اندازه دور سر کودک: کوچکی و بزرگی و همه نکات مهم که باید بدانید

اندازه غیرمعمول سر کودک ممکن است نشان دهنده ی وجود یک مشکل بهداشتی و سلامتی باشد. اندازه گیری دور سر نوزاد می تواند اطلاعاتی در مورد رشد مغز کودک به پزشکان بدهد. اندازه ی دور سر یک نوزاد تازه متولد شده به طور متوسط​​، در حدود ۳۴ تا ۳۵ سانتی متر می باشد. اندازه دور سر نوزادان طبیعی، در صدک ۵۰ قرار می گیرد.

هنگامی که اندازه سر کودک به طور قابل توجهی بزرگتر یا کوچکتر از حد متوسط ​​باشد، ممکن است نشان دهنده وجود یک مشکل مرتبط با سلامتی باشد. در این مطلب با ما همراه باشید تا به اهمیت اندازه ی دور سر نوزاد، روشهای اندازه گیری و موارد دیگر از این قبیل پی ببرید.

دور سر

برای اندازه گیری دور سر کودک، پزشک یا پرستار از یک متر انعطاف پذیر استفاده می کند. متر در بزرگترین ناحیه ی سر یعنی دقیقاً بالای ابروها و گوش ها قرار می گیرد. بعبارت دیگر مراقب سلامت یا پزشک، دور سر را در مقطع پیشانی و برجستگی پس سر اندازه می ‌گیرد. سپس اندازه به دست آمده را روی نمودار رشد و منحنی‌های اندازه‌ ی دور سر می برند و با خط رشد نرمال مقایسه می‌ کنند.

اما چرا اندازه سر کودک مهم است؟ به این دلیل که اندازه جمجمه کودک، نشان دهنده رشد مغز او است.

حتما بخوانید: وزن و قد استاندارد نوزاد از یک ماهگی تا یک سالگی طبق جدیدترین تحقیقات

بنابراین اگر مغز کودک به طور عادی در حال رشد نیست، ممکن است دور سر او مطابق حد نرمال و مطلوب نباشد. از طرف دیگر، اگر جمجمه خیلی سریع رشد می کند، می تواند نشانه ی مشکلی مانند هیدروسفالی (ساخته شدن مایع اضافی مغزی در بطن ها) باشد. این نظریات بطور کلی ارایه می شود و برای تشخیص دقیق، مراجعه به پزشک ضروری است.

چرا اندازه سر کودک مهم است؟

همانطور که در بالا اشاره شد، اندازه سر کودک شما از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا اندازه جمجمه وی نشان دهنده رشد مغز اوست.

به همین دلیل است که در هر مراجعه به کلینیک یا بیمارستان خصوصاً در شش ماه اول، پزشک متخصص اطفال، اندازه گیری دور سر کودک را انجام می دهد.

گفته می شود، سر نوزادان در مقایسه با سر بزرگسالان به طور نامتناسب است و بزرگتر از بدن بنظر می رسد. بنابراین اگر سر نوزاد برای شما بزرگ به نظر می رسد نگران نباشید. اندازه ی سر خود را نیز در نظر بگیرید. اگر شما یا همسرتان سر بزرگ یا کوچکی دارید، کودک شما نیز ممکن است همینطور باشد.

اندازه گیری سر نوزاد

دور سر به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی کمک می کند تا از سلامت عمومی کودک مطلع شود. آنها همچنین ممکن است با استفاده از واحدهای متریک مانند سانتی متر (cm) و اینچ (در کشورهای دیگر) دور سر کودک را اندازه گیری کنند. برای تبدیل اینچ به سانتی متر: ۱ اینچ = ۲٫۵۴ سانتی متر.

متوسط دور سر یا بزرگترین ناحیه ی سر کودک، بصورت زیر است:

• دور سر متوسط ​​نوزاد، حدود ۳۵ سانتی متر می باشد.

به طور کلی، دور سر یک نوزاد طبیعی، تقریباً نصف طول بدن کودک (برحسب سانتی متر) به علاوه ۱۰ سانتی متر است. بنابراین نوزادی که ۴۵٫۷ سانتی متر طول داشته باشد، دور سر او حدود ۹/۳۲ سانتی متر خواهد بود.

دور سر پسران تازه متولد شده بیشتر از دختران تازه متولد شده است زیرا پسرها بزرگتر به دنیا می آیند و سریعتر از دخترها رشد می کنند.

کودک تازه متولد شده با سر بزرگ

برخی نوزادان ممکن است به دلیل وراثت سر بزرگی داشته باشد، اما در بعضی موارد سر بزرگ، می تواند به معنای ایجاد مشکلی در مغز باشد که احتمالا نیاز به جراحی دارد. یکی از دلایلی که ممکن است نوزاد شما سر بزرگی داشته باشد، به دلیل هیدروسفالی است که به معنای تجمع مایعات اضافی در مغز است.

علاوه بر این بزرگ بودن سر، ممکن است به علت ماکروسفالی (“سر بزرگ”) هم باشد. این در شرایطی است که دور سر کودک بیش از ۳۸ سانتیمتر باشد و اندازه سر بالای صدک ۹۷ قرار بگیرد.

در موارد زیر ممکن است دور سر کودک بزرگتر از حد معمول باشد:

• سر پدر یا مادر کودک، از حد متوسط بزرگتر است
• کودک پسر است
• مادر در دوران بارداری دچار دیابت بارداری بوده است
• زایمان دیر رس بوده است

در موارد زیر، سر کودک کوچکتر از حد معمول است:

• سر پدر یا مادر کودک، از حد متوسط کوچکتر است
• کودک دختر است
• مادر در دوران بارداری به فشار خون بالا یا آسم مبتلا شده است
• مادر در دوران بارداری عادت غذایی ضعیفی داشته است
• مادر در دوران بارداری سیگار کشیده، الکل نوشیده یا از مواد مخدر استفاده کرده است

همانطور که می بینید، فاکتورهای زیادی بر اندازه سر کودک تاثیر گذار است. بنابراین، ازاندازه ی سر در زمان تولد، نمی توان اندازه سر در دوران بچگی یا بزرگسالی را پیش بینی کرد. یک نوزاد کوچک لزوماً یک فرد بالغ کوچک نخواهد شد، و یک کودک بزرگ، در آینده یک فرد درشت هیکل نخواهد بود.

کوچک بودن سر کودک

اگر اندازه سر کودک کوچکتر از حد معمول باشد، ممکن است این اندازه مربوط به اندازه سر والدین او، تولد زودرس یا نشانه ای از عدم رشد طبیعی مغز باشد. ممکن است کودک شما دچار میکروسفالی شود. میکروسفالی بیماریی است که سر نوزادان به طور قابل توجهی کوچکتر از حد معمول است. این در شرایطی است که دور سر کمتر از ۳۱ سانتیمتر باشد و اندازه سر او زیر صدک ۳ قرار بگیرد.

میکروسفالی بیماریی است که سر کودک نسبت به سایر کودکان هم سن و هم جنس کوچکتر است. این شرایط ممکن است هنگام تولد کودک وجود داشته باشد.

میکروسفالی همچنین ممکن است در ۲ سال اول زندگی ایجاد شود. این بیماری هیچ درمانی ندارد. اما، تشخیص زودرس و درمان می تواند آینده ی فرزند شما را بهبود بخشد.

حتما بخوانید: بهترین راهکارهای افزایش وزن کودک و رساندن به وزن سالم

ارتباط بین اندازه سر و خطر اوتیسم

مطالعات اولیه ادعا کرده اند که بین اندازه بزرگ سر و خطر ابتلا به اوتیسم، ارتباط وجود دارد. اکنون به نظر می رسد اطلاعات متناقضی در این باره وجود دارد. یک مطالعه جدید نشان می دهد که هیچ ارتباطی بین بزرگ بودن دور سر در زمان تولد و ابتلای کودکان به اوتیسم در آینده، وجود ندارد.

یک مطالعه جدید دیگر یافته های ترکیبی از ارتباط بین رشد سر جنین، صفات اوتیستیک و اختلال طیف اوتیسم را نشان می دهد و نشان می دهد تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.

ارتباط بین اندازه سر و هوش

اگر کودک سر بزرگتری داشته باشد، احتمالاً مغز بزرگتری خواهد داشت. با این حال، مغز بزرگتر لزوماً به معنای باهوش تر بودن کودک نیست. لازم است که کودک شما برای یادگیری، انواع مختلفی از تکرارها و آموزش های مکرر و مداوم را دریافت کند.

این همان چیزی است که در نهایت به رشد هوش کودک کمک خواهد کرد. یکی دیگر از نشانه های باهوش بودن کودک این است که او در زمان کودکی، نقاط عطف بسیاری از خود نشان می دهد.

نمودارهای رشد

نحوه استفاده از طریق نمودار رشد به این صورت است که ابتدا سن کودک را به ماه حساب می کنند و پس از اندازه گیری دقیق دور سر، می توانید به کمک منحنی ارائه شده، از نرمال بودن رشد دور سر کودک خود آگاهی حاصل کنید.

هفت منحنی در جدول رشد وجود دارد که همگی الگوی یکسانی دارند.هر کدام از این منحنی ها نشاندهنده صدک های مختلف می باشند که شامل صدک ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵، ۹۰، ۹۵ خواهد بود. صدک ۵۰ نشاندهنده متوسط آن مقدار برای آن گروه سنی مورد نظر است. سپس اندازه های کودک در این جداول قرار خواهد گرفت تا نحوه رشد کودک در مقایسه جمعیت با شرایط سنی و جنسی مشابه، مورد ارزیابی قرار گیرد.

برای مثال اگر اندازه دور سر کودک در صدک ۹۰ قرار گرفت، به معنای آن است که این اندازه بزرگتر از دور سر ۹۰ درصد کودکان همسن در آن کشور می باشد و فقط ۱۰ درصد کودکان در آن کشور دور سر بزرگتر از این مقدار را دارند.

سر کودک من در هر ماه چقدر باید رشد کند؟

نمودارهای دور سر به متخصص اطفال اجازه می دهد تا رشد مغز کودک را ارزیابی کند. به یاد داشته باشید، اندازه جمجمه کودک شما نشان دهنده رشد مغز او کودک است. فونتانل یا ملاج کودک، یعنی قسمت های نرم روی سر تقریباً در حدود ۱۸ ماهگی بسته می شوند. از این رو، سر کودک بعد از دو سالگی، رشد زیادی نمی کند. (فونتال کودکان به این دلیل است که استخوان جمجمه هنوز به هم نرسیده و جوش نخورده است).

سر کودک در هر ماه تقریباً (۱٫۲۷ سانتیمتر) رشد می کند. اندازه ی سر هر کودک بصورت متفاوت رشد می کند و نمی توان مقدار دقیقی برای آن مشخص کرد.

حتما بخوانید: قد و وزن کودکان زیر ۴ سال به تفکیک سن و جنس چقدر باید باشد؟

دور سر به طور معمول طی ۲ سال اول زندگی اندازه گیری می شود. در این مدت، مغز به سرعت در حال رشد است و فونتانل باز بین استخوان های جمجمه بسته می شود.

• بین تولد تا ۲ ماهگی، متوسط ​​رشد سر در ۱ هفته ۰٫۵ سانتی متر است، و پس از آن میزان رشد، بین ۲ تا ۶ ماهگی به ۰٫۲۵ سانتی متر می رسد.
• متوسط ​​رشد کلی سر از بدو تولد تا ۳ ماهگی برابر با ۵ سانتی متر است، و از ۳ تا ۶ ماهگی، برابر با ۴ سانتی متر خواهد بود.
• این روند در طی سال اول رو به کاهش خواهد بود. بین ۶ تا ۹ ماهگی، اندازه ی دور سر ۲ سانتی متر افزایش می یابد و بین ۹ تا ۱۲ ماهگی، دور سر فقط حدود ۱ سانتی متر بزرگتر می شود.
• در طول سال دوم، رشد سر کودک کاهش می یابد (یعنی ۲٫۵ سانتی متر یا ۱ اینچ برای کل سال)، اگرچه دستیابی به ۹۰٪ اندازه سر در بزرگسالی، تا پایان آن سال اتفاق می افتد.

با این حال، اگر سر کودک شما به طور قابل توجهی بزرگتر یا کوچکتر از معاینات قبلی است، پزشک ممکن است به دنبال علائمی مانند مشکل در رشد باشد. این موارد از طریق به تعویق افتادن نقاط عطف جسمی، عاطفی یا ذهنی نشان داده می شود.

ویدیوی زیر را از دست ندهید