درد استخوان دنبالچه یکی از متداول ترین دردهای بارداری است. پس از گذشت چند هفته از بارداری، جنین هم رشد میکند و میزان فشار از ناحیه اندام‌های تحتانی بدن و بدنبال آن احساس درد هم افزایش می‌یابد.احساس ناراحتی از ناحیه نشیمنگاه در دوران بارداری کاملا طبیعی است، واضح است که با گذشت چند ماه از حاملگی جنین از نظر اندازه بزرگتر میشود فشار وارد بر اندام های تحتانی بیشتر میشود. در این مقاله علت های درد دنبالچه را بررسی کردیم، روش های درمان آن و ورزش های مناسب در بارداری را بررسی خواهیم کرد.
آناتومی استخوان دنبالچه
استخوان دنبالچه پایین‌ترین قسمت از ستون فقرات است که از سه مهره‌ی کوچک تشکیل شده است. این استخوان شبیه به آثار باقی‌مانده از یک دم یا دنباله در بدن انسان است و به همین خاطر قسمت قدامی این استخوان (به سمت جلوی بدن)، کمی فرورفته و گود است و قسمت خلفی آن (از سمت عقب بدن) کمی محدب و برجسته است. استخوان دنبالچه از طریق شیارهایی که در سمت خلفی استخوان ساکروم قرار دارد، به این استخوان متصل است. دامنه حرکتی بین استخوان دنبالچه و استخوان ساکروم بسیار محدود است.
درد استخوان دنبالچه در زنان باردار
دنبالچه وضعیت بدن زنان را در ۹ ماه دوران بارداری تثبیت میکند؛ اکثر عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها به شکل باند از داخل یا کنار این عضو عبور می‌کنند. درد دنبالچه که در علم پزشکی با عنوان “کوکسی دیین” شناخته میشود، در انتهای ستون فقرات زنان باردار ایجاد شده و با درد بسیار شدید، فرد بیمار را کسل و بی‌حوصله میکند.
علایم درد دنبالچه در زنان باردار
- تشدید درد هنگام نشستن
- درد برا اثر لمس یا فشار دنبالچه
- دردی نشستن یا ایستادن
- درد در مواقع یبوست
دلایل درد دنبالچه در زنان باردار
۱- هورمون‌های بارداری
در سه ماهه اول بارداری، بدن زنان هورمون‌های آرامبخش و استروژن را آزاد نموده و رباط‌های منطقه لگنی را برای تغییرات بدن در ماه‌های بعدی حاملگی آماده میکند. همچنین، ماهیچه‌های موجود در اطراف منطقه شکم مادر باردار حرکت کرده و مکان مناسبی را برای بهبود روند رشد نوزاد درون رحم خود ایجاد می‌کنند. در این فرایند، دنبالچه مادر نیز حرکت نموده و منجر به بروز درد شدید در این ناحیه از بدن زنان حامله خواهد شد.
۲- رشد جنین
در طول سه ماهه دوم بارداری و سه ماهه سوم بارداری، جنین در حال رشد نیاز به فضای بیشتر در داخل رحم مادر خود دارد. این شرایط، مادر باردار را به درد دنبالچه که عضو بسیار باریکی است، دچار میکند، زیرا این اندام زنان درست در ناحیه پشت رحم قرار دارد. این فشار باعث بروز درد و بدتر شدن روند بارداری زنان میشود.
۳- علل دیگر
در مراحل بعدی دوران بارداری، وقتی مادر حامله دچار سرفه یا عطسه میشود، فشار زیادی روی دنبالچه او ایجاد شده و باعث بروز درد در این ناحیه از بدن میشود. البته انجام ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی کردن، دوچرخه سواری، نشستن یا ایستادن برای ساعت‌های طولانی در یک موقعیت ثابت نیز ممکن است موجب بروز درد کمر، به‌ویژه درد دنبالچه در دوران بارداری زنان شود.
عوامل افزایش دهنده خطر درد دنبالچه
درمان درد دنبالچه در بارداری
۱- حرکات ورزشی
۱- وضعیت گربه- گاو
- برای شروع روی چهار دست‌وپا قرار بگیرید درحالی‌که دست‌ها درست در زیر شانه‌ها و زانوها زیر باسن قرار داشته باشند.
- درحالی‌که نفستان را به داخل می‌کشید، سر را بالا بیاورید، شکم را به سمت پایین ببرید، چانه و سینه را بالا بکشید و شانه‌ها را از گوش‌ها دور کنید. به این حالت، وضعیت گاو میگویند.
- با بیرون دادن نفس، سر را به‌آرامی رها کنید، دست‌ها را فشار دهید، کمر را خم‌کنید و چانه‌تان را به سمت سینه داخل ببرید. به این حالت وضعیت گربه میگویند.
- هنگام انجام حالت گاو، عمل دم و هنگام انجام حالت گربه، عمل بازدم را انجام دهید.
- این دم و بازدم‌ها را برای ۱۰ بار تکرار کنید.
۲-حرکت پل
- به پشت بخوابید، کف پاها را صاف روی زمین قرار بدهید و زانوها را خم‌کنید. دست‌ها را در زیر کمر نگه‌دارید درحالی‌که کف دست‌ها روبه پایین می‌باشند.
- کف پاها را به‌اندازه‌ی عرض باسن از هم بازکنید. با فشرده کردن قسمت پایین کمر، لگنتان را از زمین جدا کنید و به بالا بکشید. این حالت را برای چند ثانیه نگه‌دارید و نفستان را به داخل بکشید.
- حالا خود را به پایین بکشید و رها کنید، درحالی‌که نفستان بیرون می‌دهید. کمرتان را به‌آرامی به سمت زمین خم‌کنید.
- این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
غربالگری دوران بارداری چیست؟ ۶ آزمایش ضروری که باید انجام دهید
۳- حرکت سگ سرپایین
- برای این حرکت در حالت چهار دست‌وپا قرار بگیرید، درحالی‌که زانوها در زیر باسن و مچ دست‌ها در زیر شانه‌ها قرار داشته باشند.
- با کمک دست‌ها و پاها و درحالی‌که نفس را به داخل می‌کشید، باسن را به‌آرامی بلند کنید و در این حین پشت پا و بازوهایتان را بکشید.
- با بیرون دادن تنفس، پاشنه‌ی پا و سر را شل و رها کنید. اگر احساس گرفتگی در ساق پا کردید، میتوانید کف پاهایتان را به‌نوبت بالا و پایین حرکت دهید (مانند پدال زدن).
- بعد از اتمم این حرکت، زانوها را به‌آرامی به پایین ببرید و برای چند لحظه استراحت کنید و در حالت بچه قرار بگیرید.
- احتیاط: این‌یک حالت وارونه کننده است و نباید آن را رد سه‌ماهه‌ی سوم (بعد از هفته ۳۳) بارداری انجام دهید. بدون مشورت با پزشک، این حرکت را انجام ندهید.
۴- پیچش توری
- برای انجام این حرکت ورزشی، شما باید روی زمین نشسته و پاهای تاشده خود را در سمت راست و چپ، بر روی هم قرار دهید.
- حالا کف دست چپ را در پشت سر خود، روی زمین قرار داده و سایر قسمت‌های بدن خود را به سمت راست بچرخانید.
- چند ثانیه صبر کنید؛ دوباره بدن خود را به موقعیت اولیه بازگردانید. سپس این حرکت را به طرف دیگر بدن خود نیز تکرار کنید.
- انجام این حرکت، به تعداد ده بار در هر ست برای کاهش درد دنبالچه زنان در ۹ ماه دوران بارداری بسیار مؤثر است.
۲- گرما درمانی
گرم کردن ناحیه تحتانی کمر می تواند عضلاتی که دچار تنش شده اند را کمی شل کرده و تنش و فشار را از روی آن ها بر دارد و به این شکل درد را کاهش دهد. گرم کردن می تواند با یک دوش آب گرم، خوابیدن در وان آب گرم یا استفاده از یک کیسه آب گرم انجام شود. در هنگام دوش گرفتن و یا غوطه ور شدن در وان حتما به دمای آب توجه کنید، گرمای بیش از حد ممکن است وضعیت جنین را تحت تاثیر قرار دهد.
۳- دارو درمانی
استامینوفن میتواند به کاهش درد دنباله کمک زیادی کند، اما شما باد وضعیت خود را در نظر بگیرید و هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید. گاهی پزشک برای کاهش درد یک داروی بی‌حسی موضعی، استروئید، ترکیبی از ماده‌ی بی‌حسی و استروئید یا بلوک کننده‌ی عصبی را در این ناحیه برای شما تجویز میکند.
۴- ورزش روزانه
- پیاده‌روی میتواند به کاهش فشار روی دنبالچه کمک کند و همچنین از اضافه‌وزن مادر جلوگیری میکند. پیاده‌روی منظم برای حداقل ۳۰ دقیقه باعث میشود تا فشار روی لگن نیز برطرف شود.
- شنا کردن به پشت با کمترین حرکت ران‌ها میتواند درد و فشار کمر را کاهش دهد. این ورزش برای مقابله با درد دنبالچه در دوران بارداری بسیار مفید است.
۵- تغییر سبک زندگی
۱- بدنتان را در وضعیت مناسب قرار دهید، ساق پا را به حالت کشیده نگه داشته و پا را روی زمین قرار دهید، سپس گردن خود را راست و کمی به سمت عقب خمیده کنید. این وضعیت به شما کمک میکند تا از ناراحتی لگن و در نتیجه درد کمر و دنبالچه در دوران بارداری خود رهایی یابید.
۲- خوابیدن بر روی یک طرف بدن، برای شما بسیار راحت‌تر از خوابیدن بر روی پشت بدن خواهد بود. فراموش نکنید که زنان حامله بهتر است در هنگام خواب، بر روی سمت چپ بدن خود قرار گیرند.
۳- پوشیدن لباس‌های تنگ، به خصوص شلوارهای تنگ، درد دنبالچه را در دوران بارداری بدتر میکند. بنابراین لباس های گشاد و مخصوص بارداری بپوشید.
۴- در هنگام نشستن بر روی سطوح سفت، از یک بالش یا تشک نرم کوچک استفاده کنید.
۸ تا از رایج ترین مشکلات شایع دوران بارداری که حتما باید بدانید
۵- استفاده از کمربند بارداری، از شکم مادران حامله حمایت کرده و خستگی و فشار وارده بر روی پشت بدن، به‌ویژه دنبالچه این افراد را که بر اثر انجام کارهای روزمره بر بدن مادر وارد میشود، به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد.
۶- برای برداشتن اجسام از کف زمین ابتدا بر روی زانوهای خود قرار گرفته؛ سپس برای برداشتن آن، خم شوید.
۷- به جای پوشیدن کفش پاشنه بلند، شما باید از کفش‌های راحتی در دوران بارداری خود استفاده کنید.
۸- روند تغییر موقعیت بدن را به نحو ملایم انجام دهید؛ به هیچ وجه برای نشستن یا ایستادن عجله نکنید.
۹- در طول دوران بارداری حتماً به اندازه کافی آب مصرف کنید. به علاوه سعی کنید میزان فعالیت روزانه را در سطح قابل قبولی نگه دارید و همچنین غذاهایی بخورید که مقدار فیبر زیادی در خود داشته باشند تا روده ها و معده بهتر بتوانند کار خود را انجام دهند. اجابت مزاج دشوار موجب فشار به دیسک ها و ستون فقرات میشود.
حرف آخر
درد دنبالچه زنان در دوران حاملگی امری ناراحت‌کننده بوده و راهی برای درمان قطعی آن وجود ندارد. اما شما میتوانید با پیشگیری از چاقی، تحریک و ورش های آرامبخش دردهای آن را تسکین دهید. توصیه ما به شما این است از داروها استفاده نکنید و در صورت ماساژ از ایمن بودن روغن در دوران بارداری اطمینان حاصل کنید.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
