کودک از راه های مختلفی با دیگران و محیط اطراف خود ارتباط برقرار می کند و ارتباط کلامی فقط بینش کوچکی از ذهن او ارایه می دهد. تجزیه و تحلیل نقاشی های کودک ممکن است درک عمیق تری از وضعیت روحی و روانی او ارایه دهد. این موضوع درک بهتری از شخصیت کودک به نمایش می گذارد و به والدین و درمانگران کمک می کند تا کودک را در مواقع دشوار و استرس آور کنترل کنند.
بسیاری از ما برای درک فرزندان مان، تنها به ارتباط کلامی تکیه می کنیم. اگرچه برقراری ارتباط کلامی هم خوب است اما تنها 10 درصد از توانایی ارتباطی انسان را تشکیل می دهد. بنابراین مطالعه ی سایر روش های ارتباطی برای والدین از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا کودکان اغلب از احساسات خود، آگاهی ندارند و نمی توانند آنها را بخوبی ابراز کنند.
علاوه بر این كودكان كوچكتر به اندازه كافی قادر به ابراز كلامی خواسته ها و نیازهای خود نیستند. مطالعه نقاشی های کودکان می تواند روش خوبی برای درک ذهنیت آنها باشد. به این منظور می توانید به فرزندتان وسایل لازم نقاشی مانند یک کتاب نقاشی و مداد رنگی یا آبرنگ بدهید و با توجه به رنگ هایی که استفاده می کند و چیزهایی که می کشد، احساسات درونی او را تفسیر کنید.
این مطمئناً می تواند چیزهای زیادی در مورد فرزندتان به شما بگوید. علاوه بر این، درمانگران و مشاوران بر این باورند که کشیدن نقاشی، روش مناسبی برای تخلیه ی استرس ها و تسکین اعصاب در دوران سخت زندگی است. بطور کلی برخی از پزشکان معتقدند که هنر درمانی، می تواند مشکلاتی مانند شب ادراری، مکیدن شست و لکنت زبان را در کودکان درمان کند.
درک معانی نقاشی های کودک
معنای نقاشی کودک می تواند بینشی ارزشمندی در مورد وضعیت روحی فرزندتان به شما بدهد. همچنین می تواند نشاندهنده ی تجربیات جسمی و حتی گاهی عاطفی که او تجربه می کند باشد. قبل از تفسیر نقاشی فرزندتان ابتدا به 4 نکته ی کلی زیر توجه کنید:
1- برداشت اول
با اولین نگاه به نقاشی کودک می توانید به احساسات او پی ببرید. به نقاشی نگاه کنید و ببینید چه احساسی دارید. آیا نقاشی افسرده یا آشفته به نظر می رسد؟ پاسخ به این سوال اولین سرنخ شما برای پی بردن به افکار فرزندتان است.
2- استفاده از رنگ ها
در مرحله ی بعد به رنگ های مورد استفاده در نقاشی کودک توجه کنید. کودکان در حین بزرگ شدن، با تجربیات و احساسات مختلفی روبرو می شوند که همگی آنها هیجان انگیز و جدید هستند! کودکان سالم، این احساسات و تجربیات را با بکار بردن رنگ های مختلف در نقاشی خود به نمایش می گذارند. هر چه کودک از رنگ های متنوع تر و شادتری استفاده کند، شادی و هیجان بیشتری در زندگی دارد! رنگ ها بیشتر از یک مداد ساده به بیان احساسات کمک می کنند.
از این رو استفاده بیش از حد از یک رنگ خاص نیز ممکن است نشان دهنده وضعیت عاطفی کودک باشد. یافته های حاصل از روانشناسی رنگ نیز این موضوع را اثبات کرده است. به طور کلی کودکی که به میزان زیادی از رنگ های آبی و سبز استفاده می کند، خوشحال و راضی است. استفاده از رنگ های روشن و گرم مانند نارنجی و زرد، نشانگر نشاط است. در حالی که رنگ های تیره به ویژه در نقاشی هایی که تداعی کننده ی غم و اندوه هستند، نشاندهنده ی این است که کودک به کمک نیاز دارد.
3- کامل یا ناقص بودن نقاشی
اگر كودك نقاشی های خود را ناقص رها كند یا خطوطی منقطع و ناپیوسته رسم کند، ممكن است نیاز به تشویق بیشتر داشته باشد. چنین نقاشی هایی نشاندهنده ی مردد و ناامن بودن کودک است. نقاشی های ناقص ممکن است نشاندهنده ی شخصیت تکانشی نیز باشند. با این حال اگر این الگوها در مدت زمان طولانی در نقاشی کودک دیده شوند، لازم است که والدین با یک روانشناس مشورت کنند. پاک کردن مکرر و اصلاح زیاد نقاشی، ممکن است نشان دهنده سطح بالای اضطراب کودک باشد. تزئینات زیادی که در نقاشی کودک دیده می شود هم احتمالا نشان دهنده نیاز کودک به توجه است.
4- موقعیت نقاشی در صفحه
جایی که کودک روی صفحه نقاشی می کشد نیز می تواند نشان دهنده وضعیت روحی او باشد اما این برای کودکان بزرگتری که مهارت های حرکتی بهتری دارند، قابل استفاده است. کودکی که در سمت چپ صفحه نقاشی می کشد، یک کودک خجالتی و درون گرا است. همچنین می تواند به معنای این باشد که کودک به دنبال یک بزرگسال دلسوز یا یک مادر یا پدر مسئولیت پذیر است. از طرف دیگر کودکی که در سمت راست صفحه نقاشی می کشد، تمایل به برقراری ارتباط دارد و فردی قابل پیش بینی نیست. نقاشی هایی که در پایین کاغذ کشیده می شوند نیز به معنی عدم احساس امنیت یا احساس کمبود کودک است.
کودکان نقاشی کشیدن را طی سه مرحله ی زیر می آموزند:
- مرحله خط خطی کردن: این مرحله بصورت خطوطی ست که معنای واقعی ندارند و معمولا در کودکان 2 تا 4 ساله دیده می شود.
- نقاشی ساده: مرحله ای ست که کودکان سعی می کنند آنچه را که می بینند از جمله شکل های ساده، درختان، خانه ها و غیره را ترسیم کنند و در کودکان 4 تا 7 سال دیده می شود.
- طراحی کردن: مرحله ای ست که نقاشی ها یک موضوع کاملاً مشخص دارند و واقع گرایانه ترند. کودکان معمولا بعد از 7 سالگی به این مرحله میرسند.
در طول این سه مرحله، نقاشی های کودک از خط خطی های تصادفی، به تصاویر تعریف شده و حاوی مضامین تبدیل می شوند و این بدان معناست که یک بزرگسال می تواند معنای نقاشی کودک را بدون اینکه از او سوالی بپرسد، درک کند. طی مراحل مختلف، معنای نقاشی های کودک معنادارتر می شوند. با توجه به نکات زیر، بهتر می توانید نقاشی های فرزندتان را تفسیر کنید.
تفسیر نقاشی های معمول کودکان
1- خط خطی کردن
در مرحله ی اول کودک شروع به خط خطی کردن برگه ی نقاشی می کند که ممکن است کاملا بی مفهوم بنظر برسد. اما روانشناسان می گویند که در این مرحله نیز نقاشی کودک می تواند نشاندهنده ی چیزهای مختلفی باشد. کودک ممکن است مداد را روی کاغذ بگذارد و آن را به این طرف و آن طرف حرکت دهد.
اگر از کودک بپرسید که چه چیزی کشیده است ممکن است بگوید که “پدر سر کار می رود”. این بدان معناست که خط خطی های کودک در واقع نشاندهنده ی ماشینی ست که در جاده حرکت می کند. بنابراین شاید خط ها از نظر افراد دیگر بی مفهوم بنظر برسند اما کودک با منظور و هدف خاصی آنها را روی کاغذ می کشد.
کشیدن اشکالی که دارای خطوط ناقص و نامتقاطع هستند، احتمالا نشاندهنده ی عدم احساس امنیت یا عدم اعتماد بنفس کودک است. چنین کودکانی باید بطور مداوم در فعالیت های روزمره خود تشویق شوند.
2- خورشید خندان
کشیدن یک خورشید کامل خندان در وسط صفحه، نشاندهنده ی شاد، خوشحال و راضی بودن کودک است. اگر کودک یک نیمه خورشید در گوشه ی بالای صفحه بکشد، احتمالا از چیزی نگران است. کشیدن خورشید در آسمان ابری نیز نشاندهنده ی ناامیدی و افسردگی است.
3- اعضای خانواده
آدمک هایی که کودک نقاشی می کند، معمولاً خانواده ی او را به تصویر می کشد. کودک معمولا خود را نزدیک به کسی می کشد که بیشترین وابستگی عاطفی را به او دارد. همچنین بزرگ کشیدن یک فرد توسط کودک نشاندهنده ی این است که آن شخص از نظر او مهمترین عضو خانواده است.
اگر کودک اعضای خانواده را با چهره های عصبانی ترسیم کند، احتمالا دچار آسیب های عاطفی شده است و این امر می تواند ناشی از بازی ها یا فیلم های خشونت آمیز نیز باشد.
4- نقاشی با جزئیات زیاد
هرچه کودک جزئیات بیشتری به نقاشی خود اضافه کند، توانایی های شناختی او بهتر می شود و این بدان معناست که دیدگاه فردگرایی بالاتری دارد. کشیدن عینک پدر یا پیشبند مادر، می تواند نشاندهنده ی توجه او به جزئیات باشد. کودکانی که متوجه تفاوت های ظاهری زن و مرد می شوند، از راه های مختلف تفاوت های جنسیتی را به نمایش می گذارند.
5- سوراخ در زمین
کودکانی که تصویر یک سوراخ یا شکاف در زمین می کشند، احتمالا شاهد از دست دادن یکی از اطرافیان خود بوده اند. این ممکن است مرگ یکی از اعضای خانواده یا مرگ یک حیوان خانگی باشد. اگر کودک در نقاشی تنها باشد، به این معنی است که احساس تنهایی زیادی می کند.
6- هیولاها
بسیاری از داستان های کودکانه حاوی موجودات ترسناک و شرور است بنابراین نقاشی هیولاها، چیزی جز تفسیر کودک از داستان نیست. از طرف دیگر برخی روانشناسان معتقدند که رسم هیولاها می تواند مکانیسم کنار آمدن کودک با احساس ناتوانی باشد.
اگر کودک یک نفر را در ظاهر هیولا کشید، احتمالا دیدگاه منفی نسبت به آن شخص دارد.
7- ابر و باران
نقاشی کردن ابرها و باران می تواند نشانگر وجود احساس اضطراب یا ترس در کودک باشد. اگر کودک احساسات خاصی داشته باشد، ممکن است خود را بصورت ایستاده در زیر ابر ترسیم کند.
روش کاملا اصولی تربیت فرزند با دیدگاه روانشناسی +فیلم آموزشی
8- خانه
به جزئیات خانه هایی که فرزندتان می کشد مانند تعداد پنجره ها، باز یا بسته بودن درب ورودی، کشیدن یک پیاده رو در مقابل خانه و… توجه کنید. کشیدن چندین پنجره برای خانه نشان دهنده ی این است که کودک مشتاق است دیگران را از اتفاقاتی که در خانه می افتد، آگاه کند.
کشیدن خانه با درب های باز نشان دهنده استقبال کودک از مهمان است. کشیدن قسمتی برای پیاده روی نشان می دهد که کودک خواهان برقراری تعاملات اجتماعی سالم با همسالان خود است این درحالیست که این پیاده رو معمولا در نقاشی کودکان گوشه گیر دیده نمی شود. کشیدن جزئیات معمول در خانه، نشاندهنده ی دیدگاه مثبت کودک به خانه و خانواده اش است.
9- انسان های عصبانی
کودکی که انسان های عصبانی (به ویژه اعضای خانواده با چهره های خشمگین) می کشد، به احتمال زیاد با ضربه های روحی مواجه شده است. البته بسیاری از اوقات این نقاشی ها نتیجه قرار گرفتن کودک در معرض فیلم های خشونت بار تلوزیونی، اینترنتی و… است.
ترسیم یکی از اعضای خانواده در معرض خطر (مثل آتش سوزی یا غرق شدن)، نشاندهنده ی ترس کودک در مورد از دست دادن آن شخص یا احساس عصبانیت نسبت به او است. از طرف دیگر ترسیم شخصی که در حال آزار کودک است، نشاندهنده ی سوء استفاده ی خانگی از کودک یا ترس اوست.
2 ویدیوی آموزش تفسیر نقاشی کودک
در چه مواقعی نقاشی های کودک می توانند نگران کننده باشند؟
تفسیر نقاشی های کودکان، تنها به منظور پی بردن به ترس ها یا نگرانی های کودک نیست. در حقیقت نقاشی ها می توانند ابزاری برای درک رفتارهای روزمره کودک باشند. مطالعات بسیاری نشان داده است که کودکانی که بیشتر نقاشی می کشند در واقع خلاق تر و باهوش ترند.
گاهی اوقات کودکان ممکن است چیزهای ترسناکی مانند سلاح، آتش، افراد عصبانی، جنگ و غیره را در نقاشی های خود به نمایش بگذارند. کشیدن این چیزهای عجیب و غریب توسط کودک اشکالی ندارد اما اگر متوجه شدید که فرزندتان دائما چیزهای ترسناک و خشونت بار را در نقاشی های خود به تصویر می کشد، بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید. در موارد زیر، مشاوره با روانشناس امری ضروری است:
- اگر کودک بارها و بارها تصاویر خشونت آمیز می کشد.
- اگر کودک شخص یا جسمی را بسیار بزرگتر از خود می کشد.
- اگر کودک اعضای بدن یک انسان را بصورت جداگانه ترسیم می کند.
- اگر بیش از حد از رنگ های تیره استفاده می کند و تصاویر ناخوشایندی به تصویر می کشد.
بنابراین توجه به جزئیات نقاشی های کودک امری مهم است. با توجه به نکات ذکر شده در این مطلب، نقاشی های فرزندتان را تفسیر کنید. حتی چیزهای مضحک و خنده دار هم می توانند نشاندهنده ی نکات جالبی باشند. به یاد داشته باشید که از فرزندتان بپرسید که نقاشی او چه معنی و مفهومی دارد و تشویق مداوم او را برای ادامه دادن این هنر زیبا فراموش نکنید.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
