همه ما گاهی اوقات به این فکر می کنیم که در آینده قرار است چطور والدینی باشیم؟ بعضی هایمان دوست داریم همان عادت ها و رفتارهایی که پدر و مادرمان در کودکی داشتند را دنبال کنیم و برخی دیگرمان اصلا سراغ شیوه تربیتی آنها نخواهیم رفت! وقتی با شریک زندگی تان راجع به این مساله صحبت می کنید اوضاع پیچیده تر هم می شود، چون ایده آل های پدر و مادر خوب در نظر هر کسی متفاوت هستند.
اول از همه باید بدانید که در تمام سبک های فرزند پروری، نکات مثبتی وجود دارد. هر چه فرزندتان بزرگتر می شود، می توانید سبک تربیتی او را متناسب با شرایط موجود تغییر بدهید. پس اگر می خواهید پدر و مادر خوبی برای بچه هایتان باشید باید روش تربیتی مناسب خودتان و خانواده تان را پیدا کنید، نه اینکه صرفا از پدر و مادرهای دیگر کپی برداری کنید. ممکن است روش تربیتی یک مادر یا پدر اسطوره ای برای خودشان مناسب باشد نه برای شما و فرزندتان.
با اینکه روش های بی شماری برای بزرگ کردن فرزندان وجود دارد؛ اما روانشناسان این روش ها را به دسته های مختلف تقسیم می کنند. ما در این مقاله انواع مختلف سبک های فرزند پروری را با هم مرور می کنیم به سوالات شما در این زمینه پاسخ می دهیم.
۱-سبک فرزند پروری مستبدانه
حتی اگر والدین خودتان مستبد نبوده باشند، مطمئنا با این نوع والدین آشنا هستید. به دوران کودکی تان فکر کنید. حتما در کارتون ها مادران یا پدرانی را دیده اید که حالت مستبدانه ای دارند و شیوه تربیتی شان بر پایه “چون من می گویم” بنا شده است.
والدین مستبد اهل گفتگو نیستند و فقط روی مقوله اطاعت کردن تمرکز می کنند. چنین پدر و مادرهایی عقیده دارند که در تربیت کودک لازم نیست از عشق و محبت زیادی استفاده کرد و انتظار دارند فرزندانشان به شکل کورکورانه و بی چون و چرا از حرف ها و قوانینی که آنها وضع می کنند پیروی کنند. در این نوع سبک فرزند پرروی، بچه ها هیچ اختیاری برای تصمیم گیری ندارند.
فرزند پروری مستبدانه در عمل چگونه است؟
انتظار والدین مستبد از فرزندانشان اطاعت، اطاعت و اطاعت است. آنها بدون توضیح دلیل کارشان از فرزندشان انتظار اطاعت دارند و نمی توانند سرکشی تا عدم پیروی از دستوراتشان را تحمل کنند.
سبک فرزندپروری مستبدانه چه تاثیری روی فرزندان دارد؟
تاثیر طولانی مدت والدین مستبد روی فرزند باعث ایجاد این باور در او می شوند که بین اطاعت و محبت رابطه مستقیمی وجود دارد. آنها با این باور بزرگ می شوند که فقط در صورتی مورد محبت قرار می گیرند که از دستورات اطاعت کنند. این باور در بزرگسالی هم با آنها می ماند.
فرزندانی که با سبک مستبدانه بزرگ می شود در بزرگسالی موقع انتخاب و تصمیم گیری به مشکل برمی خورند و حتی ممکن است وارد روابط ناسالمی شوند که در آنها مدام تحت کنترل دیگران قرار دارند.
۲-سبک فرزند پروری مقتدرانه
با توجه به نظر کارشناسان، اگر چیزی به عنوان شیوه ی فرزند پروری “خوب” وجود داشته باشد، فرزند پروری مقتدرانه، در بالاترین مرتبه قرار می گیرد. والدینی که در راه فرزند پروری، در عین اقتدار، منصفانه رفتار می کنند، مرزها و قوانین مشخصی را تعیین می کنند، انتظارات منطقی از فرزندان خود دارند و فرزندانشان را به داشتن ارتباطات دو طرفه و صریح ترغیب می کنند.
آنها در نحوه تأدیب خود یقین دارند و وقت مجزایی برای پرورش و ارتباط با فرزندان خود صرف می کنند. والدین مقتدر قابل اعتماد هستند، هنگام بحران بسیار خوب عمل کرده و فرزندان خود را در براورده کردن انتظارات تشویق و حمایت می کنند.
فرزندپروری مقتدرانه درعمل چگونه است؟
والدین مقتدر از همان ابتدا عادات خوب را ذره ذره القا می کنند، اعمال و نتیاجی که به دنبال می آورند را به کودکان نوپای خود به صورت سازنده توضیح می دهند، آنها را مسئول اعمال خود می دانند و تمام این کارها را با عشق و دقت انجام می دهند. والدینی که سبک فرزند پروری مقتدرانه دارند درماندگی خود را با شیوه ای منفی در مقابل فرزندان خود ابراز نمی کنند و به جای آن با ارامش به تأدیب کودکانشان می پردازند.
فرزندپرووری مقتدرانه چه تاثیری روی فرزندان دارد؟
به گفته کارشناسان، فرزندان والدین مقتدری که در عین اقتدار شیوه ی تربیتی حمایت کننده ای دارند، دارای استقلال، همکاری، شادمانی و موفقیت بیشتری هستند.
اگر متوجه بشوید والدی مقتدر هستید چه باید بکنید؟
حتما خودتان را تشویق کنید! اما جدای از شوخی، متخصصان در مورد اینکه این شیوه متعادل ترین شیوه فرزند پروری است، اتفاق نظر دارند. اگر متوجه شدید که گاهی مواقع زیاده روی کردید، به خودتان خیلی فشار نیاورید.
۳-سبک فرزند پروری سهل گیرانه
والدین آسان گیر و یا به گونه ای که معمولا آنها را توصیف می کنند یعنی والدین لوس کننده، معمولا در فرهنگ ما موضوع طنزهای بسیاری هستند. شخصیت امی پوهلر ” من یک مادر معمولی نیستم، من یک مادر باحال هستم” در دختران “اب زیرکاه” مثال خوبی از این موضوع است. گرچه این کاریکاتور مثال واضحیست، اما والدین آسان گیر، معمولا بسیار سست هستند چون سعی می کنند هم والد و هم دوست باشند. البته که این بدان معنا نیست که آنها دوست داشتنی و گرم نیستند. اتفاقا برعکس!
والدین سهل گیر، ارزش بیشتری برای پیوند و دلبستگی نسبت به قوانین و مرزها قائل هستند و از ترس ناامید کردن فرزندانشان در تنبیه کردن ان ها تعلل می کنند. آنها به احساسات فرزندشان بیش از هر چیزی اهمیت داده و اغلب به آنها اجازه می دهند که کوچکتر از سن خود عمل کنند. اصولا زندگی با سبک فرزند پروری سهل گیرانه شعارش این است : فرزند شاد، زندگی شاد.
فرزندپروری سهل گیرانه در عمل چگونه است؟
حالا این سوال مطرح می شود که تمام این بی قانون بودن ها در زندگی واقعی به چه صورت هستند؟
والدین آسان گیر به فرزند خود اجازه می دهند راهی را که م یخواهد پیش بگیرد؛ بنابراین یک کودک پیش دبستانی ممکن است هنوز از بطری آب بنوشد، هیچ کنترلی در زمان استفاده از صفحه ی نمایش و غذا نداشته باشد و والدین هرگز به او نه نگویند. والدین آسان گیر با قوانین، مسئولیت ها، و عواقب محدود، بیش از آنکه فرزندان قادر باشند، به آنها قدرت تصمیم گیری می دهند.
فرزند پروری سهل گیرانه چه تاثیری روی فرزندان دارد؟
طبق نظر کارشناسان و تحقیقات انجام شده، فرزندان والدین آسان گیر در تعدیل کردن احساساتشان مشکل دارند، درگیر چالش های اجتماعی هستند و پیروی از قوانین و مرزها برای آنها در دنیای واقعی دشوار تر است. از طرف دیگر والدین آنها نیز با عواقبی رو به رو هستند، چون آنها معمولا احساس گیرافتادگی، ناتوانی و شاید حتی دلخوری نسبت به تجربه فرزند پروری خود دارند.
اگر متوجه بشوید والدین سهل گیر هستید، چه باید بکنید؟
آیا متوجه شده اید که مدام به دستورات فرزندتان عمل می کنید و نیاز به رشوه دادن به فرزندتان برای مجبور کردن او به درست رفتار کردن هستید؟ اگر اینگونه است، نفس عمیقی بکشید و به خودتان سخت نگیرید. والدین آسان گیر از طریق ایجاد و پرورش یک محیط گرم و دوست داشتنی برای رشد، خدمت بزرگی به فرزندان خود می کنند. همچنین، همه والدین گاهی از روش های آسان گیرانه استفاده می کنند، پس احساس نکنید که شما در استفاده از این روش تنها هستید. با این حال، اگر بیشتر مواقع از این روش استفاده می کنید و می خواهید این میزان را کاهش بدهید، می توانید به یک مشاور خانوادگی مراجعه کنید تا متوجه شوید که چرا به فرزند پروری سهل گیرانه متوسل می شوید. مشاوران به شما در پیدا کردن راه حل و تغییر شیوه برخورد با فرزندانتان کمک خواهند کرد.
۴-سبک فرزند پروری طرد کننده
درست مثل فرزند پروری سهل گیرانه، والدین طردکننده هم انتظاراتی از فرزندانشان ندارند؛ اما برخلاف والدین سهل گیر، این موضوع به این دلیل است که آنها اهمیتی نمی دهند و به طور کلی از زیر بار مسئولیت فرزند پروری شانه خالی می کنند. والدین طردکننده علاقه ای به تحصیل فرزندانشان نشان نمی دهند و معمولا نیازهای عاطفی و فیزیکی فرزندان این گروه از والدین برآورده نمی شود.
سبک فرزندپروری طرد کننده در عمل چگونه است؟
والدین طرد کننده تنها به یک گونه یافت نمی شوند، بلکه متاسفانه در هر شکل و اندازه ای وجود دارند. این نوع والدین ممکن است ملزوماتی مثل غذا، سرپناه و پوشاک را برای فرزندانشان تامین کنند اما نیازی به سرمایه گذاری در زمینه سلامت روان فرزندانشان نمی بینند. گروهی از آنها ممکن است به طور کلی از فرزندان خود جدا شوند، در انجام تکالیف درسی، برنامه های فوق برنامه به او کمک نکنند و ممکن است حتی قوانینی برای او مطرح نکرده و درتأدیب او دخالتی نکنند، صرفا به این دلیل که اهمیتی نمی دهند. فاصله عاطفی لحاظ شده بین این نوع والدین و کودکانشان، باعث می شود کودک از هیچ نوع راهنمایی برای پرورش و بزرگ شدن برخوردار نشود یا این راهنمایی ها بسیار اندک و ناچیز باشند.
فرزندپروری طرد کننده چه تأثیری روی فرزندان دارد؟
فرزندان والدین طرد کننده در کلاس یا هر محیط ساختاری بسیار تقلا می کنند و مشکل زیادی در تمرکز کردن دارند، چون آنها به قوانین و مقررات عادت ندارند. از دیگر اثرات احتمالی این سبک فرزند پروری روی کودک می توان به افسردگی، اعتماد به نفس پایین، عصبانیت و ستیزه جویی، تکانشگری، انزوا، مشکل در تعدیل احساسات و مشکل در ایجاد روابط پایدار اشاره کرد؛ اما این تاثیرات محدود به موارد مذکور نیستند و هنگامی که فرزندان والدین طرد کننده وارد بزرگسالی می شوند، ممکن است با مشکلات روانی جدی و یا مشکلات رفتاری مخربی مواجه شوند.
۵-سبک فرزندپروری هلیکوپتری
والدین هلیکوپتری معمولا در رسانه ها بسیار مورد سرزنش قرار می گیرند و در واقع این اصطلاح در حال تبدیل شدن به یک اصطلاح منفی عام است. والدین هلیکوپتری _ که به دلیل اینکه به نظر می آید روی فرزندانشان شناور هستند به این نام نامیده می شوند_ والدینی هستند که توجه اضافه ای روی تجربیات فرزندان خود می گذراند تا امنیت و رفاه آنها تضمین شود. برا اساس گفته متخصصان، این مسئله تنها هنگامی به یک مشکل بدل می شود که والدین این کار را بیشتر از مقداری که سن فرزندان ایجاب می کند انجام داده و اندک اندک میزان آزادی و مسئولیت آنها را کاهش بدهند.
فرزندپروری هلیکوپتری در عمل چگونه است؟
اگر الان نشسته اید و با خودتان فکر می کنید که شاید شما هم زیاد دور و بر فرزندتان چرخیده اید باید بدانید که کلمه کلیدی در اینجا “مناسب سن” است.
تماس گرفتن با معلم فرزند دبیرستانی خود به دلیل یک درگیری : مناسب
و تماس گرفتن با استاد فرزند دانشگاهی خود به دلیل یک درگیری: نامناسب
بعضی والدین ممکن است حتی از این هم جلوتر رفته و دفترچه خاطرات فرزندشان را بخوانند، دائما نمره هایشان را چک کنند، آنها را از ملاقات دوستانشان در خارج از مدرسه بازدارند، به فرزند نوجوان خود اجازه ندهند که برای مدت کوتاهی در خانه تنها بماند و به طور مداوم رفتار فرزاندانشان را کنترل کنند.
فرزندپروری هلیکوپتری چه تأثیری بر روی فرزندان دارد؟
تحقیقات نشان داده اند که فرزندان والدین هلیکوپتری با اعتماد به نفس کمتر، توانایی پایین تر در مقابله با عوامل استرس زا در زندگی، درجات بالاتری از نگرانی و افسردگی رشد می یابند. آنها ممکن است در تصمیم گیری ها با نگرانی برخورد کرده و دائما به دنبال راهنمایی دیگران باشند.
۶-سبک فرزندپروری مثبت
فرزند پروری مثبت روی شادمانی، تاب آوری و رشد مثبت فرزندان متمرکز است. اصل این سبک و ایده پشت آن بر مبنای ایجاد یک رابطه مثبت بین والدین و فرزندان بنا شده که شامل مراقبت، آموزش، رهبری کردن و برقراری ارتباط است. همگی این موارد در عین تامین نیازهای فرزند به صورت مداوم و بدون قید و شرط ادامه پیدا می کنند.
فرزند پروری مثبت در عمل چگونه است؟
با توجه به فلسفه مثبت این سبک، این شیوه فرزند پروری با رفتار های مذکورشناخته می شود:
- حمایت از اکتشاف و مشارکت در تصمیم گیری
- اهمیت دادن و پاسخ گویی به نیاز های کودک
- استفاده از ارتباطات موثر
- مشارکت در ابراز و کنترل احساسات فرزند
- پاداش دادن و تشویق رفتارهای مثبت
- ارائه قوانین و انتظارات مشخص
- اجزای پیامد های ثابت برای رفتارها
- ارائه نظارت کافی و کنترل
- عمل به عنوان یک الگوی مثبت
- اولویت بخشی به تجربیات مثبت خانوادگی
فرزندپروری مثبت چه تاثیری بر روی فرزندان دارد؟
برقراری ارتباط با فرزندان به روشی سازنده منجر به تاثیرات مثبت بیشماری بر روی کودک در دوره جوانی و با رشد او و ورودش به جهان می شود. بعضی از این تاثیرات به شرح زیر هستند:
- سازگاری بهتر در مدرسه در بین دیگر بچه ها
- افزایش انگیزه در کودکان
- درونی سازی بیشتردر بین کودکان نوپا
- عملکرد روانی – اجتماعی بهتر در بین نوجوانان
- کاهش علائم افسردگی در نوجوانان
- افزایش عزت نفس در میان نوجوانان
- افزایش خوش بینی در میان کودکان
- افزایش کارامدی شخصی در بین بزرگسالان
- چندین نتیجه ی مثبت در بین کودکان از جمله پیوستگی ایمن والدی و رشد شناختی و اجتماعی بهتر
- افزایش حس امنیت حاصل از تعلق داشتن در بین کودکان
- افزایش سازگاری با مدرسه در بین کودکان
- افزایش نتایج شناختی و اجتماعی در بین کودکان پیش دبستانی
- کاهش مشکلات اخلاقی در بین کودکان
- کاهش شیوه های فرزند پروری ناکارامد در اینده
- افزایش صلاحیت فرزند پروری
- کاهش درگیری و استرس خانوادگی
- افزایش احساسات قاعده مند در کنار نتایج سودمند متعدد در بین کودکان و نوجوانان
- افزایش انطباق و خود تنظیمی در بین کودکان
- افزایش انعطاف پذیری در بین کودکان و نوجوانان
- افزایش مهارت های اجتماعی در میان نوجوانان
- بهبود توانایی مقاومت در مقابل تاثیرات منفی هم سالان در بین نوجوانان
۷-سبک فرزندپروری آزاد منشانه
این روش فرزند پروی اولین بار توسط نویسنده ای به نام لنور اسکنازی به این نام شناخته شده. سبک فرزند پروری آزاد منشانه، استقلال فرزند را توسط آزمودن قدرت تصمیم گیری فرزند تحت نظر والدین، تحسین می کند.
سبک فرزندپروری آزاد منشانه در عمل چگونه است؟
سبک فرزند پروری آزاد منشانه با توجه به کودک، سن و درجه راحتی والدین متفاوت است. برای اسکنازی، این سبک با مجبور کردن فرزندش به استفاده از متروی نیویورک به تنهایی در سن نه سالگی معنا می یافت. برای دیگران این سبک شاید به معنای تنظیم زمان بازی توسط کودک به جای والدین باشد.
سبک فرزندپروری آزاد منشانه چه تاثیری روی فرزندان دارد؟
به گفته برخی از کارشناسان فرزند پروری، فرزند پروری آزاد منشانه فرزندان را مدبرتر کرده و قدرت حل مشکل آنها را تقویت می کند؛ اما در نهایت، این والدین هستند که تصمیم می گیرند فرزندشان چه مقدار آزادی داشته باشد.
۸-سبک فرزند پروری الحاقی
ایده اصلی پشت سبک فرزند پروری الحاقی این است که والدین باید به صورت حساس با نیازهای نوزادان و کودکان برخورد کنند. شاید با خودتان فکر کنید: “خب، آیا بیشتر والدین خوب این کار را از قبل انجام نمی دادند؟” و با اینکه ممکن است حق با شما باشد، اما ایده هایی پشت فرزند پروری الحاقی وجود دارند که همه والدین آنها را اعمال نمی کنند.
فرزند پروری الحاقی در عمل چگونه است؟
فرزند پروری الحاقی در زندگی روزانه ی والد و فرزند چگونه به نظر میرسد؟ این موارد تنها تعدادی از مثال ها هستند:
خوابیدن در کنار هم: فرزند یا فرزندان یا در اتاق پدر و مادر و یا هم (با رعایت اصول ایمنی) در تخت آنها می خوابند.
تغذیه در صورت تقاضا: والدینی که سبک فرزند پروری الحاقی دارند به کودک اجازه می دهند که خودش زمان غذا خوردنش را همزمان با از شیرگرفتن، تعیین کند.
در آغوش گرفتن و نوازش: نزدیک نگه داشتن فیزیکی فرزند، از طریق نوازش و در آغوش گرفتن و یا پوشیدن کوله یا آغوشی مخصوص حمل کودک.
پاسخگویی به گریه: اجازه ندادن به کودک برای فریاد زدن و به جای آن پاسگویی سریع به گریه برای جلوگیری یا پایان دادن به گریه به طور کلی.
فرزندپروری الحاقی چه تاثیری روی فرزندان دارد؟
به گفته بنیان گذاران این فلسفه، این سبک فرزند پروری شامل مزایایی می شود که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:
با اعمال این سبک، فرزند اعتماد بیشتری دارد، حس شایستگی عمیق تری را تجربه می کند، زبان را بهتر یاد می گیرد، صمیمیت را می آموزد و یاد می گیرد که عشق ورزیده و عشق را دریافت کند. در عین حال، والدین اعتماد به نفس بیشتری دارند، حساس ترند و به صورت شهودی به نیازهای فرزند خود پاسخ می دهند.
برخی از اشکالات ممکن است این باشد که والدین مستعد قضاوت در مورد خود هستند زیرا احساس می کنند به اندازه کافی والدین خوبی نیستند و به خوبی فرزند پروری نمی کنند.
والدین همچنین با استفاده از شیرخشک موافق نیستند و از روش های آموزش خواب استفاده می کنند. اما مهم این است که به یاد داشته باشیم که فرزند پروری یک انتخاب کاملا شخصی است و شیوه ای که برای برخی از افراد نتیجه بخش است ممکن است برای گروهی نتیحه ندهد و برعکس. در هر حال مهم ترین نکته، سلامتی، امنیت و شادی فرزندان است.
نقل قول هایی خردمندانه درباره سبک های مختلف فرزند پروری
فرزند پروری مقتدرانه
“آنها [والدین] فرزندان خود را کنترل کرده و استانداردهای روشنی را درمورد رفتار فرزندان خود ارائه می دهند. آنها قاطع هستند اما فضول و محدودکننده نیستند. روش های انضباطی پدر و مادر به جای مجاز کردن، حمایتی است. آنها می خواهند فرزندانی قاطع داشته باشند که مسئولیت های اجتماعی را به خوبی قبول می کنند، قواعد شخصی دارند و به خوبی همکاری می کنند.”
– دایانا بامریند
فرزندپروری مستبدانه
“هنگامی که کودکان را مجبور به اطاعت از طریق زور، تهدید یا مجازات می کنیم، احساس ناتوانی را در آنها ایجاد می کنیم. آنها نمیت وانند احساس ناتوانی را تحمل کنند، بنابراین یک تقابل دیگر را به وجود می آورند تا نشان دهند که هنوز مقداری قدرت دارند.”
” و آنها چگونه یاد می گیرند که از این قدرت استفاده کنند؟ از ما! نه تنها فرزند پروری مستبدانه کودکان را عصبانی می کند، بلکه به آنها می آموزد که چگونه عصبانیت خود را روی فرد دیگری تخلیه کنند.
– الفی کوهن، نویسنده کتاب فرزند پروری بدون قید و شرط
فرزندپروری طردکننده
“غفلت عاطفی به طور خودکار از طرف والدین شما به شما منتقل شد. راه حل هایی وجود دارند و هرگز برای تغییر شیوه ی فرزند پروری دیر نیست. هرگز برای اهمیت دادن به مسائل روانی فرزند دیر نیست. والدینی که از نظر احساسی غافل هستند شاید افراد دوست داشتی و خوش فکری باشند اما همچنان، احتمالا بدون اینکه خودشان تقصیری داشته باشند، در فهم احساسات شما و پاسخگویی به آنها ناتوانند. والدینی که از نظر احساسی غافل هستند با ناامیدکردن فرزندانشان از این طریق، در آموختن مهارت های احساسی که بچه ها در طول زندگی به آن نیاز خواهند داشت، شکست میخورند.”
– جونیس وب
فرزندپروری سهل گیرانه
[والدین آسان گیر] بیشتر از انکه خواستار باشند، پاسخگو هستند. آنها غیر سنتی و نرم هستند، به رفتار بالغانه نیازی ندارند، خودتنظیمی قابل توجیهی دارند و از مجادله و مقابله جلوگیری می کنند.”فرزند پروری هلیکوپتری
“قبلا تصور می کردم اینکه می گویند پدر و مادری بیش از حد درگیر فرزندانشان و کارهای آنها هستند اغراق آمیز است. منظورم این است پدر و مادر خودم به من علاقه داشتند، اما وقتی بزرگتر شدم مثل من رفتار وسواس گونه ای نشان نمی دادند.”
– لیان موریارتی ، نویسنده کتاب دروغ های کوچک بزرگ
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
