در این مطلب اطلاعات کاملی درمورد حساسیت یا آلرژی غذایی در کودکان و نوجوانان آورده شده است. اگر فرزند شما هم به این وضعیت مبتلا است، به شما توصیه می کنیم که این مطلب را از دست ندهید.
کلیاتی در مورد حساسیت غذایی
حساسیت غذایی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به طور غیرمعمول به غذاهای خاصی واکنش نشان می دهد. اگرچه واکنش های آلرژیک اغلب خفیف هستند اما می توانند بسیار جدی باشند.
علائم حساسیت غذایی می تواند نواحی مختلف بدن را به طور همزمان تحت تأثیر قرار دهد. برخی از علائم رایج آن عبارتند از:
- احساس خارش در داخل دهان، گلو یا گوش ها
- بثورات قرمز خارش دار (کهیر)
- ورم صورت، اطراف چشم ها، لب، زبان و سقف دهان (به این وضعیت آنژیوادم گفته می شود که بسیار شبیه به کهیر است اما بافت های عمقی تری را درگیر می کند)
- استفراغ
آنافیلاکسی واکنش آلرژیک تهدید آمیز و خطرناکی ست که می تواند مرگبار باشد. این وضعیت می تواند باعث افت ناگهانی فشار خون، شوک و مشکلات تنفسی شود.
اگر فکر می کنید فردی علائم آنافیلاکسی (مانند مشکلات تنفسی، سرگیجه و احساس بیهوشی یا عدم هوشیاری) دارد با اورژانس تماس بگیرید.
فراموش نکنید که به پرسنل آمبولانس اطلاع دهید که فرد دچار آنافیلاکسی یا “شوک آنافیلاکسی” شده است.
چه چیزی باعث ایجاد حساسیت غذایی می شود؟
آلرژی غذایی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن، پروتئین ها یا دیگر مواد موجود در غذا را با یک ماده ی مهاجم و مضر اشتباه می گیرد.
در نتیجه ی این امر تعدادی مواد شیمیایی آزاد می شود. در حقیقت همین مواد شیمیایی هستند که علائم واکنش های آلرژیک را ایجاد می کنند.
تقریباً هر غذایی می تواند واکنش آلرژیک ایجاد کند اما برخی غذاهای خاص، احتمال بروز آن را افزایش می دهند.
غذاهایی که در کودکان بیشتر باعث بروز واکنش های آلرژیک می شوند عبارتند از:
- شیر
- تخم مرغ
- بادام زمینی
- آجیل درختی
- ماهی
- صدف
اکثر کودکانی که به مواد غذایی حساسیت دارند در دوران نوزادی دچار اگزما می شوند. هرچه اگزمای کودک شدیدتر باشد و زودتر شروع شود، احتمال آلرژی غذایی او بیشتر است.
غذاهایی که در بزرگسالان بیشتر باعث بروز واکنش های آلرژیک می شوند عبارتند از:
- بادام زمینی
- آجیل درختی مانند گردو، آجیل برزیلی، بادام و فندق
- میوه ها مانند سیب و هلو
- ماهی
- صدف، خرچنگ و میگو
هنوز مشخص نیست که چرا افرادیکه شرایط آلرژیک دیگری مانند آسم، تب یونجه و اگزما دارند، به غذا حساسیت نشان می دهند.
انواع حساسیت های غذایی
حساسیت های غذایی بسته به علائم و زمان بروز آنها به سه نوع تقسیم می شوند.
- حساسیت غذایی با واسطه IgE: رایج ترین نوع حساسیت است که توسط سیستم ایمنی ایجاد می شود و آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولینE (IgE) را ایجاد می کند. علائم این آلرژی چند ثانیه یا چند دقیقه پس از خوردن غذا ظاهر می شود. خطر آنافیلاکسی در این نوع حساسیت بیشتر است.
- حساسیت غذایی بدون واسطه IgE: این واکنش های آلرژیک ناشی از ایمونوگلوبولین E نیست بلکه توسط دیگر سلول های سیستم ایمنی ایجاد می شود. تشخیص این نوع حساسیت اغلب دشوار است زیرا علائم آن بسیار بیشتر طول می کشد (تا چند ساعت).
- حساسیت غذایی ترکیبی (ترکیب حساسیت غذایی با واسطه IgE و بدون واسطه IgE): افرادیکه به این وضعیت مبتلا هستند، علائم هر دو آلرژی را تجربه می کنند.
سندرم آلرژی دهانی چیست؟
برخی از افراد بلافاصله پس از خوردن میوه یا سبزیجات تازه دچار خارش در دهان و گلو می شوند که گاهی اوقات با تورم خفیفی همراه است. این سندرم به عنوان سندرم آلرژی دهانی شناخته می شود.
سندرم آلرژی دهانی در افرادیکه نسبت به گرده گل ها و درختان حساسیت دارند (تب یونجه)، دیده می شود. دلیل این امر این است که پروتئین های برخی مواد غذایی خام و پروتئین های موجود در گرده ها، ساختار مشابهی دارند. در نتیجه سیستم ایمنی بدن هنگام مصرف این مواد غذایی و قرار گرفتن در معرض گرده ها، واکنش مشابهی از خود نشان می دهد.
سندرم آلرژی دهانی به طور کلی علائم شدیدی ایجاد نمی کند و با پخت کامل میوه ها و سبزیجات می توان مواد حساسیت زا را غیرفعال کرد. اما علائم این وضعیت در برخی افراد می تواند شدید باشد.
بهترین راه پیشگیری از واکنش آلرژیک، شناسایی غذاهای ایجاد کننده آلرژی و اجتناب از مصرف آنها است.
تحقیقات جدید در حال بررسی راه هایی برای حساسیت زدایی برخی از آلرژن های غذایی مانند بادام زمینی و شیر است اما اثر این روش هنوز ثابت نشده است.
بدون مشورت با پزشک از ایجاد هرگونه تغییر اساسی مانند قطع مصرف محصولات لبنی در رژیم غذایی خود یا فرزندتان اجتناب کنید. برای حذف برخی از غذاها مانند شیر از رژیم غذایی، ممکن است لازم باشد ابتدا با یک متخصص تغذیه صحبت کنید.
داروهای آنتی هیستامین می توانند به تسکین علائم واکنش های آلرژیک خفیف یا متوسط کمک کنند. برای کنترل علائم آلرژیک حاد، به آنتی هیستامین هایی با دوز بالاتر نیاز است.
آدرنالین (اپی نفرین)، یک درمان موثر برای کنترل علائم شدیدتر آلرژی مانند آنافیلاکسی است.
افراد مبتلا به آلرژی غذایی اغلب از دستگاهی بنام تزریق کننده ی خودکار آدرنالین استفاده می کنند که حاوی مقادیر مشخصی از آدرنالین است و می تواند در مواقع ضروری استفاده شود.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر فکر می کنید خودتان یا فرزندتان حساسیت غذایی دارید، بسیار مهم است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک در صورت لزوم شما را به یک متخصص آلرژی ارجاع می دهد.
بسیاری از والدین به اشتباه تصور می کنند که فرزندشان آلرژی غذایی دارد در حالی که علائم آنها در واقع به دلایل دیگری ایجاد شده است.
اگرچه کیت های آلرژی در بسیاری از نقاط در دسترس هستند اما استفاده از آنها توصیه نمی شود. بسیاری از این کیت ها بر اساس اصول علمی ساخته نشده اند. برای تشخیص آلرژی، بهترین راه مراجعه به پزشک است.
آلرژی غذایی بیشتر در چه محدوده ی سنی دیده می شود؟
بیشتر حساسیت های غذایی، کودکان زیر سه سال را تحت تاثیر قرار می دهد. تخمین زده می شود که از هر 14 کودک در این سن، 1 نفر حداقل یک حساسیت غذایی دارد.
بیشتر کودکانی که در اوایل زندگی به شیر، تخم مرغ، سویا و گندم حساسیت دارند، احتمالا هنگام رفتن به مدرسه بهبود پیدا می کنند.
حساسیت به بادام زمینی و آجیل درختی معمولاً طولانی تر است. تخمین زده می شود که از هر پنج کودک مبتلا به آلرژی بادام زمینی، چهار نفر تا آخر عمر به بادام زمینی حساسیت خواهد داشت.
حساسیت های غذایی که در بزرگسالی ایجاد می شوند و یا تا بزرگسالی ادامه می یابند، احتمالاً آلرژی مادام العمر هستند.
میزان آلرژی غذایی در 20 سال گذشته، به دلایل نامشخص به شدت افزایش یافته است.
با این حال مرگ ناشی از واکنش های غذایی مرتبط با آنافیلاکسی بسیار نادر است.
علائم حساسیت غذایی
علائم حساسیت غذایی تقریباً چند ثانیه یا چند دقیقه پس از خوردن غذا ظاهر می شود.
برخی از افراد ممکن است دچار واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) شوند که می تواند مرگبار باشد.
حساسیت غذایی با واسطه IgE، به عنوان رایج ترین نوع واکنش آلرژیک به غذا شناخته می شود.
علائم حساسیت غذایی عبارتند از:
- سوزن سوزن شدن یا خارش در دهان
- بثورات قرمز و خارش دار (کهیر). در برخی موارد، پوست می تواند قرمز و خارش دار شود اما اثری از بثورات برجسته مشاهده نشود
- ورم صورت، دهان (آنژیوادم)، گلو یا سایر نواحی بدن
- مشکل در بلع
- خس خس سینه یا تنگی نفس
- احساس سرگیجه و سبکی سر
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد شکم یا اسهال
- علائم شبیه تب یونجه مانند عطسه یا خارش چشم (ورم ملتحمه آلرژیک)
آنافیلاکسی
علائم واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) می تواند ناگهانی باشد و خیلی سریع بدتر شود.
علائم اولیه آنافیلاکسی اغلب مشابه علائم ذکر شده در بالا است و می تواند منجر به موارد زیر شود:
- افزایش مشکلات تنفسی مانند خس خس سینه و سرفه
- احساس ناگهانی و شدید اضطراب و ترس
- ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
- افت شدید و ناگهانی فشار خون که می تواند باعث ایجاد سبکی سر و گیجی شود
- عدم هوشیاری
آنافیلاکسی یک فوریت پزشکی است و بدون درمان به موقع می تواند مرگبار باشد. اگر فکر می کنید شما یا نزدیکان تان دچار این وضعیت شده اید، در اسرع وقت با اورژانس تماس بگیرید.
حساسیت غذایی بدون واسطه IgE
نوع دیگر واکنش های آلرژیک، حساسیت غذایی بدون واسطه IgE است. علائم این نوع حساسیت ممکن است خیلی بیشتر (گاهی اوقات تا چند روز) طول بکشد.
برخی از علائم حساسیت غذایی بدون واسطه IgE ممکن است شبیه واکنش های آلرژیک باشند و عبارتنداز:
- قرمزی و خارش پوست بصورت بثورات قرمز برجسته و خارش دار
- خارش، قرمزی، خشکی و ترک پوست (اگزمای آتوپیک)
علائم دیگر ممکن است به این اندازه آشکار نباشد و گاهی تصور می شود که علت آن چیزی غیر از حساسیت است. این علائم عبارتند از:
- سوزش سر دل و سوء هاضمه ناشی از خروج اسید از معده (بیماری رفلاکس معده – مری)
- مکرر و شل شدن مدفوع (که می تواند با اسهال متفاوت باشد)
- وجود خون و مخاط در مدفوع
- گریه زیاد و غیرقابل تسکین نوزادان حتی اگر نوزاد به خوبی تغذیه شده است و نیازی به تعویض پوشک ندارد (کولیک)
- یبوست
- قرمزی در اطراف مقعد، رکتوم و دستگاه تناسلی
- رنگ پریدگی غیرمعمول
- رشد ضعیف و کمتر از حد انتظار
واکنش آلرژیک ترکیبی
واکنش آلرژیک ترکیبی، ترکیب حساسیت غذایی با واسطه IgE و بدون واسطه IgE است. برخی از کودکان می توانند علائم حساسیت IgE مانند ورم و علائم حساسیت غیر IgE مانند یبوست را از خود نشان دهند.
این می تواند برای کودکانی که به شیر حساسیت دارند اتفاق بیفتد.
علل حساسیت غذایی
حساسیت غذایی به این دلیل ایجاد می شود که سیستم ایمنی بدن، پروتئین های بی ضرر در غذاهای خاص را با یک عامل تهدید کننده اشتباه می گیرد. در این زمان تعدادی مواد شیمیایی آزاد می شود که باعث واکنش آلرژیک می گردد.
سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن با تولید پروتئین های خاصی به نام آنتی بادی از بدن محافظت می کند.
آنتی بادی ها، تهدیدات احتمالی بدن مانند باکتری ها و ویروس ها را شناسایی می کنند. آنها به سیستم ایمنی بدن سیگنالی ارسال می کنند تا مواد شیمیایی مورد نیاز برای از بین بردن مواد مضر را آزاد کند و از گسترش عفونت جلوگیری نماید.
در رایج ترین نوع حساسیت غذایی، آنتی بادی معروف به ایمونوگلوبولینE (IgE)، به اشتباه پروتئین خاصی را که در غذا یافت می شود به عنوان تهدید مورد هدف قرار می دهد. IgE می تواند باعث ترشح چندین ماده شیمیایی شود که مهمترین آنها هیستامین است.
هیستامین
هیستامین بیشتر علائم معمولی را که در طول واکنش آلرژیک رخ می دهد ایجاد می کند. به عنوان مثال می تواند:
- باعث گسترش عروق خونی کوچک و قرمز و متورم شدن پوست اطراف آن شود
- روی اعصاب پوست تأثیر بگذارد و باعث خارش شود
- میزان مخاط تولید شده در مخاط بینی را افزایش دهد که باعث خارش و احساس سوزش می شود
انتشار هیستامین در بیشتر حساسیت های غذایی، محدود به قسمت های خاصی از بدن مانند دهان، گلو یا پوست است.
در آنافیلاکسی، سیستم ایمنی بدن واکنش زیادی از خود نشان می دهد و مقادیر زیادی هیستامین و بسیاری مواد شیمیایی دیگر را در خون آزاد می کند. این باعث ایجاد طیف گسترده ای از علائم مرتبط با آنافیلاکسی می شود.
حساسیت غذایی بدون واسطه IgE
نوع دیگری از حساسیت غذایی وجود دارد که تحت عنوان حساسیت غذایی بدون واسطه IgE شناخته می شود و توسط سلول های مختلف در سیستم ایمنی بدن ایجاد می گردد.
تشخیص این وضعیت بسیار سخت تر است زیرا هیچ آزمایشی برای تشخیص دقیق آن وجود ندارد.
این نوع واکنش تا حد زیادی محدود به پوست و دستگاه گوارش است و باعث بروز علائمی مانند سوزش سر دل، سوء هاضمه و اگزما می شود.
حساسیت غذایی بدون واسطه IgE در نوزادان هم می تواند باعث ایجاد اسهال و رفلاکس شود.
خوراکی ها
غذاهایی که در کودکان بیشتر باعث واکنش آلرژیک می شوند عبارتند از:
- تخم مرغ
- شیر. اگر کودکی به شیر گاو حساسیت دارد، احتمالاً به همه انواع شیر از جمله شیرخشک نیز حساسیت دارد.
- سویا
- گندم
- بادام زمینی
غذاهایی که در بزرگسالان بیشتر باعث بروز واکنش آلرژیک می شوند عبارتند از:
- بادام زمینی
- آجیل درختی مانند گردو، آجیل برزیلی، بادام و پسته
- ماهی
- صدف، خرچنگ و میگو
با این حال هر نوع غذایی می تواند به طور بالقوه باعث ایجاد حساسیت شود. واکنش های آلرژیک ناشی از مواد غذایی زیر نیز گزارش شده است:
- کرفس: این ماده ی غذایی گاهی اوقات می تواند شوک آنافیلاکسی ایجاد کند
- گلوتن: که نوعی پروتئین موجود در غلات است
- خردل
- کنجد
- میوه و سبزیجات: علائمی که توسط میوه و سبزیجات ایجاد می شود، بر دهان، لب و گلو تأثیر می گذارد (سندرم آلرژی دهان)
- گوشت: برخی افراد فقط به یک نوع گوشت حساسیت دارند در حالی که برخی دیگر به طیف وسیعی از گوشت ها حساسیت دارند. یک علامت رایج این حساسیت، سوزش پوست است
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آلرژی غذایی هستند؟
علت دقیق آلرژی غذایی، بطور کامل مشخص نیست. با این حال برخی عوامل خطر، احتمال ابتلا به این وضعیت را افزایش می دهند. در این قسمت به مهمترین عوامل خطر مرتبط با آلرژی غذایی اشاره شده است.
سابقه خانوادگی
اگر والدین، برادر یا خواهر شما به بیماری های آلرژیک مانند آسم، اگزما یا حساسیت غذایی مبتلا باشند، احتمال ابتلای شما به این حساسیت غذایی افزایش میابد. با این حال ممکن است غذاهایی که شما به آن حساسیت دارید، با غذاهایی که اعضای خانواده تان به آن آلرژی دارند، متفاوت باشد.
سایر بیماری های آلرژیک
کودکانی که در اوایل زندگی خود به بیماری هایی مثل درماتیت آتوپیک (اگزما) مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به آلرژی غذایی هستند.
افزایش موارد ابتلا به آلرژی غذایی
تعداد افراد مبتلا به آلرژی غذایی طی چند دهه گذشته به شدت افزایش یافته است. دلیل این امر مشخص نیست. علاوه بر این، موارد ابتلا به دیگر بیماری های آلرژیک مانند درماتیت آتوپیک نیز افزایش یافته است.
یکی از تئوری های موجود این است که رژیم غذایی کودکان در 30 تا 40 سال گذشته، به طور قابل توجهی تغییر کرده است.
نظریه دیگر این است که بسیاری از کودکان به طور فزاینده ای در محیط های استریل و بدون میکروب بزرگ می شوند. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن ممکن است در تماس با میکروب های مورد نیاز آنها برای رشد قرار نگیرد و به این ترتیب حساسیت بیشتری پیدا کنند.
تشخیص حساسیت غذایی چگونه انجام می شود؟
اگر فکر می کنید خودتان یا فرزندتان آلرژی غذایی دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
پزشک ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسد:
- علائم آلرژی، چقدر بعد از خوردن غذا آغاز شد؟
- علائم چقدر طول کشید؟
- علائم چقدر شدید بود؟
- آیا این اولین بار است که این علائم رخ می دهد؟ اگر نه تاکنون چند بار رخ داده است؟
- چه غذایی باعث آلرژی شد و فرزند شما چقدر از آن را خورد؟
پزشک همچنین ممکن است در مورد سابقه پزشکی فرزند شما سوالات زیر را بپرسد:
- آیا فرزندتان آلرژی یا بیماری های آلرژیک دیگری دارد؟
- آیا در خانواده شما سابقه حساسیت وجود دارد؟
- آیا فرزند شما از شیر مادر تغذیه کرده یا شیر خشک؟
پزشک عمومی همچنین ممکن است وزن و اندازه فرزند شما را اندازه گیری کند تا مطمئن شود که با سرعت مورد انتظار رشد می کند.
زمان مراجعه به کلینیک آلرژی
اگر پزشک عمومی به آلرژی غذایی مشکوک شود، ممکن است شما را برای انجام آزمایشات به کلینیک یا مرکز آلرژی ارجاع دهد.
بسته به نوع حساسیت، آزمایش های مورد نیاز می تواند متفاوت باشد. برخی از آنها عبارتنداز:
- اگر علائم به سرعت ظاهر می شود (حساسیت غذایی با واسطه IgE)، احتمالاً تست خراش پوستی یا آزمایش خون گرفته می شود.
- اگر علائم آهسته تر ظاهر می شود (حساسیت غذایی بدون واسطه IgE)، احتمالاً از رژیم غذایی حذفی استفاده می شود.
در این قسمت، اطلاعات بیشتری در مورد موارد فوق آورده شده است.
تست خراش پوستی
این تست با قرار دادن آلرژن های احتمالی در پوست انجام می شود. در طی انجام این آزمایش از خراش هایی برای وارد کردن آلرژن به پوست و تماس با سیستم ایمنی بدن استفاده می شود. اگر پوست قرمز شود و یا ناحیه دچار خارش شود، به این معنی است که نسبت به آن آلرژن واکنش جدی ایجاد شده است.
گاهی اوقات پزشک ممکن است آزمایش را با استفاده از غذایی انجام دهد که تصور می شود باعث واکنش می شود.
خارش، قرمزی و تورم نشان دهنده واکنش مثبت است. این آزمایش معمولاً بدون درد است.
آزمایش خراش پوستی از نظر تئوریکی، احتمال کمی برای ایجاد آنافیلاکسی دارد اما در جایی مانند کلینیک آلرژی یا بیمارستان انجام می شود که امکانات لازم برای مقابله با آن وجود داشته باشد.
آزمایش خون
جایگزین آزمایش خراش پوستی، آزمایش خون است که میزان آنتی بادی های آلرژیک را در خون اندازه گیری می کند.
رژیم غذایی حذفی
در رژیم غذایی حذفی غذاهایی که تصور می شود باعث ایجاد واکنش آلرژیک می شوند، به مدت دو تا شش هفته از رژیم غذایی حذف می شوند. پس از این مدت غذاها دوباره یکی یکی به رژیم غذایی اضافه می شوند تا غذا یا ترکیبی که موجب ایجاد حساسیت می شود، شناسایی گردد.
اگر علائم حساسیت پس از حذف غذا از رژیم غذایی برطرف شوند اما پس از مصرف دوباره، مجددا عود کنند، نشان می دهد که بدن به آن غذا حساسیت یا عدم تحمل غذایی دارد.
قبل از بازگشت به رژیم غذایی معمول، باید راجب به مواردی از جمله موارد زیر از متخصص تغذیه مشاوره بگیرید:
- غذاها و نوشیدنی هایی که باید از آنها اجتناب کنید
- نحوه ی تفسیر لیبل و برچسب مواد غذایی
- استفاده از منابع تغذیه جایگزین
- مدت زمانی که باید به رژیم ادامه داده شود
رژیم غذایی شما حتما باید زیر نظر متخصص تغذیه یا آلرژی باشد. بنابراین از تنظیم خودسرانه ی رژیم غذایی پرهیز کنید.
آزمایشات جایگزین
آزمایشات دیگری نیز وجود دارند که ادعا می کنند می توانند آلرژی را تشخیص دهند اما بطور کلی انجام آنها توسط متخصصین توصیه نمی شود. برخی از آنها عبارتنداز:
- آزمایش وگا: ادعا می کند که با اندازه گیری تغییرات میدان الکترومغناطیسی، آلرژی را تشخیص می دهد.
- آزمایش کینزیولوژی: ادعا می کند که با مطالعه واکنش های ماهیچه ای، حساسیت غذایی را تشخیص می دهد.
- آنالیز مو: ادعا می کند که با گرفتن نمونه ای از موها و انجام یک سری آزمایشات روی آن، حساسیت غذایی را تشخیص می دهد.
- آزمایش خون جایگزین (آزمایش لکوسیتوتوکسیک): ادعا می کند که آلرژی غذایی را با بررسی “ورم گلبول های سفید خون” تشخیص می دهد.
بسیاری از کیت های آزمایشات جایگزین گران هستند و از لحاظ علمی معتبر نیستند. بنابراین باید از آنها اجتناب کرد.
زندگی کردن با حساسیت غذایی
در این قسمت نکات مفیدی در مورد نحوه ی کنار آمدن کودکان با آلرژی و حساسیت های غذایی آورده شده است.
رژیم غذایی کودک
در حال حاضر هیچ درمانی برای آلرژی غذایی وجود ندارد و بسیاری از کودکان با حساسیت به غذاهایی مثل شیر و تخم مرغ بزرگ می شوند.
موثرترین راه برای پیشگیری از علائم آلرژی، حذف غذاهای حساسیت زا (معروف به آلرژن) از رژیم غذایی است.
با این حال مهم است که قبل از حذف برخی از غذاها از رژیم غذایی، ابتدا با پزشک عمومی یا پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید.
حذف تخم مرغ یا بادام زمینی از رژیم غذایی کودک تأثیر چندانی بر تغذیه او نخواهد داشت. اگرچه هر دوی اینها منبع خوبی از پروتئین هستند اما می توان آنها را با منابع دیگر جایگزین کرد.
حساسیت به شیر می تواند تأثیر بیشتری داشته باشد زیرا شیر منبع خوبی از کلسیم است اما راه های دیگری نیز وجود دارد که می توانید کلسیم را در رژیم غذایی کودک خود قرار دهید. برای مثال سبزیجات برگ سبز منبع خوبی از کلسیم هستند و بسیاری از غذاها و نوشیدنی ها با کلسیم غنی شده اند.
اگر نگران هستید که حساسیت فرزند شما بر رشد و نمو او تأثیر می گذارد، به پزشک عمومی خود مراجعه کنید.
برچسب های مواد غذایی
بسیار مهم است که برچسب مواد غذایی یا نوشیدنی های از قبل بسته بندی شده کودک خود را بررسی کنید چون ممکن است حاوی موادی باشند که به آن حساسیت دارند.
ترکیبات زیر، باید در بسته بندی محصولات غذایی ذکر شده باشند:
- کرفس
- غلات حاوی گلوتن از جمله گندم، چاودار، جو و جو دوسر
- سخت پوستان شامل میگو، لابستر و خرچنگ
- تخم مرغ
- ماهی
- لوپین (یک نوع گیاه)
- شیر
- انواع صدف
- خردل
- آجیل درختی مانند بادام، فندق، گردو، آجیل برزیلی، بادام هندی، پسته و آجیل ماکادمیا
- بادام زمینی
- کنجد
- سویا
- دی اکسید گوگرد و سولفیت ها (نگهدارنده های مورد استفاده در برخی غذاها و نوشیدنی ها می باشند). اگر میزان این ترکیبات بالای 10 میلی گرم در کیلوگرم یا در لیتر باشد، باید در بسته بندی محصول ذکر شوند.
برخی از تولیدکنندگان مواد غذایی برچسب های هشدار دهنده حساسیت (به عنوان مثال “حاوی آجیل”) را روی غذاهای از قبل بسته بندی شده خود قرار می دهند در صورتی که حاوی موادی مانند بادام زمینی، گندم، تخم مرغ یا شیر هستند که باعث واکنش آلرژیک می شوند.
اگر هر یک از 14 آلرژن ذکر شده در ترکیب ماده ی غذایی بکار رفته باشند، باید روی بسته بندی محصول ذکر شوند.
همچنین مراقب برچسب های “may contain” (ممکن است حاوی…) مانند ” may contain traces of peanut” (ممکن است حاوی مقداری بادام زمینی باشد) باشید. تولیدکنندگان گاهی اوقات این برچسب را روی محصولات خود می گذارند تا به مصرف کنندگان هشدار دهند که ممکن است هنگام تولید، به محصول غذایی دیگری آلوده شده باشند.
برخی از محصولات غیر غذایی نیز ممکن است حاوی غذاهای حساسیت زا باشند. برخی از آنها عبارتنداز:
- برخی از صابون ها و شامپوها حاوی روغن سویا، تخم مرغ و روغن آجیل درختی هستند
- برخی از غذاهای حیوانات خانگی حاوی شیر و بادام زمینی هستند
- برخی از چسب ها و لیبل هایی که روی پاکت ها و تمبرها استفاده می شود حاوی مقادیری گندم است
توصیه می شود که برچسب محصولات غیر غذایی را نیز بخوانید چون ممکن است کودک شما با آنها تماس فیزیکی نزدیک داشته باشد.
غذای بسته بندی نشده
در حال حاضر، غذاهای بسته بندی نشده مانند غذای بسته بندی شده، نیازی به برچسب گذاری ندارند. این می تواند تشخیص مواد تشکیل دهنده ی آنها را دشوارتر کند.
نمونه هایی از غذاهای بسته بندی نشده عبارتند از:
- نان ها (از جمله نان هایی که در فروشگاه ها و سوپرمارکت ها به فروش می رسند)
- سالاد های آماده
- ساندویچ فروشی ها و فست فودها
- غذاهای آماده
- رستوران ها
اگر شما یا فرزندتان حساسیت غذایی شدید دارید، باید هنگام غذا خوردن در بیرون از منزل بسیار مراقب باشید.
توصیه های زیر می تواند از بروز حساسیت های غذایی به شما کمک کند:
- به کارکنان اطلاع دهید: هنگام رزرو میز در رستوران، مطمئن شوید که کارکنان از هرگونه حساسیت غذایی شما یا فرزندتان مطلع هستند. از آنها تضمین قطعی بخواهید که غذای خاصی که به آنها آلرژی دارید، در هیچ یک از غذاهای سرو شده وجود نداشته باشد. علاوه بر اطلاع دادن به سرآشپز و کارکنان آشپزخانه که در پخت غذای شما نقش دارند، به پیشخدمت ها و گارسون ها نیز اطلاع دهید تا اهمیت پیشگیری از آلودگی را هنگام خدمت به شما درک کنند.
- منو را با دقت بخوانید و مواد مخفی موجود در غذا را بررسی کنید: برخی از انواع غذاها حاوی مواد دیگری هستند که می توانند باعث ایجاد حساسیت شوند. برخی از این مواد ممکن است توسط کارکنان رستوران نادیده گرفته شده باشند. برخی از دسرها حاوی آجیل بوده و برخی از سس ها حاوی گندم و بادام زمینی هستند.
- برای بدترین چیزها خود را آماده کنید: ایده خوبی است که خود را برای هر احتمالی آماده کنید. همیشه هنگام غذا خوردن بیرون از خانه داروهای ضد حساسیت به ویژه تزریق کننده خودکار آدرنالین را همراه داشته باشید.
- برای اطمینان از نداشتن حساسیت به غذا، قبل از اینکه کودک شما شروع به غذا خوردن کند، از او بخواهید که مقدار کمی از غذا را بردارد و آن را به لب های خود بمالد تا ببیند آیا احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش می کند یا خیر. داشتن چنین علائمی نشان می دهد که غذا باعث واکنش آلرژیک در او می شود. با این حال این آزمایش برای همه ی غذاها جواب نمی دهد بنابراین نباید از آن به عنوان جایگزینی جهت توصیه های بالا استفاده کرد.
در اینجا چند توصیه دیگر برای والدین وجود دارد:
- در مورد حساسیت کودک خود به مسئولان مدرسه اطلاع دهید. بسته به شدت آلرژی کودک، ممکن است لازم باشد در صورت بروز حساسیت، به کارکنان مدرسه آموزش دهید که در مواقع اضطراری چه کاری باید انجام دهند.
- به والدین کودکان دیگر اطلاع دهید: کودکان خردسال ممکن است به راحتی حساسیت غذایی خود را فراموش کنند و غذاهای حساسیت زایی که به آنها داده می شود را بخورند. با مطلع کردن والدین کودکان دیگر، از بروز این امر جلوگیری نمایید.
- کودک خود را آموزش دهید. اگر فرزند شما به اندازه کافی بزرگ شده است که حساسیت خود را درک می کند، مهم است که دستورالعمل های ساده و واضحی در مورد غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنند و کارهایی که در صورت خوردن تصادفی آنها انجام دهند، ارائه دهید.
روش های درمان آلرژی غذایی
دو نوع اصلی دارو وجود دارد که می تواند برای تسکین علائم حساسیت های غذایی مورد استفاده قرار بگیرند:
- آنتی هیستامین ها: برای درمان واکنش های آلرژیک خفیف تا متوسط استفاده می شود
- آدرنالین: برای درمان واکنش های شدید آلرژیک (آنافیلاکسی) استفاده می شود
آنتی هیستامین ها
آنتی هیستامین ها با مسدود کردن اثرات هیستامین که مسئول بروز بسیاری از علائم واکنش های آلرژیک هستند، عمل می کنند.
بسیاری از آنتی هیستامین ها بدون نسخه در دسترس هستند. می توانید این داروها را برای موارد اضطراری ذخیره کنید. بهتر است از آنتی هیستامین هایی استفاده کنید که عوارضی مانند خواب آلودگی بهمراه ندارند.
برخی از آنتی هیستامین ها مانند الیممازین و پرومتازین برای کودکان زیر دو سال مناسب نیستند.
اگر کودک کوچکتری دارید که به آلرژی غذایی مبتلا است، از پزشک عمومی در مورد انواع آنتی هیستامین هایی که ممکن است مناسب او باشد سوال کنید.
پس از مصرف آنتی هیستامین از نوشیدن الکل خودداری کنید زیرا این امر می تواند باعث خواب آلودگی شما شود و برای رانندگی کردن خطرناک باشد.
آدرنالین
آدرنالین با تنگ کردن عروق خونی با اثرات فشار خون پایین مقابله می کند و راه های هوایی را باز می کند تا مشکلات تنفسی را کاهش دهد.
اگر شما یا فرزندتان در معرض خطر آنافیلاکسی هستید یا قبلاً به این وضعیت مبتلا شده اید، بهتر است تزریق کننده ی خودکار آدرنالین را همراه خود داشته باشید تا در مواقع ضروری از آن استفاده کنید.
دستورالعمل های سازنده محصول را با دقت بخوانید و نحوه استفاده از آن را به فرزندتان آموزش دهید.
روش استفاده از انژکتور (تزریق کننده) خودکار آدرنالین
اگر شک دارید که کسی علائم آنافیلاکسی دارد، با اورژانس تماس بگیرید و به پرسنل آمبولانس اطلاع دهید.
کودکان و نوجوانانی که آلرژی غذایی دارند، باید نحوه ی استفاده از این وسیله را بدانند.
انژکتور خودکار انواع مختلفی دارد اما همه ی آنها تقریبا به یک شکل عمل می کنند.
در صورت مشکوک بودن به آنافیلاکسی، باید درپوش آبی رنگ سر انژکتور را بردارید و آن را در زاویه ی مناسب به ران تزریق کنید.
وقتی انژکتور خودکار فعال می شود، باید آن را 10 ثانیه در جای خود نگه دارید تا تزریق بطور کامل انجام شود. اطمینان حاصل کنید که با دستگاه آشنا هستید و آن را در جاهای دیگر بدن استفاده نمی کنید.
تزریق را می توان از روی لباس نیز انجام داد. این وسیله با سوزنی که در سر خود دارد، یک دوز آدرنالین به بدن شما انتقال می دهد.
پس ازتزریق آدرنالین، ممکن است فرد دچار احساس ترس و اضطراب شود و با لرزش ناخودآگاه بدن مواجه شود. در صورت بروز این علائم، نگران نباشید چون اینها نشاندهنده ی تشنج نیست و از عوارض دارو است. فراموش نکنید که حتی اگر بیمار خوب به نظر می رسد، باز هم او را به بیمارستان منتقل کنید چون برخی از شوک های آنافیلاکسی دومرحله ای هستند و بحران دوم زمانی اتفاق می افتد که بنظر میرسد فرد بهبودی کامل یافته است.
در صورت توقف تنفس یا ضربان قلب بیمار، باید احیاء قلبی ریوی (CPR) انجام شود.
توصیه هایی در مورد نگهداری از انژکتور خودکار آدرنالین
برای احتیاط در مورد نگهداری از انژکتور، توصیه های زیر را رعایت کنید:
- همیشه تزریق کننده را همراه خود داشته باشید یا اگر فرزند شما به اندازه کافی بزرگ شده است، از او بخواهید که اینکار را انجام دهد. ممکن است دو تزریق کننده برای شما تجویز شود. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
- دماهای شدید می تواند آدرنالین را کم اثر کند. بنابراین انژکتور را در جاهایی مانند فریزر یا داشبورد ماشین رها نکنید.
- تاریخ انقضای تزریق کننده را به طور منظم بررسی کنید. انژکتورهای قدیمی، ممکن است اثر زیادی نداشته باشند.
- اگر فرزند شما از انژکتور خودکار استفاده می کند، هنگامی که وزن او به 30 کیلوگرم رسید، باید از دوز بزرگسالان استفاده کند. این می تواند در سنین بین 5 تا 11 سالگی باشد اما بطور کلی به قد و جثه ی فرزندتان بستگی دارد.
- اگر فکر می کنید شما یا فرزندتان ممکن است با آنافیلاکسی مواجه شوید، تزریق آدرنالین را به تأخیر نیندازید حتی اگر علائم اولیه خفیف باشد. بهتر است زودتر از آدرنالین استفاده کنید و منتظر بروز علائم شدید و خطرناک نمانید.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
