دندانهای شیری کودک از هنگامی که در رحم است، شروع به رشد می کند. این دندان ها در اولین سال زندگی کودک، از لثه بیرون می زنند.
جالب است بدانید که برخی نوزادان با اولین دندان های خود به دنیا می آیند و برخی دیگر تا بعد از ۱۲ ماهگی شاهد رویش هیچ دندانی نیستند. دندان در آوردن هم مثل سایر موارد، در کودکان مختلف متفاوت است. با این حال، اکثر کودکان دو و نیم تا سه ساله، تمام دندان های خود را دارند.
رشد دندانها
دندانها به صورت متقارن بیرون می آیند، به این معنی که مولر(دندان آسیاب) بالا در سمت چپ فک، باید تقریباً همزمان با مولر بالا در سمت راست رشد کند.
رشد دندان مدتها قبل از مشاهده اولین دندان شروع می شود. به عنوان مثال، اولین دندان کودک در حدود شش ماهگی ظاهر می شود، اما رشد آن دندان ها در واقع در سه ماهه دوم بارداری شروع می شود.
- ابتدا تاج دندان دیده می شود، در حالی که ریشه ها حتی پس از بیرون آمدن دندان هم رشد می کنند.
- ۲۰ دندان اصلی در سنین ۲ تا ۳ سالگی بطور کامل بیرون می آیند و تا حدود سن ۶ سالگی باقی می مانند.
- دندان های بزرگسالان در سنین ۶ تا ۱۲ سالگی شروع به رشد می کنند. اکثر بزرگسالان ۳۲ دندان دائمی دارند.
- دندانهای پایین زودتر از دندانهای بالایی بیرون می آیند.
زمان رشد دندان های فک پایین
- دندان پیشین وسط: ۶ تا ۱۰ ماه
- دندان های پیشین جانبی: ۱۰ تا ۱۶ ماه
- مولرهای اول(دندان های آسیاب اول): ۱۴ تا ۱۸ ماه
- دندان های نیش: ۱۷ تا ۲۳ ماه
- مولرهای دوم(سری دوم دندان های آسیاب): ۲۳ تا ۳۱ ماه
حتما بخوانید: اطلاعاتی که راجب دندان درآوردن نوزاد و تب ناشی از آن حتما باید بدانید!
زمان رشد دندان های فک بالا
انسان ها دو دسته دندان دارند: دندان های اولیه (یا کودک) و دندان های دائمی (بالغ)، که به صورت مرحله به مرحله رشد می کنند. اگرچه زمان بندی آن متفاوت است اما مراحل رشد مشابه است.
دندان های فک بالا اغلب ۱ تا ۲ ماه بعد از رشد همان دندان روی فک پایین، بیرون می آیند(بصورت قرینه).
اولین دندانهای فوقانی
- دندان های پیشین وسطی در بالا: دندانهای پیشین وسطی در بالا، بین ۶ و ۱۲ ماه به وجود می آیند. دندانها معمولاً به صورت جفت پدیدار می شوند و بین ۶ تا ۷ سالگی ریخته می شوند.
- دندان های پیشین جانبی فوقانی: بین ۹ و ۱۳ ماهگی، دندانهای پیشین جانبی(سمت راست و چپ دندان پیشین وسط)، بیرون خواهند زد. این دندان ها بین ۷ تا ۸ سالگی ریخته می شوند.
- اولین مولرهای فوقانی: اولین مولرهای کودک، یعنی دندانهای آسیاب بزرگ، بین ۱۲ تا ۱۹ ماهگی ظاهر می شود و بین ۹ تا ۱۱ سالگی ریخته می شود.
- دندان های نیش فوقانی: دندان های نیش فوقانی، فاصله ی بین دندانهای پیشین و مولرهای اول را بین ۱۶ و ۲۳ ماهگی پر می کنند و بین ۱۰ تا ۱۲ سال ریخته می شوند.
- مولرهای دوم فوقانی(سری دوم دندان های آسیاب): بین ۲۵ و ۳۳ ماهگی، دندانهای نهایی کودک، یعنی مولرهای عقب در فک بالا، پدیدار می شوند.. این دندان ها بین ۱۰ تا ۱۲ سالگی ریخته می شود.
به این ترتیب تا سن سه سالگی، بیشتر کودکان ۲۰ عدد دندان کامل دارند.
رشد دندانهای دائمی فک بالا
- دندان پیشین مرکزی: بین ۷ تا ۸ سالگی بیرون میزند.
- دندان پیشین جانبی: بین ۸ تا ۹ سالگی بیرون میزند.
- دندان نیش: بین ۱۱ تا ۱۲ سالگی بیرون میزند.
- پرمولر اول (اولین مجموعه ی دندان آسیای کوچک): بین ۱۰ تا ۱۱ سال بیرون میزند.
- پرمولر دوم (دومین مجموعه ی دندان آسیای کوچک): بین ۶ تا ۷ سال بیرون میزند.
- مولر دوم(سری دوم دندان های آسیای بزرگ): بین ۱۲ تا ۱۳ سالگی بیرون میزند.
- مولر سوم(سری سوم دندان های آسیای بزرگ): فوران بین ۱۷ تا ۲۱ سال دارد.
علائم دندان در آوردن
- تحریک پذیری: بیرون آمدن دندان از لثه، ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی شود و باعث تحریک کودک شود. این بیشتر هنگامی دیده می شود که دندان های اول بیرون میزنند یا مولرهای اولیه ظاهر می شوند.
- گاز گرفتن: کودک ممکن است شروع به گاز گرفتن اشیاء کند. این عمل به تسکین برخی ناراحتی ها کمک می کند.
- گریه بدون دلیل: کودک ممکن است بیش از حد گریه کند بدون اینکه والدین بتوانند دلیل آن را پیدا کنند.
- ترشح بزاق: ترشح بزاق در پاسخ به سوزش دندان، ایجاد می شود. این ممکن است باعث ریزش آب دهان شیرخوار شود.
- تب: بعضی از نوزادان ممکن است تب خفیف داشته باشند، اما اگر تب بیش از ۲ روز ادامه داشته باشد یا اگر دما از ۳۸ درجه سانتیگراد بالاتر باشد، باید با پزشک مشورت کنید.
- خواب نامناسب: ممکن است کودک به دلیل ناراحتی ناشی از دندان درآوردن، نتواند خوب بخوابد.
- مالیدن دهان و گونه ها: مالیدن دهان و صورت، نشانه ای از درد و ناراحتی ناشی از دندان در آوردن است.
- علائم آنفلوانزا: هیچ ارتباط علت و معلولی بین دندان درآوردن و ابتلا به آنفولانزا وجود ندارد، اما ممکن است کودک به دلیل کاهش ایمنی بدن علائم آنفلوانزا را نشان دهد. در صورت بروز تب ، باید با پزشک متخصص اطفال مشورت شود.
- ورم لثه ها: در محلی که دندان در آن بیرون میزند، دیده می شود.
حتما بخوانید: بهترین روش درمان دندان درد کودکان در منزل (کاملا موثر)
تفاوت بین نشانه های دندان درآوردن و وجود یک مشکل جدی
اگر تب کودک در دمای ۱۰۲ درجه فارنهایت (۳۸٫۸ درجه سانتیگراد) یا بالاتر است یا اگر او دچار احتقان، اختلال در خواب، سرفه یا استفراغ است، بهتر است با پزشک تماس بگیرید. این ها ممکن است نشان دهنده ی یک مشکل جدی تر مثل عفونت گوش، باشند.
علاوه بر این اگر کودک شما به اسهال مبتلا شده باشد، به احتمال زیاد به دلیل چیزی مانند ویروس شکمی، عدم تحمل به یک غذای خاص یا حساسیت است. برخی از نوزادان در زمان دندان درآوردن ممکن است شل شدن مدفوع را تجربه کنند. این میتواند ناشی از بلع میزان زیادی از بزاق ترشح شده باشد. اما اگر حرکات روده ی فرزندتان بیش ازحد معمول است یا همراه با خون و موکوس است، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
اگر علائم کودک بیش از چند روز طول بکشد و هیچ دندانی بیرون نیاید- احتمالا این علایم، ناشی از موارد دیگری غیر از دندان درآوردن است.
نحوه تسکین درد دندان
۱-ماساژ لثه
حتی قبل از اینکه کودک شروع به دندان درآوردن کند، ماساژ منظم لثه را تمرین کرده و دهان او را بعد از هر بار تغذیه شستشو دهید. این امر نه تنها از همان ابتدا به بهبود سلامت دهان و دندان کمک می کند بلکه کودک شما را به تمیز نگه داشتن دهان عادت می دهد.
ماساژ منظم لثه را در زمان دندان درآوردن ادامه دهید – این کار به تسکین فشار بر لثه های دردناک کودک کمک می کند و بافت لثه را نرم تر می کند تا دندان ها با درد کمتری بیرون بزنند.
۲- کمپرس سرد
همانطور که عضلات دردناک و متورم یک ورزشکار با کمک کمپرس سرد تسکین میابند، لثه های دردناک شیرخوار نیز با این روش بهبود میابند. بسیاری از والدین از یک دستمال مرطوب، تمیز و یا یک قاشق سرد استفاده می کنند تا درد دندان درآوردن فرزندشان را تسکین دهند.
حتما بخوانید: دندان نیش (آسیب) کودکان: زمان رشد، علل آسیب و همه نکات مهم
۳- ژل های تسکین دهنده ی درد
بسیاری از والدین از ژلهای موضعی استفاده میکنند، اما FDA(سازمان غذا داروی آمریکا) در سالهای اخیر هشدار داده است که استفاده از ژل های دندان برای کودکان زیر ۲ سال، خطرناک است. این ژل های دارویی حاوی بنزوکائین هستند که به بیحسی لثه های دردناک کمک می کند. اما اگر بلعیده شود می تواند گلو را بی حس کنند و برای کودک خطرآفرین باشند.
۴- خواب منظم
همه نوزادان به برنامه خواب منظم پایبند نیستند، اما این تا حد امکان به کودک شما کمک می کند تا در طی مراحل دندان درآوردن به آرامش برسند. اگر کودک در خوابیدن مشکل دارد، می توانید داروهایی مانند تیلنول(استامینوفن) شیرخواران یا موترین(ایبوپروفن) کودکان را (برای کودکان بالای ۶ ماه) امتحان کنید. موترین با التهاب مبارزه می کند ، که به ویژه در کاهش درد دندان موثر است.
۵- محافظت از پوست
برای اینکه پوست کودک شما روی صورت، چانه، گردن و قفسه سینه تمیز و خشک شود، از پارچه ی نرم استفاده کنید. بعضی از والدین همچنین دوست دارند از پمادهای خفیف برای کاهش عفونت های پوستی ناشی از آبریزش دهان استفاده کنند.
حتما بخوانید: آبسه دندان کودکان: علائم، بهترین درمانهای خانگی و نکات مهم دیگر
۶- سیر نگه داشتن کودک
بعضی اوقات درد دندان باعث می شود کودکان از خوردن غذا امتناع ورزند. بنابراین، قبل از تغذیه ی کودکتان، درد او را با کمپرس سرد تسکین دهید تا بتواند بهتر غذا بخورد.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
