روش انجام گفتاردرمانی در منزل (و نکاتی برای والدین)

بسیاری از کودکان می توانند صحبت کنند، اما در مکالمه روان نیستند. این کودکان با شکستن کلمات یا هجاها نمی توانند افکار و احساسات خود را با یک جمله ی کامل بیان کنند. بعبارت دیگر ممکن است گفتار واضحی نداشته باشند یا لکنت زبان داشته باشند. چنین مشکلاتی مانعی برای برقراری ارتباطات کودک است و در برخی موارد می تواند عزت نفس او را از بین ببرد.

این مشکلات را می توان از طریق گفتاردرمانی برطرف کرد. در این پست یاد می گیرید که چگونه در خانه، مشکلات تکلم فرزندانتان را برطرف کنید و مهارت های گفتاری آنها را بهبود ببخشید.

گفتاردرمانی چیست؟

گفتاردرمانی یک روش مداخلات زبانی است که بر بهبود گفتار کودک و توانایی او در تشخیص گفتار کمک می کند و در عین حال بر مشکلاتی مانند فن بیان ضعیف، تکرار صداها، کلمه ها یا عبارات و اختلالات واجی و صوتی غلبه می نماید.

گفتاردرمانی به کودک کمک می کند تا افکار خود را از طریق ارتباطات کلامی و غیرکلامی بهبود بخشد. این تکنیک بر موارد زیر تمرکز می کند:

• بهبود فن بیان و روان شدن در ایجاد اصوات، کلمات و جملات. کودکان مبتلا به مشکلات گفتاری در بیان کلمات و برقراری مکالمات روان، مشکل دارند. گفتاردرمانی تلاش دارد تا بر روی این مشکلات کار کند و به بیان بهتر کلمات کمک نماید.
• تنظیم صدای گفتار. اغلب بچه هایی که مشکل گفتاری دارند با صدای کم یا زیاد صحبت می کنند. گفتار درمانی به کودکان کمک می کند تا کلمات را بصورت واضح بیان کنند و گام صدای خود را تنظیم نمایند.
• تقویت زبان از طریق تصاویر، نشانه ها و فرم های نوشتاری. انتقال پیام به دیگران از طریق کلمات، جملات و نوشتن برای کودکانی که از اختلالات گفتاری رنج می برند، دشوار است. این کودکان برای استفاده صحیح از دستور زبان و قالب بندی کلمات در یک جمله و توصیف حوادث هم مشکل دارند. گفتاردرمانی بر روی رفع این مشکلات تمرکز می کند.

همه ی کودکان به درمان نیاز ندارند چون به طور کلی کودکان تمایلی به صحبت بی وقفه ندارند و درک چیزهایی که می گویند، برای دیگران دشوار است. اما از کجا بفهمیم که فرزندمان به گفتار درمانی نیاز دارد یا نه؟ در این قسمت به این سوال پاسخ داده شده است.

حرف زدن بچه از چه سنی شروع و در هر سن چه توانایی گفتاری دارد؟

از کجا بفهمم که فرزندم به گفتاردرمانی نیاز دارد؟

در صورت نیاز به گفتاردرمانی، ابتدا باید سطح مشکل را درک کنید. معیارهای زیر نشاندهنده ی نیاز کودک به گفتار درمانی است:

۱- کودک شما نیاز به گفتاردرمانی دارد اگر:

• درک گفتار کودک به دلیل عدم وضوح، دشوار است.
• کودک برای ادای کلمات یا بیان افکار خود، مشکل دارد.
• گفتار کودک به دلیل داشتن لکنت، تکرار و طولانی بودن، روان نیست.
• کودک بجای گفتن جملات ۳ تا ۴ کلمه ای، فقط جملات ۲ تا ۳ کلمه ای (فقط یک یا دو کلمه مانند مامان یا بابا) را بیان می کند.
• کودک در برقراری مهارت های اجتماعی مانند دوست یابی، ارتباط مستقیم، یادگیری مهارت های بازی و تعامل با دیگران پیشرفت نمی کند.

۲- گاهی اوقات ممکن است کودک لغات را بصورت کامل تلفظ کند اما برای تقویت مهارت های عملی جهت برقراری مکالمات در سناریوهای اجتماعی، یافتن دوستان جدید یا درخواست های ساده از افراد، به گفتاردرمانی نیاز داشته باشند.

۳- کودک ممکن است به علت ناتوانی ها، یا ابتلا به بیماری هایی مانند اوتیسم یا اختلال شنوایی به گفتار درمانی احتیاج داشته باشد زیرا این اختلالات، بر توانایی برقراری ارتباط تأثیر می گذارد.

در موارد فوق با یک آسیب شناس گفتار و زبان (SLP) مشورت کنید. آسیب شناسان معمولاً خدمات را برای این بچه ها در سنین کودکی شروع می کنند و تا سال های مدرسه ادامه می دهند.

۷ علت اصلی دیر حرف زدن کودکان +نکات مهم و کاربردی

بحث گفتار درمانی و روش های آن که شاخه ای از علوم پزشکی است،به بررسی اختلالات گفتار و زبان و بلع می پردازد.متخصص این رشته را گفتاردرمانگر یا آسیب شناس گفتار و زبان می نامند،که ما در این بحث قصد داریم به تکنیک های خانگی برای این شاخه از اختلالات بپردازیم.

گفتاردرمانی چیست؟

نقص اختلال گفتار و زبان به این معناست که شخص نمی تواند از واژه های مناسب استفاده کند و همچنین ممکن است به راحتی متوجه صحبت های بقیه نشود.فرد دچار این اختلال ممکن است دچار هر دو مشکل یا یکی از آنها باشد.کودک دارای این اختلال ممکن است نتواند جملات با معنی ای تولید کند زیرا دایره لغات محدودی دارد.

کودکی که دچار این اختلال است ممکن است نتواند متوجه منظور سایر همسن و سالان خود شود و زمانی که آنها با هم شوخی می کنند یا لطیفه ای تعریف می کنند ممکن است او متوجه جنبه ی طنز این صحبت ها نشود.کودک جملاتی کوتاه و اغلب دو کلمه ای بیان می کند و نمی تواند پاسخ بقیه را بدهد.بنابراین والدین می توانند با کسب اطلاعات در این زمینه به کودک خود کمک کنند.

همچنین ما در این مقاله قصد داریم تا به شما در این راستا کمک کنیم.نباید به کودک برای ادای جملات فشار وارد کنیم و می توانیم محیط را برای او فراهم کنیم.از امکانات و وسایل بازی استفاده کنیم.

فواید گفتاردرمانی

• گفتار درمانی باعث بهبود زبان و بیان کودک می شود و حتی به مشکلات بلع و غذاخوردن اوهم کمک می کنند.
• خدماتی که باعث تقویت زبان و بیان و همچنین مشکلات دیگر کودک شده به دو دسته تقسیم می شوند:
• تمریناتی که برای قسمت دهان طراحی شده اند، که برای تولید صدا و ساخت کلمات و جملات به کار می‌روند.
• برای بهتر شدن توانایی درک و بیان گفتار کودک از تصاویر و علائم و سیستم‌های مثل کامپیوتر، موبایل و … استفاده می شود.

روند تشخیص و درمان

در مرکز گفتار درمانی، قبل از شروع درمان، متخصص گفتار درمانی به جمع آوری اطلاعات و بررسی موضوع اختلال میپردازد. مراحل این کار به ترتیب زیر هستند:

• گفتار درمانگر با کمک والدین درمورد زبان و گفتار کودک، نحوه ی ارائه کلمات، بلع و سایر موضوعات مرتبط به جمع آوری اطلاعات می پردازد.
• گفتار درمانگر تلاش میکند متوجه شود که آیا کودک فقط در تلفظ کلمات و جملات مشکل دارد، یا حتی در برقراری ارتباط هم ضعیف است.
• سن کودک هم برای انتخاب نوع درمان بسیار مهم است. تکنیک های گفتار درمانی کودک ۲ ساله با کودک مثلا ۴ ساله متفاوت است. بنابراین گفتار درمانگر باید ارزیابی متناسب با سن کودک را انجام دهد.

تمرین های ساده تر گفتار درمانی

در اینجا، تمرین های ساده و ابتدایی از گفتار درمانی آموزش داده شده است که می توانید این تمرینات را به راحتی در منزل انجام دهید.

و اما نکته مهم در اینجا این است که اگر در تمریناتی که در ادامه مطلب آمده است، فرزند شما درگیر اختلال است و با دشواری کلمات را بیان می‌کند نیاز به مشورت با یک گفتار درمانگر دارید.

۱. استفاده از روش گفتگو با کودک در منزل. شما می توانید به راحتی باکودک خود در منزل در مورد مسائل روزمره صحبت کنید. کودکان نیز هر روز در حال تجربه های جدید در زندگی هستند که برای آنها بسیار جالب است. والدین نیز اگر در مورد این مسائل با آنها به بحث بپردازند می توانند به مهارت گفتاری کودکان خود کمک شایانی بکنند.

۲. زمانی که به پارک می روید از او سؤالاتی در مورد پارک و همچنین وسایل بازی بکنید. دوست داری به کدام پارک برویم؟ دوست داری کسی هم همراه ما بیاید؟ چه بازی هایی دوس داری انجام بدهی؟

۳. دادن مسؤلیت انجام کاری به بچه ها و سؤال از آنها در مورد نحوه ی انجام آن کارها. به عنوان مثال دادن مسؤلیت بازی و مراقبت از فرزند کوچکتر خانواده به فرزند. و پس از آن سوالاتی مانند بازی کردن با برادرت را دوس داشتی؟ مواظبت کردن از خواهرت برایت سخت نبود؟ غذایی که خوردید را دوس داشتید؟

۴. دادن مسؤلیت انجام بعضی از کارهای خانه به فرزند. مانند وظایفی مثل آب دادن به گل‌ها، مرتب کردن اتاق و …را به کودک واگذارکنید و زمانی که در حال انجام این کارهاست با او صحبت کنید.

۵. می توانید با فرزند خود فرضا با تلفن حرف بزنید. یعنی تلفن بازی کنید و از انواع جملات و کلمات متنوع موقع حرف زدن با او استفاده کنید تا از شما تقلید کند.

۶. در مورد بازی ای که با دوستانش انجام داده از او سؤال کنید و بگذارید در مورد این موضوع با شما صحبت کند. سوال های تان باز باشد نه اینکه با یک بله و خیر قابل رد کردن باشد. مثلا بجای اینکه بپرسید امروز با دوستات بازی کردی؟ بپرسید امروز چه بازی با دوستانت انجام دادی؟

۷. یکی دیگر از راه های مفید صحبت کردن در آینه است خصوصا زمانی که بچه به دلیل اینکه فک و دهان او به درستی روی هم قرار نگرفته است نمی تواند تلفظ درست کلمات و حروف را بیان کند.با این تمرین می تواند جایگاه درست را متوجه شود.

۸. می توان با استفاده از جدول زمان و پیدا کردن دلیل اگر زمان خاصی و به دلیل خاصی به دچار اختلال شده است آن را یادداشت کرد.

۹. زمان تلویزیون دیدن کودک را کم کنید به توصیه ی درمانگران گفتار. تلویزیون قدرت فکر کردن و خلاقیت را از کودک می گیرد.

۱۰. یکی دیگر از راه های مؤثر در درمان گفتار کودک خواندن کتاب است. در این صورت فرزند شما راحتتر مشکل گفتاری خود را قبول می کند.

۱۱.برای دقت بیشتر کودکان به تلفظ و یادگیری بیشتر و بهتر آنها می توانید داستان های صوتی مخصوص کودکان برای آنها پخش کنید.

نرم افزار های آموزش گفتار درمانی

نرم افزار های گفتار درمانی برای آسیب شناسان گفتار و زبان و همچنین برای کسانی که با اختلالات گفتار درمانی دست و پنجه نرم می کنند ، مورد استفاده است.

این نرم افزارها برای کمک به سهولت آموزش و یادگیری طراحی شده اند. این نرم افزارها به دلیل محیط جذاب و انیمیشنی که دارند برای کودکان جالب هستند. ازین نرم افزارها ممکن است در جلسات گفتاردرمانی هم استفاده شود و برای درمان هم به تنهایی قابل استفاده و کامل هستند.برخی از این نرم افزارها که نسخه های لاتین و فارسی آنها فراوان هستند عبارتند از : نرم افزار plan maker، نرم افزار شنوا، بیان و…

مراکز گفتاردرمانی در تهران

در این قسمت می خواهیم به معرفی برخی از کلینیک های گفتاردرمانی درتهران بپردازیم،که تعداد زیادی ازین مراکز در تهران و سایر شهرستان ها دایر می باشد که در صورت نیاز می توانید به آنها مراجعه کنید:

-1كاردرماني افق : تهران –منطقه 2- بلوار مرزداران 44216259کاردرماني آسايش : منطقه 14- ميدان شهدا 33780034

2-كلينيك شايان : تهران منطقه 22 – منطقه 4 -44722233

3-كاردرماني اين سينا: سي متري نيروي هوايي .نرسيده به پيروزي. رو به روي ايستگاه BRT جنب املاك ايرانيان 77753227-77415217

4-كلينيك توانبخشي آرمان: ميدان ونك – انتهاي كوچه گاندي – پلاك 10- طبقه اول 4-88776903

نکات تکمیلی

والدین باید برای شناسایی نوع اختلال گفتار با یک گفتاردرمانگر مشورت کنند. با افراد غیرحرفه ای مشورت نکنید و به خرافات اهمیت ندهید. والدین نقش بسیار مهمی در برنامه تمرین گفتاردرمانی دارند و باید نکات زیر را در ذهن داشته باشند:

• به فرزندتان کمک کنید تا تمرکز کند. بطور همزمان چندین وظیفه را به او محول نکنید و اجازه ندهید مسائل دیگر، حواس او را پرت کنند.
• گفتار و کلمات کودک را بطور مکرر و مداوم اصلاح نکنید و سعی کنید به او انرژی مثبت و اعتماد بنفس بدهید.
• مهارت های مکالمه را به کودک بیاموزید. به آرامی از او بخواهید که به شخصی که با او صحبت می کند، نگاه کند. به فرزندتان بگویید حرف دیگران را قطع نکند و برای صحبت کردن کمی منتظر باشند.
• به فرزندتان بیاموزید که به جای اشاره کردن به چیزهایی که می خواهد، صحبت کند.
• همیشه کودک را تحسین و تشویق کنید تا صحبت کند. هنگام انجام یک کار یا در حین بازی، از او تعریف کنید.
• از قرار دادن بیش از حد کودک در معرض تلفن های همراه و تلویزیون خودداری کنید. تلفن یا تبلت را در اختیار فرزندتان قرار ندهید و اجازه ندهید به مدت طولانی جلوی تلویزیون بنشیند. زمان استفاده از ابزار دیجیتال را تنظیم و محدود کنید. در این مورد می توانید با درمانگر هم صحبت کنید.
• به فرزندتان اجازه دهید در مورد چیزهایی که دوست دارد و دوست ندارد صحبت کند. او را تشویق کنید که بگوید به چیزهایی علاقه ندارد.
• خواهرها و برادرهای کودک، می توانند همبازی های خیلی خوبی برای او باشند. کودک برای بازی و صحبت با خواهر و برادرهایش راحت است و دوست دارد با آنها پیوند بهتری برقرار کند.
• کودکان کارهای دیگران را تقلید می کنند و یاد می گیرند. کودک را وادار کنید جلوی آینه بنشیند و صحبت کند. از کودک بخواهید متوجه شکل و حرکات لب خود شود. این گفتار و تکلم کودک را بهبود می بخشد.

تمرینات گفتار درمانی ذکر شده در بالا، عمومی و کلی هستند. گفتاردرمانی کودک باید طبق شرایط خاص او انجام شود و تمرینات بخصوصی در این زمینه لازم است. والدین نقش بسیار مهمی در کمک به کودک برای غلبه بر اختلالات گفتاری دارند. بعضی از مدارس از والدین می خواهند که همراه کودک در کلاس ها شرکت کنند و این به ادامه ی روند درمان در خانه، کمک زیادی می کند.

منبع ۱ منبع ۲

۴ تا از جدیدترین و بهترین راههای افزایش هوش کودکان زیر ۴ سال