پلاکت ها به جلوگیری از خونریزی کمک می کنند بنابراین کاهش سطح آنها می تواند منجر به کبودی، خونریزی لثه و خونریزی داخلی شود. هرچه تعداد پلاکت ها کمتر باشد، خطر خونریزی بیشتر است.
منظور از پورپورای ایمنی ترومبوسیتوپنیک (ITP) در کودکان چیست؟
ITP نوعی بیماری خونی است که باعث کاهش تعداد پلاکت های خون می شود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، اغلب کبودی های بنفش به نام پورپورا دارند که ناشی از خونریزی رگ های خونی کوچک زیر پوست است.
ITP ممکن است حاد یا مزمن باشد:
- پورپورای ترومبوسیتوپنیک حاد. این وضعیت بیشتر در کودکان خردسال (2 تا 6 سال) دیده می شود. علائم این بیماری ممکن است به دنبال یک بیماری ویروسی شایع مانند آبله مرغان رخ دهد. ITP حاد معمولاً خیلی ناگهانی شروع می شود و علائم آن اغلب در کمتر از 6 ماه برطرف می شود (غالباً طی چند هفته). این اختلال به طور معمول عود نمی کند و بنابراین معمولاً درمان لازم نیست. ITP حاد شایعترین شکل این اختلال است.
- پورپورای ترومبوسیتوپنیک مزمن. این اختلال می تواند از هر سنی شروع شود. علائم ITP مزمن حداقل 12 ماه طول می کشد. بزرگسالان بیشتر از کودکان به این وضعیت مبتلا می شوند و از این میان، نوجوانان بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند. علاوه بر این، زنان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان گرفتار این نوع ITP می شوند. ITP مزمن می تواند عود کند.
چه عواملی باعث ابتلای کودکان به ITP می شود؟
در بیشتر موارد علت ITP در کودکان ناشناخته است. علل احتمالی این بیماری عبارتند از:
- مشکل در سیستم ایمنی بدن
- عفونت های ویروسی
- برخی از داروها یا واکسن ها
علائم ITP در کودکان چیست؟
مهمترین علامت ITP، افزایش خونریزی است. بعضی از کودکان علائم بسیار خفیفی دارند یا اصلاً هیچگونه علامتی ندارند. علائم این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پورپورا یا ظاهر شدن لکه های بنفش بدلیل خونریزی سطحی در پوست
- کبودی های بیش از حد یا آسان پوست. کودکان مبتلا به ITP ممکن است بدون علت مشخص، کبودی های بزرگی داشته باشند. این کبودی ها می تواند به آسانی و فقط در اثر حرکت در آرنج و زانو ظاهر شود
- پتشیا. لکه های بنفش مایل به قرمز زیر پوست است که در نتیجه خونریزی های بسیار کم ایجاد می شوند
- خون دماغ شدن
- خونریزی دهان یا لثه ها و اطراف آن
- وجود خون در ادرار یا مدفوع
- استفراغ همراه با خون
- خونریزی به دنبال آسیب دیدگی سر. این ممکن است در کودکان مبتلا به ITP، مرگبار و تهدید کننده زندگی باشد
علائم ITP ممکن است مشابه بیماری های دیگر باشد. برای تشخیص این وضعیت در کودک، همیشه با پزشک اطفال مشورت کنید.
ITP در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک کودک درباره سابقه پزشکی او سوالاتی می کند و معاینه فیزیکی انجام می دهد. سایر آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شمارش کامل خون یا CBC. این آزمایش، گلبول های قرمز و سفید خون، سلول های لخته کننده خون (پلاکت ها) و گاهی اوقات سلول های قرمز نارس خون (رتیکولوسیت ها) را بررسی می کند. برای بررسی جزئیات بیشتر هموگلوبین و هماتوکریت نیز بررسی می شود.
- تعداد پلاکت طبیعی خون بین 150000 تا 450000 است. در افراد مبتلا به ITP، تعداد پلاکت ها کمتر از 100000 است. تعداد پلاکت کودکان مبتلا به ITP معمولاً کمتر از 10000 است.
- راه دیگر تشخیص این بیماری این است که نمونه کوچکی از خون در زیر میکروسکوپ بررسی می شود. این آزمایش برای اطمینان از طبیعی بودن سلول های خونی انجام می شود.
- آسپیراسیون مغز استخوان. این تست بندرت مورد نیاز است. در این روش با استفاده از یک سوزن، نمونه ای از بخش مایع مغز استخوان بیرون کشیده می شود. در این تست، تولید پلاکت ها و سلول های غیرطبیعی مغز استخوان (که می تواند تعداد پلاکت ها را کاهش دهند)، مورد بررسی قرار می گیرد.
روش درمان ITP در کودکان چگونه است؟
درمان این وضعیت به علائم، سن و سلامت عمومی و همچنین شدت بیماری کودک بستگی دارد.
پزشک کودک احتمالاً شما را به یک متخصص خون یا متخصص اختلالات خونی ارجاع می دهد. همه کودکان مبتلا به ITP نیازی به درمان ندارند و بیشتر آنها بدون درمان بهبود می یابند. تمام اقدامات مورد نیاز ممکن است آزمایش خون و جلوگیری از خونریزی باشد.
در موارد نیاز به درمان، از یکی از روش های زیر استفاده می شود:
- کورتیکواستروئیدها. استروئیدها با کاهش تخریب پلاکت ها می توانند از خونریزی جلوگیری کنند. استروئیدها می توانند در مدت 2 تا 3 هفته، تعداد پلاکت های خون را افزایش دهند.
- ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIg). یک دوز از این دارو، به کند شدن تخریب پلاکت ها کمک می کند. IVIg، سریعتر از استروئیدها (در عرض 24 تا 48 ساعت) عمل می کند.
- ایمونوگلوبولین ضد D. این دارو باعث توقف موقتی تخریب پلاکت ها در طحال می شود. این دارو بسیار دقیق استفاده می شود زیرا ممکن است گلبول های قرمز خون را از بین ببرد.
سایر درمان های ITP ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروهایی که باعث تولید پلاکت می شوند.
- ریتوکسیماب. این دارو نوعی آنتی بادی است که با جلوگیری از تخریب پلاکت ها، به افزایش سطح آنها در خون کمک می کند.
- دگزامتازون با دوز بالا. این دارو نوعی استروئید است که با کاهش تخریب پلاکت ها می توانند از خونریزی جلوگیری کنند.
- جراحی برداشتن طحال. از آنجاییکه طحال محل از بین رفتن بیشتر پلاکت ها است، این جراحی انجام می گیرد.
عوارض احتمالی ITP در کودکان چیست؟
عوارض ITP در کودکان عبارتند از:
- خونریزی های شدید
- عوارض ناشی از داروهایی که برای درمان ITP استفاده می شوند
چگونه می توان به کودکان مبتلا به ITP کمک کرد که با بیماری خود کنار بیایند؟
برای جلوگیری از خونریزی کودکان مبتلا به ITP، از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- با پزشک کودک در مورد فعالیت های ایمن و بیخطر صحبت کنید.
- هنگام استفاده ی کودک از دوچرخه، اسکیت یا اسکیت بورد حتماً از کلاه ایمنی و سایر پوشش های محافظ استفاده کنید.
- اجازه ندهید فرزندتان در ورزش های تماسی مانند فوتبال، راگبی، کشتی و سایر فعالیت هایی که احتمال آسیب دیدگی در آنها بالا است، شرکت کند.
- به فرزندتان آسپرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) که احتمال خونریزی را افزایش می دهند، ندهید.
- با پزشک تان در مورد دیگر راه های جلوگیری از آسیب دیدگی صحبت کنید.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر کودک علائم خونریزی شدید دارد، به پزشک مراجعه کنید.
نکات کلیدی در مورد ITP در کودکان
- ITP نوعی اختلال خونی است که در آن سطح پلاکت خون کاهش میابد و ممکن است منجر به کبودی، خونریزی لثه و خونریزی داخلی شود.
- علت ITP معمولاً ناشناخته است اما ممکن است یک بیماری خود ایمنی باشد یا به دنبال یک بیماری ویروسی رخ دهد. همچنین می تواند توسط برخی از داروها یا واکسن ها ایجاد شود.
- ITP ممکن است نیازی به درمان نداشته نباشد. نظارت و مدیریت این بیماری، معمول ترین روش کنترل آن است. متداول ترین روش های درمانی، استفاده از ایمونوگلوبولین یا کورتیکواستروئیدها می باشد.
گام های بعدی
در زمان مراجعه به پزشک، به نکات زیر توجه کنید:
- دلیل مراجعه به پزشک و موارد مورد انتظار را بدانید.
- قبل از مراجعه به پزشک، سوالاتی که در ذهن دارید را یادداشت کنید.
- تشخیص جدید پزشک و داروهای تجویزی، روش های درمانی یا آزمایشاتی که پزشک تعیین می کند را بنویسید. همچنین دستورالعمل های جدیدی که پزشک به کودک می دهد را یادداشت کنید.
- علت تجویز یک دارو یا درمان جدید را بدانید و از اثرات و همچنین عوارض آن اطلاع پیدا کنید.
- از پزشک بپرسید که آیا وضعیت کودک از راه های دیگری قابل درمان است یا خیر.
- علت تجویز یک آزمایش یا روش درمانی را بدانید و در مورد تفسیر نتایج از پزشک سوال کنید.
- از عوارض عدم مصرف داروها یا انجام آزمایشات کودک، مطلع شوید.
- اگر پزشک قرار ملاقات دیگری برای کودک ترتیب داد، تاریخ، زمان و هدف از آن را یادداشت کنید.
- در مورد راه های تماس با پزشک در خارج از وقت اداری، سوال کنید. این نکته در مواقعی که کودک بیمار می شود یا سوال ضروری دارید، بسیار مهم است.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
