درد شکم مشکل شایعی ست که بسیاری از کودکان (در تمام رده های سنی)، از آن شکایت می کنند. گاهی اوقات علت دل درد جزئی است و تنها با دستشویی رفتن برطرف می شود. اما در مواقع دیگر این درد می تواند نشاندهنده ی یک مشکل جدی تر باشد. مشکل این است که چگونه باید تفاوت میان این دو را تشخیص دهیم؟ در این مطلب نکات مفیدی در مورد علل درد شکم کودکان و زمان مراجعه به پزشک آورده شده است.
گاهی اوقات دل درد ناشی از پرخوری، یبوست و اضطراب یا نگرانی است. اما اگر فکر می کنید این درد دلایل جدی تری دارد، بهتر است سوالاتی از فرزند خود بپرسید و به پزشک مراجعه کنید.
1- چه سوالاتی باید از کودک پرسیده شود؟
وقتی فرزندتان دل درد دارد، بهتر است سوالات زیر را از او بپرسید تا راحت تر بتوانید به علل درد پی ببرید:
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
- درد از کی شروع شد؟
- قبل از شروع درد، چه کار می کردی؟
- دقیقا کجای شکمت درد می کند؟
- میزان درد چقدر است؟ (از مقیاس عددی 1 تا 5 استفاده کنید و به او بگویید که عدد 5، به معنی بیشترین میزان درد است. برای بچه های کوچکتر می توانید از کلماتی مانند خوب، بد و آزار دهنده استفاده کنید)
- آیا دل درد مربوط به زمان غذا خوردن یا چیزی که خورده ای است؟
- آخرین باری که مدفوع کردی کی بود؟
اگر دل درد کودک چندین بار در روز اتفاق می افتد یا چند روز طول کشیده است، آن را جدی بگیرید. به دفعات و زمان شکایت کودک توجه داشته باشید. تمام علایم کودک (اعم از زمان وقوع دل درد و محل دقیق آن) را یادداشت کنید و به پزشک ارائه دهید.
اگر کودک با وجود داشتن دل درد همچنان کارهای روزمره ی خود را انجام می دهد، می خندد، غذا می خورد و بازی می کند، به احتمال زیاد مشکل جدی نیست و به خودی خود برطرف می شود. در غیر اینصورت توصیه می شود که به پزشک مراجعه کنید.
2- علت درد معده کودک چیست؟
درد معده می تواند نشاندهنده ی مشکلات مختلفی باشد. دل درد اغلب با اسهال، گاز، تهوع و استفراغ خود را نشان می دهد. همچنین می تواند به دنبال یک بیماری ویروسی یا تنفسی ایجاد شود.
درد در قسمت فوقانی شکم می تواند نشان دهنده ی موارد زیر باشد:
- سوزش سر دل، سوء هاضمه
- سنگ کیسه صفرا
- زخم معده
- پانکراتیت (التهاب لوزالمعده یا پانکراس)
درد قسمت میانی شکم می تواند به دلایل زیر باشد:
- مشکلات گوارشی و یبوست
- استرس و اضطراب
- سنگ کلیه
- عفونت مجاری ادراری
درد در ناحیه زیر شکم می تواند به دلایل زیر باشد:
- یبوست
- گاستروانتریت (التهاب معده و روده های کوچک و بزرگ)
- درد لگن یا کشاله ران
- گرفتگی های قاعدگی (مربوط به دخترانی که اولین دوره های قاعدگی خود را تجربه می کنند)
- عفونت مجاری ادراری
- آپاندیسیت (درد سمت پایین و راست شکم)
با توجه به لیست فوق متوجه می شوید که برخی از علل درد معده را می توان در خانه درمان کرد. در حالی که برخی دیگر ممکن است منشآ جدی تری داشته باشند و به مراجعه به پزشک نیاز باشد. معده درد می تواند علل نادر دیگری هم داشته باشد که در این لیست ذکر نشده اند.
3- چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر نگران هستید یا نمی دانید علت دل درد کودک چیست، با متخصص اطفال خود تماس بگیرید.
در موارد زیر لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- اگر درد شدید است، ناگهان شروع می شود و فروکش نمی کند. بخصوص اگر درد در قسمت پایین سمت راست شکم باشد (که می تواند نشاندهنده ی آپاندیسیت باشد)
- اگر درد از بین نمی رود و همچنان ادامه دارد و شما نمی دانید علت آن چیست
- اگر در استفراغ یا مدفوع کودک خون دیده می شود
- اگر شکم کودک متورم به نظر می رسد
- اگر زمانیکه به شکم فرزندتان فشار می آورید، احساس درد می کند
- اگر کودک بیمار به نظر می رسد یا معده درد او با علائم دیگری همراه است
- اگر فرزندتان در گذشته جراحی شکم داشته است و نمی دانید که علت درد او چیست
- اگر فرزندتان به بیماری های دیگری هم مبتلا است و شما مطمئن نیستید که این درد نشاندهنده ی وجود یک مشکل جدی است یا خیر
بهتر است به جای اینکه مستقیماً به اورژانس بروید، ابتدا با پزشک خود صحبت کنید. با این حال اگر پزشک در دسترس نیست یا بعد از ساعت اداری است، به بیمارستان یا اورژانس مراجعه نمایید.
4- پزشک چه سوالاتی از شما می پرسد؟
وقتی برای معده درد کودک به بیمارستان مراجعه می کنید، پزشک احتمالا سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
- دل درد کودک از چه زمانی آغاز شده است؟
- آیا به نظر می رسد به زمان غذا خوردن یا چیزی که می خورد مربوط است؟
- آیا فرزندتان مرتب به دستشویی می رود؟ آخرین باری که مدفوع کرده است کی بود؟ آیا مدفوع طبیعی بود یا اسهال داشت؟
- آیا درد در حوالی دوران مدرسه رخ می دهد؟ (این می تواند نشانه ی اضطراب در مورد مدرسه باشد.)
- آیا کودک حالت تهوع یا استفراغ داشته است؟
این اطلاعات می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد آیا شرایط کودک به قدری جدی هست که به آزمایشات بیشتری مانند سونوگرافی، اشعه ایکس یا سی تی اسکن نیاز داشته باشد یا خیر.
5- تفاوت میان آپاندیسیت و گاستروانتریت چیست؟
آپاندیسیت به معنی التهاب آپاندیس است. این درد از اطراف ناف شروع می شود و به قسمت راست تحتانی شکم امتداد می یابد.
سوال بسیاری از والدینی که فرزندشان از دل درد شکایت می کند این است که “آیا این درد نشانه ی آپاندیسیت است؟”
برای پی بردن به این موضوع، بهترین راه مراجعه به پزشک است چون تشخیص زودهنگام آپاندیسیت می تواند درمان را آسان کند و از مشکلات احتمالی ناشی از آن از جمله پارگی (ترکیدن) آپاندیس جلوگیری نماید. خبر خوب این است که آپاندیسیت در کودکان به اندازه ی مواردی مانند ویروس معده و دل درد ناشی از استرس یا یبوست رایج نیست.
اما گاستروانتریت چیست؟ گاستروانتریت که اغلب تحت عنوان “آنفولانزای معده” هم نامیده می شود، نوعی بیماری ویروسی است و معمولاً سریعا ظاهر می شود. این بیماری، معده و روده ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
گاستروانتریت و آپاندیسیت علائم مشترک زیادی دارند که برخی از آنها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم
- تب درجه پایین
- بی اشتهایی
- تهوع و استفراغ
- اسهال و یبوست
درد آپاندیسیت، معمولاً از وسط شکم (اطراف ناف) شروع می شود اما پس از 24 ساعت، به قسمت پایین و راست شکم کشیده می شود و ممکن است با گذشت زمان بدتر شود. اما گاستروانتریت معمولاً کوتاه مدت است و به خودی خود بهبود می یابد.
توجه داشته باشید که علائم فوق می تواند نشانه مسمومیت غذایی یا بیماری ویروسی هم باشند.
نتیجه گیری
همانطور که می بینید، مشکلات شکمی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و همین امر تشخیص آنها را مشکل کند. اگر مطمئن نیستید که دلیل دل درد کودک چیست، بهترین راه مراجعه به پزشک متخصص اطفال است.
در مواردی که درد مداوم معده به درمان های معمولی پاسخ نمی دهد و نمی توان به راحتی علت آن را تشخیص داد، متخصص اطفال ممکن است شما را به متخصص گوارش ارجاع دهد. این متخصصان همانطور که از نامشان پیداست، در درمان مشکلات گوارشی و شکم تخصص دارند.
