رماتیسم مفصلی کودکان، علت آن و 3 روش درمان موثر

رماتیسم مفصلی یا آرتروز (Arthritis) بیماری است که باعث تورم، سفتی و درد در مفاصل شخص می شود. مفصل جایی است که دو استخوان به هم می رسند و به بخش های مختلف بدن مثل لگن، زانو، مچ پا، آرنج، شانه ها، بند انگشتان و غیره اجازه حرکت می دهند . آرتریت می‌تواند مانع از عملکرد صحیح مفصل ‌ها شود.

اما مگر فقط افراد مسن به آرتروز مبتلا نمی شوند؟

خیر، کودکان هم ممکن است به نوعی آرتروز به نام آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان یا JIA مبتلا شوند (به آن آرتریت روماتوئید نوجوانان یا JRA هم گفته می شود.) Juvenile به معنای نوجوان است ، بنابراین JIA با آرتریت بزرگسالان متفاوت است. کودکان ممکن است به انواع مختلفی از آرتروز ها دچار شوند، اما JIA شایع ترین است.

مشکلات زیادی می توانند باعث درد و تورم مفاصل شوند، بنابراین پزشک باید بداند این مشکلات از چه زمانی شروع شده اند. وقتی رماتیسم مفصلی برای کودک تشخیص داده می شود ، یعنی مفاصل حداقل 6 هفته دچار تورم و درد بوده اند.

حتما بخوانید: انواع غذای سالم کودک (غذاهای اصلی و میان وعده)

چرا بچه ها درگیر این بیماری می شوند؟

هیچ کس واقعا نمی داند چه چیزی باعث رماتیسم مفصلی کودکان می شود. چیزی مثل یک ویروس، ممکن است باعث ایجاد این بیماری در کودکانی شود که از قبل ژن خاص برای ابتلا به این بیماری را دارند. ( ژن ها حکم دستورالعمل هایی را دارند که به بدن می گویند چه طور کار کند. ژن ها از والدین به فرزندان شان منتقل می شود و این؛ آن ها هستند که تصمیم می گیرند همه چیز از رنگ چشم فرد گرفته تا این که آیا آن فرد مستعد بیماری خاصی باشد یا خیر، به فرزند به ارث برسد. ژن ها بخشی از DNA ما هستند و در سلول های بدن یافت می شود.)

رماتیسم مفصلی کودکان مسری نیست ، بنابراین از شخص دیگری سرایت نمی کند.

آرتروز یک بیماری خود ایمنی است. بیماری خود ایمنی یعنی سیستم ایمنی فرد به اشتباه به بافت ها یا اندام های خود بدن حمله می کند. معمولا، سیستم ایمنی کودک گلبول های سفید خون را برای محافظت از بدن و مبارزه با مهاجمان خارجی مثل باکتری ها و ویروس هایی که می توانند کودک را بیمار کنند، ارسال می کند. اما در یک بیماری خود ایمنی مثل آرتروز، سیستم ایمنی اشتباهی به سلول های سالم حمله می کند.

حتما بخوانید: 12 غذای افزایش قدرت سیستم ایمنی کودک

سیستم ایمنی به جای این که سلول های سالم را شناسایی کند، فکر می کند سلول های سالم باید از بین بروند و برای مبارزه با سلول های سالم مواد شیمیایی آزاد می کند . مواد شیمیایی آزاد شده توسط سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد درد و تورم می شود که ممکن است منجر به رماتیسم شود.

پزشکان برای این بیماری چه کار می کنند؟

فقط به این دلیل که مفصل درد می کند؛ معنایش این نیست که یک کودک رماتیسم مفصلی دارد. یک مفصل ممکن است به دلایل مختلف صدمه ببیند، به همین دلیل است که مراجعه به پزشک برای فهمیدن این که مشکل دقیقا چیست، مهم است.

دکتر سؤالات زیادی می پرسد، به طور مثال : چه مدت است که بچه مشکلات مفصلی دارد؟ آیا هنگام از خواب برخاستن یا بعد از استراحت احساس سفتی می کند ؟ آیا مفاصل متورم هستند؟ آیا کودک مصدومیتی داشته؟ آیا مشکل دیگری مثل بیماری لایم داشته؟ آیا سابقه خانوادگی رماتیسم یا بیماری خود ایمنی دیگری دارد؟

دارو برای استرس کودکان (تنها 3 داروی تایید شده توسط FDA)

گرفتن جواب این سوالات و انجام یک معاینه فیزیکی، آزمایش خون و اشعه ایکس به پزشک کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا مشکل رماتیسم مفصلی است یا خیر . اگر پزشک احتمال بدهد کودک به این بیماری مبتلاست، ممکن است کودک را به یک دکتر متخصص آرتروز یا روماتولوژیست ارجاع بدهد.

این بیماری چه طور درمان می شود؟

برخی از کودکان مبتلا به رماتیسم مفصلی از داروهایی مثل ایبوپروفن برای کمک به کنترل درد و التهاب استفاده می کنند . اگر آرتروز شدیدتر باشد، ممکن است لازم شود که دارو های دیگری برای کمک به کاهش درد و التهاب مصرف شود. برخی از این دارو ها قرص و برخی تزریقی هستند.

کودکان مبتلا به آرتروز باید همیشه مفاصل شان را در حرکت نگه دارند. معمولا کودک مبتلا به فیزیوتراپ یا کاردرمانگر ارجاع داده می شود. این درمانگران علاوه بر کار با کودکان برای حرکت دادن مفاصل و تقویت ماهیچه های آن ها، می توانند برنامه های ورزشی خاصی را هم برای خانه یا مدرسه کودک به او بدهند تا همیشه در فعالیت باشد.

آرتروز علاوه بر مشکلات مفصلی، ممکن است باعث یووئیت شود . این بیماری نوعی التهاب در چشم که در صورت عدم درمان می ‌تواند منجر به به وجود آمدن مشکلات بینایی شود. همه کودکانی که مبتلا به رماتیسم تشخیص داده شده اند باید چشم شان را هم توسط چشم پزشک چک کنند . اگر چشم ها هم درگیر شده باشند، با قطره چشم درمان می شوند.

حتما بخوانید: درمان کم خونی در کودکان با تغذیه: بهترین غذاها و مکملها

علاوه بر مصرف دارو، یک کودک درگیر آرتروز می تواند چند کار برای کاهش علائم رماتیسم مفصلی انجام بدهد:

• همیشه مفاصل را گرم نگه دارد و فعال باشد.
• حمام آب گرم بگیرد، زیرا باعث می شود که مفاصل کودک کم تر آسیب ببینند.
• از پتوی برقی تایمر دار استفاده کند تا 1 ساعت قبل از بیدار شدن کودک روشن شود. این وسیله که می تواند به گرم شدن مفاصل و حرکت بهتر کودک کمک کند.
• برخی از بچه ها دست های شان را در یک موم گرم مخصوص به نام پارافین فرو می کنند که به تسکین درد مفاصل آن ها کمک می کند.

زندگی با آرتروز

بچه ‌های مبتلا به آرتروز وقتی صبح از خواب بیدار می ‌شوند، در مفاصل شان سفتی و خشکی بیشتری حس می کنند. هنگامی که مفاصل شان گرم می شوند، معمولا راحت تر حرکت می کنند . به همین دلیل هم هست که افراد مبتلا معمولا در اوایل روز برای حرکت کردن با مشکل رو به رو هستند اما بعدا بهتر می شوند.

باید بین فعالیت ( که به بچه ها کمک می کند انعطاف پذیر بمانند ) و استراحت (که همه به آن نیاز دارند) تعادل درستی برقرار باشد. شنا کردن یک ورزش عالی برای افراد مبتلا به آرتروز است. ماهیچه ها و تاندون های مختلف زیادی حین شنا کردن کشیده می شوند و به حرکت و انعطاف کودک کمک می شود . تحرک داشتن حتی زمانی که کودک علائمی ندارد، خیلی مهم است.

گاهی اوقات کودکان مبتلا به رماتیسم می توانند برای مدت طولانی، حتی ماه ها یا سال ها، بدون این که بیماری آن ها را آزار دهد، زندگی کنند. اما این بیماری بعد ها دوباره بر می گردد. به این حالت عود کردن بیماری یا Flare up می گویند . این بیماری هر موقع دلش بخواهد عود می کند و نمی توان جلویش را گرفت، به طور مثال حتی ممکن است در روزی مثل روز تولد کودک هم اتفاق بیفتد!

چطور به کودک یاد بدهیم از حق خود دفاع کند؟

خبر خوب این است که بسیاری از کودکان مبتلا به رماتیسم مفصلی می توانند بر آن غلبه کنند . حدود نیمی از کودکان مبتلا به این بیماری ممکن است در بزرگسالی نیازی به درمان نداشته باشند.

حتی زمانی هم که آرتروز دوباره بر می گردد، تقریبا همه کودکان مبتلا به آن می توانند این بیماری را با دارو و سایر درمان ها کنترل کنند و بیشتر کار هایی که سایر کودکان می کنند را انجام بدهند.