از هر 3 کودک یک نفرشان به یبوست (Constipation) دچار می شود. این مشکل معمولا از زمانی که بچه ها یاد می گیرند خودشان به دسشویی بروند شروع می شود؛ اما ممکن است نوزادان هم دچار آن شوند. یبوست بیماری به حساب می آید و برای جلوگیری از بدتر شدن آن باید اقدامات درمانی انجام شود. مهم است که بدانید یبوست خودبخود از بین نمی رود. (منبع1 منبع2 منبع3)
ما در این مطلب علل شایع و علائم یبوست در کودکان 4 و 5 ساله را با شما در میان می گذاریم.
علل یبوست در کودکان
علل و عوامل زیادی باعث بروز یبوست در کودکان می شود، برای همین پیدا کردن یک دلیل واضح و مشخص برای این اتفاق سخت است.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
با این حال علل شایع و عواملی که خطر ابتلا به یبوست را در کودکان افزایش می دهند شامل موارد زیر می شوند:
- اکثر بچه ها چیزی به اسم یبوست عملکردی (functional constipation) دارند. یعنی هیچ دلیل جسمی زمینه ای برای یبوست وجود ندارد اما کودک به آن دچار می شود.
- وجود یک مشکل ارگانیک زمینه ای در روده مثل بیماری هیرشپرونگ (Hirschsprung’s Disease) یا اسپینا بیفیدا (Spina Bifida) می تواند باعث ایجاد یبوست شود. این مشکلات معمولا (نه همیشه) بلافاصله بعد از تولد نوزاد تشخیص داده می شوند.
- وقتی کودک به اندازه کافی آب نمی نوشد یا رژیم غذایی متعادلی ندارد، دفع مدفوع برایش سخت می شود.
- ابتلا به برخی بیماریها مثل مشکلات معده باعث کم آبی بدن و مصرف برخی داروها نیز باعث ابتلا به یبوست می شود.
- کودکانی که نیازهای بخصوصی دارند مثل مبتلایان به اوتیسم (autism) یا بچه هایی که ناتوانی در یادگیری دارند بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات شکمی و یبوست قرار می گیرند.
- تغییر در روال معمولی زندگی مثل از پوشک گرفتن، شروع مدرسه یا احساس نگرانی درباره چیزی می تواند باعث یبوست شود. وقتی کودک دچار اضطراب می شود عمل دفع برایش سخت می شود.
حتما بخوانید: ۲۰ نکته برای انجام ورزش صبحگاهی شاد کودکانه
علائم یبوست کودکان
نشانه های رایج یبوست در کودکان شامل موارد زیر می شوند:
- کمتر از 4 بار دفع مدفوع در هفته. در حالت ایده آل بچه ها باید هر روز یا حداقل یک روز در میان مقداری مدفوع نرم دفع کنند.
- بیشتر از 3 بار مدفوع در روز. این اتفاق نشان می دهد که روده کودک پر است و هر بار قسمتی از مدفوع دفع می شود و پوشکش را کثیف می کند (سرریز مدفوع). ممکن است این دفعیات به شکل تکه های سفت، نرم و یا حتی آبکی باشند.
- مدفوع گرد و تیله ای شکل
- دفع مدفوع پر حجم یا بزرگ در یک زمان
- احساس درد و نیاز به زور زدن موقع اجابت مزاج. حتی ممکن است هنگام یا بعد از دفع مدفوع مقداری خونریزی هم رخ بدهد. مدفوع سفت و بزرگ باعث ایجاد “شکاف مقعدی” یا پارگیهای مختصر در قسمت تحتانی بدن می شود.
- متورم و دردناک شدن شکم. ممکن است کودکتان تمایلی به غذا خوردن نداشته باشد یا حتی احساس کسالت و بیماری کند.
- بوی بد مدفوع و گاز معده، و بوی بد دهان
- مشکلات مثانه مثل تخلیه ادرار به دفعات اما به میزان کم، احساس نیاز فوری به ادرار کردن، شب ادراری و عفونت های دستگاه ادراری.
- مشکل در یاد گرفتن دستشویی رفتن و امتناع کودک از اجابت مزاج مگر اینکه پوشک شده باشد.
حتما بخوانید: تاثیر بارفیکس در افزایش قد کودکان و نوجوانان
به اینفوگرافیک زیر نگاهی بیندازید تا با انواع مدفوع کودکتان آشنا شوید:
بلد باشید: تشخیص و درمان یبوست نوزاد ۱ تا ۱۲ ماه (همراه با فیلم)
چگونه یبوست کودکان را درمان کنیم؟
بهترین راه برای برطرف کردن یبوست، درمان هر چه سریعتر آن است. هر چه یبوست بیشتر باقی بماند، درمانش هم سختتر می شود. اگر فکر میکنید کودکتان دچار یبوست شده می توانید کارهای زیر را انجام بدهید:
- برای پیگیری روند اجابت مزاج کودکتان یادداشت برداری کنید. به تصویر بالا نگاه کنید و هر بار بنویسید که دفعیات او چگونه هستند، کودکتان هر چند وقت یک بار مدفوع می کند و آیا دردی دارد یا نه.
- با کودکتان به پزشک مراجعه کنید و یادداشتهایتان را هم همراه ببرید.
- پزشک کودکتان را معاینه و بررسی می کند تا مطمئن شود یبوست او ناشی از یک بیماری زمینه ای نیست.
- اگر پزشک عمومی تشخیص دهد که کودکتان یبوست دارد داروهای لازم را تجویز می نماید.
یادتان باشد یبوست مشکلی نیست که فقط با تغییر رژیم غذایی کودک یا منتظر ماندن برای برطرف شدنش درمان شود.
درمان های خانگی دیگر: برای یبوست کودکان چه کنیم؟ (درمانهای خانگی موثر)
استفاده از ملین ها برای درمان یبوست
- برای درمان یبوست کودکان داروهای ملین یا لاگزتیو (laxative) تجویز می شود.
- ملین های ماکروگل (Macrogol) مثل موویکل (Movicol)، لاکسیدو (Laxido) و یا کاسموکول (CosmoCol) داروهایی هستند که با نسخه پزشک ارائه می شوند. این داروها مدفوع را نرم و به حرکت روانتر آن کمک می کنند.
- ممکن است سرریزی مدفوع (Overflow soiling) قبل از بهتر شدن رو به وخامت برود. در واقع هیچ راه معجزه آوری که یکدفعه یبوست را درمان کند وجود ندارد و باید صبر و حوصله داشته باشید.
- در صورتی که پزشک صلاح بداند برای نوزادان هم ملین تجویز می کند.
- گاهی اوقات لازم است کودک مدت زیادی از ملین استفاده کند تا مدفوع نرم شود و روند اجابت مزاج نظم بگیرد. نگران نباشید و به روند درمان ادامه بدهید. یادتان باشد درمان ناکافی و یا قطع درمان یبوست در دراز مدت به روده بزرگ آسیب می زند.
در کودکان کم سن: علت یبوست کودکان 2 ساله و 3 ساله و 5 بهترین درمان خانگی
چگونه از ابتلای کودکان به یبوست پیشگیری کنیم؟
مهم است که بعد از درمان یبوست فرزندتان از عود دوباره آن جلوگیری کنید. برای این کار از راههای زیر کمک بگیرید:
- حواستان باشد که کودکتان حتما روزی 6 تا 8 لیوان آب بنوشد.
- میوه و سبزیجات را در برنامه غذایی او بگنجانید.
- او را تشویق کنید که روال همیشگی و منظمی برای اجابت مزاج داشته باشد. بعد از هر وعده غذایی به دستشویی برود و آن را به تاخیر نیندازد.
- به او فرصت ورزش کردن و تحرک داشتن بدهید.
- اگر کودکتان به یبوست مبتلا شده داروهای ملین او را خیلی زود قطع نکنید.
