آیا تا‌به‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که بازی‌های ساده‌ای که کودکان انجام می‌دهند، می‌توانند راهکاری موثر برای رشد و تقویت مهارت‌های ذهنی و عاطفی کودکان باشند؟ این رویکرد نوین و جذاب به کودکان کمک می‌کند تا احساسات خود را بروز دهند تا مشکلاتشان راحت‌تر حل شود. می‌توان گفت این روند به بهبود مسائل روانی و عاطفی کمک شایانی می‌کند. در ادامه این مقاله مزایای بازی درمانی کودکان را به‌صورت همه جانبه بررسی قرار خواهیم کرد.
بازی درمانی چیست؟
بازی درمانی نوعی شیوه درمان است که باعث می‌شود کودکان احساسات خود را به شیوههای مختلف ابراز کنند. در بازی درمانی شیوههای مختلفی مانند استفاده از اسباب‌بازی‌ها و هنر در‌نظر گرفته می‌شود. بازی درمانی روی کودکان بین 3 تا 10 ساله که آسیب روانی دیده‌اند تمرکز دارد تا آن‌ها به وضعیت روانی مطلوب دست پیدا کنند.
در‌واقع، در بازی درمانی درمانگر از فعالیت‌های متفاوتی استفاده می‌کند.
- استفاده از آدمک‌های عروسکی یا حیوانات مخملی
- کاردستی
- آب‌بازی
- اسباب‌بازی‌های ساختنی
- رقص
- بازی با بلوک‌های شنی
برخی از این فعالیت‌ها هستند.می‌توان گفت استفاده از این ابزار‌از فواید بازی درمانی کودکان به‌حساب می‌آیند.
در بیشتر موارد از این درمان برای کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم یا ناتوانی در یادگیری استفاده می‌شود. امکان دارد این کودکان در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل باشند. این روند درمانی به کودکان کمک می‌کند تا خود را بیان کنند؛ زیرا بازی درمانی در محیطی امن و مطمئن صورت می‌گیرد. در‌نهایت کودکان یاد می‌گیرند چگونه با بیان احساسات خود استرس خود را کاهش دهند و با آن به درستی مقابله کنند.
در چه صورت از بازی درمانی استفاده می‌شود؟
بازی درمانی برای شرایط مختلف به‌عنوان یک شیوه درمانی مناسب شناخته می‌شود. زمانی‌که کودکان با مشکلات روانی، عاطفی و رفتاری دسته و پنجه نرم می‌کنند، نمی‌توانند احساسات و تجربیات خودشان را به‌خوبی بازگو کنند. به همین دلیل از بازی درمانی برای موارد زیر استفاده می‌شود:
- تروما و ضربه‌های روحی: کودکانی که دچار آسیب‌های روانی مانند از دست دادن یکی از والدین، حوادث ناگوار، سواستفاده یا تجربه جنگ شده‌اند. آن‌ها با استفاده از بازی درمانی احساسات سرکوب شده خود را بیان می‌کنند. این موضوع یکی از مزایای بازی درمانی کودکان به‌حساب می‌آید.
- مشکلات رفتاری: کودکانی که با مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری، نافرمانی یا مشکل در تمرکز و توجه مواجه هستند را با بازی درمانی تا حد زیادی می‌توان کنترل کرد.
- اختلالات اضطرابی و افسردگی: بازی درمانی به کودکان کمک می‌کنند با اضطراب و افسردگی مقابله کنند و احساسات خود را در محیطی امن بیان کنند. برای این موضوع از روش‌های مختلف استفاده می‌شود.
- اختلالات طیف اوتیسم و ناتوانی‌های یادگیری: این روش به‌صورت موثر روی برقرای ارتباط و تعاملات اجتماعی تاثیر می‌گذارد. به‌طوری‌که مهارت‌های ارتباطی آن‌ها را تقویت می‌کند.
- مشکلات در مدرسه: اگر کودکی در مدرسه با مشکلاتی از‌قبیل قلدری، افت تحصیلی یا ناتوانی در سازگاری با محیط آموزشی مواجه شود، بازی درمانی برای پیدا کردن راه‌حل مناسب کمک می‌کند.
بازی درمانی زمانی استفاده می‌شود که کودک برای ابراز احساسات و حل مشکلات روانی و عاطفی نیاز به کمک داشته باشد از طرفی این مشکلات با راه حل‌های ساده و معمولی قابل حل نباشند.
بازی درمانی در کودکان چگونه عمل می‌کند؟
همان‌طور‌که اشاره کردیم بازی درمانی روشی برای درمان کودکان است. این روش به آن‌ها برای پردازش احساسات، حل مشکلات و بهبود رفتارها و روابط کمک می‌کند. در‌واقع، بازی برای کودکان یکی روش اصلی و طبیعی برای بیان احساسات و تجربیات کودکانه است. بازی روشی غیر‌مستقیم برای بیان و حل مسائل کودکان محسوب می‌شود و این موضوع خود از مزایای بازی درمانی کودکان است.
در بازی درمانی، کودک با درمانگری ماهر به بازی‌های مختلف می‌پردازد. این فعالیت شامل بازی‌هایی از‌قبیل بازی‌های تخیلی، بازی‌های ساختار‌یافته و غیر‌ساخت‌یافته می‌شود. درمانگر با مشاهده‌ی فعالیت و نحوه‌ی شرکت کودک در بازی به مواردی مانند احساسات، نگرانی‌ها و مشکلات کودک پی میبرد. درمانگر برای رسیدن به درک عمیقی از رفتار کودک،با استفاده از تکنیک‌های خاص مسائل مربوط به کودک را شناسایی کرده و راه‌حلی را برای مشکل پیدا می‌کند.
10 مورد از مزایای بازی درمانی کودکان شامل چه مواردی می‌شود؟
کودکان دنیای پیچیده‌ای از احساسات و افکار در درون خود دارند که در بیشتر موارد آن را نمی‌توانند به درستی بیان کنند. برای چنین شرایطی بازی درمانی به‌عنوان ابزاری قدرتمند شناخته می‌شود که به آن‌ها احساس امنیت القا می‌کند. در‌واقع، بیان احساسات به شیوه سالم و خلاقانه از مزایای بازی درمانی کودکان است که به شما اجازه ورود به دنیای آن‌ها را می‌دهد. کودک درمانی باعث می‌شود عزیز شما در چالش‌های روزمره بهتر عمل کند و با اعتماد‌به‌نفس به دنبال راه‌حلی مناسب بگردد.
1. ایجاد فضای امن به کمک بازی درمانی
تحت تاثیر مسائل مختلف امکان دارد کودکان احساس کنند که نمی‌توانند افکار و احساسات خود را به‌صورت امن با خانواده در میان بگذارد. یکی از فواید بازی درمانی کودکان ایجاد فضای امن برای آن‌ها است که باعث می‌شود با خوشحالی بازی کنند و بتوانند احساسات خود را با گفتگو و رفتار‌هایشان بروز دهند.
در واقع بازی کردن به کودکان این امکان را می‌دهد تا آن‌ها به‌طور غیر‌مستقیم احساسات و افکار خود را در معرض دید بگذارند. حتی در بعضی موارد کودک به‌صورت غیر‌کلامی بعضی از مفاهیم را انتقال می‌دهد. در‌این‌صورت یک درمانگر ماهر می‌تواند تفسیر درستی از رفتار کودک داشته باشد و به او در حل مسائل رفتاری و عاطفی کمک کند.
2. افزایش اعتماد‌به‌نفس در بازی
وقتی کودک احساسات خود را بروز می‌دهد و به‌خوبی توسط والدین مورد استقبال قرار می‌گیرد، اعتماد‌به‌نفس کودک افزایش می‌یابد و از‌طریق بازی درمانی خود را بیان می‌کند. در‌واقع، افزایش اعتماد‌به‌نفس یکی از مزایای بازی درمانی کودکان است؛ زیرا به کودکان در مواجهه با رویدادهای چالش برانگیز مانند خشونت خانگی و حوادث آسیب‌زا کمک می‌کند.
با شرکت در بازی کودکان، آن‌ها راهی سالم را برای تعامل و مقابله با احساسات و تجربیات خود یاد می‌گیرند. درمانگران شغلی و روان‌شناسان مدرسه در اکثر مواقع از بازی درمانی برای بهبود سلامت روان کودکان استفاده می‌کنند.
3. کسب مهارت‌های حل مسئله در دنیای واقعی
بازی باعث می‌شود کودکان مهارت حل مسئله خود را به‌صورت مستقل و کارآمد بهبود ببخشند. در‌واقع، کودکان داستان‌های مرتبط به خود را با اسباب بازی‌هایشان هماهنگ می‌کنند و با نقش‌آفرینی مشکلات کوچک و بزرگ خود را بررسی می‌کنند.
در بازی درمانی یک درمانگر مسئله‌ای را برای کودک مطرح می‌کند و از او می‌خواهد که راه‌حلی مناسب و مستقل برای آن بیابد. به‌عنوان‌مثال، امکان دارد از کودک بخواهد که واکنش یک اسباب بازی را به نمایش بگذارد، وقتی که کسی غذای آن را می‌خورد. واکنش کودک می‌تواند الگو‌های رفتاری را در خانه نشان دهد.
4. یادگیری مکانیزم‌های مقابله‌ای از طریق بازی
هدف اصلی جلسات بازی درمانی این است که کودکان بتوانند در مقابل احساسات چالش برانگیز واکنش درستی از خود نشان دهند. در این روند آن‌ها می‌توانند استراتژی‌های مقابله با بازی درمانی را یاد بگیرند و در دوران نوجوانی و بزرگسالی از آن‌ها به‌خوبی استفاده کنند.
در‌واقع، یادگیری مکانیزم‌های مقابله از فواید بازی درمانی کودکان است که به آن‌ها برای دستیابی به بینش‌های جدید درباره‌ی احساسات و افکار خود کمک می‌کند. در‌این‌صورت در شرایط دشوار رفتاری درست و سنجیده از خود نشان می‌دهند. در‌واقع، بازی درمانی راهی امن و موثر برای کودکان به شمار می‌آید تا آن‌ها با مسائل خانوادگی، رویه‌های پزشکی و دیگر موارد استرس‌زا به‌خوبی مقابله کنند.
5. بازی درمانی و کمک به تسهیل بهبود عاطفی
بازی درمانی به کودکان کمک می‌کند تا بیشتر درباره وضعیت خودشان یاد بگیرند.در مقابله با ناراحتی‌های عاطفی و رویدادهای چالش برانگیز واکنشی درست نشان دهند. این موضوع از مزایای بازی درمانی کودکان است که باعث ایجاد راحتی در آن‌ها می‌شود. در‌واقع، کودکان می‌توانند با استفاده از یک اسباب بازی به راحتی احساسات خود را بروز دهند. به‌طوری‌که با بسیاری از چالش‌ها در یک فضای مدیریت شده رو‌به‌رو می‌شوند.
6. بازی هایی برای کسب مهارت‌های تصمیم‌گیری
تصمیم‌گیری بخش مهمی از رشد کودک به‌شمار می‌رود که در بازی درمانی به‌خوبی گنجانده می‌شود. کودک در حین بازی با انتخاب‌های متعددی روبرو می‌شود که درمانگر برای کمک به او گزینه‌های متفاوتی را ارائه می‌دهد. در‌این‌صورت کودک متوجه می‌شود تصمیم‌گیری احتیاج به چه مواردی دارد و چگونه باید بین انتخاب‌های مختلف توازن برقرار کند.
7. یادگیری مسئولیت‌پذیری با بازی درمانی
از‌طریق تصمیم‌گیری در شرایط مختلف بازی‌درمانی، کودک شما یاد می‌گیرد چطور مسئولیت انتخاب‌ها یا رفتارهای خود را بپذیرد. همچنین، یاد می‌گیرد چطور خود را در مقابل تصمیم‌های اشتباه سرزنش نکند. در‌واقع، از مزایای بازی درمانی کودکان می‌توان به یادگیری مسئولیت‌پذیری اشاره کرد. به‌عنوان‌مثال، در پایان جلسه کودک با کمک در جمع‌آوری اسباب بازی‌ها مسئولیت‌پذیری و سازماندهی را می‌آموزد.
8. اتاق بازی و یادگیری مهارت‌های اجتماعی جدید
یکی از فواید بازی درمانی کودکان صحبت کردن، تعامل با کودکان و بزرگسالان است که از چالش‌های مهم برای کودکان به شمار می‌رود. بازی درمانی به کودکان آموزش می‌دهد چگونه به‌صورت سالم و موثر با دیگران تعامل داشته باشند. درمانگر با رویکردهای عملی کودک را در فرایند بازی راهنمایی می‌کند و به آن‌ها رفتارهای اجتماعی مناسب را یاد می‌دهد و با تمرین از رفتارهای تهاجمی و ضد هنجار می‌کاهد.
9. دوست جدید پیدا کردن با بازی یاد گرفتن
با توسعه روابط اجتماعی کودک شما به صورت موثر می‌آموزد که چگونه دوست‌های مناسبی برای خود پیدا کند و برای حفظ دوستی چه تلاش‌هایی از خود نشان دهد. بازی درمانی از کودکانی که دچار اضطراب اجتماعی و خجالت هستند، حمایت می‌کند.
همچنین، برای حل این مشکل، استفاده از جلسات گروهی انتخابی هوشمندانه است که به اجتماعی شدن کودک کمک شایانی می‌کند؛ بنابراین، می‌توان گفت دوست‌یابی یکی از مهم‌ترین مزایای بازی درمانی کودکان محسوب می‌شود.
10. به درک درستی از زندگی برسد
کودکان اغلب از‌طریق بازی کردن، جهان اطراف خود را درک می‌کنند. آن‌ها آنچه را که می‌بینند یا تجربه می‌کنند، بازسازی می‌کنند تا به کمک آن بفهمند که این تجربه‌ها چه معنایی برای زندگی‌شان دارد. با بازی کردن در یک محیط ساختار یافته، کودکان می‌توانند محیط و تجربه‌های خود را در امنیت و همراه با یک فرد حرفه‌ای که بینش و همدلی لازم را ارائه می‌دهد، درک کنند.
کودکان از طریق بازی کردن،به درک بهتری از جهان خود می‌رسند. در‌واقع، مواردی که می‌بینند و تجربه می‌کنند را در دنیای فانتزی می‌سازند. این موضوع باعث می‌شود، آن‌ها زندگی را بهتر درک کند. بازی درمانی محیطی ساختار‌یافته را برای کودکان فراهم می‌کند تا تجربه‌های خود را در امنیت همراه با یک فرد حرفه‌ای در میان بگذارند. در نهایت دستیابی به درک درست از زندگی یکی از فواید بازی درمانی کودکان به‌شمار می‌رود.
طبق تحقیقات انجام شده بازی درمانی باعث بهبود مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودکان می‌شود. به‌طوری‌که روی قدرت خلاقیت و توانایی حل مسئله آن‌ها تاثیر بسزایی می‌گذارد. در‌واقع، مزایای بازی درمانی کودکان باعث می‌شود، در فضایی ایمن و حمایتگرانه احساسات و نگرانی‌های خود را بروز دهند. همچنین، بازی درمانی روشی مناسب برای رشد روانی و سلامت عاطفی کودکان است که آن‌ها را در مسیری درست به جلو پیش میبرد.
بازی درمانی، به‌عنوان یک روش مؤثر در درمان کودکان، دارای ترفندها و تکنیک‌های خاصی است که تسلط بر آن‌ها نیازمند آموزش و تمرین است. این رویکرد به درمانگران این امکان را می‌دهد که از طریق بازی، احساسات و مشکلات کودکان را شناسایی و به آن‌ها کمک کنند. با شرکت در دوره‌های آموزشی مرتبط، درمانگران می‌توانند مهارت‌های لازم برای طراحی و اجرای بازی‌های درمانی مناسب را کسب کنند و با اصول روانشناسی پشت آن آشنا شوند. می توانید از طریق دوره های روانشناسی کودک موسسه هفتاد، در دوره بازی درمانی شرکت کنید.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
