ذات الریه که سینه پهلو یا پنومونی هم نامیده می شود، یک مورد اورژانسی در کودکان و نوزادان محسوب می گردد. عامل این بیماری می تواند باکتری یا ویروس باشد و موجب عفونت ریه ها می شود. توجه به نشانه های این بیماری و شناخت راه های درمان و پیشگیری، از مواردی ست که دانستن آن برای تمام والدین ضرورت دارد. در این مطلب به نکات بسیار مهمی در مورد ذات الریه کودکان اشاره شده است پس با ما همراه باشید.
قبل از هر چیز ابتدا باید بدانید که ذات الریه چیست و چه عاملی باعث بوجود آمدن این وضعیت می شود.
ذات الریه یا پنومونی چیست؟
ذات الریه عفونتی ست که در یک یا هر دو ریه ایجاد می شود و گاها بعنوان عفونت ریه شناخته می شود. ذات الریه می تواند توسط ویروس یا باکتری ایجاد شود.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
در این بیماری، مجاری تنفسی کوچک ریه ها متورم می شود و مخاط و مایعات چسبنده ای تولید می شود. با پر شدن کیسه های هوایی با مایع چرکی، میزان اکسیژنی که وارد بدن می شود، کاهش می یابد و نفس کشیدن برای بیمار مشکل می گردد.
ذات الریه معمولا پس از دیگر عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی ایجاد می شود. بعضی اوقات ممکن است این بیماری عوارضی بهمراه داشته باشد که شایع نیستند. پزشک کودک باید بر تمام این عوامل نظارت و کنترل داشته باشد.
علائم و نشانه های ذات الریه
علائم و نشانه های پنومونی بسته به علت بیماری و سن کودک متفاوت است. برخی از علایم کودکانی که به پنومونی مبتلا می شوند، عبارتنداز:
- تب شدید
- تنفس سریع و دشوار. نفس کشیدن برای کودکان مبتلا به ذات الریه بسیار سخت است بطوریکه ممکن است دنده های کودک در زمان تنفس عمیق دیده شود و یا پوست زیر گردن به سمت داخل کشیده شود
- سرفه
- تحریک پذیری یا خستگی بیش از حد معمول
- درد در قفسه سینه به ویژه هنگام سرفه کردن
- درد شکم
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با توجه به علایم فوق، فکر می کنید فرزندتان به ذات الریه مبتلا شده است، هر چه سریعتر به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. برای تشخیص این بیماری، آزمایش خون یا اشعه ایکس تجویز می شود. پزشک با توجه به نوع ذات الریه، داروی مناسبی برای کودک تجویز می کند. درمان این بیماری معمولا به شدت علایم بستگی دارد و اگر خیلی شدید باشد، نیاز به بستری شدن در بیمارستان است.
درمان ذات الریه
اولین گام برای درمان ذات الریه، تشخیص نوع آن است چون درمان این بیماری بسته به نوع آن (باکتریایی یا ویروسی)، متفاوت است.
ذات الریه باکتریایی
باکتری استرپتوکوک پنومونیه و دیگر باکتری ها از جمله استافیلوکوک اورئوس یا مایکوپلاسما پنومونیه عامل ذات الریه باکتریایی هستند. این وضعیت خود را با علایم ناگهانی مانند تنفس سریع، تب بالا و سرفه نشان می دهد.
درمان: اگر ذات الریه کودک باکتریایی است، برای درمان آن آنتی بیوتیک تجویز می شود. در موارد خفیف ذات الریه باکتریایی، داروها را می توان به صورت خوراکی در خانه مصرف کرد. کودکان مبتلا به ذات الریه باکتریایی معمولاً ظرف 48 ساعت پس از شروع مصرف آنتی بیوتیک ها بهبود می یابند. تکمیل دوره ی درمان آنتی بیوتیک بسیار مهم است. بنابراین حتی اگر حال کودک خوب بنظر میرسد هم نباید مصرف این داروها را تا پایان دوره، قطع نمود. درمان ذات الریه باکتریایی 3 تا 7 روز ادامه دارد. سرفه های کودک ممکن است تا سه هفته بعد از درمان نیز ادامه پیدا کند اما به مرور زمان بهتر می شود و جای نگرانی نیست.
در مواردی که ذات الریه ی باکتریایی خیلی شدید است، کودک در بیمارستان بستری می شود و داروهای لازم را بصورت وریدی دریافت می کند. برخی از کودکان ممکن است به اکسیژن یا مایعات نیز نیاز پیدا کنند.
ذات الریه ویروسی
شروع سینه پهلوی ویروسی معمولاً شبیه سرماخوردگی است اما علائم آن به آرامی و بتدریج بدتر می شود. شدت ذات الریه ویروسی معمولاً کمتر از نوع باکتریایی است اما می تواند کودکان را نسبت به ابتلا به نوع باکتریایی مستعدتر کند.
درمان: شدت ذات الریه ویروسی معمولاً به اندازه ذات الریه باکتریایی نیست. اما بهبودی این وضعیت معمولا کندتر است و تا چهار هفته طول میکشد. آنتی بیوتیک ها بیماری های ویروسی را درمان نمی کنند و بنابراین برای درمان ذات الریه ویروسی تجویز نمی شوند.
روش های مراقبت از کودکان مبتلا به ذات الریه خفیف در خانه
بعد از اینکه پزشک ابتلا به ذات الریه خفیف را تشخیص داد، می توانید از فرزندتان از روش های زیر در خانه مراقبت کنید:
- کودکان مبتلا به ذات الریه، به استراحت زیادی نیاز دارند بنابراین اجازه دهید بخوبی استراحت کنند.
- برای جلوگیری از کم آبی بدن، مرتبا به کودک مایعات بدهید. بطور منظم به کودک آب دهید و تغذیه با شیرمادر یا شیرخشک را برای نوزادان فراموش نکنید.
- اکثر کودکان مبتلا به ذات الریه، از غذا خوردن امتناع می کنند. این موضوع مشکل خاصی ایجاد نمی کند به شرطی که کودک به اندازه ی کافی مایعات بنوشد.
- اگر پزشک آنتی بیوتیک تجویز کرده است، آنها را دقیقا طبق نسخه مصرف کنید.
- برای کودکان بزرگتر، از دو بالش برای قرار دادن زیر سر استفاده کنید تا وضعیت بدن در حالت راحت تری قرار بگیرد.
- اگر کودک درد قفسه ی سینه یا تب دارد، می توانید از مسکن هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید. به کودکان زیر سه ماه یا کودکانی که بدن آنها دهیدراته یا کم آب شده است، ایبوپروفن ندهید. علاوه بر این هیچگاه به کودکان آسپرین ندهید. اگر در این مورد نگران هستید یا تجربه ای ندارید، می توانید با پزشک مشورت کنید.
- دادن داروهای ضد سرفه به کودکان مبتلا به ذات الریه، کمک کننده نیست. بنابراین از دادن این داروها به کودک بیمار اجتناب کنید.
- اجازه ندهید کسی در خانه یا نزدیک کودک سیگار بکشد.
- به قرار ملاقات هایی که توسط پزشک تعیین شده است، پایبند باشید. گاهی اوقات لازم است پزشک به طور دوره ای، روند بهبودی کودک را کنترل کند.
در صورت مشاهده ی علایم زیر در کودک، حتما به پزشک مراجعه کنید:
- اگر تنفس کودک دشوارتر می شود و یا هنگام نفس کشیدن دچار ناراحتی می شود
- اگر کودک در بیشتر مواقع خواب آلود است یا بیدار کردن او از خواب دشوار است
- اگر کودک استفراغ می کند و قادر به نوشیدن مایعات نیست
- اگر نگران بیماری فرزند خود هستید و یا از پزشک سوالی دارید
چگونه می توان از ابتلای کودکان به ذات الریه جلوگیری کرد؟
سعی کنید به کودکان هر سال واکسن آنفولانزا بزنید. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به ذات الریه، جلوگیری از ابتلا به عفونت های تنفسی است. به فرزندتان یاد دهید که غذا، نوشیدنی و ظروف شخصی خود را با کودکان یا افراد دیگر به اشتراک نگذارد. آموزش این مسائل به کودکان کوچکتر به ویژه کودکان خردسالی که به مهدکودک می روند، دشوار است زیرا آنها اغلب اسباب بازی های همگانی را در دهان خود قرار می دهند.
کودکانی که واکسینه شده اند، کمتر در معرض ابتلا به ذات الریه قرار دارند. رعایت اصول بهداشتی برای جلوگیری از شیوع ذات الریه بسیار مهم است بنابراین به فرزند خود بیاموزید تا پس از سرفه و عطسه کردن، دست های خود را کاملاً بشوید و به این ترتیب از انتشار میکروب ها و آلودگی ها جلوگیری کند.
بطور کلی فراموش نکنید که…
- اگر فکر می کنید فرزندتان به ذات الریه مبتلا شده است یا با علایمی مانند تب شدید یا سرفه های عمیق دست و پنجه نرم می کند، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- اگر فرزندتان به ذات الریه مبتلا شده است، برای جلوگیری از کمبود آب بدن باید استراحت کند و مقدار زیادی مایعات بنوشد.
- در صورت تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشک، حتما دوره ی درمان را کامل کنید.
- توجه داشته باشید که دادن داروهای سرفه به کودکان مبتلا به ذات الریه، به بهبود حال آنها کمکی نمی کند.
