داستان و ناداستان، مرز واقعیت و تخیل
وقتی از دسته‌بندی‌های کتاب صحبت می‌کنیم معمولاً ذهن همه به سمت ژانرهای مختلف می‌ره، اما دسته‌بندی کلی‌تری هم هست: داستان و ناداستان.
اگرچه این تقسیم بندی بعضی وقت‌ها با هم قاطی می‌شه (جلوتر توضیح می‌دیم چطوری)، اما «داستان» به طور کلی به قصه‌ها، شخصیت‌ها و دنیاهایی اختصاص داره که زاییده تخیل نویسنده هستند. «ناداستان» به کتاب‌هایی گفته می‌شه که شامل اطلاعات غیرداستانی هستن و به معرفی و بحث در مورد چیزهای مختلف می‌پردازن.
داستان‌ها توسط نویسنده‌ها خلق می‌شن. داستان‌های کوتاه، رمان‌ها، افسانه‌ها و اسطوره‌ها، قصه‌های محلی و بومی و حتی روایت‌های داستانی از وقایع واقعی، نمونه‌هایی از ادبیات داستانی هستن. برخلاف داستان، کتاب‌های ناداستان بر اساس حقایق و گزارش‌های واقعی هستن. کتاب‌های تاریخی، بیوگرافی، مقاله‌ها، نقدها و روزنامه‌نگاری نمونه‌هایی از ادبیات ناداستان هستن.
چند نمونه از معروف‌ترین کتاب‌های ناداستان دنیا!
انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر
این کتاب که توسط یووال نوح هراری و به زبان عبری نوشته شده، تاریخ انسان رو بر اساس نظریه‌ی تکامل از عصر سنگی تا همین قرن بیست و یکم توضیح می‌ده. با اینکه این کتاب خیلی قدیمی نیست و سال 2014 چاپ شده، یکی از معروف‌ترین و پرفروش‌ترین نمونه‌های کتاب ناداستان بزرگسالانه.
تاریخچه‌ی مختصر زمان
همونطور که گفتیم، کتاب‌های علمی هم در دسته‌ی کتاب‌های ناداستان قرار می‌گیرن. یکی از معروف‌ترین این کتاب‌ها، تاریخچه‌ی مختصر زمان نوشته‌ی دانشمند معروف استیون هاوکینگه. این کتاب به بیش از 33 زبان مختلف ترجمه و منتشر شده و هاوکینگ توش به زبانی ساده، داستان جهان رو از بیگ‌بنگ و شکل‌گیریش تعریف می‌کنه.
به سوی هوای رقیق
وقایع واقعی و خاطرات هم از مهم‌ترین انواع کتاب‌های ناداستان هستن. هوای رقیق یا به سوی هوای رقیق که نوشته‌ی جان کراکائر هست، یکی از پرفروش‌ترین‌های این نوع از کتاب‌های ناداستانه. این کتاب، خاطرات حضور نویسنده در فاجعه‌ی سال 1996 کوه اورست رو تعریف می‌کنه که باعث شد گروهی کوهنورد جونشون رو در یک توفان از دست بدن.
وقتی داستان و ناداستان قاطی می‌شن!
بعضی وقت‌ها نویسنده‌های ناداستان برای جذاب‌تر کردن کتابشون، از همون تکنیک‌هایی که نویسنده‌های داستان برای تعریف کردن یه قصه‌ی خوب بکار میبرن، استفاده می‌کنن. مثلاً نویسنده‌ی معروف آمریکایی، ترومن کاپوتی کتاب خیلی معروفی به اسم در کمال خونسردی داره که بررسی یه پرونده‌ی جناییه. اما کاپوتی اونقدر به جزئیات پرداخته و قصه جوری روایت می‌شه که انگار داری یه داستان کارآگاهی می‌خونی. البته همه با این تکنیک‌ها موافق نیستن. همین کتاب منتقدین زیادی داره که احساس می‌کنن با استفاده از این روش‌های تعریف کردن ناداستان، اصالت اطلاعات و ماجرا زیر سوال رفته.
اهمیت ناداستان برای کودک و نوجوان
ناداستان‌ها علاوه بر اینکه منابع آموزشی فوق‌العاده‌ای هستن، اهمیت بسیار زیادی هم روی توسعه‌ی مهارت‌های مختلف کودکان و نوجوانان دارن. بخشی از ناداستان‌های کودک و نوجوان، در دسته‌ی اطلاع‌رسانی قرار می‌گیرن و موضوعات مختلف تاریخی و اجتماعی و به خصوص علمی رو توضیح می‌دن. دسته‌ی دیگه‌ای از کتاب‌های ناداستان کودک و نوجوان، کتاب‌هایی هستند که روی خودیاری، مهارت‌آموزی و توسعه مهارت‌ها تمرکز دارن. این کتاب‌ها که عموماً توسط متخصصین روان‌شناسی کودک یا با مشورت اون‌ها نوشته می‌شه، به مهم‌ترین مهارت‌های روانی و اجتماعی بچه‌ها می‌پردازه. طیف این کتاب‌ها خیلی گسترده است و از برخوردهای اجتماعی و آمادگی برای حضور توی محیط مدرسه گرفته تا چیزهای پیچیده‌تری مثل احساس رضایت از خود و داشتن اعتماد به نفس رو پوشش می‌دن.
چگونه شخص شخیصی باشیم؟ : 65 راهکار خفن برای بچه‌ی آدم بودن
نویسنده: کاترین نیومن
مترجم: مهرزاد زمردیان
رده سنی: 12-7
همه‌ی ما آدم به دنیا میایم، اما بچه‌ی آدم بودن بعضی وقت‌ها کار خیلی راحتی نیست. این کتاب مجموعه‌ی 65 راهکار در زمینه‌های مختلف، از اهمیت دادن به موجودات زنده و گیاهان تا تر و تمیز نگه داشتن خونه داره. اما همزمان به مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی ما با اطرافیان هم می‌پردازه. درسته که خود کتاب لحن خیلی شوخ و صمیمی‌ای داره، ولی همزمان به آموزش چیزهای جالب و ضروری می‌پردازه. مثل درست کردن چندجور غذای ساده، یکم دوخت و دوز ضروری یا آشنا شدن با بعضی کارهای بانکی و… مثلاً توی یکی از بخش‌های کتاب، به شیوه‌‌های مختلف برای کمک کردن به آدم‌هایی که خوابیدن براشون مشکله می‌پردازه؛ یا بخشی از کتاب درباره‌ی راه‌های باحال برای خوشحال کردن پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هاست. پرتقال، یکی از اون ناشرهای کودک و نوجوانه که به کتاب‌های ناداستان هم در کنار داستان توجه داشته، دو کتاب زیر از محبوب‌ترین کتاب‌های ناداستان نشر پرتقال هستن.
تو حرف نداری! یا چطور می‌توانیم در (تقریباً) همه‌چیز عالی باشیم
نویسنده: متیو سید
مترجم: هدا نژادحسینیان
رده سنی: 12-7
شاید شما هم لحظاتی پر از تردید نسبت به خودتون و توانایی‌هاتون احساس کرده باشین. توی مدرسه یا توی یه درس به خصوص، توی ورزش یا توی یه رشته‌ی هنری. برای همه‌ی ما گاهی پیش میاد که به خودمون می‌گیم من توی فلان چیز خوب نیستم؛ یا توی فلان کار اصلاً استعداد ندارم؛ خب، متیو سید نویسنده‌ی این کتاب نگاهش با شما متفاوته. سید توی این کتاب توضیح می‌ده که چطور می‌تونین با آماده کردن ذهنتون، تمرکز و تلاش کافی، توی هر کاری که می‌خواین خفن باشین. سید توی این کتاب روان‌شناسی خودیاری، درباره‌ی مواجه‌ی با لحظه‌های مهم حرف میزنه. و البته، چیزی که باعث می‌شه تو اون لحظه‌ها، از یه «بچه‌ی معمولی» به یه «بچه‌ی معرکه» تبدیل بشین صحبت می‌کنه.
این‌ها فقط دو نمونه از کتاب‌های ناداستان پرتقال برای کودکان و نوجوان هستن. همونجور که کتاب‌های داستان دروازه‌ای به سمت دنیاهایی سرشار از تخیل و رویا باز می‌کنن، کتاب‌های ناداستان هم دروازه‌هایی به سمت دنیاهای جدید هستن. بدون این کتاب‌ها، شناخت خودمون، دنیامون، تاریخ و فرهنگ و حتی سرنوشت آینده‌‌ی ما ممکن نیست.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
