بسیاری از کودکان خردسال از رفتن به مدرسه می ترسند. همین مورد حتی برای کودکانی که پیش دبستانی هستند نیز صادق است.
نکات مهم
با شروع سن یک تا دو سالگی، بچه ها می توانند اضطراب جدایی را تجربه کنند و ممکن است هنگام جدایی از والدین خود ناراحت و گریان باشند.
همچنین ممکن است در فضای غیر از خانه، احساس راحتی کمتری کنند. این کاملاً طبیعی است و معمولاً با دادن حس آرامش، گذشت زمان و استقلال رو به رشد از بین می رود.
در موارد نادر، این اضطراب به مدت خیلی طولانی باقی می ماند و ممکن است نگرانی جدی تری بهمراه داشته باشد. بعضی از کودکان ترس طولانی مدت از رفتن به مدرسه را تجربه می کنند که از نظر جسمی و عاطفی می تواند بر آنها تأثیر بگذارد. به ترس شدید بچه ها از مدرسه رفتن، فوبیای مدرسه یا ترس از مدرسه گفته می شود.
حتما بخوانید: بهترین درمانهای ترس در سنین کودکان دبستانی +نکات مهم
یک کودک می تواند نسبت به مدرسه رفتن یا کلاس ریاضی فوبیا داشته باشد و کودک دیگر از حیوانات بترسد. اما برای کمک به کودکانی که از مدرسه می ترسند چه کاری می توان انجام داد؟ در این مطلب با ما همراه باشید تا به جواب این سوال پی ببرید.
می توان به کودکان و نوجوانانی که از مدرسه می ترسند کمک کرد. اما معمولاً به یک تلاش مشترک بین والدین، مشاور بهداشت روان و یک مربی نیاز است که برای مدیریت اختلالات اضطرابی آموزش دیده باشند.
چه چیزی باعث ترس بچه ها از مدرسه می شود؟
یک مطالعه نشان می دهد که پنج عامل اصلی مرتبط با این فوبیا، شامل موارد زیر است:
- اضطراب اجتماعی
- استرس
- افسردگی
- عوامل تحصیلی
- عوامل خانوادگی
با توجه به این موارد، وقتی کودک از رفتن به مدرسه می ترسد، والدین باید موارد اساسی را که ممکن است در این ترس نقش داشته باشد در نظر بگیرند، ازجمله:
- جابجایی، مانند رفتن به مدرسه جدید، بالا رفتن مقطع تحصیلی و شروع کلاسهای جدید
- تغییر در زندگی خانوادگی مانند اسباب کشی، طلاق، مرگ یا رویدادهای احتمالی آسیب زای دیگر
- نگرانی های واقعی برای اعضای خانواده (به عنوان مثال، وجود یک بیمار در خانه)
- اضطراب اجتماعی یا کمرویی
- خودآگاهی
- قلدری یا دعوا کردن در مدرسه
- ترس از عملکرد ضعیف در مدرسه و گرفتن نمرات بد (“ترس از شکست”)
- ترس از روابط منفی با معلم یا همسالان
- ترس واقعی یا تخیلی از تمسخر یا مجازات در مدرسه
- داشتن یک والد خوب و معقول اما بسیار محافظ کار
شناسایی عامل دقیق ترس کودکان می تواند مشکل باشد. کودکان ممکن است دقیقاً نفهمند که چرا هنگام حضور در مدرسه احساس بیماری، اضطراب یا ناراحتی می کنند.
خصوصیات و نشانه های ترس در مدرسه
کودکانی که از مدرسه می ترسند، اغلب از نظر عاطفی ناامن و بسیار حساس هستند. احتمالاً آنها می خواهند در نزدیکی والدین خود باشند و هنگام جدا شدن از آنها احساس اضطراب می کنند.
علایم زیر نشاندهنده ی ترس کودکان از مدرسه است:
- علائم جسمی مکرر مانند بیماری های معده، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا خستگی بیش از حد، بدون دلیل واقعی پزشکی که قابل شناسایی باشد
- کج خلقی و چسبیدن به پدر و مادر در هنگام دوری از آنها. بعبارت دیگر کودک علائم اضطراب را از خود نشان می دهد
- ترس بیش از حد از تنهایی یا ترس های غیرمنطقی
- مشکل در خواب و دیدن کابوس های مکرر
- دیده شدن علایم بیماری در روزهای مدرسه درحالیکه هیچ گونه علایمی در روزهای تعطیل و آخر هفته دیده نمی شود
- مقاومت طولانی مدت کودک از رفتن به مدرسه
گرچه هراس از مدرسه می تواند تأثیر جدی در آموزش کودک داشته باشد اما امری غیر معمول نیست. حدوداً ۱ تا ۵ درصد از کودکان در بعضی مواقع ترس از مدرسه را تجربه می کنند.
حتما بخوانید: اضطراب در کودکان دبستانی: علائم و بهترین راهکارهای موجود (تحقیقات جدید)
در حالی که این می تواند یک تجربه استرس زا هم برای کودکان و هم برای مراقبان باشد، راههایی وجود دارد که والدین می توانند با استفاده از آنها برای کمک به فرزند خود برای غلبه بر این ترس استفاده کنند.
عوامل خطر
هر کودکی ممکن است از رفتن به مدرسه ترس داشته باشد، اما برخی تحقیقات نشان می دهد که افراد زیر بیشتر در معرض ترس قرار دارند:
- بچه های کم سن
- کوچکترین فرزند خانواده
- کودکان مبتلا به بیماری های مزمن
پیشگیری
برای جلوگیری از ترس در مدرسه می توان اقدامات کمی انجام داد. اما والدین می توانند با قرار دادن کودک در معرض فعالیت هایی از قبیل رفتن به مهد کودک، شرکت در گروه های بازی، فعالیت های جمعی و… احتمال بروز این ترس را کاهش دهند.
با همکاری با اعضای دیگر خانواده(مانند خواهر و برادرهای بزگتر کودک)، می توانید احتمال ترس کودک از رفتن به مدرسه را کاهش دهید. در ادامه روشهای برطرف کردن این ترس را برایتان آورده ایم.
چگونه کمک کنیم؟
همانطور که در بالا اشاره شد، ترس از مدرسه، در کودکان بسیاری دیده می شود. اما اگر نگران این هستید که ترس فرزند شما عمیق و پایدار باشد، باید برای جلوگیری از بروز یک مشکل مزمن و طولانی مدت که می تواند بر یادگیری و توانایی فرزند در تبدیل شدن به یک فرد مستقل تأثیر بگذارد، گام بردارید.
ابتدا فرزندتان را به نزد پزشک ببرید تا به علل ترس پی ببرید. از آنجا که هراس مدرسه با علائم جسمی(مانند ناراحتی معده) همراه است، ابتدا پزشک باید کودک را معاینه کند تا وجود هرگونه بیماری احتمالی را رد کند.
برای رفع هرگونه ترس از مدرسه ابتدا با مشاور، معلم یا روانشناس مدرسه همکاری کنید تا در تعیین دلایل احتمالی این مشکل به شما کمک کنند. والدین و کارکنان مدرسه به همراه هم می توانند یک برنامه مداخله ای را برای افزایش حضور در مدرسه و کاهش ترس و اضطراب ایجاد کنند.
حتما بخوانید: ترس کودکان از تاریکی: بهترین درمانها و همه نکات مهم
نکاتی برای غلبه کودک بر ترس از مدرسه
راهکارهای غلبه بر ترس از مدرسه اغلب شامل تاکتیک های مبتنی بر خانه و مدرسه است. راهکارهای از بین بردن ترس عبارتنداز:
- فرزندتان را تهدید نکنید و با او با آرامش صحبت کنید. داشتن مکالمه صادقانه با کودک می تواند مواردی که باعث ترس و اضطراب او می شوند را مشخص کند. شما باید از قضاوت کردن خودداری کنید و در عوض تجربیات و همدلی های خود را به اشتراک بگذارید و راه های مقابله با این مسئله را مورد بحث قرار دهید.
- راهکارهای آرامش بخش را تمرین کنید. مدیتیشن، تنفس عمیق و تجسم، ابزار عالی برای کاهش اضطراب هستند. به نوجوان خود کمک کنید موسیقی، کتاب و یا مراقبه هایی را پیدا کند که بتواند هر روز با گوش دادن به آنها، اضطراب خود را کاهش دهد.
- با فرزند خود صحبت کنید. بعضی اوقات کودک تا زمانی که از او سؤال نشود، احساسات خود را بیان نمی کند. از کودک بپرسید که چه چیزی او را در رفتن به مدرسه آزار می دهد؟
- موانع یادگیری را شناسایی کنید. مشخص کنید که آیا مهارت های ضعیف تحصیلی یا ناتوانی در یادگیری در بروز این ترس نقش دارند یا خیر. ترس از شکست یکی از دلایل اصلی هراس در مدرسه است. این ترس حتی برای محصل های زرنگ هم اتفاق می افتد.
- به فرزندتان اعتماد بنفس بدهید. به فرزند خود یادآوری کنید که عملکرد او خوب خواهد بود. با استفاده از رفتارهایتان نیز این مسئله را به او منتقل کنید بدون اینکه ناخواسته علائم نگرانی خود را نشان دهید.
- از یک حامی کمک بگیرید. پیدا کردن یک معلم یا یک بزرگسال قابل اعتماد دیگر در مدرسه، می تواند به رفع ناراحتی و نگرانی کودک کمک کند.
- روابط کودک با همسالانش را بهبود ببخشید. با دعوت از کودک برای بازی با همسالان یا ثبت نام فرزند در باشگاه، ورزش یا برنامه های دیگر، به او کمک کنید تا روابط خود را در مدرسه توسعه دهد.
- برنامه مدرسه را ارزیابی کنید. اطمینان حاصل کنید که کودک در مدرسه فرصت هایی برای موفقیت دارد و می تواند در فعالیت هایی که از آن لذت می برد، شرکت کند.
- فرزندتان را توانمند سازید. از استراتژی های مختلف برای بازگرداندن قدرت و اعتماد بنفس کودک استفاده کنید. برای اینکار از یک مشاور کمک بگیرید.
- در صورت لزوم مداخله کنید. اگر تهدیدهای واقعی در مدرسه یا محل زندگی وجود دارد، برای رفع مشکل گام بردارید. این تهدید ممکن است شامل مورد آزار قرار گرفتن از سوی همسالان باشد.
- کودک را بتدریج برای رفتن به مهدکودک یا پیش دبستانی آماده کنید. ابتدا کودک را در یک زمان کوتاه به مهدکودک ببرید و بتدریج این مدت زمان را افزایش دهید تا به موفقیت برسید.
- از جایزه استفاده کنید. برای پاداش دادن به کودک برای حضور در مدرسه، به او جایزه بدهید. از طرف دیگر، به دلیل امتناع کودک از رفتن به مدرسه، از انجام فعالیتهای سرگرم کننده در خانه خودداری کنید.
حتما بخوانید: چگونه با کودکان دبستانی رفتار کنیم؟ (تحقیقات جدید)
از یک متخصص سلامت روان کمک بگیرید
متخصصان سلامت روان می توانند به شما در ارزیابی کامل وضعیت فوبیا کمک کنند و بهترین دوره درمانی را توصیه نمایند. متخصصان سلامت روان، از روشهای زیر برای از بین بردن ترس کودکان از مدرسه استفاده می کنند:
- تجویز دارو
- رفتار درمانی
- درمان فردی
- خانواده درمانی
علاوه بر این، آنها همچنین می توانند به کودکان کمک کنند تا مهارتهای اجتماعی شان را توسعه دهند و برای غلبه کودک بر ترس، تمریناتی را پیشنهاد دهند.
این متخصصان همچنین می توانند، با کمک مسئولان مدرسه، یک برنامه ی پشتیانی برای کودک ارایه دهند.
ویدیوی زیر را حتما ببینید
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
