته ای که رعایت آن در هر سنی که کودک هست، باید رعایت شد، این است که نحوه بیان هشدارها بایستی مثبت و ایمنی بخش باشد و شیوه ای آرام، اما در عین حال واقعی، از حل مشکل را برای کودک آموزش دهد.
یعنی موقعیت های خطرناکی که برای بچه توضیح می دهیم نباید خیلی هم دور از واقعیت یا غیر ملموس باشد و باید مسائلی که کودک به صورت روزمره تجربه می کند انتخاب شود. به راحتی قابل انجام باشد؛ و در عین حال خیلی هم موقعیت ها راحت و پیش پا افتاده نباشد که کودک آنها را دست کم بگیرد.
مطلب مهم ! نحوه صحیح برخورد با دروغگویی کودکان
شاید بهترین تعبیر، همان واقعی بودن مثال هاست به علاوه همان طور که قبلاً اشاره شد، سعی شود شیوه و روی کرد ما نسبت به مشکل و موقعیت خطرناک، روی کرد حل مسئله ای باشد: خوب حال شرایطی تهدید کننده به وجود آمده، بهترین راه حل و عملی ترین و عاقلانه ترین راه کار برای حل آن مشکل و رفع آن چیست؟
حتی به کودکان خیلی کوچک هم می توان راهبردهای ایمن کننده یا مقدمات آنها را آموزش داد. مثلاً اسم، آدرس و شماره تلفن ضروری (حتی در برخی موارد شماره گرفتن)، نام والدین، شماره ۱۱۰ و چگونگی تماس با آن و… را به آنها آموخت.
فهرستی برای آموزش راه کارها در سنین مختلف، به شکل زیر تهیه کنیم:
ـ سنین پیش دبستانی :
این حیطه حدود ۶ ـ ۳ سالگی را در بر می گیرد. اغلب این کودکان بسیار خود محور هستند و دنیا را از دریچه دید خود می نگرند. بنابراین، ممکن است در خیلی مواقع، صرفاً بر این اساس که رویدادی از نظر خودشان موجه جلوه می کند، آن را بپذیرند و در نتیجه خیلی راحت گول می خورند. کافی است تصمیم به کاری بگیرند که خود تائیدش می کنند، بدون در نظر گرفتن عقیده سایرین انجامش می دهند!
در این سنین آموزش نام، شماره تلفن، آدرس، نحوه ارتباط با شماره ۱۱۰ و… ضروری است. همین طور سعی کنید در خلال بازی و مثال، موقعیت های تهدیدآمیزی را که احتمالاً کودک با آنها مواجه می شود بازسازی کرده و راه حل های ممکن را ارائه و تمرین کنید.
کاربردی و ضروری: خرید اینترنتی ۷ تا از بهترین سی دی و دی وی دی های آموزش کودکان (۲۰۱۸)
ـ سال های دبستان :
کودکان در سنین ۱۰ ـ ۶ سالگی، بیشتر به مسائل به شکل کار خوب / کار بد یا عمل درست و عمل ناردست نگاه می کنند. بنابراین می توان، کارهای پایه و اساسی ایمنی بخش را به آنها آموخت. از همین شیوه تفکر آنها باید استفاده کنیم و راهکارها را در قالب راه حل درست این است که … و یا فلان شرایط، این طوری عمل کردن اشتباه است….، به او ارائه نمائیم.
چون آنها علاوه بر اینکه کارها را بر اساس خوب / بد مورد قضاوت قرار می دهند، دوست دارند به شیوه ای درست عمل کند تا بزرگسالان را خشنود سازند. پس باید در خلال آموزش هایمان، به راهکار ایمنی بخشی که ما را خشنود می سازد تأکید کنیم.
به علاوه، باید دقت کنیم که مثال ها بایدکاملاً ملموس، عینی و قابل تصور باشد تا کودک بتواند آنها را یاد بگیرد؛ چرا که کودکان در این سنین، نمی تونند انتزاعی فکر کنند.
پس برای عینی شدن شرایط آموزش، مثال ها را در قالب بازی، تصویر، فیلم و یا نقش بازی کردن و قرار گرفتن فرضی در موقعیت و تمرین راه کارها، ارائه می دهیم (به جای این که به کودک نگوئیم فرض کن در چنین شرایطی قرار گرفته ای. خب حالا چه کاری بهترین و درست ترین راه است؟ این گونه تصور موقعیت و نتیجه گیری از آن، انتزاعی و تصوری است و عینیت ملموس ندارد).
راجع به خطرات افراد غریبه و ناآشنا بی پرده با کودک گفتگو کنید:
هیچ وقت تصور نکنید که کودک خودش می داند غریبه ها چه کسانی هستند و چه خطراتی ممکن است داشته باشند.
مطمئن شوید که کودک می داند فرد غریبه کسی است که او، وی را نمی شناسد؛ حتی اگر آن فرد نشانی یک آشنا را بدهد یا نام آشنائی را بر زبان آورد یا بگوید از طرف فردی آشناست.
در حالتی آرام ولی قاطع، به کودک بیاموزید که هرگز به مکان های ناآشنا وارد نشود، سوار ماشین های ناآشنا نشود، به سئوالات کسانی که نمی شناسد پاسخ ندهد (مگر این که والدین هم حضور داشته باشند) و هرگز از کسانی که نمی شناسد چیزی دریافت نکند. (حتی مواد غیر خوراکی)؛ حتی اگر این افراد ناآشنا خیلی صمیمی یا دوستانه رفتار کنند.
تأکید کنید که افراد ناآشنا نباید خودشان از یک کودک تقاضای کمک کنند یا به کودکانی که نمی شناسند چیزی تعارف کنند و اگر این کار را انجام دادند، این کودک است که نباید به تقاضاها و تعارف هایشان پاسخ دهد.
از دست ندهید! چگونه کودکی مستقل تربیت کنیم؟
البته یادآور شوید که گاهی ـ آن هم در شرایط خیلی اضطراری ـ ایرادی ندارد که از غریبه ها درخواست کمک کنند؛ چون کودکان باید یاد بگیرند که افراد خاصی ولو اینکه غریبه باشند وظیفه کمک کردن به دیگران (مخصوصاً بچه ها) را دارند.
افرادی مثل پلیس، نیروی انتظامات، مکان های عمومی، مغازه دار محل و…
به فرزندتان کمک کنید تا غریبه های قابل اعتماد و سرویس های ایمنی را شناسائی کند و مکان های عمومی امن را برایش تشریح کنید:
مکان هائی مثل مغازه های آشنا، مدارس وقتی که دانش آموزان در آن حضور دارند، مساجد، در صورت امکان همسایه هائی که با آنها در ارتباط هستیم، کلانتری ها، ایستگاه های پلیس و… مناطق امنی هستند که باید به کودک معرفی شوند. اگر کودکتان، راه مدرسه را پیاده طی می کند، مسیر امن و وسایل نقلیه مطمئن را به او نشان دهید و تأکید کنید فقط از همان مسیر یا وسیله نقلیه حق دارد استفاده کند.
آموزش مدیریت وضعیت خطرناک هنگام برخورد کودکان با افراد غریبه
شاید مهمترین کاری که والدین درجهت محافظت از کودکانشان می‌توانند انجام بدهند این است که آنها را از شرایط خطرناک احتمالی برخورد کودکان با افراد غریبه آگاه نمایند. به این ترتیب کودک چه درقبال غریبه های ناجور و چه افراد آشنایی که قصد بدی دارند، قادر خواهد بود خطر را تشخیص بدهد. به آنها علائم وضعیت های مشکوک را توضیح بدهید.
علائمی مانند این که شخصی بزرگسال از کودک بخواهد کاری را بدون اجازه‌ی والدینش انجام بدهد یا نسبت به والدینش تمرّد نماید، یا از کودک بخواهد یک راز را پیش خود نگه دارد، از کودک درخواست کمک کند و یا هر کار دیگری که باعث معذب شدن و احساس ناراحتی کودک شود. به کودکتان یادآوری کنید که یک شخص بزرگسال غریبه هیچ گاه نباید از یک کودک درخواست کمک نماید و اگر کسی چنین درخواستی داشت، سریعا به نزدیک شخص بزرگسال قابل اعتماد بروند و موضوع را به آنها اطلاع دهند.
برخورد کودکان با افراد غریبه
شما همچنین باید روش‌های مدیریت و رهایی از وضعیت خطرناک را به آنها بیاموزید. یکی از آنها آموزش « نه گفتن، دور شدن، جیغ و داد کشیدن » می‌باشد؛ قاطعانه بگویند نه ، بدوند و دور شوند، تا جایی که می‌توانند جیغ و داد کنند و سریعا موضوع را به یک «بزرگتر امن» بازگو نمایند. مطمئن شوید کودکانتان به خوبی میدانند که نه گفتن به یک بزرگسال در وضعیت‌های بغرنج هیچ ایرادی ندارد و همینطور اینکه می توانند برای نجات خودشان آزادانه جیغ و داد کنند، حتی اگر در محوطه‌ی بیرون باشند. بهتر است در خانه با آنها تمرین کنید تا خاطرجمع باشند که به‌خوبی قادرند در مواقع لزوم این رفتارها را بروز بدهند.
در ادامه نمونه‌هایی از رفتارهای غیر معمول را که نشانه‌ی بروز خطر هستند می‌آوریم:
- یک غریبه‌ی خوش‌چهره در پارک به کودک شما نزدیک می‌شود و از او می‌خواهد در پیدا کردن سگش به او کمک نماید
- زنی که در همسایگی شما زندگی می‌کند اما تا به حال هیچ رفت و آمد و مراوده‌ای با هم نداشته‌اید کودکانتان را با وعده‌ی خوراکی به خانه‌اش دعوت می‌کند.
- شخصی غریبه در راه مدرسه از کودکتان می‌خواهد تا او را با اتوموبیل به خانه برساند.
- یک فرد آشنا، تقاضا یا عملی انجام میدهد که باعث احساس ناخوشایند در کودک شده و کودک موذب می‌گردد.
به کودک آموزش دهید که اگر در مکانی گم شد، چکار باید بکند:
به علاوه قبل از ورود به هر مکان عمومی شلوغ، اگر کودک در سنی هست که راه ها را خود جستجو کند در محل معینی قرار بگذارید تا اگر همدیگر را گم کردید به آن محل مراجعه نمائید. و اگر نیست، جایگاه های انتظامات آن محل یا شیوه دسترسی به آنها را به کودک آموزش دهید.
اگر کودک در سنی هست که می تواند به تنهائی و بدون شما از منزل خارج شود:
از او بخواهید هنگام خروج، دقیقاً مشخص کند به همراه چه کسی خواهد بود، کجا می رود و کی بر می گردد و اگر تغییری در برنامه اش صورت گرفت شما را مطلع سازد.
اگر کودک باید اوقاتی را در خانه به تنهائی سپری کند:
قواعد ایمنی حضور در منزل را به او آموزش دهید. درب منزل را قفل نگه دارد، در را به روی هیچ غریبه ای نگشاید و پشت تلفن به غریبه نگوید که در منزل تنهاست
مطلب کاربردی برای والدین :بهترین پرستار کودک کیست؟ (تعریف ، وظایف)
پاسخ های شما:
پاسخ برای سنین ۲ تا ۴ سال: من دوست ندارم تو با افرادی که نمی شناسی صحبت کنی، چون ممکن است آدمهای خوبی نباشند. حتی اگر آنها به تو شکلات بدهند، شاید به این دلیل باشد که بخواهند تو را با خودشان ببرند. بنابراین هیچ وقت بدون اجاره ی بابا یا مامان سوار ماشین کسی نشو و با کسی به گردش نرو، حتی اگر یک بچه باشد.
پاسخ برای سنین ۴ تا ۶ سال: اگر گم شدی و شخصی سعی کرد با تو صحبت کند، به او جواب نده و از او دور شو. فریاد بزن، جلوی اولین خانمی را که دیدی بگیر یا داخل یک مغازه شو و بگو ((من در خطر هستم، لطفا به من کمک کنید)). سپس از آنها بخواه به تو کمک کنند تا به ما تلفن کنی.
پاسخ برای سنین ۶ تا ۸ سال : تو هیچ وقت نباید با غریبه ها صحبت کنی یا به آنها نزدیک شوی. هرگز در خیابان به تنهایی راه نرو، حتی اگر مسیر کوتاه باشد. همیشه با یکی دو نفر از دوستان خود راه برو، زیرا هرچه تعداد شما بیشتر باشد امنیت بیشتری خواهید داشت. هرگز هنگام تاریکی به خیابان نرو، حتی با دوستانت. به دوستانت هم اجازه نده با غریبه ها صحبت کنند. اگر یکی از آنها این کار را کرد یا سوار ماشین کسی شد، فورا به خانه بیا و به ما بگو.
اگر در خیابان تنها ماندی، حتی اگر راه خانه را می دانی، همان جا بمان و کسی را پیدا کن که به ما تلفن کند تا یکی از ما به دنبال تو بیایید. اگر زمانی ترسیدی یا گم شدی، از یک خانم بخواه به تو کمک کند و اسم، آدرس و شماره ی تلفن خودت را به او بگو، یا سعی کن یک مامور پلیس پیدا کنی.
پاسخ برای سنین ۸ تا ۱۱ سال : اشخاصی وجود دارند، بخصوص در بین مردها، که دوست دارند بچه ها را اذیت کنند. تو باید از این آدمها دوری کنی، زیرا آنها از تو قویتر هستند. همراه بودن با دوستان از خطر جلوگیری می کند، اما اگر هوا تاریک باشد و تو بخواهی از طریق کوچه های خلوت به خانه بیایی تا زودتر برسی، آن وقت ممکن است حتی تعداد زیادی از دوستانت هم نتوانند از تو محافظت کنند. بنابراین همیشه مسیرت را از خیابانهای پهن و روشن انتخاب کن، در پیاده رو در سمتی که به خیابان نزدیکتر است راه برو، گامهایت را بلند و محکم بردار، سرت را بالا بگیر، دستانت را مانند سربازان تکان بده و با خودت چیزی مثل یک ساک ورزشی حمل کن. افراد بد نیت معمولا به فردی که این چنین راه می رود، نزدیک نمی شوند.
اگر زمانی یک غریبه تو را گرفت، با فریاد از دوستانت بخواه کمک خبر کنند یا اینکه فورا به ما یا یک بزرگسال قابل اعتماد اطلاع دهند. هیچ وقت به افراد ناشناس بی ادبی نکن، و هرگز به دنبال دعوا نگرد. اگر گم شدی، سعی کن یک مامور پلیس پیدا کنی یا به خانمی در خیابان بگو، یا اینکه به داخل یک مغازه، اغذیه فروشی، یا رستوران برو و از آنها بخواه به تو اجازه دهند تا به وسیله ی تلفن با ما تماس بگیری. این کارت تلفن را هم همراه داشته باش.
پکیج استثنایی : بسته کودک متفکر به همراه کتاب
منبع: برگرفته از کتاب ” پرسشهای کودکانه”، نوشته دکتر استاپرد
در پایان نیز یک کلیپ کوتاه آموزشی از نحوه رویارویی و برخورد با افراد غریبه توسط بهترین کودک قرار گرفته است
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
