آیا دیابت ارثی است؟ برای پیشگیری از دیابت کودک در بزرگسالی چه کنیم؟

ابتلا به دیابت بدان معنی است که مقدار زیادی قند (گلوکز) در خون کودک وجود دارد. بدن برخی از غذاها را به قند تجزیه می کند. خون، قند را به سلولهای بدن منتقل می کند.

نکات کلی

کودک شما برای انرژی به قند موجود در سلول ها نیاز دارد، اما مقدار زیاد قند در خون می تواند مشکلات زیادی از جمله بیماری قلبی، سکته مغزی، نابینایی، نارسایی کلیه و آسیب عصبی ایجاد کند. درمان و کنترل دقیق قند خون از بروز این عوارض جلوگیری می کند یا آن را به تأخیر می اندازد.

دیابت نوع ۱ نوعی اختلال مادام العمر است که معمولاً در دوران کودکی یا در بزرگسالی شروع می شود. به این بیماری، دیابت نوع ۱ یا دیابت نوجوانان نیز گفته می شود. در این مطلب با ما همراه باشید تا در مورد این بیماری، راههای ابتلا به آن و روش های پیشگیری، اطلاعات مورد نیاز را کسب کنید.

آیا دیابت از طریق ژنها قابل انتقال است؟

دیابت یک بیماری پیچیده با انواع مختلفی است و علت مشخصی ندارد. اگر سابقه ابتلا به یک نوع دیابت در خانواده فرد وجود داشته باشد، احتمال ابتلای این فرد به بیماری بیشتر خواهد شد.

عوامل ژنتیکی می تواند برخی از افراد را نسبت به برخی از انواع دیابت آسیب پذیرتر کند. با این وجود، ممکن است فرد شرایط را به ارث نبرد و ممکن است راه هایی برای کاهش خطر وجود داشته باشد.

حتما بخوانید: بیماری قند در کودکان (۳ تا ۹ سال): همه نکات مهم (تحقیقات جدید)

نقش عوامل ژنتیکی در بین انواع مختلف دیابت متفاوت است. به عنوان مثال، در نوع دیابت نوع ۲، به نظر می رسد عوامل سبک زندگی تأثیر بیشتری از ژنتیک داشته باشند.

آیا دیابت نوع ۱ ارثی است؟

دیابت نوع ۱ یک بیماری خود ایمنی است. این دیابت هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای سالم حمله کند. این نوع اغلب در دوران نوجوانی ظاهر می شود ، اما در هر سنی می تواند دیده شود.

تصور می شود که دیابت نوع ۱ کاملاً ارثی است زیرا بیشتر در کودکانی تشخیص داده می شود که سابقه ی ابتلا به این بیماری در خانواده شان وجود دارد.

با این حال مطالعات جدید مختلف ثابت کرده است، ۳٪ احتمال دارد که کودکان این بیماری را از مادر به ارث ببرند، ۵٪ از پدرشان و ۸٪ از خواهر و برادرشان.

در افرادی که به این نوع دیابت مبتلا هستند، دانشمندان تغییراتی در ژنهای تولید کننده پروتئینهای خاصی پیدا کرده اند. این پروتئین ها نقش اساسی در سیستم ایمنی بدن دارند.

حتما بخوانید: انواع غذای سالم کودک کدامند؟ (غذاهای اصلی و میان وعده)

این خصوصیات ژنتیکی باعث می شود فرد مستعد ابتلا به دیابت نوع یک باشد و عوامل خاصی می توانند باعث ایجاد این بیماری شوند. هنگامی که فرد به دیابت نوع ۱ مبتلا شد، تا آخر عمر باید با آن زندگی کند.

براساس گفته ی انجمن دیابت آمریکا، عوامل خطر احتمالی دیابت نوع ۱، علاوه بر ژنتیک شامل موارد زیر هم هست:

• هوای سرد: ابتلا به دیابت نوع ۱ در زمستان بیشتر از تابستان دیده می شود. همچنین در آب و هوای سرد (مناطق سردسیر) شایع تر است.
• ویروس ها: محققان فکر می کنند که برخی ویروس ها ممکن است دیابت نوع ۱ را در افراد مستعد فعال کند. از جمله این ویروس ها می توان به سرخک، اوریون، کوکساکی گروه B و روتاویروس اشاره کرد.
• تغذیه با شیرمادر در دوران کودکی: احتمال ابتلا به دیابت نوع ۱ در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، در بزرگسالی کمتر است.

آیا دیابت نوع ۲ ارثی است؟

دیابت نوع ۲ بیش از دیابت نوع ۱، ارتباط قوی تری به اصل و نسب و سابقه خانوادگی دارد، اگرچه این امر به عوامل محیطی نیز بستگی دارد.

این نوع دیابت نوعی شایع تر است که بیش از ۹۰٪ موارد در سراسر جهان را شامل می شود و مانند دیابت نوع ۱، تا حدی ارثی است. افرادی که سابقه خانوادگی این اختلال را دارند به طور قابل توجهی احتمال ابتلا به دیابت را دارند.

با این حال، ابتلا به دیابت نوع ۲ نیز با برخی از عوامل سبک زندگی از جمله چاقی مشخص شده است. طبق مطالعه ای که بر روی برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ انجام شد، مشخص شد که ۷۳٪ از افراد دارای سابقه ی خانوادگی بودند و تنها ۴۰٪ از افراد چاق بودند.

حتما بخوانید: علائم دیابت در کودکان: روشهای پیشگیری و نکات مهم

این نشان می دهد وقتی خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ وجود دارد، ژنتیک ممکن است حتی بیشتر از شیوه زندگی یا سایر عوامل از جمله چاقی، خطر ابتلا را افزایش دهد.

با این وجود، خطر ابتلا به دیابت در شرایطی که سابقه خانوادگی و چاقی هر دو نقش دارند، به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

آیا این بدان معنی است که دیابت نوع ۲ کاملاً وابسته به ژنتیک است؟

خیر، این بدان معنا نیست که دیابت نوع ۲ کاملاً ارثی است و همچنین به معنای افزایش ریسک ژنتیکی این بیماری نیست. اما دانستن عوامل خطر و تلاش در جهت کاهش آنها، نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری دارد.

برخی از عوامل خطر دیابت نوع ۲ عبارتنداز:

• سن ۴۵ سال یا بالاتر
• اضافه وزن، شاخص توده بدنی بالا (BMI) یا چاقی
• داشتن سبک زندگی بی تحرک که شامل فعالیت های بدنی محدود است
• مقدار زیاد چربی و کلسترول موجود در خون
• فشار خون بالا
• سندرم تخمدان پلی کیستیک، که بسیاری آن را PCOS می شناسند
• سابقه دیابت حاملگی، که در دوران بارداری رخ می دهد
• سابقه بیماری قلبی عروقی
• افسردگی
• گروه های خاصی از افراد نیز در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند. اینها شامل آفریقایی آمریکایی ها، بومیان آلاسکا، سرخپوستان آمریکایی، آسیایی-آمریکایی ها، اسپانیایی آمریکایی ها، افراد بومی هاوایی و جزایر اقیانوس آرام است.

افرادی که دو یا چند عامل خطر دارند احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ در آنها بیشتر است.

تاریخچه سلامت خانواده و دیابت

اگر مادر، پدر، خواهر یا برادر مبتلا به دیابت دارید، ممکن است پری دیابت (پیش دیابت) داشته باشید و به احتمال زیاد خودتان هم مبتلا به دیابت نوع ۲ خواهید شد.

آگاهی از سابقه سلامت خانواده خود در مورد دیابت، گام مهمی برای فهمیدن ابتلا به دیابت یا احتمال ابتلا به آن است.

در مورد سابقه سلامت خانوادگی ابتلا به دیابت با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما می تواند در پیشگیری یا به تأخیر انداختن دیابت قدم بردارد و در صورت ابتلا به دیابت، روند آن را معکوس کند.

نکات ساده برای کاهش خطر ابتلا به دیابت

در حال حاضر دیابت نوع ۱ قابل پیشگیری نیست، اما محققان روی آن کار می کنند. دیابت نوع ۱ مانند دیابت نوع ۲ نیست که در بعضی مواقع با مراقبت مناسب بتوان از آن جلوگیری کرد.

با استفاده از نکات های گفته شده در زیر، می توانید از عوارض کوتاه مدت و بلند مدت دیابت نوع ۱ جلوگیری کنید.

حتما بخوانید: در دوران شیردهی عسل مصرف کنیم یا نه؟ به چه علت؟

دیابت نوع ۲ تا حد زیادی قابل پیشگیری و قابل پیش بینی است. از هر ۱۰ مورد، ۹ مورد از آنها در ایالات متحده با ایجاد تغییر در شیوه زندگی قابل پیشگیری است. همین تغییرات نیز می تواند شانس ابتلا به بیماری های قلبی و برخی سرطان ها را کاهش دهد. این امر به ویژه در صورت ابتلا به پیش دیابت بسیار مهم است و انجام این مراحل می تواند باعث پیشگیری از دیابت شود. ویدیوی زیر همه چیز را راجب پیشگیری از دیابت یا درمان آن توضیح می دهد:

همچنین نکات زیر به کاهش خطر ابتلا به دیابت در بزرگسالی کمک زیادی می کنند:

۱-یک برنامه ورزشی را شروع کنید

به آرامی فعالیت بدنی را وارد کارهای روزمره خود کنید. به عنوان مثال، از پله ها به جای آسانسور استفاده کنید و یا ماشین را در محل دورتری از مقصد پارک کنید. همچنین می توانید پس از ناهار پیاده روی کنید.

پس از آماده شدن برای ورزش، می توانید تمرین های روزانه سبک و سایر فعالیتهای قلبی عروقی را به روال خود اضافه کنید. هر روز ۳۰ دقیقه ورزش کنید.

۲- رژیم غذایی سالم داشته باشید

اجتناب از خوردن غذاهای حاوی کربوهیدرات بالا و کالری اضافی، کار سختی است. پخت و پز غذا در خانه و عدم استفاده از غذاهای بیرون، ساده ترین راه برای انتخاب رژیم غذایی سالم است.

یک برنامه غذایی هفتگی تهیه کنید که شامل مواد متنوعی برای هر وعده غذایی باشد. تمام مواد غذایی مورد نیاز خود را در خانه داشته باشید و برخی از کارهای آماده سازی را قبل از زمان پخت انجام دهید.

می توانید در هر روز هفته، غذای مشخصی بپزید یا بعبارت دیگر، تمام غذاهای سالم را در وعده های غذایی هفتگی تان جای دهید.

۳- میان وعده های سالم را انتخاب کنید

گزینه های میان وعده سالم را انتخاب کنید. با استفاده از میان وعده های سالم، برای خوردن چیپس یا پفک وسوسه نخواهید شد. در اینجا میان وعده های غذایی سالم و آسان که ممکن است بخواهید آنها را امتحان کنید آورده شده است:

• هویج و هوموس
• سیب، مرکبات و سایر میوه ها
• کمی آجیل (تقریبا به اندازه ی یک مشت دست، از مصرف بیش از حد آن اجتناب کنید)
• پاپ کورن کم نمک و کم روغن (از خوردن پاپ کورن های آماده اجتناب کنید)
• کراکر (نوعی بیسکویت) سبوس دار و پنیر

۴- سیگار نکشید

یکی دیگر از مشکلات و عواقب سیگار کشیدن، افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ است. افراد سیگاری تقریباً ۵۰٪ بیشتر از افراد غیر سیگاری، به دیابت مبتلا می شوند و افراد شدیدا سیگاری نیز احتمال خطر بیشتری دارند.

۵- مصرف الکل را متوقف کنید

مطالعات نشان داده است که مصرف الکل، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد. همین مورد ممکن است در مورد دیابت نوع ۲ نیز صادق باشد. مصرف ​​ممکن است مشکلات زیادی برای سلامتی ایجاد کند. برخی شواهد نشان می دهد، مصرف بیش از حد الکل در واقع خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد.

حرف آخر…

دانستن خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ می تواند به شما در ایجاد تغییرات سبک زندگی، جهت جلوگیری از ایجاد بیماری کمک کند.

در مورد سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع ۲ با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند تصمیم بگیرند که آیا آزمایش ژنتیک برای شما مناسب است یا خیر. پزشک همچنین می تواند با دادن رژیم غذایی و ورزشی، به شما در کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.

حتما بخوانید: رشد موی کودک چگونه باید باشد و برای افزایش آن چکار باید بکنیم؟

همچنین ممکن است پزشک بخواهد سطح گلوکز خونتان را به طور مرتب بررسی کند. آزمایشات می تواند به آنها در تشخیص زودرس ناهنجاری های قند خون یا شناسایی علائم هشدار دهنده دیابت نوع ۲ کمک کند. تشخیص و درمان زودرس می تواند تأثیر مثبتی بر سلامت آینده ی شما داشته باشد.