آپاندیسیت به معنای التهاب و ورم آپاندیس است که یک درد شدید در سمت راست پایین شکم ایجاد می کند. آپاندیسیت یک اورژانس پزشکی است چون می تواند موجب ترکیدن با پاره شدن آپاندیس شود. این وضعیت جدی است و منجر به تشدید عفونت می شود و در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.
آپاندیس زایده ای نازک و انگشتی شکل است که به روده بزرگ متصل است و در قسمت پایین و سمت راست شکم قرار دارد. متخصصان به طور قطع نمی دانند که آپاندیس چه نقشی در بدن دارد. بطور کلی آپاندیس یک اندام حیاتی نیست و برداشتن آن ضرری برای سلامتی ندارد.
عمل جراحی که برای برداشتن آپاندیس انجام می شود، آپاندکتومی نامیده می شود. این عمل، شایع ترین جراحی اضطراری انجام گرفته برای کودکان است. اکثر کودکان پس از این عمل بدون هیچگونه عارضه ی طولانی مدت، بهبود می یابند.
علل آپاندیسیت
آپاندیسیت وقتی اتفاق می افتد که داخل آپاندیس توسط چیزی مسدود شود و باعث ایجاد عفونت گردد. این انسداد ممکن است توسط مخاط، مدفوع، انگل ها یا هر چیز دیگر ایجاد شود. علاوه بر این ممکن است ناشی از خم شدن یا پیچ خوردگی خود آپاندیس باشد.
آپاندیس پس از انسداد، زخم، ملتهب یا متورم می شود. این بدین دلیل است که تعداد میکروب ها (باکتری ها) در آپاندیس به سرعت شروع به افزایش می کنند. با بدتر شدن تورم و درد، خون رسانی به آپاندیس متوقف می شود.
تمام اعضای بدن برای سالم ماندن به مقدار مناسب جریان خون نیاز دارند. وقتی جریان خون کاهش می یابد، آپاندیس شروع به از بین رفتن می کند. با شروع سوراخ شدن دیواره های آپاندیس، احتمال پارگی یا ترکیدن آن وجود دارد. این سوراخ ها باعث می شوند مدفوع، مخاط و سایر مواد به بیرون نشت پیدا کنند و به داخل شکم وارد شوند. با ترکیدن آپاندیس ممکن است یک عفونت جدی به نام پریتونیت در شکم ایجاد شود که در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.
عوامل خطر آپاندیسیت چیست؟
آپاندیسیت در بیشتر موارد در سن 10 تا 30 سالگی اتفاق می افتد. کودکان مبتلا به فیبروز کیستیک ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند. داشتن سابقه خانوادگی آپاندیسیت نیز ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را در کودکان افزایش دهد.
علائم
علائم آپاندیسیت در هر کودک ممکن است متفاوت باشد. در زیر برخی از علائم متداول آپاندیسیت آورده شده است:
درد شکم شایع ترین علامت آپاندیسیت است. این درد بصورت زیر احساس می شود:
- درد آپاندیسیت ممکن است از ناحیه اطراف ناف شروع شود و به سمت راست پایین شکم حرکت کند. یا ممکن است بطور کلی از سمت راست پایین شکم شروع شود.
- دردی که با گذشت زمان تشدید میابد.
- درد با حرکت کردن، نفس عمیق کشیدن، لمس شدن یا سرفه و عطسه کردن کودک ممکن است بدتر شود.
- درد در صورت ترکیدن آپاندیس ممکن است در سراسر شکم احساس شود.
سایر علائم شایع آپاندیسیت عبارتند از:
- ناراحتی معده (حالت تهوع) و استفراغ
- بی اشتهایی
- تب و لرز
- تغییر در رفتار
- مشکل در حرکات روده (یبوست)
- شل شدن مدفوع (اسهال)
- متورم شدن شکم در کودکان کوچکتر
تشخیص آپاندیسیت
پزشک برای تسخیص آپاندیسیت ابتدا معاینه ی فیزیکی انجام می دهد و برای اطمینان از وضعیت موجود، ممکن است از هر یک از تست های زیر استفاده کند:
- سونوگرافی شکم. در این آزمایش تصویربرداری از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از رگ های خونی، بافت ها و اندام های داخلی بدن استفاده می شود. بطور کلی از سونوگرافی برای مشاهده ی اندام های داخلی بدن استفاده می شود.
- سی تی اسکن. در این آزمایش تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس و رایانه، تصاویر دقیقی از قسمت های مختلف بدن ازجمله استخوان ها، عضلات، چربی ها و اندام ها ارایه می شود.
سایر آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آزمایش خون. این آزمایش عفونت و التهاب را بررسی می کند. آزمایش خون می تواند وجود مشکل در سایر اندام های شکم مانند کبد یا پانکراس را نیز مشخص کند.
- آزمایش ادرار. این آزمایش می تواند عفونت مثانه یا کلیه را که ممکن است علائمی مشابه آپاندیسیت داشته باشد، تشخیص دهد.
علائم آپاندیسیت ممکن است شبیه برخی بیماری های دیگر باشد. بهترین راه برای تشخیص این وضعیت، مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات تشخیصی است.
درمان آپاندیسیت
آپاندیسیت یک اورژانس پزشکی است و درمان آن به علائم، سن و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. عدم درمان این وضعیت به احتمال زیاد باعث ترکیدن و ایجاد یک عفونت جدی و کشنده می شود. به همین دلیل پزشک کودک احتمالاً توصیه می کند که برای برداشتن آپاندیس باید جراحی انجام شود. قبل از شروع جراحی ممکن است به کودک آنتی بیوتیک و مایعات تزریقی داده شود.
جراحی رایج ترین درمان آپاندیسیت است. اما پزشک ممکن است برای برخی از کودکان، به جای جراحی آنتی بیوتیک تجویز کند.
آپاندیس ممکن است به دو روش برداشته شود:
- جراحی باز. در این روش به کودک بیهوشی زده می شود. یک برش در سمت راست پایین شکم ایجاد می شود و جراح آپاندیس را پیدا می کند و بر میدارد. اگر آپاندیس ترکیده باشد، ممکن است از یک لوله برای تخلیه چرک و مایعات دیگر از شکم استفاده شود. این لوله پس از چند روز و بعد از تشخیص جراح در مورد از بین رفتن عفونت، برداشته خواهد شد.
- جراحی لاپاروسکوپی. به کودک بیهوشی داده می شود. در این روش از چند برش کوچک و دوربینی به نام لاپاراسکوپ برای دیدن داخل شکم استفاده می شود و با کمک آن جراح اقدام به برداشتن آپاندیس می کند. این روش درصورت ترکیده شدن آپاندیس انجام نمی شود.
آپاندکتومی فاصله ای
آپاندکتومی فاصله ای برای درمان آپاندیسیت پاره انجام می شود. گاهی اوقات آپاندیس می ترکد و مجموعه ای از مایعات یا چرک های آلوده به داخل شکم رها می شود. در این زمان پزشک ممکن است بخواهد ابتدا عفونت را درمان کند و مایعات آلوده را تخلیه کند. پس از تکمیل دوره ی آنتی بیوتیک، آپاندکتومی انجام می گیرد.
برای انجام آپاندکتومی فاصله ای، به کودک ممکن است آنتی بیوتیک تزریقی داده شود. این کار حدود 10 تا 14 روز انجام می شود. علاوه بر این پزشک ممکن است از تصاویر CT یا سونوگرافی برای تخلیه عفونت ها استفاده کند. پس از برطرف شدن عفونت و التهاب و حدود 6 تا 8 هفته بعد، برای برداشتن آپاندیس جراحی انجام می شود.
مراقبت های بعد از جراحی
کودکی که آپاندیس او ترکیده است، باید بیشتر از کودکی که آپاندیس آن قبل از ترکیدن برداشته شده است در بیمارستان بماند. برخی از کودکان پس مرخص شدن نیز باید تا مدت زمان مشخصی آنتی بیوتیک های خوراکی مصرف کنند.
کودک پس از جراحی، برای مدت زمان مشخصی مجاز به خوردن و نوشیدن چیزی نیست. این عمل به بهبودی روده ها کمک می کند. در این مدت مایعات لازم بصورت وریدی به جریان خون وارد می شود. کودک همچنین آنتی بیوتیک و داروهایی برای تسکین درد بصورت وریدی دریافت خواهد کرد.
در برخی موارد، کودک مجاز به نوشیدن مایعات شفاف مانند آب، نوشیدنی های ورزشی یا آب سیب است. پس از آن کم کم به سمت خوردن غذاهای جامد پیش میرود.
پزشکان به کودکانی که به تازگی تحت عمل جراحی قرار گرفته اند توصیه می کنند که فعالیت های خود را محدود کنند. کودک تا چند هفته بعد از جراحی نباید وزنه برداری یا ورزش های تماسی انجام دهد.
پزشک نوع و داروهای مسکن مورد نیاز برای کودک را مشخص می کند. برخی از داروهای مسکن می توانند باعث یبوست شوند. برای اطمینان بیشتر می توانید از پزشک در مورد عوارض جانبی داروها سوال کنید. چند روز پس از جراحی و از سر گرفتن فعالیت، به احتمال زیاد یبوست نیز برطرف خواهد شد. نوشیدن آب میوه نیز ممکن است به رفع این مشکل کمک کند. خوردن میوه ها، غلات و نان های سبوس دار و سبزیجات پس از شروع مصرف غذاهای جامد نیز می تواند یبوست را برطرف کند.
اکثر کودکانی که آپاندیس آنها با کمک عمل جراحی برداشته شده است، پس از مدتی بهبود پیدا می کنند و با عوارض خاصی روبرو نمی شوند.
عوارض
آپاندیسی که عفونی یا ملتهب شده است، می تواند به سرعت آلوده و پاره شود. این اتفاق می تواند در عرض چند ساعت رخ دهد. پاره شدن آپاندیس یک وضعیت اورژانسی است چون در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد. با پاره شدن آپاندیس، میکروب ها (یا باکتری ها) اندام های داخل حفره های شکم را آلوده می کنند. این باعث ایجاد یک عفونت باکتریایی به نام پریتونیت (التهاب صفاقی) می شود. عفونت باکتریایی می تواند خیلی سریع گسترش یابد و درمان آن در صورت تشخیص دیرهنگام، دشوار خواهد شد.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
آپاندیس ملتهب و آلوده ممکن است ترکیده یا پاره شود. این یک وضعیت اضطراری است و می تواند کشنده باشد. اگر فکر می کنید فرزند شما آپاندیسیت دارد، با پزشک کودک تماس بگیرید یا بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
چند نکته کلیدی
- آپاندیسیت، تورم و عفونت دردناک آپاندیس است که یک اورژانس پزشکی محسوب می شود.
- آپاندیس ممکن است بترکد یا پاره شود و باعث عفونت بیشتری شود. بنابراین در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.
- اکثر پزشکان توصیه می کنند که در صورت بروز آپاندیسیت، آپاندیس کودک برداشته شود.
- آپاندکتومی متداول ترین روش جراحی اورژانسی کودکان است.
- اکثر کودکان بدون هیچ مشکلی در طولانی مدت بهبود می یابند.
در زمان مراجعه به پزشک، سعی کنید نکات زیر را به یاد داشته باشید:
- دلیل مراجعه به پزشک را بطور کامل برای او شرح دهید.
- قبل از مراجعه به پزشک، سوالاتی که در ذهن خود دارید را یادداشت کنید.
- در هنگام مراجعه به پزشک، وضعیت کودک، داروهای تجویزی، روش های درمانی یا آزمایشات توصیه شده توسط پزشک را یادداشت کنید. همچنین دستورالعمل های جدیدی که پزشک به کودک می دهد را یادداشت کنید.
- علت تجویز یک دارو یا درمان جدید توسط پزشک را بدانید. همچنین از میزان تاثیر درمان مورد نظر و عوارض جانبی آن اطلاع کافی داشته باشید.
- از پزشک سوال کنید که آیا وضعیت کودک از راه های دیگری قابل درمان است یا خیر.
- از علت انجام آزمایشات و روش تفسیر نتایج اطلاع داشته باشید.
- در مورد عواقب نخوردن داروها یا عدم انجام آزمایشات، اطلاعات کافی داشته باشید.
- قرار ملاقات بعدی با پزشک و تاریخ، زمان و هدف از آن ویزیت را یادداشت کنید.
- از پزشک بپرسید که در مواقع ضروری، چطور می توانید با او تماس بگیرید. این گزینه در مواقعی که کودک بیمار می شود و یا نگران وضعیت او هستید، بسیار کمک کننده است.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
