وقتی بحث طلاق مطرح می شود، بعضی والدین از خود سؤال می کنند “آیا باید بخاطر بچه ها در کنار هم بمانیم و از طلاق صرف نظر کنیم؟”. اما والدین دیگر می دانند که طلاق تنها گزینه آنهاست.
در حالی که همه والدین ممکن است نگرانی های بسیاری در ذهنشان داشته باشند (از آینده وضعیت زندگی خود گرفته تا عدم اطمینان از وضعیت حضانت کودکان)، بیشتر نگرانی شان چگونگی برخورد فرزندان با طلاق است.
بنابراین اثرات روانی طلاق بر فرزندان چیست؟ در این مطلب با ما همراه باشید تا به جواب این سوال پی ببرید.
سال اول بعد از طلاق، سخت ترین زمان برای کودکان است
همانطور که بسیاری از شما مطلع هستید، تحقیقات نشان داده است که بچه ها در طول یک یا دو سال بعد از طلاق بیشترین درگیری و کشمکش را دارند. بچه های طلاق در این زمان احساساتی مانند پریشانی، عصبانیت، اضطراب و بی اعتمادی را تجربه می کنند. اما به نظر می رسد بسیاری از بچه ها با این شرایط کنار می آیند. آنها به انجام کارهای روزمره خود عادت می کنند و با شرایط وقف می گیرند.
مشکل اینجاست که بعضی بچه ها هرگز به حالت “عادی” برنمی گردند. درصد کمی از کودکان ممکن است بعد از طلاق والدین، مشکلات مداوم و حتی مادام العمر را تجربه کنند.
نتایج یک مقاله که در سال ۲۰۱۹ در World Psychiatry منتشر شد نشان داد که حدود ۶۰٪ از بچه های ایالات متحده با ناپدری یا نامادری خود زندگی می کنند.
حتما بخوانید: طول درمان افسردگی برای کودکان، نوجوانان و بزرگ سالان به ترتیب چقدر است؟
تاثیر عاطفی طلاق بر فرزندان چیست؟
طلاق یک آشفتگی عاطفی برای کل خانواده ایجاد می کند، اما برای بچه ها، اوضاع می تواند کاملاً ترسناک، گیج کننده و ناامیدکننده باشد:
- کودکان خردسال اغلب در درک این موضوع که چرا باید خانه ی پدر و مادرشان از هم جدا باشد، به مشکل بر میخورند. آنها ممکن است نگران این باشند که والدین دیگر آنها را دوست نداشته باشند.
- بچه های مدرسه ای ممکن است نگران این باشند که طلاق تقصیر آنهاست. ممکن است آنها از اشتباه کردن بترسند یا ممکن است تصور کنند که کار اشتباهی انجام داده اند.
- نوجوانان ممکن است نسبت به طلاق و تغییراتی که ایجاد می شود، کاملاً عصبی شوند. آنها ممکن است یکی از والدین را مقصر این جدایی بدانند و او را سرزنش کنند.
- البته هر موقعیتی در نوع خود متفاوت است. در شرایط سختی که اختلافات والدین، آرامش کودکان را ربوده است، ممکن است کودک از جدایی احساس آرامش کند. در این صورت طلاق با استرس کمتری همراه خواهد بود.
رویدادهای استرس زای مرتبط با طلاق
طلاق معمولاً به معنای این است که کودکان ارتباط روزانه خود با یکی از والدین را از دست می دهند. این کودکان بخصوص کودکان کم سن، معمولا از دیدن پدر محروم می شوند. کاهش این ارتباط، بر پیوند والدین و فرزند تأثیر می گذارد و طبق مقاله ای که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، محققان دریافته ند که بسیاری از کودکان بعد از طلاق با پدران خود احساس نزدیکی کمتری می کنند.
طلاق همچنین بر روابط کودک با والدین متولی هم تأثیر می گذارد. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، نشان می دهد که مادران بعد از طلاق معمولاً حامی کمتری دارند و کمتر محبت می شوند. بعلاوه، نظم و انضباط آنها کمتر می شود.
برای برخی از کودکان، جدایی والدین سخت ترین بخش طلاق نیست. در عوض، عوامل استرس زا باعث سختتر شدن طلاق برای آنها می شود. تغییر مدارس، نقل مکان به یک خانه جدید و زندگی با یک والد تنها باعث می شود که آنها کمی احساس سرخوردگی کنند. این تنها چند مورد از عوامل استرس زای طلاق است.
حتما بخوانید: علائم ،دلایل ،پیشگیری و درمان موثر افسردگی کودکان
مشکلات مالی طلاق نیز بخصوص در ایران متداول است. بسیاری از خانواده ها مجبور به رفتن به خانه های کوچکتر یا تغییر محل زندگی هستند و اغلب با مشکلات مالی مواجه می شوند.
ازدواج مجدد و مشکلات پیش روی کودکان
طبق مطالعات مرکز تحقیقات Pew، حدود ۴۰٪ از ازدواج هایی که در سال ۲۰۱۳ در ایالات متحده انجام گرفته است، یکی از زوج ها قبلاً ازدواج کرده است. همچنین ۲۰٪ از ازدواج های جدید در همین سال، همسرانی را شامل می شود که هر دو قبلا یکبار ازدواج کرده اند. این بدان معنی است که بسیاری از کودکان با تغییر زندگی و ازدواج والدینشان روبرو هستند.
اضافه شدن یک پدر و مادربزرگ و احتمالاً چندین خواهر و برادر نیز می تواند یکی دیگر از تغییرات مهم زندگی کودکان باشد. اغلب اوقات وقتی والدین دوباره ازدواج می کنند، بدان معنی است که تغییرات زیادی برای بچه ها ایجاد می شود.
میزان عدم موفقیت در ازدواج های دوم حتی بالاتر از ازدواج های اول است. بنابراین بسیاری از کودکان در طی سالها، چندین جدایی و طلاق را تجربه می کنند.
۱-طلاق ممکن است خطر بروز مشکلات روحی کودکان را افزایش دهد
طلاق ممکن است خطر ابتلا به مشکلات روانی در کودکان و نوجوانان را افزایش دهد. فارغ از سن، جنسیت و فرهنگ، فرزندان طلاق همیشه مشکلات روحی روانی بیشتری را نسبت به کودکان دیگر تجربه می کنند.
طلاق ممکن است باعث ایجاد اختلال سازگاری در کودکان شود که طی چند ماه برطرف می شود. اما مطالعات نشان داده است که افسردگی و اضطراب در کودکان طلاق بیشتر از دیگر کودکان است.
۲- طلاق ممکن است خطر بروز اختلالات رفتاری کودکان را افزایش دهد
کودکان خانواده های مطلقه نسبت به بچه های خانواده های پایدار مستحکم، ممکن است مشکلات اجتماعی بیشتری از قبیل اختلالات رفتاری، بزهکاری و رفتارهای جنایی را نشان دهند. علاوه بر افزایش مشکلات رفتاری، کودکان ممکن است بعد از طلاق نیز درگیری بیشتری با همسالان خود داشته باشند.
حتما بخوانید: معرفی تصویری انواع اختلالات در کودکان دختر و پسر زیر ۹ سال +درمان
۳- طلاق ممکن است بر عملکرد تحصیلی کودکان تأثیر بگذارد
کودکان خانواده های مطلقه همیشه در تحصیل عملکرد خوبی ندارند. با این حال، یک مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۹ نشان داد که بچه هایی که بطور ناگهانی با طلاق والدینشان روبرو می شوند، افت تحصیلی بیشتری خواهند داشت. این در حالیست که کودکانی که والدین شان مدتها از هم جدا شده اند، ممکن است این مشکل را نداشته باشند.
۴- کودکان طلاق بیشتر در معرض خطر هستند
نوجوانان و کودکان طلاق، احتمالاً درگیر رفتارهای پرخطر مانند مصرف مواد مخدر و فعالیتهای جنسی زود هنگام می شوند. در ایالات متحده، نوجوانانی که والدین مطلقه دارند، زودتر الکل می نوشند و نسبت به همسالان خود میزان مصرف الکل، ماری جوانا، دخانیات و مواد مخدر بالاتری دارند.
براساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۰ انجام شد، نشان داده شد که نوجوانانی که از سن ۵ سالگی یا زودتر، با جدایی والدینشان مواجه شده اند، قبل از سن ۱۶ سالگی به برقراری روابط جنسی روی می آورند.
مشکلاتی که ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند
بزرگسالانی که در دوران کودکی طلاق والدینشان را تجربه کرده اند، ممکن است مشکلات ارتباطی بیشتری داشته باشند. نرخ طلاق برای افرادی که والدین آنها از هم جدا شده اند، بیشتر است.
روشهای کاهش مشکلات ناشی از طلاق
اینکه طلاق تا چه اندازه بر زندگی فرزند شما تأثیر خواهد گذاشت، تا حد زیادی به این بستگی دارد که شما و همسرتان قبل، حین و بعد از طلاق با یکدیگر چگونه رفتار کنید. والدین باید با هم کار کنند و از بحث کردن جلوی فرزندان اجتناب کنند. حتی اگر ازدواج به پایان برسد، نقش شما باید به عنوان والد ادامه پیدا کند. اختلافات خود را کنار بگذارید و فرزند خود را در اولویت قرار دهید. برای تاثیر کمتر طلاق بر کودکان، پیشنهادات زیر را امتحان کنید:
- هرگز فرزند خود را مجبور نکنید که طرف شما باشد.
- فرزند خود را درگیر مشاجرات خود نکنید.
- در مقابل فرزندتان یا وقتی او ممکن است صدایتان را بشنود، از یکدیگر انتقاد نکنید.
- در مورد نگرانی ها و احساسات خود با روانشناس مشورت کنید.
۱-در اوایل جدایی و در مورد طلاق، با فرزند خود صحبت کنید
هرچه زودتر به فرزند خود بگویید چه اتفاقی خواهد افتاد و این را بدانید که هرچه بیشتر با کودک صحبت کنید، احساس راحتی بیشتری پیدا میکند. همچنین به فرزندتان اجازه دهید ترس، نگرانی و احساس خود را با شما در میان بگذارد. این می تواند به او کمک کند که احساس امنیت کند. هنگام صحبت با فرزندتان در مورد طلاق، این دستورالعمل ها را دنبال کنید.
- نسبت به آنچه اتفاق می افتد کاملاً صادق و روراست باشید. در مورد طلاق به زبان ساده صحبت کنید. به عنوان مثال به فرزندتان بگویید “من و پدرت برای کنار هم بودن مشکل داریم” یا “ما فکر می کنیم که باید از هم جدا شویم.”
- به فرزندتان این اطمینان را بدهید که طلاق تقصیر او نیست. همچنین به او بگویید که او نمی تواند مشکلات را برطرف کند یا باعث شود که شما دو نفر در کنار هم باشید.
- سعی کنید همسر سابق خود را سرزنش نکنید و عصبانیت خود را نشان ندهید. توضیح دهید که والدین بعضی اوقات نیاز به زندگی جداگانه دارند.
- در پاسخ دادن به سوالات کودک صبور باشید. در جواب دادن به سوالات کودکتان صبور باشید. او ممکن است سوالات زیر را بپرسد:
- چرا طلاق می گیرید؟
- آیا ما دوباره دور هم جمع می شویم؟
- کجا زندگی خواهیم کرد؟
- چه زمانی باید از اینجا برویم؟
- آیا نیاز به تغییر مدرسه دارم؟
- آیا این جدایی تقصیر من بود؟
- چند بار در هفته می توانم پدر یا مادرم را ببینم؟
- آیا ما فقیر خواهیم شد؟
به فرزند خود اطمینان دهید که او در امنیت بسر خواهد برد و هر دوی شما همچنان او را دوست خواهید داشت. در صورت لزوم، از کمک گرفتن از پزشک متخصص اطفال یا مشاور خانواده دریغ نکنید.
۲- به روابط فرزند و همسرتان احترام بگذارید
این مهم است که اجازه دهید فرزندانتان عشق و علاقه خود را نسبت به والدین نشان دهند. مگر در شرایطی که همسر شما فرد بی کفایتی است، هیچگاه فرزندتان را از پدر یا مادرش بطور کامل جدا نکنید. به کودک خود اجازه دهید که بدون احساس اضطراب، وقت خود را با والد دیگر بگذراند. به فرزندان خود اطمینان دهید که هر دوی شما هنوز هم آنها را دوست دارید، حتی درصورتیکه جدا از هم زندگی کنید.
۳- زندگی روزمره کودکتان را بهم نزنید
سعی کنید روال زندگی، دوستان، مدرسه و محیط زندگی فرزندتان را تا حد ممکن تغییر ندهید. وعده های غذایی، کار و زمان خواب را به طور مرتب تنظیم کنید تا کودک شما بداند که برنامه ی روزانه اش چیست. والدینی که جداگانه زندگی می کنند باید در مورد مجموعه ای از قوانین منسجم برای فرزندشان توافق کنند. همچنین سعی کنید به قول های خود به فرزندتان عمل کنید و با آنها وقت بگذرانید. تعیین یک برنامه دیدار هفتگی یا ماهانه ممکن است برای کودک شما دلگرم کننده باشد.
۴- از یک حامی کودک کمک بگیرید
کودکان اغلب برای آسایش و توجه به دوستان، مادربزرگ ها و پدر بزرگ ها و بستگان خود روی می آورند. این روابط می توانند برای کودک پشتیبان خوبی باشد و در زمان جدایی برای او مفید واقع شود. معلمان یا مددکاران اجتماعی مدرسه باید از طلاق شما آگاه شوند تا در صورت بروز هرگونه مشکل در مدرسه به شما اطلاع دهند. همچنین به معلم ها یا مسئولان مدرسه توضیح دهید که در شرایط اضطراری، با چه کسی تماس بگیرند.
حتما بخوانید: علت اصلی افسردگی در کودکان و نوجوانان از دیدگاه جدیدترین تحقیقات دنیا چیست؟
ویدیوی کوتاه تاثیر طلاق بر کودکان
حرف آخر…
بسیاری از موارد طلاق در قرن بیستم نشان داده است که کودکان به مرور زمان با جدایی والدین کنار می آیند و ناراحتی کمتری را تجربه می کنند. شایع تر شدن طلاق موجب شده است که این روند از نظر اجتماعی قابل قبول تر شده باشد.
اشتغال زنان افزایش یافته است و رفاه مردم بیشتر شده است، به این معنی که مادران مطلقه بیشتر از گذشته، قادر به تأمین نیازهای فرزندان شان هستند. تمهیدات حضانت نیز تغییر کرده است و کودکانی که والدین آنها در سالهای اخیر طلاق گرفته اند، بیش از هر زمان دیگری احتمال حفظ روابط با والدین را دارند.
زبان یعنی آینده! اپلیکیشن آموزش زبان چرب زبان برای کودکان ایران کاملا رایگانه! همین الان دانلودش کن کلی وقت گذاشتیم فقط واسه کمک به ساخت آینده بهتر واسه فرزندان ایران عزیز!
