پنج سال اول زندگی تمام کودکان جزء مهم ترین دوران در شکل گیری شخصیت و رفتار آن هاست. پس رفتار با کودک در این سنین از اهمیت بالایی برخوردار است. در این دوران شخصیت اجتماعی، شناختی، احساسی و فیزیکی کودکان تا حدود زیادی شکل می گیرد. در ادامه آموزش های کاربردی کودک، با بهترین کودک با آموزش اصول و نکات مهم تربیت کودک ۴ ساله از دیدگاه روانشناسی با ما همراه باشید.
۱- مقدمه
چهار سالگی در کودکان سنی است که والدین آن را به عنوان شروع بازیگوشی کودکان می شناسند. این بازیگوشی و شیطنت در صحبت کردن, بازی کردن و دویدن بیشترین نمود را دارد. حتی کودکانی که قبل از ۴ سالگی خجالتی بوده اند. در این سن با علاقه و کنجکاوی در جمع های مربوط به گروه های سنی متفاوت شرکت می کنند. از این رو گاهی ممکن است والدین در رفتار با کودک ۴ ساله دچار سردرگمی یا حتی اشتباه شوند.
۲- ویژگی های روحی کودک ۴ ساله، تقلید و خلاقیت
۱- رشد مهارت های حرکتی:
کودک ۴ ساله شما روی مهارت های حرکتی درشت تسلط کامل دارد و می تواند مثل یک بزرگسال از پله بالا برود، روی یک مسیر مستقیم راه برود، روی یک پا لی لی کند وبدون خطر از درخت و نردبان بالا برود.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
به احتمال زیاد او در توپ بازی پیشرفت زیادی داشته است. می‌تواند به دقت بیشتری نسبت به یک سال قبل توپ را پرتاب کند و بگیرد. به او فرصت دهید تمرین این مهارت ها را ادامه بدهد. این موضوع اهمیت زیادی دارد چون فعالیت های فیزیکی به او کمک می کند تا هماهنگی های فیزیکی صحیح را درخود پیشرفت دهد و نیز زمانی که او یاد میگیرد با دیگران بازی کند تمرین این مهارت ها به او کمک می کند مهارت های شناختی و اجتماعی اش را بهبود دهد.
۲- افزایش خزانه لغات:
یکی از فرآیندهای مهم رشد در کودکان ۴ ساله یادگیری کلمات جدید است. این یادگیری به طور روزانه انجام می شود و میانگین ۴ تا ۶ کلمه در روز را قادرند فرا بگیرند. همچنین جملاتی که استفاده می کنند بار احساسی زیادی دارد و طولانی تر هم می شود. آنها به تدریج یاد می گیرند که از تخیلشان هم استفاده می کنند و گاهی حتی شما را وادار به تصور کردن موضوعی می کنند. البته صحبت کردن در کودکان ۴ ساله بطور کامل و صحیح انجام نمی شود اما آنها به تدریج نحوه درست ادای کلمات را فرا می گیرند و در نهایت به قدرت تکلم کودک کمک فراوانی می شود.
۳- خلاقیت:
کودک در این سن فرآیندهای تفکر در ارتباط با آگاهی های فضایی، قضاوت، سنجش ریسک و برنامه ریزی را در خود پرورش می دهد. مهارت های حرکتی ظریف او نیز در راستای مهارت های درشت به سرعت پیشرفت می کند. اکنون او می تواند حداقل با ده مکعب یا بیشتر بک برج بسازد. سازه های خلاقانه تری درست کند و شروع به درک مفاهیمی مثل تعادل و پایداری می کند.
۴-تقلید:
کودکان در این سن رفتار والدین را تقلید می کنند، برای همین باید توجه داشته باشید که آنها از کوچکترین حرکت شما حتی اگر اشتباه باشد الگو میگیرند.
۵- در حال آمادگی برای ورود به اجتماع و مدرسه:
همیشه به خاطر داشته باشید که کودک به خودی خود از احساسات همسن و سال های خود اطلاعی ندارد، نیاز به همکاری و همدردی و کمک به آنان را درک نمی کند ؛ او باید این نوع مهارت ها را از بزرگترها بیاموزد. مهارت هایی که به او کمک می کند تا به یک موجود اجتماعی تبدیل شود. در این بخش هم تشویق و تحسین کودک راه مناسبی برای آموزش مهارت هاست. کودک نیاز به راهنمایی های شما و تمرین بیشتر دارد.
همکاری کردن با دیگران، رعایت نوبت در بازی ها و رفتار عادلانه داشتن و حفظ آرامش ، مهارت هایی هستند که باید یاد گرفت و تنها یک اشاره کوچک شما کافیست، ولی باید صبر کنید و تمرین داشته باشید تا به نتایج مطلوب برسید.
۳-راهکارهای تربیت کودک ۴ ساله
اولین اصل در برقراری ارتباط موثر والدین در رفتار با کودک ۴ ساله توجه است، این توجه می تواند به اشکال و روش های مختلف باشد نظیر همراهی در بازی، گوش دادن به حرف های کودک، همراهی در تماشای تلویزیون و… باشد.
۱-وضع قوانین مشخص در خانه:
این قوانین مهم ترین ابزار برای مدیریت رفتارهای کودک می باشد. بر روی قوانینی که باعث حفظ امنیت کودک می شود تمرکز داشته باشید قوانینی مانند «در پارکینگ دست یک بزرگتر را بگیر» و در مورد مسائلی شخصی که باعث حفظ امنیت کودک می شود به او بگویید «به چیزهای خطرناک دست نزن.»
در چهار سالگی، به توانایی ها و مهارتهایی که خودشان به تنهایی می توانند انجام دهند مانند لباس پوشیدن و مسواک زدن افتخار می کنند. ولی مهم است که نسبت به کارهایی که کودک خودش می تواند انجام دهد محدودیت هایی قائل شوید و به او تذکر دهید که «اگر شیر بیشتری می خواهی باید به من بگویی.»
همجنین بیان انتظارات قبل از شرایط جدید مهم است، کودک چهارساله نیاز دارد که بداند که چه رفتارهایی از نظر اجتماعی قابل قبول است. برای کودک توضیح دهید که در کتابخانه باید یواش و آرام صحبت کند ولی در زمین بیس بال می تواند فریاد بزند و بلند بلند حرف بزند.
۲- منع کردن:
منع کردن یکی از بهترین روش هایی است که در رابطه با تربیت کودک چهارساله کارآمد می باشد. سعی داشته باشید که نسبت به شرایط دشواری که کودکتان در آن قرار می گیرد یک گام جلوتر باشید و آگاهانه با شرایط برخورد کنید. قوانین و عواقب و انتظارات روشنی را با توجه به سن کودک مشخص کنید.
۳- تعریف و تمجید:
تا زمانی که کودک چهارساله نسبت به رفتارهای خوبش از او تعریف و تمجید می شود، به رفتار خوبش ادامه می دهد.
۴- نادیده گرفتن:
نادیده گرفتن رفتارهای بد ناچیز می تواند روش موثری برای کاهش رفتارهای بد و آزار دهنده ای باشند که کودک برای جلب توجه انجام می دهد.
۵- سیستم پاداش دهی ساده و کم هزینه:
در حالی که برخی از کودکان نسبت به برچسب های هدیه همچنان واکنش مناسبی نشان می دهند، برخی از کودکان به سیستم پاداش دهی متفاوتی نیاز دارند. بگذارید کودکتان برای ۱۵ دقیقه بیشتر بیدار بماند زیرا امروز رفتار خوبی داشته است این کار باعث می شود که کودک فردا نیز به رفتار خوبش ادامه دهد.
۶- وقفه زمانی:
ایجاد وقفه برای کودک بهترین روش برای کمک به برای زمانی است که او خسته و ناامید شده است. فقط از این مسئله اطمینان حاصل کنید که این ابزار را به عنوان تربیت کودک به کار می برید و برای تنبیه از آن استفادده نمی کنید. برای چهار دقیقه برای کودک وقفه ایجاد کنید.
۷- منحرف کردن حواس کودک:
توجه کودک چهارساله تان را به برای مدت زمان کوتاهی به چیزی دیگر جلب کنید. برای پرت کردن حواس کودک از چیزی که در حال انجام آن است و شما نمی خواهید که آن کار را انجام دهد می توانید از روش منحرف کردن حواس کودک استفاده کنید. اگر کودکتان علاقه ی زیادی به کوبیدن روی کیبورد کامپیوترتان دارد، به او چیز دیگری بدهید (به گونه ای که کودک متوجه نشود که شما از کوبیدن روی کیبورد ناراحت شده اید) تا با آن بازی کند.
۸- محروم سازی:
زمانی که کودک نسبت به زمان وقفه ای که برای او در نظر گرفته اید بی توجه است و آن را رد می کند یا زمانی که کودک از قانون بزرگی که برای او تعیین کرده اید عدول می کند مزیت های او را از او بگیرید. فقط از این مسئله اطمینان حاصل کنید که رفع مزیت ها را برای مدت زمان کوتاهی ادامه می دهید. در برخی موارد نیم ساعت می تواند موثر باشد در حالی که زمان طولانی تری مثل تمام روز می تواند در کودک حساسیت هایی به وجود بیاورد. هیچ چیز را برای تمام طول روز یا برای یک هفته برای کودک محروم نکنید زیرا ممکن است کودک فراموش کند که برای چه چیزی از داشتن آن محروم شده است.
۹- عواقب منطقی:
این روش از ادامه رفتارهای بد کودک جلوگیری می کند.
به یاد داشته باشید هر کودک به یک رفتار بهتر پاسخ می دهد، والدین باید بهترین رویکرد ممکن را در مورد فرزندشان به کار ببرند.
۴- فیلم آموزشی تربیت کودک ۴ ساله
فیلم شماره ۱
فیلم شماره ۲
۵- نکات دیگر
بهتر است که فشارها را از روی فرزندانمان برداریم و به آنها فرصت کافی بدهیم تا بتوانند به آرامی و با کاردانی در مراحل رشد خود قدم بردارند.
