اگر بچه دارید پس حتما تا الان برایتان پیش آمده که با بدخلقی و عصبانیت کودکتان مواجه شوید. خیلی از ما در چنین مواقعی خودمان هم عصبانی می شویم و شروع به داد و فریاد کردن می کنیم. خشم یکی از احساسات طبیعی همه کودکان و بزرگسالان است، اما نحوه ابراز آن و و برخورد ما با احساس خشم تفاوت خیلی زیادی در زندگیمان ایجاد می کند. یادگیری مهارت مدیریت خشم برای کودکان و نوجوانانی که مدام عصبانی می شود بسیار مهم است. ما اینجا هستیم تا شما را علل و عوامل بدخلقی و عصبانیت کودکان و روشهای برخورد صحیح با آن آشنا کنیم.
12 علت اصلی بدخلقی کودک و روشهای درمان با توجه به علت
1- وقتی کودکتان بدخلقی می کند عصبانی نشوید و سرش داد نزنید
بعضی از والدین وقتی کودکشان بی حوصله و بداخلاق می شود با داد و فریاد کردن به او واکنش نشان می دهند؛ اما این کار فقط اوضاع را بدتر می کند. بهترین کار این است که در مواقع بحرانی آرام بمانید. به این فکر کنید که اگر یک روز خدای نکرده با ماشینتان تصادف کنید و راننده با عصبانیت به سمت شما بیاید و داد و قال راه بیندازد احتمال اینکه آرامش شما بتواند او را هم آرام کند زیاد است. به این ترتیب می توانید منطقی با هم صحبت و مشکل را حل کنید. اما اگر شما هم با پرخاشگری به او جواب بدهید و مثلا بگویید: “چی داری میگی واسه خوت؟ همش تقصیر تو بود”، فقط باعث می شود تنش بین شما بیشتر و گره کار کورتر شود.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
پس وقتی کودکتان هم عصبانی است به او پرخاش نکنید، چون با این کار فقط هیزم در آتش می اندازید. در عوض با آرامش صبر کنید تا او آرام شود.
2- وقتی کودکتان عصبانی است سعی نکنید برایش دلیل بیاورید
خیلی از پدر و مادرها وقتی بچه هایشان عصبانی و بدخلق می شوند شروع به دلیل تراشی و استدلال آوردن برای او می کنند. ما به عنوان یک بزرگسال می توانیم موقعیت های پرتنش را با دلیل و منطق آوردن خنثی کنیم و بعضی اوقات این کار واقعا جواب می دهد؛ اما منطقی و با دلیل صحبت کردن با یک کودک اصلا فکر خوبی نیست! چون بچه ها به اندازه ما توانایی تجزیه و تحلیل و استدلال ندارند.
پس وقتی کودکتان عصبانی و ناراحت است به جای اینکه روش همیشگی با دلیل حرف زدن خودتان را به کار بگیرید باید این کار را کنار بگذارید و از تکنیک های دیگری استفاده کنید؛ مثلا نگویید: “چرا از دست من عصبانی هستی؟ خودت بودی که تکالیف مدرسه ات رو فراموش کردی!” چنین جملاتی فقط و فقط باعث عصبانی تر شدن کودک شما می شوند. در عوض صبر کنید تا او آرام شود و بعدا با هم صحبت کنید.
3- حواستان به واکنشهای خودتان باشد
خیلی مهم است که والدین به واکنشهای خودشان، چه فیزیکی و چه ذهنی توجه کنند. وقتی کودکتان عصبانی و ناراحت است ذهنتان به شما می گوید: “بله، من الان با کسی رو در رو هستم که خیلی عصبانیه”. در چنین شرایطی احساس می کنید که قلبتان تندتر می تپد، چون آدرنالین خونتان افزایش می یابد. با اینکه سخت است، اما شما باید آرام بمانید و خودتان را کنترل کنید.
یادتان باشد که شما می توانید در این لحظات به فرزندتان قدرت بدهید. با حفظ آرامشتان به او نشان می دهید که چطور خشم خودش را کنترل کند و وقتی واکنش بدی بروز نمی دهید او می فهمد که قرار نیست با هم جنگی داشته باشید.
بلد باشید: بهترین روش آموزش نظم و قانون به کودکان
علاوه بر این، واکنشهای شما به کودکتان کمک می کند که حواسش به خودش باشد، چون نیازی نیست درباره رفتار یا حس شما نگرانی داشته باشد. نکته اینجاست که وقتی شما با آرامش به کودکتان جواب می دهید، کودکتان بیشتر عصبانی می شود و تلاش می کند تا توجه شما را به خودش جلب نماید. پس در این شرایط باید از مهارتهای فرزندپروری قوی خودتان استفاده کنید تا خیلی زود و سریع آتش این عصبانیت را خاموش و آن را مدیریت کنید.
4- با کودکتان برخورد فیزیکی نداشته باشید
گاهی اوقات والدین می گویند که در شرایط پر تنش و بحرانی از دست کودکشان عصبانی می شوند و با کودکشان برخورد فیزیکی می کنند. موردی بود که در آن پدری با پسر نوجوانش بحث و مشاجره کرد و وقتی دعوا بالا گرفته پسرش را هل داد. بعد از این اتفاق پسر نوجوان دیگر با پدرش صحبت نمی کرد چون معتقد بود پدرش باید از او عذرخواهی کند. از طرف دیگر پدر هم احساس می کرد پسرش باعث و بانی همه این چیزهاست و نگران بود که اگر عذرخواهی کند پسرش پررو شود یا ابهت خودش زیر سوال برود.
ما به این پدر توصیه کردیم که چنین جمله ای بگوید: “من یه لحظه کنترلمو از دست دادم و هلت دادم. معذرت میخوام”. این جمله معجزه کرد و واقعا همه چیز بین این دو نفر بهتر شد. همه ما هر از گاهی مرتکب اشتباه می شویم و هیچ اشکالی ندارد که به خاطرش عذرخواهی کنیم. گاهی با یک معذرت خواهی می توان خطا را اصلاح کرد و دوباره ادامه داد.
بلد باشید: تربیت کودک مودب و حرف گوش کن با ۱۲ روش
به هیچ وجه در این شرایط درباره نقش کودکتان حرف نزنید چون این کار در واقع تلاشی است برای مقصر جلوه دادن دیگران. به جای این کار به فرزندتان یاد بدهید که چطور مسئولیت پذیر باشد و او هم در مواقع لزوم به خاطر اشتباهش عذرخواهی کند.
نگران نباشید، شما فرصتهای زیادی برای کار کردن روی لجبازی و نافرمانی کودکتان دارید. مهم این است که الگوی خوبی برای او باشید و نقشتان را درست ایفا کنید. یادتان باشد اگر با کودکتان برخورد فیزیکی داشته باشید فقط به او یاد می دهید که مشکلاتش را با پرخاشگری حل کند.
5- روش متفاوتی را برای بچه های کوچکتر در پیش بگیرید
اگر بچه شما کوچک (هجده ماهه تا چهار ساله) است و بدخلقی می کند، بهتر است کمی از او دور بشوید اما کلا تنهایش نگذارید. توصیه می کنیم وقتی بچه های کوچک ناراحت هستند به آنها کمک کنید تا یاد بگیرند خودشان آرام کننده خودشان باشند.
مثلا می توانید به او بگویید: “کاش میتونستم بهت کمک کنم خودتو آروم کنی. شاید بهتره کمی رو مبل دراز بکشی”. از او بخواهید تا زمانی که احساس کند می تواند احساسش را کنترل کند به آرام کردن خودش ادامه بدهد. پس به جای اینکه بگویید: “باید 10 دقیقه تنها بمونی”، بگویید “وقتی حالت بهتر شد و دیگه عصبانی نبودی میتونی بیای بیرون و پیش ما باشی”.
علاوه بر این توصیه می کنیم به کودکتان حق انتخاب بدهید؛ مثلا بگویید: “بنظرت لازمه که بری تو اتاق خودت تا عصبانیتت فروکش کنه؟” باز هم تاکید می کنیم که وقتی کودکتان بدخلق و عصبانی است او را به چالش نکشید و به اصطلاح عامه روی مخش راه نروید.
6- وقتی کودکتان عصبانی است هول نکنید و خشکتان نزند
بعضی از والدین وقتی کودکشان عصبانی می شود و شروع به جیغ کشیدن سر آنها می کند دست و پایشان را گم می کنند یا خشکشان می زند. در چنین حالتی پدر و مادر در احساسات متناقضی دست و پا می زنند و در نهایت همانطور بلاتکلیف و سردرگم می مانند یا تسلیم کودکشان می شوند.
اگر شما هم اینطور هستید باید بدانید که کودکتان متوجه این مساله می شود و گاهی اوقات عمدا عصبانی می شود تا شما را در درگیر خواسته هایش کند. ممکن است فرزندتان با قصد و غرض طعنه بی ادبانه ای به شما بزند و خودش را عصبانی جلوه بدهد تا شما را به تله مذاکره و بحث بیندازد. گول نخورید و تسلیم نشوید.
بلد باشید: ۱۴ روش عالی رفتار با کودکان پر انرژی و شلوغ
گاهی اوقات والدین در چنین شرایطی دوست دارند با فرزندشان مذاکره کنند تا مشکل حل شود، اما اکثر آنها در مدیریت احساسات خودشان مشکل دارند و برای همین نمی دانند چطور باید در آن لحظات بحرانی به فرزندشان آموزش درستی بدهند.
یادتان باشد که اگر تسلیم شوید و مذاکره کنید – حتی اگر فقط چند بار این کار را بکنید- به کودکتان یاد می دهید که این کارش ارزش تکرار کردن دارد. به جای تسلیم شدن و مذاکره کردن اجازه بدهید فرزندتان آرام شود و به او آموزش بدهید که دفعات بعدی از مهارتهای حل مسئله خودش استفاده کند.
فکر نکنید که چون مذاکره نکرده اید منفعل هستید، اتفاقا برعکس! شما آگاهانه تصمیم می گیرید که وارد بحث با کودک عصبانی خودتان نشوید. به خودتان بگویید: “من بحث نمی کنم و آروم میمونم”. با اینکه ممکن است در ظاهر اینطور به نظر نرسد، اما همه این کارها اثر خودشان را می گذارند.
7- رفتار بد کودک را مجازات کنید نه عصبانیتش را
وقتی کودکتان عصبانی می شود، شروع به جیغ زدن می کند و کنترل احساساتش را از دست می دهد، شما حتما باید او را بر اساس رفتار و کاری که می کند بسنجید نه به خاطر عصبانیتش. به عنوان مثال، اگر فرزندتان در حین عصبانیت به شما فحش داد، بعدا او را به خاطر فحش دادنش تنبیه کنید. اما اگر کل کاری که می کند این است که به اتاقش می رود، داد می زند و از زمین و زمان شکایت می کند، لازم نیست او را مجازات کنید. خشم احساسی عادی و طبیعی است و بچه ها هم آن را تجربه می کنند. مهم این است آنها بدانند که می توانند در مکانی امن و به درستی این خشم را تخلیه کنند.
تا زمانی که فرزندتان هیچ قانونی را زیر پا نگذاشته و بی احترامی نکرده به او اجازه بدهید خودش را از عصبانیت و خشم خالی کند.
8- او را به سختی مجازات نکنید
تنبیه های سختگیرانه و غیر اصولی همیشه به شکست منتهی می شوند. فرض کنید فرزندتان عصبانی است و دائم بر سرتان فریاد می زند و شما می گویید: “اگه همین الان تمومش نکنی تا یه هفته از گوشی خبری نیست… خب، حالا شد دو هفته… هنوزم بس نمیکنی؟ تا یه ماه دیگه رنگ گوشیو نمی بینی. بازم میخوای ادامه بدی؟” و در کمال تاسف می بینید که فرزندتان به عصبانیت و داد و بیدادش ادامه می دهد و شما هم آنطرف رینگ لحظه به لحظه مجازاتش را بیشتر می کنید.
باید بدانید که عصبانیت او کنترل نشده است و هر چه بیشتر سعی کنید او را با تنبیه کردن مجبور به توقف کنید، اوضاع بدتر می شود. اتفاقی که در این شرایط می افتد این است که والدین کنترل احساساتشان را از دست می دهند و می خواهند اوضاع هر چه زودتر درست شود. درست است که تحمل چنین شرایط و فضایی سخت است، اما شما باید از خودتان بپرسید: “من دلم میخواد فرزندم در این موقعیت چی یاد بگیره؟” و احتمالا پاسختان این خواهد بود: “دلم میخواد یاد بگیره وقتی باید کاری که خوشش نمیاد رو انجام بده نباید قشقرق به پا کنه. دلم میخواد یاد بگیره وقتی عصبانی و ناراحته از راه درست و صحیحش این احساس رو کنترل کنه”.
بدترین کاری که می توانید در این اوضاع و احوال بکنید این است که خودتان هم عصبانی و ناراحت شوید. اگر در اوج عصبانیت برای فرزندتان خط و نشان بکشید و مدام مجازاتهایش را بیشتر کنید نه تنها هیچ فایده ای نخواهد داشت، بلکه عصبانیت او بیشتر هم خواهد شد.
یادتان باشد هدف این است که به کودکتان یاد بدهید خودش را کنترل کند نه اینکه عصبانی تر شود. انباشته کردن مجازاتها روی هم اصلا تنبیه خوب و موثری نیست.
9- به خودتان و فرزندتان استراحت بدهید
وقتی شما و همسرتان از دست هم عصبانی و ناراحت هستید چه کار می کنید؟ احتمالا یکی از آن کارها این است که برای مدتی کاری به کار هم ندارید و به هم فرصت می دهید تا آرام شوید و بتوانید مشکل را در آرامش حل کنید.
این تکنیک روی بچه ها هم جواب می دهد ولی اغلب پدر و مادرها به آن فکر نمی کنند چون احساس می کنند باید روی فرزندشان کنترل داشته باشند و نمی توانند او را برای مدتی به حال خودش رها کنند. اما یادتان باشد وقتی کسی عصبانی است نمی توانید برایش دلیل و منطق بیاورید یا با او بحث کنید.
بلد باشید: دلیل جیغ زدن کودک و ۱۲ کاری که والدین حتما باید انجام دهند
نکته اصلی این است که اگر وقتی فرزندتان عصبانی است آنجا بمانید و با او بحث کنید، نه تنها چیزی درست نمی شود، بلکه مسئله بدتر هم می شود. پس کمی به هر دویتان استراحت بدهید، از او فاصله بگیرید و وقتی آرام شد دوباره پیش هم برگردید و با هم صحبت کنید.
10- عصبانیت او را بپذیرید و تصدیقش کنید
خشم کودکتان را قبول کنید و احساسات شدید او را نام ببرید. نیازی نیست این احساسات را تایید یا رد کنید، فقط بدون هیچ قضاوت یا دفاعی آنها را توضیح بدهید. به عنوان مثال بگویید: “میدونم که الان خیلی عصبانی هستی. میفهمم که این احساس اصلا خوشایند نیست”. همه ما و از جمله بچه ها دلمان می خواهد دیده و شنیده شویم. گاهی اوقات تصدیق، نام بردن و نقل تجربه خودمان برای بچه ها تنها چیزیست که برای آرام کردن آتش عصبانیت آنها لازم است.
11- کودکتان را در آغوش بگیرید
تماسهای فیزیکی مثل بغل کردن باعث می شود کودک شما خیلی زود و سریع آرام شود، چون مستقیما سیستم عصبی او را آرام می کند. البته ممکن است کودک عصبانی شما دوست نداشته باشد او را بغل کند. در این صورت کنارش بمانید و سعی کنید او را آرام کنید. اگر نتوانستید و فکر کردید الان به خودش یا دیگران آسیب می زند، حتما او را در آغوش بگیرید.
12-جلوی اتفاقاتی که باعث عصبانی شدن کودک می شوند را بگیرید
برای بچه های خردسال، عوض کردن یک فعالیت و انجام یک کار دیگر به راحتی می تواند باعث خشم و ناراحتیشان شود. پس اگر قرار است تغییری به وجود بیاورید از قبل باید به کودکتان اطلاع بدهید. اینطور تصور می شود که خشم در بچه های بزرگتر فقط به خاطر نرسیدن به خواسته هایشان است؛ اما در واقع چیزی بیشتر از این است. یادتان باشد که «خشم همیشه متوجه شخص خاصی است، نه متوجه کل بشریت ».
بچه ها خودبخود عصبانی نمی شوند و همیشه پای نفر دومی هم در میان است. بنابراین می شود گفت که خشمگین شدن نوعی مشکل رابطه ای است، چون خشم از تعامل بین طرفین سرچشمه می گیرد. (منبع)
بلد باشید: ۳ علت شیطنت کودکان و ۱۰ روش کنترل آنها
درست مثل هر رابطه دیگری، رابطه با بچه ها هم دو سر دارد و هر طرف از دید خودش به قضایا نگاه می کند. اکثر بزرگترها فکر می کنند بچه ها بیخیال هستند و احساسات ناراحت کننده برایشان مناسب نیست. اما باید به چیزی که بچه ها هر روز تجربه می کنند فکر کنید و ببینید آنها در طول روز باید چه کارهایی کنند. اینها فقط چند نمونه هستند:
- به آنها گفته می شود باید صبح زود بیدار شوند.
- هر صبحانه ای که جلویشان می گذارند باید بخورند.
- در طول روز باید ساعتها سر کلاس بنشینند.
- سر کلاس درس برای رفتن به دستشویی باید اجازه بگیرند.
- وقتی به خانه رسیدند باید تکالیفشان را انجام بدهند.
- بدون اجازه والدینشان نمی توانند از خانه بیرون بروند.
- وقتشان که تمام شد باید گوشی یا تبلت را کنار بگذارند و از بازی مورد علاقه شان دست بردارند.
- نمی توانند تا دیر وقت بیدار بمانند.
- نمی توانند با والدینشان بحث کنند چون اینطور به نظر می رسد که حاضر جوابند.
- بزرگترها همیشه به آنها دستور می دهند.
- اینطور نیست که همیشه محترمانه با آنها صحبت شود ولی اجازه ندارند خودشان بی احترامی کنند.
- و کلی مورد دیگر…
خودتان را جای کودکتان بگذارید. ببینید آیا واقعا می توانید هر روز همه این کارها را انجام بدهید و اگر هم از زیرشان شانه خالی کنید مورد سرزنش، نق زدن، عصبانیت و تنبیه قرار بگیرید؟ حقیقت این است که اغلب اوقات خود ما پدر و مادرها منبع خشم و عصبانیت بچه هایمان هستیم. ما فکر می کنیم خیلی از کارهایی که به کودکمان امر و نهی می کنیم تا انجامشان بدهد یا ندهد برای خودش خوب هستند و برای همین بنظرمان معقول و منطقی می آید؛ اما همیشه حق با ما نیست.
حتما بخوانید: درمان عصبی بودن کودکان (10 روش برای کودکان امروزی)
برای اینکه جلوی عصبانیت ایجاد شده به خاطر خودمان را بگیریم باید با کودکمان منطقی و با احترام رفتار کنیم. آموزش کارهای خوب و درست به بچه ها با مجبور کردنشان برای انجام کاری که ما می خواهیم زمین تا آسمان فرق دارد. در ضمن، بین چیزی که درست است و چیزی که ما ترجیح می دهیم هم تفاوت وجود دارد. وقتی فکر می کنید حق با شماست، باید دلایلتان را به کودک بگویید. اما اگر متوجه شدید کاملا هم حق با شما نیست باید پذیرا و آماده تغییر باشید. (منبع)
