گالاکتوره (Galactorrhea) به تراوش شیر از پستان ها گفته می شود که ارتباطی با شیردهی طبیعی ندارد. گالاکتوره به خودی خود یک بیماری نیست اما می تواند نشانه یک مشکل جدی باشد. این بیماری معمولاً در خانم ها (حتی خانم هایی که تابحال بچه دار نشده اند یا یائسه شده اند) اتفاق می افتد. علاوه بر خانم ها، گالاکتوره می تواند در مردان و حتی نوزادان نیز دیده شود.
تحریک بیش از حد پستان، عوارض جانبی برخی داروها یا اختلالات غده هیپوفیز، همگی می توانند در ایجاد گالاکتوره نقش داشته باشند. در اغلب موارد، گالاکتوره در نتیجه افزایش سطح پرولاکتین (هورمونی که تولید شیر را تحریک می کند)، ایجاد می شود. گاهی اوقات نیز نمی توان علت دقیق گالاکتوره را تعیین کرد و این وضعیت ممکن است به خودی خود برطرف شود.
در این مطلب با علائم، علل و روش های درمان گالاکتوره آشنا می شوید. پس با ما همراه شوید.
علائم گالاکتوره چیست؟
علائم و نشانه های مرتبط با گالاکتوره عبارتند از:
- ترشحات مداوم یا متناوب از نوک سینه ها
- ترشحات از مجراهای شیر چندگانه
- ترشحات خود به خودی یا به صورت دستی از نوک پستان
- ترشح از یک یا دو پستان
- از دست دادن دوره های قاعدگی یا نامنظم شدن دوره ها در خانم ها
- سردرد یا مشکلات بینایی
چه عواملی موجب ایجاد گالاکتوره می شوند؟
گالاکتوره اغلب به دلیل افزایش بیش از حد هورمون پرولاکتین (هورمون تحریک کننده تولید شیر پس از زایمان) به وجود می آید. پرولاکتین توسط غده هیپوفیز تولید می شود. غده ی هیپوفیز یک غده لوبیایی شکل کوچک است که در پایه ی مغز قرار دارد و مسئول ترشح و تنظیم چندین هورمون است که یکی از آنها هورمون پرولاکتین می باشد.
دیگر دلایل احتمالی گالاکتوره عبارتند از:
- مصرف برخی از داروها مانند داروهای آرامبخش، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی و داروهای فشار خون بالا
- مصرف مواد مخدر
- استفاده از مکمل های گیاهی مانند رازیانه، بادیان یا دانه شنبلیله
- استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری
- ابتلا به تومور غیرسرطانی هیپوفیز (پروماکتینوما) یا دیگر اختلالات غده هیپوفیز
- کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)
- ابتلا به بیماری های مزمن کلیوی
- تحریک بیش از حد نوک پستان ها که ممکن است ناشی از عواملی مانند فعالیت های جنسی، دستکاری یا آزمایش مکرر نوک پستان یا اصطکاک پستان با لباس در طولانی مدت باشد
- آسیب عصبی به دیواره قفسه سینه در اثر جراحی قفسه سینه، سوختگی یا سایر آسیب های وارده به قفسه سینه
- جراحی نخاع، آسیب یا تومور
- استرس
گالاکتوره ایدیوپاتیک چیست؟
گاهی اوقات پزشکان نمی توانند علت دقیق گالاکتوره را پیدا کنند. به این وضعیت، گالاکتوره ایدیوپاتیک گفته می شود. گالاکتوره ایدیوپاتیک ممکن است تنها به معنای این باشد که بافت پستان نسبت به هورمون پرولاکتین خون حساس است. در صورت افزایش حساسیت به پرولاکتین، حتی سطح نرمال پرولاکتین خون هم می تواند منجر به گالاکتوره شود.
گالاکتوره در مردان
گالاکتوره در مردان می تواند با کمبود تستوسترون(هیپوگنادیسم) همراه باشد که معمولاً با بزرگ شدن یا حساسیت پستان ها(گاینوکوماستیا) همراه است. کمبود تستوسترون با اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی مرتبط است.
گالاکتوره در نوزادان
گاهی اوقات گالاکتوره در نوزادان تازه متولد شده اتفاق می افتد. سطح بالای استروژن مادر از طریق جفت به خون کودک وارد می شود. این امر می تواند باعث بزرگ شدن بافت پستان کودک شود و ممکن است با ترشحات نوک سینه همراه باشد. این ترشحات شیری موقتی است و خود به خود برطرف می شود. اگر ترشحات مداوم باشد، نوزاد باید توسط پزشک معاینه شود.
روش های تشخیص گالاکتوره
پی بردن به علت زمینه ای گالاکتوره، بدلیل وجود اختلالات مختلف دشوار است. اما بطور کلی از روش های زیر برای تشخیص این وضعیت استفاده می شود:
- معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه فیزیکی نوک پستان و اطراف آن، ترشحات را بررسی می کند. علاوه بر این برای اطمینان از عدم وجود مشکلات جدی تر، توده های پستان و مناطق سفت بافت پستان را معاینه می نماید.
- آزمایش خون: آزمایش خون نیز جهت بررسی سطح پرولاکتین خون انجام می گیرد. اگر سطح پرولاکتین خون بالا باشد، پزشک احتمالا سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) را بررسی خواهد کرد.
- آزمایش مایعات ترشح شده از نوک پستان: این آزمایش به منظور بررسی وجود قطرات چربی در ترشحات انجام می گردد. نتایج این آزمایش می تواند وجود یا عدم وجود گالاکتوره را تایید یا رد کند.
- آزمایش بارداری: بارداری نیز از عواملی ست که می تواند موجب ترشحات پستان شود. به همین دلیل برخی پزشکان از خانم هایی که در سن باروری هستند، تست بارداری می گیرند.
- ماموگرافی: اگر پزشک در طول معاینه فیزیکی، متوجه وجود توده یا تغییراتی در پستان ها شود، سونوگرافی یا ماموگرافی انجام می دهد تا بتواند بطور کامل، بافت پستان را بررسی نماید.
- ام آر آی: اگر سطح پرولاکتین خون بالا باشد، پزشک برای بررسی وجود تومور یا سایر اختلالات غیر طبیعی غده هیپوفیز، از ام آر آی استفاده می کند.
حال که با علل و روش های تشخیص گالاکتوره آشنا شدید، بهتر است از روش های درمان آن نیز اطلاع داشته باشید. در این قسمت ابتدا با درمان های پزشکی و پس از آن با درمان های خانگی گالاکتوره آشنا می شوید.
روش های درمان گالاکتوره
از آنجاییکه گالاکتوره علل مختلفی دارد، روش درمان باید با توجه به علت ایجاد کننده ی این وضعیت، انجام شود. بنابراین پس از تشخیص علت گالاکتوره، از روش های درمانی زیر استفاده می شود:
- درمان گالاکتوره ناشی از مصرف داروها: در این زمان با دستور پزشک، مصرف دارو متوقف می شود، دوز آن تغییر داده می شود و یا با داروی دیگری جایگزین می شود.
- درمان گالاکتوره ناشی از تومور غده هیپوفیز: با توجه به وضعیت بیمار و تصمیم پزشک، از داروهای خاص و یا عمل جراحی برای برداشتن تومور استفاده می شود.
- درمان گالاکتوره ناشی از کم کاری تیروئید: در این زمان پزشک داروهایی مانند لووتیروکسین، لووتیروئید و… را برای بیمار تجویز می کند.
توجه داشته باشید که اگر علت گالاکتوره ناشناخته باشد، پزشک احتمالا از داروهای کاهش دهنده ی هورمون پرولاکتین استفاده می نماید.
روش های ساده درمان و پیشگیری از گالاکتوره
علاوه بر موارد فوق، می توانید از روش های زیر نیز برای درمان گالاکتوره در خانه استفاده کنید:
- اجتناب از دستکاری کردن و فشار دادن نوک پستان ها
- اجتناب از لمس زیاد نوک پستان ها در زمان نزدیکی
- اجتناب از پوشیدن لباس هایی که باعث اصطکاک نوک پستان می شوند
- استفاده از یوگا، مدیتیشن و ورزش های مختلف برای کاهش سطح استرس
- اجتناب از مصرف مواد مخدر
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر از یک یا هر دو پستان خود ترشحات مداوم و خود به خودی دارید و باردار یا شیرده نیستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
اگر علت ترشحات نوک پستان، تحریک زیاد پستان در طی فعالیت جنسی است، جای نگرانی وجود ندارد. در بیشتر موارد، این ترشحات نشاندهنده ی علایم غیر عادی نیست و معمولا به خودی خود برطرف می شوند. اگر ترشحات مداومی دارید که با مرور زمان از بین نمی رود، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید تا از بیخطر بودن وضعیت تان اطمینان حاصل کنید.
ترشحات نوک پستان غیرشیری(مانند ترشحات خونی، زرد رنگ یا مشخصی که از یک یا هر دو پستان ترشح می شوند) بهمراه توده ای که زیر پوست احساس می شود، به مراقبت سریع پزشکی نیاز دارند زیرا این عوامل ممکن است نشانه وجود سرطان پستان باشند.
حرف آخر…
همانطور که مشاهده کردید، ترشحات نوک پستان علل مختلفی دارد و روش درمان نیز با توجه به علت ایجاد کننده ی آن انجام می شود. اگر شما هم جزء کسانی هستید که به این وضعیت مبتلا است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایشات مربوطه، از عدم وجود مشکل جدی تر اطمینان حاصل کنید. داشتن سبک زندگی سالم از مواردی ست که می تواند به درمان و پیشگیری از این وضعیت کمک کند.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
