شنوایی برای کودکان بسیار مهم است زیرا از این طریق یاد می گیرند که با دیگران و محیط اطراف خود ارتباط برقرار کنند. نوزادان قبل از به دنیا آمدن شروع به شنیدن صداها می کنند. پس از تولد، نوزادان چهره والدین خود را می بینند و صحبت کردن آنها را می شنوند.
سیستم شنوایی کودک هر روز به پیشرفت خود ادامه می دهد. در سه ماهگی، نوزادان هنگام صحبت با آنها لبخند می زنند و در شش ماهگی شروع به واکنش نشان دادن به صداها و تقلید اصوات می کنند. اگر کودک شما نتواند بشنود، این روند کند می شود و می تواند برای رشد شناختی کودک مضر باشد.
افت شنوایی
گوش بسیار پیچیده است و از چندین قسمت تشکیل شده است. قسمت های مختلف گوش شامل گوش بیرونی، گوش میانی، گوش داخلی، عصب شنوایی و سیستم شنوایی (که صداهای شنیده شده از طریق گوش را در مغز پردازش می کند) می باشد. هنگامی که این مؤلفه های خاص به طور صحیح با یکدیگر کار می کنند، کودک قادر به شنیدن و پردازش صداهای محیط خود خواهد بود.
در صورت ناکارامدی هر کدام از این قسمت ها، کم شنوایی می تواند رخ دهد. کم شنوایی می تواند بر توانایی کودک در توسعه گفتار، زبان و مهارت های اجتماعی تأثیر بگذارد. با این حال کودکانی که دچار کم شنوایی هستند، با شناسایی و درمان زودرس، به احتمال کمتری در آینده با مشکل مواجه می شوند.
- علائم کم شنوایی در کودکان، طبق جدیدترین تحقیقات دنیا
- همه چیز درباره شنوایی سنجی کودکان و نوزادان که حتما باید بدانید!
آیا کودکان کم شنوا مانند کودکان دیگر به تکامل می رسند؟
رشد و تکامل کودک کم شنوا، به زمان تشخیص بیماری بستگی دارد. کودکانی که مشکل آنها دیرتر (خصوصاً بعد از ۲ سالگی) تشخیص داده می شود، احتمالاً در توسعه ی زبان، گفتار و آموزش، مشکلات مادام العمر خواهند داشت. اگر کم شنوایی در سنین بعدی شروع شود، به خصوص بعد از اینکه کودک شروع به صحبت کرد، ممکن است توسعه ی زبان کودک کمتر تحت تأثیر قرار بگیرد.
موفقیت در مدرسه، با سواد (توانایی خواندن و نوشتن بدون مشکل) مرتبط است و سواد با بخش های مربوط به شنوایی و گفتار در مغز ارتباط دارد. کودکان برای اینکه بتوانند صحبت کنند، ابتدا باید بشنوند. کودکانی که می شنوند و صحبت می کنند، راحت تر می خوانند و می نویسند.
چند ماه اول زندگی برای توسعه قسمت های گفتار و زبان در مغز بسیار مهم است. مطالعات نشان می دهد هرچه کودک زودتر بتواند بشنود، مهارتهای زبانی او بهتر خواهد شد. کودکان ناشنوایی که مشکل آنها زود تشخیص داده شود و نوع درمان مناسبی را دریافت کنند می توانند درست مثل سایر کودکان هم سن خود تکامل پیدا کنند.
فن آوری هایی مانند سمعک های دیجیتال و کاشت حلزون به کودکان ناشنوا اجازه شنیدن و صحبت کردن را می دهند.
حتی نوزادان هم می توانند از سمعک استفاده کنند. کاشت حلزون در نوزادان کوچکتر و جوانتر انجام می شود و زمان ایده آل آن قبل از ۱ سالگی است.
مهارت های شنوایی و گفتار فرزندتان را در خانه بررسی کنید.
حتی اگر کودک شما غربالگری را پشت سر گذاشته است، هنوز هم مهم است که اغلب اوقات شنوایی کودک را بررسی کنید. لیست زیر به شما کمک می کند تا در حین بزرگ شدن کودک، شنوایی او را پیگیری کنید. اگر نوزاد شنوایی خوبی داشته باشد، می تواند موارد گفته شده در زیر را انجام دهد.
اگر در مورد شنوایی فرزندتان در هر سنی نگران هستید، با پزشک تماس بگیرید یا به متخصص مراجعه نمایید. مهارت های شنیداری و کلامی کودکان به تفکیک سن، در زیر آورده شده است:
از زمان تولد تا ۳ ماهگی
شنوایی و درک:
- کودک به صداهای بلند واکنش نشان می دهد. مثلا تعجب می کند، چشم های خود را بهم میزند، مکیدن را متوقف می کند، گریه می کند یا از خواب بیدار می شود
- هنگام صحبت کردن دیگران با او ساکت می شود یا لبخند می زند
- به نظر می رسد صدای شما را تشخیص می دهند و با شنیدن صدای والدین، گریه را متوقف می کند
- با شنیدن صداها، مکیدن را کم و زیاد می کند
- با شنیدن صداهای معمول محیط، ساکت و آرام می شود
تولید صداها:
- کودک صداهای خاصی تولید می کند
- برای نیازهای مختلف، گریه ی متفاوتی می کند
- هنگام بیدار شدن از خواب صداهای آرامی تولید می کند
۴ تا ۶ ماهگی
شنوایی و درک
- کودک چشم ها یا سر خود را به سمت صداهایی مانند صداهای افراد، اسباب بازی هایی که باعث سر و صدا می شوند و پارس کردن سگ برمی گرداند
- تغییر تن صدای افراد را متوجه می شود و به آن واکنش نشان می دهد
- به اسباب بازی هایی که صدا می کنند توجه می کند
- به موسیقی توجه می کند
تولید صداها
- کودک می تواند صداهای مختلف پیشرفته تری از جمله پ، ب و م ایجاد کند
- لبخند می زند و می خندد
- وقتی هیجان زده یا ناراضی است، صداهای خاصی تولید می کند
- در هنگام تنها ماندن یا زمان بازی کردن با شما، صداهایی زمزمه می کند
۷ ماهگی تا ۱ سالگی
شنوایی و درک
- کودک از بازی هایی مانند دالی موشه (پوشاندن صورت با دست و باز کردن دست ها بصورت ناگهانی) لذت می برد
- به جهت و سمت صداها توجه می کند
- به صحبت دیگران گوش می کند
- به نام خود پاسخ نشان می دهد و وقتی صدا زده می شود، به فرد مورد نظر نگاه می کند
- کلمات مربوط به وسایل پرکاربرد مانند لیوان، کفش، کتاب یا آب میوه را می شناسد
- شروع به پاسخگویی به درخواستهایی از قبیل “بیا اینجا” یا “بیشتر می خواهی؟” می کند
- به طور مداوم به صداهای نرم و بلند پاسخ نشان می دهد
- به اسباب بازی ها یا غذاهای مورد علاقه خود اشاره می کند
تولید صداها
- کودک با استفاده از اصوات کوتاه و بلند، صداهایی مانند بابا، دادا و… را ایجاد می کند
- برای جلب توجه شما، از صداهای گفتاری (بدون گریه کردن) استفاده می کند
- از حرکات برای برقراری ارتباط استفاده می کند (مانند تکان دادن دست یا بالا بردن دست ها برای بغل کردن)
- از صداهای مختلف گفتاری تقلید می کند
- بعد از یکسالگی، یک یا ۲ کلمه مانند سلام، سگ، دادا یا مامان می گوید (اگرچه ممکن است کلمات مشخص نباشند)
۱ تا ۲ سالگی
شنوایی و درک
- کودک با سوال کردن والدین در مورد قسمت های مختلف بدن، به آنها اشاره می کند
- دستورات یا سؤالات ساده مانند “توپ را بنداز” یا “کفشت کجاست؟” را دنبال یا درک می کند
- به داستان ها، آهنگ ها و قافیه های ساده گوش می دهد
- هنگام سوال پرسیدن از کتاب (درمورد اشیاء و حیوانات و…) به تصاویر کتاب اشاره می کند
صحبت کردن
- کودک با گذشت هر ماه کلمات بیشتری می گوید
- سوالات دو کلمه ای مانند “گربه کجاست؟” یا “این چیه؟” را می پرسد
- دو کلمه را کنار هم می گذارد و آنها را با هم ترکیب می کند (مانند “آب میوه” یا “کتاب مامان”)
- در ابتدای کلمات، از صداهای هم آهنگ مختلف استفاده می کند
۲ تا ۳ سالگی
شنوایی و درک
- کودک شما اکنون تفاوت در معنی کلمات را درک می کند، به عنوان مثال تفاوت بین برو و نرو را می فهمد
- دستورات دو بخشی را می فهمد و آن ها را انجام می دهد (مثلا “کتابت را بردار و در اتاقت بگذار”)
- برای مدت طولانی تری داستان ها را می شنود و از آن لذت می برد
صحبت کردن
- کودک تقریباً برای بیان هر چیز از کلمات استفاده می کند
- برای صحبت یا درخواست چیزها از ۲ یا ۳ کلمه استفاده می کند
- از صداهای ک، گ، ف، ت، د و ن استفاده می کند
- حرف های کودک بیشتر اوقات توسط افرادی که او را به خوبی می شناسند قابل درک است
- والدین می توانند نیازهای خود را با کلمات به کودک بگویند
- در ۲ سالگی، ۲۵٪ -۵۰٪ گفتار کودک درک می شود
- در ۳ سالگی، ۵۰٪ -۷۵٪ گفتار کودک درک می شود
تست شنوایی کودک در خانه
چند کار برای آزمایش شنوایی کودک در خانه وجود دارد که در زیر به آن اشاره شده است:
۱- کودک خود را در حالت نشسته نگه دارید. پشت سر کودک بایستید و دست بزنید. یک دست بلند خارج از دید کودک قطعا باید توجه او را جلب کند. پس می توانید از دست زدن، برای تست شنوایی فرزندتان استفاده کنید.
اگر او به یک دست زدن کوچک واکنش نشان داد یا با شنیدن صدای بلند گریه کرد، به این معنی است که شنوایی او خوب است. در صورت لزوم، تست را چند بار دیگر تکرار کنید.
۲- حرکت سر کودک خود را مشاهده کنید. پس از اینکه کودک کنترل حرکت بدن خود را به دست آورد و توانست به محیط اطراف نگاه کند، در یک طرف اتاق بایستید و نام او را صدا کنید.
لازم نیست خیلی بلند صدا کنید. کودک تنها باید به صدای شنیده شده واکنش نشان دهد. بنابراین، او صدا را با چشمانش جستجو می کند. وقتی کودک این کار را انجام داد، به این معنی است که شنوایی اش خوب است.
۳- هنگامی که کودک شما حدودا ۱۰ ماهه است، کتاب های تصویری را در لیست بازی های خود قرار دهید. به تصاویر اشاره کنید و کلمه ای را که هر تصویر نشان می دهد به او بگویید. به عنوان مثال، به تصویر ماشین اشاره کنید و کلمه “ماشین” را بگویید.
این کار را برای مدتی انجام دهید و بعد از چند بار تکرار، وقتی می گویید ماشین، کودک باید بتواند به تصویر ماشین اشاره کند. هنگامی که فرزندتان قادر به انجام این کار است، نشان می دهد که او نه تنها کلمه را شنیده، بلکه معنای آن را نیز درک کرده است.
حتی اگر آزمایشات غربالگری در بیمارستان انجام شده و نشان داده که شنوایی کودک شما خوب است، باز هم می توانید این تمرینات را با فرزندتان انجام دهید.
اگر نتایج تست شنوایی کودک مطلوب نبود، او را به سرعت به نزد پزشک یا متخصصی که می تواند آزمایش های بعدی را انجام دهد، ببرید.
هنگامی که مشکل شنوایی کودک مشخص شد، می توان سمعک متناسب با نیاز او را پیدا کرد. سمعک مناسب، به اندازه گوش کودک و شدت مشکل شنوایی او بستگی دارد.
آیا افت شنوایی موقتی است یا دائم؟
افت شنوایی می تواند موقت یا دائمی باشد. بیشترین موارد کم شنوایی کودکان خردسال بصورت موقتی است و از نظر پزشکی قابل درمان می باشد.
آزمایشات انجام شده توسط متخصص شنوایی تشخیص می دهد که کودک شما تا چه اندازه دچار کم شنوایی است و نوع آن چیست. شنوایی سنجی یا ادیومتری، با استفاده از دستگاه شنوایی سنج، میزان شنوایی کودک را اندازه گیری می کند.
چرا غربالگری شنوایی نوزادان توصیه می شود؟
غربالگری شنوایی نوزادان برای کمک به تشخیص زود هنگام مشکلات شنوایی و مدیریت آن توصیه می شود. درمان مشکل شنوایی می تواند پزشکی، جراحی و یا استفاده از دستگاه هایی مانند سمعک، کاشت حلزون حلقوی، سمعک های استخوانی یا سایر وسایل کمکی را شامل شود. بنابراین در زمان های توصیه شده شنوایی فرزندتان را بسنجید تا بروز مشکلات آتی جلوگیری شود.
- بهترین زمان برای شنوایی سنجی نوزاد و اهمیت غربالگری
- لیست ۲۰ تا از بهترین مراکز شنوایی سنجی نوزادان در شهرهای مختلف ایران
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
چندین مشکل وجود دارد که می تواند کودک شما را به کم شنوایی مبتلا کند. بعضی اوقات مشکلات موقتی است و با معالجه پزشکی یا جراحی قابل درمان است. در موارد دیگر مشکل شدیدتر است و منجر به کم شنوایی دائمی می شود. صرف نظر از این، درمان زودهنگام و مداخله ی فوری اهمیت بسیار زیادی دارد. درمان زودهنگام، کلید داشتن شنوایی سالم در کودکان است.
اگر فرزند شما هر یک از مشکلات زیر را دارد سریعاً به پزشک یا متخصص مراجعه نمایید:
- ترشحات گوش (خروج مایعات از گوش)
- درد گوش
- بوی بد گوش
- قرمزی پوست اطراف گوش
- وجود یک مانع در گوش
- آسیب دیدگی گوش
ویدیوی کاربردی شنوایی کودکان
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
