گریه کردن نوزادان امری طبیعی است اما اگر این گریه ها مداوم و بسیار شدید باشند، می تواند نشانه ی مشکل جدی تری مانند کولیک باشد. اگر شما هم با این مشکل مواجه هستید، در این مطلب با ما همراه باشید تا در مورد کولیک و راه های درمان آن در کودکان اطلاعات لازم را دریافت نمایید.
کولیک نوزادی چیست؟
کولیک یا قولنج نوزاد گریه مکرر، شدید و طولانی مدت یک نوزاد کاملاً سالم است. شروع کولیک ناگهانی است و تقریباً همیشه والدین را غافلگیر می کند. حدود 15 تا 25 درصد از نوزادان کولیک را تجربه می کنند. این کودکان در مدتی که درگیر کولیک هستند، بیش از حد معمول، به طور غیرقابل تسکین و بدون دلیل مشخص گریه می کنند. دراین زمان والدین احساس درماندگی می کنند زیرا تلاش های معمول آنها برای آرام کردن فرزندشان کاملاً بی اثر است.
از نظر فنی کولیک “درد شدید و متغیر شکم است که ناشی از گاز روده یا انسداد روده به ویژه در نوزادان” می باشد. کولیک به خودی خود یک بیماری نیست و موجب ایجاد آسیب های دراز مدت بر نوزاد نمی شود.
خوشبختانه قولنج نوزادی یک وضعیت دائمی نیست. بطور کلی قولنج از حدود 6 هفتگی آغاز می شود و حدود 3 تا 4 ماهگی بهبود پیدا می کند.
تفاوت کولیک و گریه: علائم قولنج نوزادی
تعیین حد گریه های کودک از “متوسط” تا “شدید” می تواند مشکل باشد زیرا الگوهای گریه ی نوزادان متفاوت است. دانستن علائم کولیک نوزادی می تواند به شما در تشخیص علت گریه کمک کند. “قانون 3” به والدین و پزشکان کمک می کند تا کولیک کودکان را تشخیص دهند.
قانون 3 می گوید که کودک درصورتی مبتلا به کولیک است که…
از زمان تولد کودک 3 هفته یا بیشتر گذشته است و کودک حداقل 3 ساعت در روز و حداقل 3 روز در هفته و بمدت 3 هفته متوالی یا بیشتر گریه کند.
علاوه بر “قانون 3″، علائم زیر هم می تواند نشانه ی کولیک نوزادی باشد:
1- گریه معمولاً هر روز در یک ساعت مشخص رخ می دهد: اگرچه کولیک می تواند در هر زمان روز یا شب اتفاق بیفتد اما بیشتر نوزادان این حالت را بعد از ظهر یا شب تجربه می کنند و معمولاً در بیشتر روزها در همان زمان اتفاق می افتد.
2- به نظر می رسد منشا گریه مشخص نیست و بدون هیچ دلیلی اتفاق می افتد: بیشتر گریه های کودک بر اساس نیازهای او است. کودکان وقتی گرسنه هستند یا بیش از حد خسته می شوند یا می خواهند در آغوش گرفته شوند گریه می کنند. اما گریه ی ناشی از کولیک، بر اساس نیاز نیست. ممکن است کودک یک دقیقه کاملاً آرام باشد و یک دقیقه دیگر شروع به گریه کند. به این ترتیب گریه ها بدون دلیل اتفاق می افتند و نمی توانید علت آنها را پیدا کنید. اگر گریه های کودک از قانون 3 نیز پیروی کند کودک شما به احتمال زیاد دچار کولیک شده است.
3- در حین گریه های شدید نوزاد، متوجه حرکت بیشتر او می شوید: اگر کودک بیشتر از حالت عادی حرکت می کند و به خود می پیچد، نشانه ی کولیک است. نوزادان مبتلا به کولیک اغلب پاهایشان را به سمت شکم خود جمع می کنند، دست هایشان را مشت می کنند و دست ها و پاهای خود را بیشتر به اطراف حرکت می دهند.
4- صورت نوزاد در هنگام گریه، حالات متفاوتی دارد: بسیاری از نوزادان مبتلا به کولیک، هنگام گریه چشمان خود را محکم می بندند یا برعکس این عمل می کنند و چشم های خود را بسیار باز می کنند. همچنین ممکن است نفس خود را برای مدت کوتاهی در طول کولیک نگه دارند و صورتشان قرمز شود.
5- فعالیت روده ممکن است افزایش یابد: آیا نوزاد شما در طول گریه، باد شکم خود را آزاد می کند یا تف می کند؟ از آنجا که اغلب مشکلات گوارشی می توانند علت کولیک نوزاد باشند، ممکن است متوجه شوید که کودک گاز معده ی بیشتری دارد یا بیش از حد معمول آب دهان خود را به بیرون تف می کند. علاوه بر این گاز در اثر بلعیدن هوا در طول گریه های طولانی ایجاد می شود.
6- گریه ی زیاد، در حین خوردن و خوابیدن کودک ایجاد می شود: بدن نوزاد می داند چه موقع گرسنه و خواب آلود است. اگر گریه ی نوزاد در زمان شیردهی یا هنگام خواب اتفاق می افتد (و نمی توان او را تسلی داد)، این نشانه کولیک است.
دلایل ایجاد کولیک در نوزادان چیست؟
علت کولیک مبهم و نامشخص است چون بطور ناگهانی و بدون دلیل مشخص ظاهر می شود. اما بطور کلی مواردی وجود دارد که پزشکان معتقدند باعث ایجاد یا تشدید کولیک نوزادان می شوند.
1- سیستم عصبی کودک هنوز در حال توسعه است و حواس او به راحتی تحریک می شود:
بطور کلی نوزاد در زمان تولد مکانیسمی دارد که می تواند با تصاویر و صداهای اطراف کنار بیاید و به راحتی شیر بخورد و بخوابد. اما این مکانیسم در حدود 1 ماهگی ناپدید می شود. به همین دلیل کولیک معمولاً در 3 یا 4 هفتگی شروع می شود. تصور کنید که نوزاد نزدیک به یک سال را با خیال راحت در رحم مادر گذرانده است. اما دنیای بیرون مملو از صداها، نورها، احساسات و افراد جدید است و به همین دلیل طبیعی ست که کودک احساس خستگی و تحریک بیش از حد داشته باشد. در این حال او با گریه ی زیاد این استرس را از بین می برد.
2- سیستم گوارش نوزاد هنوز در حال توسعه است:
دور از ذهن نیست که کولیک می تواند نتیجه مشکلات گوارشی باشد. سیستم گوارش نوزاد هنوز به طور کامل توسعه نیافته است، بنابراین هضم غذا می تواند برای او یک چالش باشد! این احتمال وجود دارد که غذای کودک به درستی هضم نشود. هضم نادرست شیر منجر به ناراحتی و درد ناشی از گاز شود و همین امر می تواند باعث کولیک شود.
3- ریفلاکس اسید و GERD
GERD (بیماری رفلاکس معده) هم می تواند باعث کولیک شود. اگر متوجه گاز زیاد یا تف کردن فرزندتان بعنوان علائم کولیک شده اید، ممکن است رفلاکس اسید یا GERD علت آن باشد.
4- حساسیت به غذا و یا آلرژی:
کولیک می تواند با شکم نوزاد ارتباط داشته باشد. برخی از کارشناسان معتقدند که کولیک می تواند به دلیل حساسیت به پروتئین های موجود در شیر خشک ایجاد شود. بعلاوه تصور می شود که غذاهای خاصی در رژیم غذایی مادر می تواند باعث کولیک در نورادانی شود که از شیر مادر تغذیه می کنند. اگرچه این علت نسبت به سایر موارد نادر است، اما هنوز هم می تواند یکی از علل ایجاد کولیک در نوزادان بشمار بیاید.
دلایل دیگر ایجاد کولیک در نوزاد
- گرسنگی یا خستگی
- خواب ناکافی
- شیر دادن بیش از حد به نوزاد
- کم یا زیاد بودن شیر مادر
- تحریکات محیطی و واکنش به تنش‌های موجود در خانه
- رژیم غذایی نامناسب مادر (مصرف غذاهای ترش و میوه‌جاتی که حالت اسیدی دارند و شیر گاو و پاستوریزه مناسب نیست)
- زیاد داغ بودن شیر (شیر خشک)
کولیک چقدر طول می کشد؟
کولیک معمولاً 3 هفته پس از تولد ظاهر می شود و در حدود 6 هفته به اوج خود می رسد. کولیک برای همیشه ماندگار نیست و معمولاً در 3 تا 4 ماهگی فروکش می کند. با این حال برخی از کولیک ها کمی بیشتر طول می کشند و تا 6 ماه ادامه پیدا می کنند.
چه زمانی باید نوزادم را نزد پزشک ببرم؟
به علائم و نشانه های کولیک توجه کنید تا مشخص شود آیا فرزندتان کولیک دارد یا خیر. با این حال موارد زیر ممکن است خود را شبیه کولیک نشان دهند درحالیکه کولیک نیستند:
- عفونت ها
- ریفلاکس اسید یا مشکلات معده
- فشار یا التهاب مغز و سیستم عصبی
- ضربان قلب نامنظم
- آسیب استخوان ها، ماهیچه ها یا انگشتان دست
اگر به دلیل کولیک یا تحریک پذیری بیش از حد فرزندتان نگران او هستید، باید به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک با معاینه ی کودک می تواند وجود هرگونه مشکل پزشکی را رد کند و نظر خود را در مورد این که کودک به کولیک مبتلا است یا خیر ارائه دهد. همانطور که همیشه می گوییم شما فرزند خود را بهتر می شناسید! اگر فکر می کنید مشکلی پیش آمده است، با پزشک تان تماس بگیرید.
چگونه می توان به تسکین نوازادان مبتلا به کولیک کمک کرد؟
کولیک هم برای نوزاد و هم برای والدین خسته کننده و طاقت فرسا است. کولیک در حال حاضر هیچ درمانی ندارد چون از نظر فنی یک بیماری نیست و در نهایت به خودی خود فروکش می کند. با این حال با استفاده از برخی داروها می توانید به تسکین درد کولیک فرزندتان کمک کنید.
بهترین تکنیک های تسکین کولیک نوزادان عبارتند از:
1- سعی کنید شکم کودک را به سمت جلو و روی ساعد نگه دارید. فشار ملایمی که ساعدتان بر روی شکم نوزاد وارد می کند، به تسکین درد کولیک کمک می نماید.
2- از صداهای مختلف استفاده کنید: شنیدن یک صدای آرام و مداوم، کولیک نوزاد را تسکین می دهد. ماشین لباسشویی یا جارو برقی یا سشوار را روشن کنید تا کولیک کودک بتدریج فروکش کند.
3- از فرد دیگری بخواهید فرزندتان را بغل کند: اگر فرزندتان را به فرد دیگری بدهید تا او را در آغوش بگیرد، احتمالا می تواند کودک را آرام کند. نوزادان می توانند انرژی متشنج و استرس شما را حس کنند و همین امر باعث بیقراری بیشتر آنها شود.
4- کودک خود را قنداق کنید: فشار قنداق و احساس پیله مانند برای نوزاد آرامش بخش است زیرا محیط رحم را تقلید می کند و از تحریک بیش از حد نوزاد جلوگیری می کند.
5- فرزندتان را به محیطی آرام ببرید: اگرچه قنداق کردن به کاهش تحریک بیش از حد نوزاد کمک می کند اما علاوه بر آن باید سعی کنید کودک را به محیطی آرام ببرید. اگر متوجه شدید که محیط خاصی باعث کولیک نوزاد شما می شود، از رفتن به آن محیط و محرک های ناشی از آن اجتناب کنید. همچنین توجه داشته باشید که کولیک معمولاً از چه ساعتی شروع می شود و کودک را از قبل به آن محیط آرامش بخش ببرید.
6- خواباندن کودک به پهلو یا روی شکم هم می تواند به آرامش نوزادان پر سر و صدا و حتی تسکین درد معده ی آنها کمک کند (فقط به یاد داشته باشید در زمان خواب، کودک را به پشت بخوابانید).
7- صدای نویز سفید یا اصطلاحا صدای برفکی تلوزیون می تواند صدای رحم را برای نوزاد تقلید کند و موجب آرامش او شود.
8- ننو کردن هم حرکت نوزاد در رحم را تقلید می کند و موجب آرامش او می شود. در نهایت استفاده از پستانک می تواند بسیاری از کودکان بیقرار را آرام کند.
اگرچه استفاده از تمام ترفندهای فوق برای آرام کردن نوزادان کولیکی مفید است اما برخی از نوزادان ممکن است فقط به تاکتیک های خاصی پاسخ دهند. بنابراین با امتحان کردن تمام ترفندها، بهترین روش آرام کردن فرزندتان را پیدا کنید.
اگر فکر می کنید کولیک نوزاد ناشی از مشکلات شکمی مانند گاز،GERD یا رفلاکس اسید است، می توانید از ترفندهای زیر برای تسکین ناراحتی یا درد استفاده کنید:
1- رژیم خود را آزمایش کنید تا مشخص شود که آیا حساسیت یا آلرژی غذایی نقشی در بروز علائم دارد یا خیر. با پزشک خود در مورد حذف موقت غذاهایی که باعث بروز مشکلات شکمی برای نوزاد می شوند صحبت کنید. اگر از شیر خشک استفاده می کنید، می توانید از شیر خشک های ضد حساسیت استفاده نمایید.
2- آروغ نوزاد را بگیرید تا گاز و هوای محبوس شده در معده او خارج شود مخصوصاً اگر کودک به میزان زیادی گریه کرده است. گریه طولانی مدت می تواند منجر به گیر افتادن باد شود و باعث ناراحتی و درد کودک گردد. این باعث می شود گریه ی فرزندتان بدتر و طولانی تر شود. آروغ زدن به کودک در تسکین درد کمک می کند.
حتما بخوانید: ۱۰ نکته مهم مراقبت نوزاد تازه متولد شده تا ۴ ماهگی
3- در مورد دیگر روش های درمانی با پزشک خود مشورت کنید. پزشک گزینه های درمانی بخصوصی برای رفع مشکل فرزندتان ارائه می دهد. برخی از پزشکان برای کاهش ناراحتی نوزادان مصرف پروبیوتیک ها را توصیه می کنند اما شما همیشه باید قبل از وارد کردن هر چیز جدید به برنامه ی نوزادتان ابتدا با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
8 نکته تکمیلی موقع کولیک نوزاد
- داروها معمولاً کمکی به رفع کولیک نمی‌کنند. امکان دارد برای رفع گاز سایمتیکون تجویز شود.
- اگر شما از شیر خودتان برای تغذیه کودک استفاده می‌کنید سعی کنید برای چند هفته از خوردن لبنیات خودداری کنید. ممکن است نوزاد شما به پروتئین شیر حساسیت داشته باشد. درباره میزان شیری که دارید با پزشک صحبت کنید، او به شما خواهد گفت که منبع شیر شما برای نوزادتان کفایت می‌کند یا خیر.
- هیچ گاه کودک را بطور شدید تکان ندهید. اگر از گریه های کودک خود خسته شدید، کودک را به یک فرد بزرگسال قابل اعتماد دیگری بسپارید. اگر با کودک تنها هستید، او را در مکان امنی مانند اتاقش قرار دهید.
- سعی کنید گاز معده نوزاد راخارج کنیدچون در تشدید و شکل‌گیری کولیک نوزاد مؤثر است. برای این منظور می توانید پاهای کودک را رو به بالا و تا نزدیک سینه بیاورید و برای چند دقیقه در این حالت نگه‌دارید. وقتی که به او شیر می‌دهید مرتب آروغش را بگیرید. ممکن است به شیشه شیر متوسل شوید که هوای کمتری وارد دهان کودک کند. در این حالت هم حواس‌تان باشد که نوزاد شیرین‌تان درست سرشیشه را گرفته باشد و آن را به شکل صحیح بمکد.
- به هیچ عنوان برای کاهش یا رفع کولیک نوزادتان به او دارو ندهید. استفاده نکردن از دارو بهترین و موثرترین روش برای زودتر برطرف شدن این وضعیت است.
- در اکثر مواقع درمان رفلاکس در نوزادان میتواند نوزاد شما را از یک نوزاد بی قرار و گریان تبدیل به یک نوزاد آرام و سرحال بکند. برای درمان رفلاکس متوانید به پزشک مراجعه کنید.
- قبل از اینکه کودک بی خواب یا بدخواب شود سعی کنید با آرامش کامل او را بخوابانید چون وقتی نوزاد خیلی خسته می شود و تایم و برنامه مشخصی برای خواب خود ندارد بیشتر در معرض ابتلا به کولیک است.
- به مادرانی که نوزاد مبتلا به کولیک دارند، توصیه می شود تا موقع شیر دادن به نوزاد خود، همیشه او را در حالت نیمه خوابیده (حالتی بین نشسته و خوابیده) قرار دهند.و حتی توصیه میشود جای خواب این نوزادان هم حالت شیب دار داشته باشد که بهترین موقیت برای این نوزادان خوابیدن در کری یر، یا همان سبد حمل مخصوص نوزادان است.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
